EGZAMIN Pedagogika

1.Przyrodnicze metody badań- odnoszące się do typowych zjawisk lub ich śladów
a)obserwacja. b)eksperyment c)statystyczne
1.Humanistyczne metody- a)eksplikacyjne b)porównawcze c)analityczne

2. Pajdagogos- z gr. to ten, który prowadzi dziecko, młodego człowieka. Początkowo był nim niewolnik, potem człowiek specjalnie do tego przygotowany. Paidagogia – całość zabiegów wokół osoby chłopca
Pajdologia- dział nauki zajmujący się badaniem rozwoju dziecka i opisywaniem zachowań towarzyszących temu rozwojowi.

3. Rodzaje wychowania:
a) naturalne- czyli uczestniczące w życiu rodzinnym, społecznym, w zbiorowej pracy lub w sytuacji kulturowej wolnego czasu,
b) celowo-zamierzone- czyli przygotowujące dziecko młodzieńca do przyszłego zawodu, stanu, pracy czy walki,
c) organizowane programowo- w specjalnych instytucjach wychowawczych, jak szkoła, uniwersytet, seminarium duchowne

4. Działami współczesnej pedagogiki są: pedagogika praktyczna, normatywna, opisowa, eoetyczna ( wyjaśnić).
I) Pedagogika praktyczna – o działaniach, metodach, środkach wychowania i nauczania; tworzy ją opis pojedynczych doświadczeń i sprowadzania z bezpośredniej działalności dydaktyczno – wychowawczej.
II) Pedagogika opisowa (zwana eksperymentalną) – zajmuje się ona uogólnieniem doświadczenia dydaktyczno – edukacyjnego bądź też formułuje swoje twierdzenia na podstawie badań eksperymentalnych.
III) Pedagogika normatywna – to pedagogika, która w oparciu o różne źródła ustanawia ideały, cele i normy wychowania.
IV) Pedagogika ogólna (teoretyczna)- tworzy spójną teorię rozwoju człowieka i uwarunkowań tego rozwoju poprzez uogólnianie zjawisk wychowawczych i poszukiwanie najogólniejszych pojęć tzw. siatki pojęć, które określałyby całościowe procesy rozwoju człowieka.

5.? Miejsce pedagogiki w systemie nauk- jest nauką empiryczną i społeczną

6. Metody wyjaśniające (eksplikacyjne) – krytyka materiałów pochodzących nie z praktyki pedagogicznej ani z empirii zjawisk psychopedagog. czy socjowychow., ale ze źródeł humanist., czyli wytworów, wyrażających przeżycia i zawarte w nich wartości ideowe: sztuka dziecięca, twórczość młodzieńcza lub ze źródeł teoretycznych, dotyczących pojmowania natury i istoty człowieka. Przedmiotem metody wyjaśniającej są wytwory wyrażające przeżycia, rejestrujące fakty i wypowiedzi badanych
6. Metody analityczne- badają treści źródeł historycznych, literackich, filozoficznych np. przez analizę filologiczną tekstów, w której etymologia, bada zmiany znaczenia wyrazów i leksykografia pomaga w krytyce i ustaleniu autentycznych brzmień.

7. Pedagogizacja instytucji, zmiana charakteru wychowania, pedagogizacja starych instytucji i powstanie nowych- związane z przemianami w wychowaniu…?

8. Funkcje wychowawcze: -religijne –moralne -społeczne

9. Wychowanie w ujęciu: prakseologicznym (10.zwolennik: Waltz) - można przedstawić w kategoriach czynnościowych: pomoc w rozwoju (wspomaganie), pielęgnacja, opieka, kompensacja itd. zwraca uwagę na celowe działania wychowawców na wychowanków, wpływanie na nich, urabianie
9. Ewolucyjnym (Doughton)- istotą wychowania jest swobodny wzrost dziecka, proces samorzutnego rozwoju w zakresie różnego rodzaju doświadczenia nabywanego przez wychowanka
-Sytuacyjnym (Decroly)– koncentruje się na warunkach i bodźcach przyczyniających się do rozwinięcia wychowanka
-Adaptacyjnym (Durkheim)– zwraca uwagę na wytwory i osiągane skutki działania wychowawczego

11. Agos jako składnik wychowania- Wychowawcy mają wprowadzić wychowanka do wyższej kultury, zbliżyć go do ideału, doskonalić we wszechstronnym rozwoju
11. Etos jako składnik wychowania działa na bios przez stwarzanie sytuacji wychowawczych w środowiskach społecznych takich jak rodzina, szkoła, przedszkole, grupa koleżeńska, w których obowiązują społeczne wzorce zachowania. Kształtują się takie cechy jak: powinność, obowiązek, odpowiedzialność, solidarność grupowa. Na skutek działania etosu w różnych dziedzinach życia następuje dziedziczenie społecznych postaw moralnych, religijnych.

12. Degresja w wychowaniu- gdy w normalnym wychowaniu pojawia się zastój, zahamowanie rozwoju i obniżenie jego poziomu, granica spowodowana jakimś upośledzeniem

młodocianych- pedagogika kryminalna.

13. Twórcę dwuczynnikowej teorii rozwoju.-Stern?
13. Trójczynnikowej- Arystoteles

14. Czynnik duchowy- duchowość człowieka jest –rozumna -zdolna do wartościowania –wolna –twórcza -otwarta na głębię metafizyczną

16. Temperament jako jedna ze struktur rozwojowych człowieka.

T. jako pierwsza struktura w rozwoju warstwy biologicznej, która przejawia się w reakcjach emocjonalnych i w motoryce popędowej aktywności. Biologiczność temperamentu powoduje to, że jest on strukturą całkowicie wrodzoną, dziedziczoną genetycznie po rodzicach i wstępnych pokoleniach. Dlatego też temperament tworzy stałą i trudno zmienną właściwość jednostki.

