Żywienie w chorobie wrzodowej żołądka

Chorobą wrzodową nazywamy ubytki błony śluzowej żołądka i dwunastnicy. Jeśli ból pojawia się ok. 30 min po jedzeniu - mamy najczęściej do czynienia z chorobą wrzodową żołądka, jeśli 1-3 godz. po jedzeniu, w nocy lub nad ranem - z wrzodami dwunastnicy.

Należy do najczęściej występujących schorzeń przewodu pokarmowego na całym świecie. Pojawia się na ogół u ludzi w wieku 25-55 lat, mężczyźni chorują trzykrotnie częściej niż kobiety. Cechą charakterystyczną tego schorzenia, szczególnie wrzodów dwunastnicy, jest zależność od pory roku - zaostrzenie objawów obserwuje się zwykle wiosną i jesienią.

Na rozwój choroby wrzodowej są bardziej narażone osoby palące papierosy, zażywające niesterydowe leki przeciwzapalne (np. aspirynę), pijące alkohol, żyjące w stresie oraz te, których krewni też cierpią na to schorzenie (podłoże genetyczne). Niekorzystne jest również nieregularne spożywanie posiłków. Ponad 95% przypadków wrzodów dwunastnicy i ok. 70% wrzodów żołądka jest ściśle związane z zakażeniem Helicobacter pylori - bakterią niszczącą warstwę ochronnego śluzu, co doprowadza do stanu zapalnego o charakterze przewlekłym, który może trwać latami, powodując owrzodzenia.

Chorobę wrzodową leczy się farmakologicznie i za pomocą właściwej diety. Obecnie przeważa pogląd, że restrykcyjna dieta jest konieczna tylko w okresie zaostrzeń objawów, a gdy one ustępują, można powrócić do normalnego żywienia, wykluczając te produkty, które powodują dolegliwości ze strony układu trawiennego (wzdęcia, bóle brzucha).

Najważniejsze zasady diety

Pożywienie powinno być pełnowartościowe. Szczególnie ważna jest odpowiednia ilość białka, składników mineralnych i witamin, zwłaszcza w okresie nasilenia objawów chorobowych. Posiłki należy jeść w niewielkich porcjach, co 2-3 godziny.

Jest to ważne w czasie zaostrzenia choroby, gdyż zapobiega obciążeniu żołądka, umożliwiając szybkie gojenie wrzodu. Należy pamiętać o rozdrabnianiu spożywanych produktów. Ich mielenie lub przecieranie ułatwia trawienie. Zaleca się również zrezygnowanie ze smażenia potraw i spożywania wywarów mięsnych. Wywołują nadmierne wydzielanie soku żołądkowego. Najlepsze jest gotowanie, zwłaszcza na parze, pieczenie w folii, duszenie bez obsmażania.

Należy zastępować przecierami i sokami warzywno-owocowymi świeże warzywa i owoce. Dotyczy to szczególnie okresu zaostrzenia choroby, w którym trzeba zapewnić organizmowi odpowiednią ilość witamin i składników mineralnych. Powinno się wyeliminować z jadłospisu ciężko strawne produkty. Wywołują bóle brzucha, wzdęcia i zgagę. Należą do nich m.in. nasiona roślin strączkowych, kapusta, pieczywo ciemne, wędzone wędliny, ryby wędzone, niedojrzałe owoce. Nie należy jeść zbyt gorących potraw. Może to spowodować przekrwienie błony śluzowej żołądka, dlatego dania i napoje powinny mieć umiarkowaną temperaturę. Powinniśmy ograniczać ilość przypraw w posiłkach. Dotyczy to zwłaszcza wszystkich przypraw ostrych, takich jak pieprz, papryka, musztarda, gorczyca, chili, curry. Niewskazany jest również ocet, jak i produkty go zawierające, np. ogórki konserwowe, grzybki marynowane. Natomiast są polecane przyprawy łagodne (koperek, wanilia, sok z cytryny, kminek), nie pobudzające wydzielania soku żołądkowego. W okresie remisji (ustąpienia objawów) nie należy zapominać o częstym i regularnym jedzeniu urozmaiconych posiłków. Dania powinny być niewielkie, spożywane w stanie odprężenia nerwowego, powoli (trzeba żuć dokładnie, co najmniej 20 razy), o ustalonej porze, a ostatni lekki posiłek - bezpośrednio przed snem.

Ważnym również elementem jest unikanie jakichkolwiek używek. Kawa i mocna herbata silnie pobudzają wydzielanie soku żołądkowego. Dotyczy to również alkoholu, który dodatkowo podrażnia błonę śluzową żołądka, oraz tytoniu - zmniejsza ukrwienie śluzówki wyściełającej żołądek i dwunastnicę.