LEKI PARASYMPATYKOMIMETYCZNE
I .Leki działające bezpośrednio na receptory cholinergiczne
A. Acetylocholina i inne estry choliny
NAZWA | DAWKOWANIE | PREPARATY | ZASTOSOWANIE |
---|---|---|---|
ACETYLOCHOLINA | - | - | nie stosowana |
METACHOLINA (Methacholine chloride) |
p.o 500 mg i.m., s.c. 15 mg |
Mecholyl -tabl.200mg -amp.25mg |
-stany skurczowe naczyń -częstoskurcz napadowy |
KARBACHOL (Carbachol chloride) |
p.o. 2-4mg 3xdz.(max.12mg) s.c. 0,25 mg do oczu 0,75-3% |
Carbachol - krople 3% Jestryl - krople 1% - tabletki 2mg - amp. 0,25mg a 1ml Doryl - tabletki 2mg -amp. 0,25mg a 1ml |
-poperacyjna atonia jelit i pęcherza moczowego -jaskra |
BETANECHOL (Bethanechol chloride) |
p.o. 10-20 mg 2-4 x dz. s.c. 2,5-5 mg |
Urecholine - tabletki 5,10,25 i50 mg - ampułki 5 mg a 1 ml Vesicholine - tabletki 25 mg |
- pooperacyjna atonia jelit i pęcherza moczowego |
FUTRETONIUM | p.o. 10 mg 3 x dz. s.c. 0,5 mg; do oczu 10% |
-atonia jelit i pęcherza -jaskra |
B. Alkaloidy
NAZWA | DAWKOWANIE | PREPARATY | ZASTOSOWANIE |
---|---|---|---|
MUSKARYNA | - | - | nie stosowana |
AREKOLINA | - | - | nie stosowana |
PILOKARPINA (Pilocarpinum hydrochloricum) |
do oczu 0,5 - 4 % s.c. 5 - 10 mg |
Pilocarpinum hydr.-krople 2% a 2 ml - maść 2% a 3g - amp.10mg a 1ml Pilocarpol -krople 1 i 2 % a 10 ml Pilopos - krople0,5;1,2i3% a 10ml |
-jaskra -zatrucie atropiną -zwiększenie wydzielania śliny w laryngologii i stomatologii |
II.Leki działające pośrednio - inhibitory acetylocholinesterazy (IAchE)
Inhibitory odwracalne
NAZWA | DAWKOWANIE | PREPARATY | ZASTOSOWANIE |
---|---|---|---|
FIZOSTYGMINA (Physostigminum salicylicum) |
do oczu 0,25 - 1% s.c. 0,25 - 0,5 g |
Physostigminum salicylicum | - prawie wyłącznie w okulistyce (jaskra) |
NEOSTYGMINA (Neostygmine methylsulfate) |
do oczu do 5% p.o. 15 mg 3 x dz. (max.90 mg dz.) i.m.,i.v.,s.c. 0,25 - 1 mg |
Polstigminum - tabletki 15 mg - ampułki 0,5 mg a 1ml Prostigmin - tabletki 15 mg - ampułki 0,5 mg a 1ml - krople 3%, maść 1% Syntostigmin - j.w. |
- myasthenia gravis - atonia jelit i pęcherza - jaskra - zatrucie kurarą - zaparcie po morfinie |
PIRYDOSTYGMINA (Pyridostygmine bromide) |
p.o. 60-240 mg 3-4 x dz. (max.1,5g) i.m., s.c. 1-5 mg /24 h |
Mestinon - tabletki 10 i 60 mg - ampułki 1 mg a 1 ml |
-atonia jelit i pęcherza |
DEMEKARIUM (Demecarium bromide) |
do oczu 0,125 - 1% | Tosmilen - krople 0,25 i0,5% Humorsol - krople0,125 i0,25 % |
- jaskra |
EDROFONIUM (Edrophonium chloride) |
diagnostyka - 1-2 mg zatrucie - 10 mg co 5-10 min.(do 40 mg) |
Tensilon -ampułki 10 mg a 1ml | - diagnostyka miastenii - zatrucie kurarą - !działa bardzo krótko! |
AMBENONIUM (ambenonium chloride) |
p.o. 5 - 30 mg 3-4 x dz. | Mytelase - tabletki i kaps.10 mg | - myasthenia gravis - atonia jelit i pęcherza moczowego |
II. Inhibitory nieodwracalne
estry kwasu tiofosforowego - pestycydy - Systox, Metysystox, Wofatox, Azofos, Sadofos, Foschlor
estry kwasu karbaminowego - insektycydy - Karbaryl, Propoksus, Profam, Chloroprofam
środki bojowe - tabun, sarin, soman
! łączą się one z miejscem E (estrowym ) AChE
- bardzo szybko przenikają one przez skórę, płuca, przewód pokarmowy, powodują silne pobudzenie PNS i zatrucie: bradykardia, drżenia mięśniowe, ślinotok, pocenie się, łzawienie, duszność, niepokój, drgawki, zwężenieźrenic;
LECZENIE ZATRUCIA:
ATROPINA - 1-4 mg i.v. co godzinę
Reaktywatory AChE - PRALIDOKSYM (Protopan) - wlew 500 mg / 5-10 min