18. Funkcja wychowawców

-sanare: (biologiczna)-opieka wychowawców nad biosem wychowanka

-Edocere: (psycholog.)pobudzanie u wychowanka zdolności poznawania obiektywnego, rozwijania myślenia.

-Educere: (socjolog.)-ochrona wychowanka nad działaniem etosu

-Educare (kulturolog.) opieka wychowanka nad jego duchowością i skierowanie jej do ideału

-Initare (duchowa) wtajemniczenie i przygotowanie wychowanka do spotkania z losem

20. Myśl pedagogiczna Jana Amosa Komyńskiego:

Uznawał realną, życiowa przydatność wykształcenia, a nauczanie to nie tylko sztuka, ale umiejętności wypływające z odpowiedniego przygotowania pedagogicznego. Proces dydaktyczny, aby był skuteczny, powinien się opierać na znajomości procesu poznania ludzkiego, który polega na współdziałaniu mowy, rozumu, działania. Wskutek tego nauczanie powinno stać się w głównej mierze nauka o rzeczach, a nie nauką słów. Swoje poglądy zawarł w dziele pt. „Wielka dydaktyka”.

POJĘCIE WYCHOWANIA.

1.Zjawisko rozwoju wychowawczego.

Człowiek przy narodzeniu posiada zaledwie instynkt ssania dla utrzymania się przy życiu, instynkt krzyku jako drogę porozumienia się z otoczeniem, mechanizm zaciskania palców wokół przedmiotów oraz instynkt przywierania do ciała matki jako sposób obronnej ucieczki. Okres rozwojowy dziecięctwa i młodości trwa u człowieka bardzo długo, zajmując aż 1/3 całego przeciętnego okresu życia, u zwierząt obejmuje od 1/6-1/5 długości życia. Bez pomocy wych. w dziedzinie fiz.(żywienie), psych.(kszt. umysłowe) oraz duchowej młody czł. nie może się w pełni rozwijać. Etymologicznie wych .w języku pol. pierwotnie znaczyło tyle co „żywienie, utrzymanie.” Znaczenie wych. polega na przekształcaniu czł., na wyprowadzaniu rozwijającej się jednostki ze zwierzęcego stanu natury i podnoszeniu jej do stanu kulturalnego człowieczeństwa. Przy użyciu słowa wych. myślimy o : -działaniu wych. czyli czynnościach wych. -warunkach, okolicznościach i bodźcach czyli syt. wych., -wyniku czyli wytworze wszystkich działań i warunków, -zachodzących zmianach, a więc o całkowitym procesie wychowawczego rozwoju człow. Wymienione elementy składają się na wych .jako długotrwały ciąg zmian oraz dążności do osiągnięcia coraz większej pełni samodzielności umysłowej, moralnej i życiowej.

2.Określenie wychowania.

Definicję wych. można podzielić na 4 grupy:

a)prakseologiczną-oddziaływań wych.

b)ewolucyjną-procesu rozwojowego jednostki

c)sytuacyjną- bodźców środowiska wych.

d)adaptacyjną-dotyczącą skutków i wytworów wych.

A)wychowanie jest tu działanie wych., wpływanie na wychowanków i urabianie ich. T.Waitz niemiecki pedagog określa wych.że” wychowanie jest planowym oddziaływaniem na jeszcze dające się określić wew. życie innych

B)wych. jest to swobodny wzrost dziecka, procesu samorzutnego rozwoju w zakresie różnego rodzaju doświadczenia nabywanego przez wychowanka. I.Doughton definiuje:” Wychowanie jest procesem rozwoju, który zachodzi w indywidualnej jednostce, jako rezultat jej działalności w środowisku i jej reakcji na środowisko”

C)Wych.jako warunki i bodźce przyczyniające się do się do rozwinięcia wychowanka. O. Decroly pod wych. rozumie „ przygotowanie do życia przez życie”. Petersen pojmuje wych. jako pierwotną funkcję ducha, która jest udoskonaleniem ludzkiej formy życia przez wspólnotę duchową .

D)Wych. jako wytwory i osiągane skutki działania wychowawczego. Polega na kształtowaniu się charakteru lub osobowości wychowanka, jego wykształcenia lub światopoglądu. Durkheim określa „wych. jako oddziaływanie pokoleń dorosłych na te które jeszcze nie dojrzały do życia społ.

3.Składniki(dynamizmy) wychowania.

Definicja ramowa wych. zawiera składniki, które są dynamicznymi siłami. Do tych dynamizmów należą:

1-społeczne działanie wych. 2-naturalny rozwój wychowanka 3-wychowawcze zbliżenie wychowanka do ideału nowego człowieka 4- ukszt. postawy wychowanka wobec przyszłego życia.

a)podstawową siła w wych. jest pęd życiowy do naturalnego psychologicznego rozwoju org.zwany BIOSEM. Na siłe biosu skł. Się dane wyposażenia dziedzicznego związane np. z zetknięciem się przeciwciał we krwi. Z biosem wiążą się wszelkie stany somatyczne i psychiczne w zakresie reakcji i ich zaburzeń oraz utrzymywania równowagi zdrowia. Bios ukształtowany przez stan tężyzny biologicznej stanowi siłe dynamiczną, napędową całego procesu wych.

