Narodowe modele administracji publicznej

Zagadnienia

Administracja – Anglia

Anglia jest krajem specyficznym. W XIX w. wykształciło się istotne rozróżnienie między gabinetem a rządem.

(Odesłanie do Współczesne_Systemy_Polityczne - system polityczny Anglii)

• Parlament dwuizbowy

  • Izba Lordów - wyższa

  • Izba Gmin - niższa

Gabinet – rząd Wielkiej Brytanii

W UK jest rozbudowany system administracji samorządowej.

1. Przewodniczący samorządu lokalnego wybierani są przez rady lokalne w wyborach pośrednich.

2. Przewodniczącym zostaje zwykle lider zwycięskiego ugrupowania.

3. Z wyjątkiem Irlandii Północnej, gdzie niezależność samorządu jest mocno ograniczona. Coś tam ;

System administracji publicznej w Wielkiej Brytanii

• Ustrój polityczny.

• Premier, gabinet, rada ministrów.

• Administracja centralna

• Agencje rządowe.

• Samorząd terytorialny.

• Sądownictwo administracyjne.

• Kadry.

Administracja – Szwecja

1. Podział terytorialny: ziemie i gminy

2. Szeroki samorząd terytorialny lecz działający pod nadzorem władz centralnych

3. 1862 reforma: modernizacja samorządu gminnego – samodzielność, wprowadzenie samorządu w ziemiach

4. Lata 50-70 XXw. – redukcja liczby gmin z 2500 do 300

5. Od 1974: „Gminy rad zmiemi” oraz gminy

Ustawę zasadniczą tego państwa tworzą cztery tzw. Prawa fundamentalne:

1. Naczelne Zasady Ustroju

2. Ustawa o sukcesji

3. Ustawa o Wolności Pracy uchwalona w 1994 roku.

4. Ustawa o Wolności Słowa

Głową państwa jest król, otwiera on coroczną sesję parlamentu, a przewodniczący parlamentu jest SPIKER od 1971 roku parlament szwedzki jest jednoizbowy.

W regionie (nasze województwo) działa gubernator wybierany na 6-letnią kadencję, terenówka planuje tak jak wszędzie rozwój regionalny etc..

Małe podsumowanie

Państwa o ustroju monarchii, władza ustawodawcza to parlamenty, władza wykonawczą wykonują premierzy, jest charakterystyczny trójpodział władzy szczebla centralnego. Mają ciągłość władzy wykonawczej. Daje to możliwość doprowadzenia do finału swojego pomysłu.

Administracja – Francja

• Próby stworzenia początku Wielkiej Rewolucji Francuskiej

• Skrajna centralizacja okresu napoleońskiego

• 1831 – 1848

  • Wybory rad

  • Powoływanie merów spośród radnych

  • Uznanie osobowości prawnej gmin

• 1884 – samorządowy charakter gmin

• 1982 – ustawa o prawach i swobodach gmin, departamentów i regionów

  • Wprowadzenie szczebla regionalnego

  • Zastąpienie perfektów: przewodniczący rad generalnych oraz reprezentantami państwa

Tradycje scentralizowanego państwa czasów Ludwika XIV stały się naczelną zasadą organizacji państwa francuskiego w erze napoleońskiej.

Napoleon

Wprowadził organy i urzędy, jak: rada ministró, rada stanu, izba obrachunkowa, urząd perfekta i tzw. Wielkie korpusy.

1. Zaczeły obowiązywać zasady podziału terytorialnego, powstała administracja wieloszczeblowa (departament, okręg oraz gmina).

2. Niemal wszystkie organy i instytucje wprowadzone przez Napoleona przetrwały do chwili obecnej.

***

• Pozycja ustrojowa prezydenta we francuskim systemie ustrojowym jest bardzo silna. Decyduje o tym sposób jego wyboru, jak i zakres prerogatyw.

• Silna pozycja prezydenta nie oznacza drugoplanowej roli premiera.

Samorząd lokalny:

• Określa się go mianem administracji zdecentralizowanej

• Kluczowe znaczenie miała przyjęta w 1982 Ustawa o prawach i wolnościach gmin, departamentów i regionów.

Administracja – Niemcy

Kształtowanie się systemu samorządego przed zjednoczeniem, ugruntowanie w okresie II Rzeszy

Wpływ „modelu” pruskiego

• Gmina, powiat, obwód regencyjny, prowincja

• Kolegialne organy wykonawcze

• Dualizm

• Nadzór adm. państwowej nad samorządem

• Rozdział źródeł finansowania

• Różnorodność rozwiązań

Niemcy są federacją, w skład wchodzi 16 landów.

• Jedenaście z nich w 1949 utworzyło Republikę Federalną Niemiec.

• Pięć pozostałych utworzyło NRD w 1950.

• Landy różnią się rozmiarem i znaczeniem politycznym

• Każdy z nich posiada własną konstytucję, parlament, rząd i administrację

• Głową państwa jest prezydent, szef rządu federalnego – kanclerz.

Władza wykonawcza w Niemczech oparta jest na 3 zasadach:

1. Kanclerskiej – kanclerz decyduje o najważniejszych sprawach politycznych,

2. Gabinetowej – członkowie rządu podejmują decyzję kolegialnie,

3. Ministerialnej – ministerstwa odpowiadają za działalność parlamentu.

Większość landów ma trójszczeblową organizację adm. – wyższego, średniego i niższego stopnia.

• Instytucje wyższego szczebla sprawują władztwo administracyjne nad całym landem i podporządkowane są bezpośrednio ministrom.

• Podobnie jak w przypadku władz federalnych, politykę każdego landu określa szef rządu landu – premier.

• Władze średniego szczebla wypełniają funkcje administracyjne w obrębie dystryktu – jednostki administracyjnej w ramach landu.

System Administracji publicznej w Niemczech:

• Ustrój polityczny.

• Geneza niemieckiej administracji publicznej.

• Rząd związkowy.

• Tworzenie urzędów ministerialnych

• Organizacja aparatu pomocniczego

• Samorząd terytorialny.

• Kadry.

• Sądownictwo administracyjne.

Administracja – USA

Ustrój USA nie odwołuje się do tradycji monarchii absolutnych.

Zasada suwerenności narodu, Trójpodział władz, nadrzędna rola prawa.

Charakterystyczne dla nich rozwiązania ustrojowe i instytucje polityczne nie znalazły w tym kraju uznania,

Fundamentem ładu ustrojowego USA jest konstytucja przyjęta w 1787 roku.

Prezydent USA – jest jednocześnie głową państwa i zwierzchnikiem rządu oraz administracji federalnej.

(odwołanie do Współczesne Systemy Polityczne, system polityczny USA)

Odbywają się, wspólne spotkania prezydenta z dekretarzami stanu, ale opinie przez nich wyrażane nie są dla prezydenta opiniami wiążącymi.

Administracja samorządowa:

• Miasta,

• Hrabstwa,

• Gminy,

• Dzielnice,

• Dystrykty specjalne.

Można wyróżnić trzy podst. modele zorganizowania władz lokalnych, tj.

• Burmistrz – rada,

• Komisja

• Zarządca miasta