Filozofia z etyką – wykład 5 (12.11)
Czym jest etyka?
Czym zajmują się etycy?
Co jest przedmiotem badań etyki/etyka?
W jaki aspekcie etyk bada swój przedmiot?
Jaki charakter ma etyka?
Na czym polega jest ocena etyczna?
Jakie są dyscypliny etyczne i czym się zajmują?
Moralność | Etyka |
---|---|
Jedna z dziedzin ludzkiego życia (indywidualnego i społecznego); WAŻNA I POWSZECHNA | Jedna z dyscyplin filozoficznych |
Moralne oceny, normy, rady… obecne w naszym zachowaniu, myślach , postawach wobec świata, stosunkach społecznych, systemach wychowawczych, politycznych przemówieniach, rozmowach z przyjaciółmi | Filozoficzna refleksja, które przedmiotem są normy, wartości, oceny i zachowania moralne. Twór teoretyczny. |
Wytwór konkretnych jednostek lub grup społecznych, formułowanych na przestrzeni dziejów. | Ma charakter bezosobowy. Nie wyraża niczyich prywatnych poglądów i nie powołuje się na żadnego opiniodawcę tylko na obiektywne racje. |
Moralność od wieków…
W ramach etologii prowadzono różne badania (lingwistyczne, historyczne, psychologiczne, socjologiczne). Badania te miały charakter interdyscyplinarny. W wyniku tego namysłu powstał szereg dyscyplin zajmujących się fenomenem moralności:
historia moralności (jakie zasady moralne ludzie na przestrzeni wieków przyjmowali i wg nich żyli)
psychologia moralności (jakie mechanizmy psychologiczne stoją u podstaw takich a nie innych zachowań moralnych człowieka)
socjologia moralności (jak różnicują się ludzkie zachowania moralne w zależności od społecznych kontekstów ich życia)
prowadzone był i są badania lingwistyczne na temat języka moralności (tego, jak rozumie się w poszczególnych językach podstawowe kategorie moralne: „dobry”, „zły”, „słuszny”. „niesłuszny”.
Czasami utożsamia się etologię z etyką, ale różnią się one zasadniczo swoim charakterem.
Czym różnią się pytania? |
---|
Jak ludzie żyją? Jakimi ludźmi są? Co czynią? |
ETOLOGIA |
OPIS |
Etyka nie opije moralności |
Etyka nie jest nauką o ludzkim zachowaniu, obyczajach, zwyczajach choć jej nazwa pochodzi od greckiego pojęcia ethos (obyczaj, zwyczaj), ehikos – obyczajowy
Różne obyczaje mogą być w kategoriach etycznych oceniane jako moralnie neutralne, dobro lub złe.
Z opisu faktów nie wynikają normy. Z tego jak „jest” nie wynika jak „powinno” (kradzież, kara śmierci, eutanazja). Wyniki badań z zakresu etologii nie mają prostego przełożenia na normy etyki.
Ale każda „powinność działania” musi zakładać jego „możliwość”. Każde „ought” zakłada „can”. Tu miejsce na wykorzystywanie wyników badan etologów (np. psychologów moralności)