b)Siła społeczna obyczajowości i moralności zbiorowej urabiająca kształt biosu przy pomocy przymusu, presji opini publicznej, satyry, sankcji karnych itp. form życia społecznego nazywa się ETOSEM. Moc etosu polega na poziomie moralności grup rodzinnych, szkolnych, zawodowych. Etos działa na Bios przez stwarzanie sytuacji wych. w środowiskach społ., w rodzinie, szkole itp. ,w których obowiązują określone wzorce postępowania zgodnie z metodami społ. W sytuacjach wych. wytwarza się poczucie powinności, obowiązku, odpowiedzialności itp. W syt. społ. Zaś kształtuje się etos pracy i zabawy, samorządu i zależności. Pod wpływem siły etosu następuje przyswojenie przez rozwijającą się jednostkę całego dorobku kultury, realizuje się wejście wychowanka do wspólnoty tradycji, historii, języka, dalej zaś dokonuje się przystosowanie społeczne jednostki. Warunkiem przebiegu tej asymilacji jest zdrowie biosu. Wychowawcy wyprowadzający wychowanka z przeciętności do wyższej kultury, mają zbliżyć go do ideału aby na tej drodze przekształcić całe społ. Takie prowadzenie wzwyż nazywa się psychagogią, siłą tego działania nazywa się AGOSEM. Siła prowadząca agosu może przyczynić się do tego że wychowanek wzniesie się ponad swoje popędy biosu i ponad przeciętność etosu grupowego a to przez samo opanowanie siebie i przez kulturę duchową. W ten agos wychowawców stanowi trzecią siłę wych. , podnoszącą młode pokolenia, rozwijając je osobowo w procesie personalizacji.

d)4 skł. Wych. występuje w postaci działania ludzkich głosów. Los wpływa swoimi ciosami lub uśmiechami fortuny na życie, rozwój i wych.każdego człowieka. Los narzuca nam rodziców, wyposażenie dziedziczne, układa koleje i warunki życia. Los-Absolut może być różnorodny: 1fatalistyczny jako nieubłagany los,2deterministycznie, gdy los zależy od porządku świata,3indeterministycznie gdy los jest jako działanie czystego przypadku. Chrześcijaństwo w losie odróżnia czynniki anankastyczne czyli przeznaczeniowe i czynniki wokacjonalne czyli powołaniowe. Logos jako prawidłowość i rozum świata swą łaską Zbawiciela wplata się w los ludzi, narodów i dzieje ludzkości, natomiast spotkanie jest zdarzeniem losowym i dotyczy spotkania z prawdziwym człowiekiem, który wskaże cel życia

e)ostateczny wynik wych.jest złożony z dwóch nurtów życia. początkowe działanie etosu na pęd życiowy jednostki wytwarza tzw.drugi nurt życia. Dalsze korygujące oddziaływanie siły agosu wychowawców na ten nurt życiowy wykształca właściwy nurt zwany pierwszym nurtem. Szczególnie w okresie dorastania następuje konfrontacja nurtu instynktownego z kulturalnym co prowadzi do buntu i odrzucenia autorytetów wych. nurt pierwszy to wszystko to co składa się na dobre wych. wysoką kulturę, wszystko co ułatwia życie. Zawiera w sobie hamulce w stosunku do żywiołowego nurtu dolnego, w którym działaja instynkty i popędy.

ISTOTA WYCH. JAKO WYTWORU

1.Trzy możliwości w wych.

U człowieka w rozwoju wych. są 3 możliwości: a)rozwój wzwyż do ideału nowego człowieka, b)rozwój utrzymujący się na pewnym poziomie, c)rozwój w dół czyli wykolejenie, wynaturzenie

1.rozwój ewolucyjny jest procesem doskonalenia człowieka aż do pełni człowieczeństwa jako stan naturalny cnót pod kierunkiem rozumu do postępowania moralnego. Ten kierunek rozwoju zwany jest progresją .

b)rozwój początkowy dziecka czasem zatrzymuje się na pewnym poziomie. W zastoju ujawnia się niemożność postępowania naprzód i doskonalenia się w pełni. Zastój powoduje rodzaj niedorozwoju i upośledzenia. Takie zahamowanie rozwoju i obniżenie się jego poziomu nazywamy degresją wych.

c)uwstecznienie to trzeci kierunek rozwoju inwolucyjnego. Polega na rozkładzie poziomu rozwojowego, który do pewnego czasu został normalnie osiągnięty. Rozkład staje się treścią procesu wykolejenia wych, którego kresem ostatecznym jest dojście do stanu zezwierzęcenia i bestialstwa.

.Czynniki rozwojowe człowieka

Czynniki rozwojowe są to mechanizmy wew.u człowieka, które uruchamiają ilościowy i jakościowy proces rozwoju mają wpływ na jego ukierunkowanie w gorę, w dół lub poziomo. Stanowią przedmiot działania sił zew. i wew.jako dynamizmy biosu, etosu lub agosu, wprowadzające swą energię w ruch jako czynniki rozwoju. Arystoteles wymienia trzy czynniki kształtujące rozw.czł.:physis-naturą ludzką jako org.biol., ethos-obyczaj, przyzwyczajenie pod wpływem życia społ., logos-rozum, umysł człowieka, który może działać wbrew ludzkim przyzwyczajeniom jeśli uzna , że lepiej jest inaczej.

Rousseau mówi że działanie wych. płynie z naszej natury, zależy od ludzi i otaczających ludzi. Natura u rousseau znaczy życie psychiczne, naszą psychikę

Beneke wychowawcami człowieka nazywa otaczającą nas przyrodę, losy własne człowieka oraz innych ludzi

Natywiści głosili żę rozw.cech psychicznych i charakteru ludzi jest wrodzony i nieznany. Empiryści twierdzili żę w rozw.decyduje doświadczenie własne, empira, która kształtuje i zmienia cechy czł. Pod koniec 19 wieku biologia powiązała stałość gatunków z czynnikami gennicznymi. William Stern sformułował teorię konwengencji czyli współbieżności. Teoria głosiła żę w każdym momencie rozwój pozostaje pod wpływem czynników wrodzonych, dziedzicznych i zew. środowiskowych, które współdziałają ze sobą.