-! OBIDOKSYM (Toksobidin) - ampułka 250 mg a 1 ml we wlewie
Leki porażające zakończenia PNS - leki parasympatykolityczne
I. Akaloidy tropinowe
NAZWA | PREPARATY | DAWKOWANIE | ZASTOSOWANIE |
---|---|---|---|
ATROPINA (Atropinum sulfuricum) |
Atropinum sulfuricum - amp. 0,5 i 1 mg a 1ml krople 1% a 2 ml Extractum Belladonnae siccum Extractum Belladonnae fluidum Tinctura Belladonnae Bellapan |
0,25 - 2 mg / 24 h 0,2 - 1% 10-20 mg dosi , 30-50 mg die(150) 40-80 mg dosi, 120-200 mg die(600) 100-300 mg dosi, 300-1000 mg die tabl.0,25 mg (1-2 szt.) 2-3-x dz. roztwór 0,05%(10-20 kropli) |
-diagnostyka okulistyczna -kolka jelitowa, wątrobowa, nerkowa -dychawica oskrzelowa -premedykacja -zatrucie glikozydami naparstnicy -ch.Parkinsona -zaburzenia przewodnictwa |
HIOSCYNA (Scopolaminum) |
Scopolaminum hydrobromicum - amp.0,5 mg | podskórnie 0,3-0,5 mg | - premedykacja -stany deliryczne, napady szału -łagodzenie bółów porodowych -działane przeciwwymiotne + j.w. |
II. Leki stosowane w okulistyce
NAZWA | PREPARATY | DAWKOWANIE | ZASTOSOWANIE |
---|---|---|---|
Homatropinum hydrobromicum | Homatropin 1% Minims homatropine hydrobromide |
1% | - diagnostyka ! nie poraża akomodacji ! |
Eukatropina | ? | 5% | - diagnostyka |
Dibutolina | ? | 5-10% | - diagnostyka |
III. Leki spazmolityczne i hamujące wydzielanie soku żołądkowego
NAZWA | PREPARATY | DAWKOWANIE | ZASTOSOWANIE |
---|---|---|---|
BUTYLOBROMEK HIOSCYNY (Hyoscine butylbromide) |
Scopolan - draż i czopki 10 mg Buscopan - draż i czopki 10 mg - ampułki 20 mg a 1 ml |
10 - 20 mg do5 x dz. (max.200 mg) i.v.,s.c.,i.m. - 20 mg 3 x dz. |
-stany skurczowe dróg moczowych, żółciowych, p.pokarmowego -choroba wrzodowa żołądka |
ADYFENINA (Adiphenine hydrochloride) |
Vegantin - draż. 75 mg Vegantophen - draż. 30 mg + 40 mg fenobarbitalu Vegentalgin - draż. 25 mg + 19 mg allobarbitalu + 110 mg aminofenazonu |
75-150 mg 3 x dz. i.v., s.c. - 25 mg 1-2 x dz. |
- j.w. |
OKSYFENONIUM (Oxyphenonium bromide) |
Spasmophen - tabl. 5 mg Spasmophen duplex - draż . 10mg Antrenyl - tabl. 5 mg Antrenyl duplex - draż. 10 mg |
5 mg 3-4 x dz. (tabletki) 10 mg 2 x dz. (drażetki duplex o przedł działaniu) |
- j.w. |
OXYFENOCYKLIMINA (Oxyphenocyclimine HCl) |
Daricol - tabl. 10 mg Daricon - tabl. 10 mg |
5-10 mg 2 x dz. | -j.w. + nieżyt żołądka i jelit |
TROPENZYLINA (Tropenziline bromide) |
Palerol - tabl. i czopki 30 mg + 170 mg piperylonu |
1-3 draż. 3 x dz. | -j.w. +stosowane podczas rekto- i cytoskopii, przy hipertonii macicy |
PROPANTELINA (Propantheline bromide) |
Pro - Banthine - tabl. 7.5 i 15 mg - fiolki 30 mg |
15 mg 3 x dz. 30 mg po rozpuszczeniu w 10 ml |
-j.w. |
DIFERMANIL (DIphermanil methylsulfate) |
Prantal - tabl. 50 i 100 mg - draż. 100 mg retard |
3 x dz. | -j.w. |
IZOPROPAMID (Isopropamide iodide) |
Darbid - tabl. 5 mg Priamide |
5 - 10 mg co 12 h przed posiłkami | -j.w |
PIPENZOLAT (Pipenzolate bromide) |
Piptal - tabl. 5 mg | 5 mg 3 x dz przed posiłkami | -j.w. |
TRICYKLAMOL | Elorine -tabl. 50 mg | 50 mg 3 x dz. | -j.w. + choroba Parkinsona |
IV.Selektywni antagoniści receptorów M1 i M2
Pirenzepina (Gastrozepin) - selektywny bloker M1 stosowany w chorobie wrzodowej żołądka.
- dawkowanie 3 razy dziennie 1 tabletkę 50mg na 1/2 godz. przed posiłkiem przez 2-4 tygodnie
Ipratropium (Atrovent) - selektywny bloker M2 stosowany w dychawicy oskrzelowej
- dawkowanie 3-4 razy dziennie 1-2 inhalacje aerozolu