3.Dwu- i trójczynnikowe teorie rozwoju

Dwuczynnikowa teoria konwergencji wskazuje na to że w wych. istotną sprawą jest samodzielność wychowanka. Od niemowlęctwa rozwija się pęd do samodzielnego stanowienia o sobie, początkowo w postaci odruchów obronnych, potem jako przekora, wreszcie negatywizm wieku dojrzewania. Czynniki trzecie nazywamy osobowościowymi. Trójczynnikowa teoria rozszerza się na trzy grupy a)wew. ,b)zew. c)czynniki osobościowe.

I obejmuje dziedziczność biologiczną ,wrodzoność cech nabytych oraz stany somatyczne org. II grupę czynników stanowią wpływy zew. środowiska niezamierzone i celowe. Niezamierzone pochodzą z biosfery oraz ze środowiska zaś celowe płyną ze środowiska społecznego i kulturalnego. Wszystkie te wpływy wytwarzają cechy nabyte wychowanka. Podstawę działania dla czynników zew. stanowi podatność wychowanka na bodźce otoczenia fiz. oraz społ. III grupę czynników tworzy duchowość człowieka. Cechy duchowości: 1-duchowość ludzka jest rozumna czyli zdolna do obiektywnego poznania rzeczywistości w procesie abstrakcji umysłowej 2-duchowość człowieka zdolna jest do wartościowania i oceniania wszystkich przedmiotów przeżyć w stosunku do siebie jako dobrych pięknych itp. 3-duchowość ludzka jest wolna .4-jest twórcza, stąd nie zadawala się odbiorem tylko i przeżywaniem gotowych dzieł kultury, duchowość ta jest otwarta na głębię metafizyczną, przekracza granice zmysłowego doświadczenia i sięga do poznania źródeł bytu. W przypadku zaniedbania wych. powstaje kulturalne opóźnienie rozwoju wychowanka a jego duchowe cechy gatunku tracą swą bytową orientacje i stają na służbę różnych popędów. Wówczas ta jednostka wykoleja się i traci sens życia. Agos jako działanie wych. nastawiony jest na prawidłowe kształtowanie III czynnika. Natomiast sytuacja losowa ciąży nad całością układu trzech dynamizmów zew. i mechanizmów wew. Teoria trójczynnikowa wyjaśnia mechanizmy działające w rozwoju człowieka i przewyższa teorie wieloczynnikowe np.: pedagogika socjalistyczna wymienia 4 czynniki rozwoju: a)biologiczne wyposażenie b)indywidualna skłonność do przejawiania umysłowej i fiz. energii c) biologicznie i kulturalnie d) wpływ szkoły i wychowanków na kierunek rozwoju dzieci i młodzieży. W ujęciu czynników Szumana kryje się genetyczna teoria dwuczynnikowa. Wszystkie 4 czynniki grupuje w dwu działach: 1 czynniki wew. A)anatomiczne i fizjologiczne wyposażenie oraz rozwojowe kształtowanie się org. dzieci i młodzieży B)potrzeby skłonności i dążenia stojące u źródeł aktywności własnej dziecka. 2 czynniki zew. A)bodźce i wpływy środowiska warunkujące i aktualizujące rozwój psychiki dzieci i młodzieży B)umyślne, celowe rozwijanie i kształtowanie przez nauczanie i wych.

WYCHOWANIE JAKO ROZWÓJ BIOSU.

1.Teoria warstwicowa rozwoju człowieka.

Warstwicowa teoria rozwoju czł. zakłada że czynniki wew. Są zróżnicowane rodzajowo i spontanicznie dochodzą do głosu we właściwym dla siebie czasie i w ustalonej kolejności tworząc różne podłoża wych. w których zachodzą zmiany ilościowe i dojrzewanie jakościowe. Każda warstwa w swojej kolejności przechodzą okres kształtowania, w którym pojawiają się nowe zapotrzebowania. Potrzeby zaspokajane wzrastają ilościowo aż do pewnego max. Ukształtowana warstwa wcześniejsza stanowi fundament, na którym może się rozwijać następna warstwa wyższa aż do ujawnienia się wszystkich podłóż rozwojowych. W całości rozwoju czł. jest 5 okresów rozwojowych, zapoczątkowujących 5 warstwic wych. Całość warstwic kształtuje się w następującej kolejności :a)warstwa biologiczna, b)psychologiczna, c)socjologiczna, d)kulturologiczna.

A)Od przyjścia dziecka na świat i w ciągu całego okresu przedszkolnego formuje się warstwa biologiczna. Między 1-3 r. ż. rozwijają się popędy, odruchy warunkowe. Właściwości organizmu w tej warstwie wyrabiają się pod wpływem konstelacji czynników geogr.- fiz. środowiska życiowego.

B)Ok. 7 r. ż. zaczyna się rozwój warstwy psycho. , w której inteligencja przystosowuje się do nowych warunków życiowych, praktycznych i poznawczych. Następuje wszechstronne ukształtowanie psychiki jednostki, która rozwija się pod wpływem czynników działających na zmysły. Wpływy wychowawcze rozwijające warstwę psych. Tworzą się z przeżyć i doświadczeń, z obserwacji, nauki, rozmów.

C)W 3 okresie dorastania rozpoczyna się proces uspołecznienia się wychowanka w trakcie rozwoju podłoża społ. i warstwy socjologicznej. Zaczyna się pogłębiać zrozumienie dla potrzeb współżycia z innymi. W wyniku rozwoju warstwy socjologicznej kształtuje się osoba społ. Wychowanka. Rozwój tej warstwy wymaga odrębnych wpływów wych. , stosunków społ. , zwyczajów i obyczajów, instytucji społ.

D)Warstwa kulturologiczna wyraża się w spontanicznym uczuleniu jednostki na wartości zawarte wytworach kultury wyższej, jak sztuka, nauka, prawo. Rozpoczyna się pogoń za wrażeniami estetycznymi przy przeżywaniu i przyswajaniu wartości kulturowych. Czynnikami zew. koniecznymi dla rozwoju warstwy kulturologicznej są wybitne lub klasyczne dzieła literackie, muzyczne, pomniki, muzea itp.

E)W początkach wieku dorosłego kształtuje się warstwa światopoglądowa. Do głosu dochodzi tu pełnia duch ludzkiej, dzięki czemu rozumność staje się mądrością w szukaniu prawdy i dobra. Wolność wybierania dobrej drogi kształtuje plan życiowy a nastawienie otwarte na głębię metafizyczną doprowadza do ujęcia źródeł bytu, czyli Absolutu. Dojrzała duchowo jednostka odkrywa świat nadprzyrodzony i włącza się duchowo do rzeczywistości nadnaturalnej i Boskiej.

Teoria warstwicowa wych. wskazuje na poczwórne uwarunkowania, od których zależy osiągniecie pełni rozwoju społ. Są to:1- zdrowy bios jednostki, 2- obyczajowy etos społ. Otoczenia i narodowej kultury przekazujący zasady moralne i urabiający doświadczenie jednostki, 3- ideowy agos współpracujących ze sobą wychowawców, 4- korzystny układ sytuacji losowych

owości

2.Sytuacje wychowawcze.

Sytuacje wych. to układy bodźców, czynników i wpływów, wywołujących rozwój człowieka. Mają różne pochodzenie , wywołują różne skutki i kształtują odmiennie przebieg procesu wychowania. W wych. jego skuteczność zależna jest od: syt. zew. i wew.

a)Sytuacja wew. Tworzy środowisko subiektywne, na które składają się właściwości osobowe i poziom rozwojowy określonej warstwy. Proces rozwoju powoduje podatność na wpływy zew.

b)Sytuacja zew. zawiera:1) określone elementy środowiska społ.-wych. danego kręgu etosu, 2)utrwalone skutki środowiska życiowo-naturalnego,3)czynniki środowiska pedagogiczno -kulturowego.

Sytuacja wychowawcza ma określony charakter dlatego można wyróżnić:1-sytuację pedagogiczną czyli programową, polega na tworzeniu celu wychowawczego, na doborze właściwych środków. Celowo wywołana syt. pedagogiczna stwarza wych. przygotowujące,2-sytuacje społ. czyli środowiskowo asymilujące tradycje, obyczaje, porządek itp. Występuje tu wych. nieformalne, 3-sytuację kulturalną. Taka sytuacja wytwarza wych. okolicznościowe, 4-sytuacje życiową czyli warunkującą przebieg rozwoju pod wpływem przyrody.

3.Morale sytuacji społecznych etosu.

Siłę moralną grupy lub środowiska nazywa się morale, ponieważ wypływa ona z przejęcia się normami postępowania danej grupy. Norma określa powinność, to co w postępowaniu powinno się zrobić. Powinności mogą pochodzić :1-z dobrowolnemu poddania się człowieka rozumowi,2-z uznania za wartość jakiejś rzeczy czy idei,3-z ustanowienia władzy celem utrzymania określonego porządku.

Są 3 rodzaje zasad które kierują postępowaniem ludzi: etos moralny, grupowy i państwowy. etos moralny wypływa z poczucia wspólnoty natury ogólnoludzkiej. Etos grupowy tworzą wartości uznawane przez grupę społ., narodową czy też zawodową za normę postępowania obowiązującą członków tej grupy. Etos państwowy przy pomocy przymusu prawnego reguluje stosunki między grupami w państwie. Na rozwój wychowanka od strony etosu spol. wpływają 4 poziomy moralności czyli :a)morale środ pedagogicznego, b)wychowawczego, c)kulturalnego, d)naturalnego.

WYCH. JAKO URABIANIE PRZEZ AGOS

1.Zadania i funkcje wychowawców.

Zadanie agosu stanowi pomoc wych. w procesie całkowitego rozwoju człowieka, który przejawia wyższe potrzeby aby przez ich właściwe zaspokojenie wychowanek doskonalił się progresywnie.

a)pomoc wychowawcza niesiona podczas rozwoju występuje w postaci funkcji agosu jako:

1-opieka wychowawców nad biosem wychowanka, a więc nad życiem i zdrowiem jako funkcja sanare

2-ochrona wych. nad działaniem etosu jako funkcja edocere

3-opieka nad duchowością jako funkcja educere

4-wtajemniczenie i przygotowanie wychowanka do spotkania z losem jako funkcja initiare

SANARE (uzdrowić) polega na podsycaniu energii i żywotności wychowanka. Funkcja ta wymaga zapobiegania niebezpieczeństwom zagrażającym zdrowiu i życiu. U młodzieży wykolejone funkcja ta ma za zadanie uporządkować bios jednostki usuwanie wybujałych popędów. Psychoterapia tej funkcji ma wyrobić w jednostce odporność psych. na frustrację i niepowodzenia.

EDOCERE ma za zadanie wszechstronne wych. umysłowe, które przez nauczanie, oświecanie ma przyczynić ssiędo samodzielnego i mądrego szukania prawdy o świecie i człowieku.

EDUCERE dotyczy wyprowadzania wychowanka ze stanu naturalnego do wyższego stanu moralnego. Polega na wyzwoleniu jednostki wychowywanej z ciasnoty, na udzieleniu pomocy w zakresie dobrego przystosowania się do zadań życia społecznego.

INITIARE znaczy wtajemniczenie religijne i mistyczne. Polega na wtajemniczeniu wychowanka w sprawy losu i wiecznego człowieka.

b)Druga pomoc wych. dotyczy potrzeb rozwojowych wychowanka, występujących w postaci jego aktywności własnej. Rola wych. polega na kierowaniu zabawą, dociekaniem, pracą, twórczością. Kierowanie zabawą zmierza do kształtowania zdolności, kierowanie dociekaniem ma się przyczynić do rozwijania rozumności, praca wych. dąży do rozwijania siły woli i zdolności wolnego wyboru dobra, twórczość kształtuje talenty i uzdolnienia, przeżycie światopoglądowe ma wtajemniczyć w losy ludzkie i doprowadzić do doskonałości religijno- moralnej.

2.Zasadnicze czynności wychowawcze.

Operowanie funkcjami wych. wymaga podporządkowania ich czynności. Funkcja sanare wymaga dozorowania. Polega ono na ochronie rozwoju org. , jego zdrowia i bezpieczeństwa, na pielęgnowaniu moralnego rozwoju wychowanka. Funkcja edocere postuluje ćwiczenia rozwijające myślenie, wymaga powiązania funkcji poznawczych z uczuciowymi. W funkcji educere celem staje się przystosowanie psych. , moralne i społ. do życia w społ. Czynność wych. wzbudza u wychowanków przeżycia uczuciowe, nastroje, postawy. Funkcja initiare wprowadza wych. w tajemnice życia i losu ludzkiego. Czynnością w tej dziedzinie rozwoju jest spotkanie. Spotkanie z ciekawym człowiekiem, z interesującą warstwą czy z Bogiem tworzą ważny element wychowania przez zdarzenia.

3.Współpraca wych. jako warunek skuteczności działania agosu.

W czynnościach wychowawców jak dozorowanie występuje zjawisko samodzielności wychowanka, ruchowa, dążeniowa itp. Równowaga sił autorytetu i samodzielności umożliwia prawidłowy przebieg procesu wych. i stwarza skuteczność współpracy, która przekształca się w dążenie samo wychowawcze wychowanka. Rola wychowawcy z czasem maleje w działaniu a wzrasta w nadawaniu kierunku. Współpraca wychowanka z wych. jest ważna dla obu stron, pierwszemu dając kierunek i oparcie drugiemu zapewnia satysfakcję skuteczności. W wypadku tresury następuje wykolejenie wych. lub okaleczenie psych.

destrukcyjnych, obniżanie prawdopodobieństwa występowania ich w przyszłości. Karanie pozwala określić co dobre a co złe oraz jakie wymagania stawia wychowawca.

c) Instruowane- jest to nadawanie odpowiedniego kierunku działaniu wychowanka przez ukazanie wychowankowi jakie zachowanie w danej sytuacji jest niezbędne. Tę metodę często stosuje się z metodą perswazji.

d) Organizowanie doświadczeń wychowanka- jest to świadoma i celów ingerencja wychowawcy w sytuacje w których wychowanek przejawia określoną aktywność. Wychowanek przez własne doświadczenie praktyczne musi odkrywać nieopłacalność postępowania niezgodnego z obowiązującymi normami i na odwrót.

e) Podzielenie funkcji i ról społecznych- jest to wdrażanie wychowanka do pożądanej aktywności, przydzielenie funkcji, ról społ. których pełnienie dla wychowanka jest atrakcyjne. Wychowawca powinien unikać przymusu, zadania muszą być dostosowane do możliwości wychowanka aby dawały mu szansę sukcesu.

f) Ćwiczenie- jest to celowe powtarzanie przez wychowanka określonych czynności w ustalonym z góry porządku.

3. Metoda wpływu społecznego- jest to wpływ grup społ. z którymi wychowanek jest powiązany. Wychowawca nie zawsze dysponuje możliwościami dotarcia do takich grup. Nie oznacza to że jest całkowicie pozbawiony tych możliwości. W takich sytuacjach wychowawca może:

a) Wzmocnić oddziaływanie grup do których należy wychowanek (np.: rodzina).

b) Starać się aby wychowanek zrezygnował z uczestnictwa grup destrukcyjnych, aby wprowadzić go w życie grup wartościowych.

c) Starać się o włączenie grup wychowanka do procesu wychowawczego. Wychowawca nie tylko może nasilać własne oddziaływanie na jednostkę, lecz może przekształcić środowisko społ. wychowanka odpowiadające celom wychowania.

4. Metoda kierowania samowychowaniem- jest to max. Wykorzystanie własnych możliwości psych. i fiz., a także wartości społ. w jakich człowiek żyje. Działania wych. z jednej strony mają powodować zmiany w osobowości człowieka i jego działaniu a z drugiej umożliwiać wyrażanie siebie w otaczającym świecie. Struktura procesu samowychowania:

a) Idealizacja- wychowanek musi zaakceptować i przyswoić sobie określony ideał lub wzór osobowy i wywołać u siebie motywację do realizacji.

b)Samozapoznanie- wychowanek musi ukształtować siebie oraz własnej osoby, zdać sobie sprawę z różnicy pomiędzy cechami pożądanymi a posiadanymi.

c) Samoocena wstępna- wychowanek musi zauważyć rozbieżność pomiędzy tym jaki chciałby lub powinien być a jaki jest w rzeczywistości.

d) Aspiracje prefekcjonistyczne- wychowanek musi ukształtować siebie przeżyć silną motywację dokonania zmian we własną osobowość.

e) Decyzje samorealizacyjne- wychowanek musi ustalić jakiś program działań samowychowawczych.

f) Działania samowychowawcze- wychowanek musi podjąć systematyczną i kontrolowaną aktywność zmierzającą do odpowiedniego urobienia własnej osobowości.

g) Samoocena końcowa- wychowanek wartościowuje stan jaki osiągnął w wyniku działań samowychowawczych.

METODY NAUCZANIA

METODA NAUCZANIA-to systematycznie stosowany sposób pracy nauczyciela z uczniami, umożliwiający uczniom opanowanie wiedzy.

Dobór metod w procesie nauczania zależy od wieku uczniów, charakterystycznych właściwości poszczególnych przedmiotów, celów i zadań pracy dydaktyczno- wychowawczej, organizacji i środków jakimi nauczyciel dysponuje. Podział metod nauczania:

1.Metody oglądowe.

a) pokaz- jest ot demonstracja rzeczy , zjawisk i procesów o których uczniowie mają się uczyć. Zadaniem ucznia w czasie pokazu jest określenie przebiegu i wyników obserwacji za pomocą słów. W nauczaniu stosuje się różne rodzaje pokazu tj. demonstracja autentycznych przedmiotów, modeli, obrazów, przeźroczy i filmów, schematów, tablic, wykresów, map oraz doświadczeń. Stosując pokaz nauczyciel powinien przestrzegać reguł:

- obserwacja powinna być tak zorganizowana aby wszyscy uczniowie mogli dokładnie obejreć demonstrowany przedmiot.

- pokaz powinien pozwalać uczniom na spostrzeganie przedmiotów różnymi zmysłami, nie tylko wzrokiem.

- pokaz należy tak organizować aby najważniejsze składniki i cech y przedmiotu wywarły najsilniejsze wrażenia.

- obserwacja powinna pozwalać uczniom na poznanie rzeczy i zjawisk w ich rozwoju i działaniu.

2. Metody słowne.

a) Pogadanka- jest to rozmowa nauczyciela z uczniami gdzie nauczyciel na ogół zna odpowiedzi na pytania jakie stawia uczniom. Powinna być tak prowadzona aby przypominała codzienną rozmowę, gdzie nauczyciel pełni rolę współrozmówcy, nie tylko zadaje pytania ale i sam odpowiada na pytania uczniów. Ze względu rolę dydaktyczną wyróżnia się trojakie zastosowanie pogadanki:

- Pogadanka wstępna- ma przygotować uczniów do dalszej pracy. Pogadanka ma wytworzyć u uczniów stan gotowości do przyswajania nowego materiału oraz przygotować klasę do nowej pracy.

- Pogadanka służąca do podawania nowych wiadomości- ma postać rozwiązywania przez dzieci różnych problemów wchodzących w zakres treści kształcenia. Stanowi ona punkt wyjścia do samodzielnego myślenia.

- Pogadanka służąca utrwalaniu przerobionego materiału.

Pogadanka aby miała charakter planowy aby kształciła myślenie uczniów musi być przemyślana. Pytania nauczyciela muszą być:

- jasne, jednoznaczne i zrozumiale dla uczniów

- kształcące, powinny rozwijać myślenie uczniów, zmuszać do wysiłku myślowego.

- skierowane do całej klasy, aby wszystkich zmusić do myślenia.

b) Dyskusja- jest to wyższa forma pogadanki, wymaga od ucznia większej samodzielności w stawianiu i rozwiązywaniu problemów, umiejętności wyczerpującego i jasnego formułowania własnych poglądów oraz odpowiedniego oraz rzeczowego przygotowania do każdego nowego zagadnienia.

c) Opis- jest to najprostsza forma zaznajamiania uczniów z nie znanymi faktami, rzeczami, krajobrazami, wydarzeniami hist. itp. Opis powinien być jasny, zrozumiały, barwny, żywy, plastyczny, powinien przemawiać do uczniów. nauczyciel używający metody opisowej powinien stale rozwijać swą umiejętność opisywania, ćwiczyć się w dokładnej i rzeczowej obserwacji, we władaniu słowem.

d) Opowiadanie- jest to metoda nauczania polegająca na przedstawianiu danego tematu w sposób żywy i barwny, oparty na określonej akcji, która rozwija się w czasie. Opowiadanie ułatwia zapamiętywanie faktów.

e) Wykład- polega na nauczaniu na przykładzie wiadomości. Wykład wywołuje elementy systematyczności, logicznej koncentracji, apeluje przede wszystkim do intelektu, wymaga skupienia uwagi i rozwiniętego myślenia. Wykład powinien odznaczać się jasną logiczną budową oraz systematycznym przedstawieniem treści.

f) Posługiwanie się książką- wdraża uczniów do opanowania metod samokształcenia. Wyróżniamy różne metody samodzielnej pracy z książką:

- uczenie się z podręcznika- przystępując do tej pracy uczeń musi zdać sobie sprawę z tego jak ma się uczyć by jak najszybciej i jak najlepiej przyswoić wiedzę. Uczniowie powinni się wdrażać do logicznego zapamiętywania przeczytanego tekstu.

- sporządzanie notatek- polega na streszczeniu danego fragmentu tekstu.

- posługiwanie się lekturą- wymaga większej samodzielności. Uczeń powinien orientować się jakie książki mogą mu pomóc w pogłębieniu wiedzy.

3.Metody praktyczne.

a) Metoda laboratoryjna- polega na przeprowadzaniu eksperymentów, na stwarzaniu sztucznych warunków dla wywołania jakiegoś zjawiska w celu zbadania jego przyczyn, przebiegu i skutków. Każdy eksperyment powinien być przygotowany przez nauczyciela szczegółowo tak aby w toku wykonywania go przez uczniów jego przebieg był nie zakłócony. Kierując pracą laboratoryjną uczniów nauczyciel podaje instrukcje, zwraca uwagę na ich ważniejsze etapy, pomaga uczniom w wprowadzaniu.

b) Metody zajęć praktycznych- polega na wykonywaniu przez uczniów pod kierunkiem nauczyciela różnorodnych zadań o charakterze praktycznym, w celu opanowania wiedzy. W metodzie tej dominuje stosowanie wiedzy w rozwiązaniu zadań praktycznych. Wykonując wszystkie prace uczniowie powinni stopniowo wdrażać się do samodzielnego: - planowania pracy,- wykonywania pracy,- sprawdzania wykonanej pracy.

4. Nauczanie programowe.

Jest swoistą , odrębną odmianą metod nauczania opartych na słowie. Najważniejszy elementem tej metody jest sam program, rozumiany jako ciąg powiązanych ze sobą logicznie dawek informacji. Każda dawka informacji kończy się pytaniem.

Programowanie liniowe- polega na dzieleniu materiału dydaktycznego na małe dawki, zwane krokami, które uczniowie mogą opanować stosunkowo łatwo.

Programowanie rozgałęzione- opiera się na zasadzie poznawania przez ucznia właściwej odp. spośród kilku danych, nawiązuje do testu wielokrotnego wyboru.

Podział metod kształcenia wg. rosyjskich dydaktyków:

1.M.objaśniająco-poglądowa- (odtwórcza)pokaz, wykład, lektura, audycje radiowe, programy TV, które dają wiedzę a nie rozwijają twórczego myślenia.

2. M. problemowa- wykład ,obserwacja, praca z książką, eksperyment, wycieczka- dzięki której uczniowie są wdrażani do logicznego, krytycznego myślenia.

3. M. częściowo poszukująca- samodzielna praca, pogadanka, projektowanie, modelowanie- która zapewnia aktywny udział w niektórych fazach badania pozwala opanować pewne elementy procesu.

4. M. badawcza- posługiwanie się lekturą, plany badań- która umożliwia stopniowe zaznajamianie się z poszczególnymi fazami badania naukowego.

SYSTEM OŚWIATY

To system złożony z niezależnych od siebie lecz w znacznym stopniu powiązanych ze sobą instytucji. System oświaty zależy od rozwoju całego społ. , który powoduje wielkie przemiany społeczne, które w dużym stopniu modyfikują funkcjonowanie instytucji oświatowych.

System oświaty obejmuje: 1. przedszkola,2. sz. podst. i ponadpodst.,3. placówki oświatowo- wychowawcze,4. poradnie wychowawczo- zawodowe, psychologiczno- pedagogiczne,5. placówki opiekuńczo – wychowawcze,6. rodziny zastępcze, ośrodki adopcyjne,7. biblioteki pedagogiczne.

W systemie oświaty można wyróżnić:

1. system wych. rodzinnego,2. system szkolnictwa,3. system kształcenia ustawicznego,4. system wych. równoległego.

ETAPY OŚWIATY W POLSCE.

1. Klasy 1-3 s.p – występuje jeden nauczyciel, nie ma stopni a ocena jest opisowa, zadaniem tego etapu jest kompensacja zdolności, jest to nauczanie zintegrowane. Nie obowiązuje wymiar czasu lekcji 45 minut.

2. Klasy 4-6 s.p- występuje wielu nauczycieli, pojawiają się stopnie(1-6), nowe bloki tematyczne tj, chemia, fizyka, historia itp. S.p kończy się „egzaminem kompetencji’ ocenianym przez Okręgową Komisję Edukacji.

3. Gimnazjum- dąży aby ścieżki edukacyjne były powiązane z różnymi przedmiotami, trwa 3 lata i kończy się egzaminem, który ma rolę selekcyjną do wyboru szkoły średniej. W gimnazjum wprowadza się dwa języki.

4. Szkoła średnia- występują klasy profilowane, trwa 3 lata i kończy się egzaminem maturalnym. Nowa matura składa się z:

- części wew. ocenianej w szkole

- części zew. ocenianej poza szkołą przez specjalne komisje

obowiązkowo zdawane przedmioty to: matematyka, j. polski, j. obcy. Matura może być połączona z egzaminem na studia.

STOPNIE AWANSU ZAWODOWEGO

1. Nauczyciel stażysta- rozpoczyna swą pracę z pierwszym dniem nauki szkolnej. Staż trwa 9 miesięcy, nauczyciel posiada opiekuna stażu któremu przedstawia plan pracy. Pisze sprawozdanie. Po zakończeniu stażu dyrektor ocenia dorobek zawodowy stażu, następnie jest podjęty wniosek postępowania kwalifikacyjnego. Kolejno następuje nadanie stopnia awansu.

2. Nauczyciel kontraktowy- staż trwa 2 lata i 9 miesięcy, nauczyciel posiada opiekuna stażu któremu przedstawia plan pracy. Przez ten okres nauczyciel realizuje swój plan. Po zakończeniu stażu dyrektor ocenia dorobek zawodowy stażu i zwołuje komisję do egzaminu stażysty z zakresu wiadomości. Po zdanym egzaminie następuje nadanie stopnia awansu.

3. Nauczyciel mianowany-staż trwa 2 lata i 9 miesięcy. Po tym okresie następuje akceptacja komisji.

4. Nauczyciel dyplomowany

5.Honorowy profesor oświaty- tytuł może być nadany tylko nauczycielowi dyplomowanemu z 20 letnim stażem pracy w zawodzie nauczyciela w tym 10 lat jako nauczyciel dyplomowany oraz znaczącym i uznanym dorobkiem w pracy zawodowej.

.Rozwojowe formy życiowe.

Rozwojowe formy życiowe warunkują prawidłowy rozwój wyższych warstw i są jedynie kształtujące dla danego okresu życia, będąc dostępną drogą do poznania otaczającego świata.

1.ZABAWA dziecka jest najgłębszą potrzebą. Teoria zabawy Schillera podkreśla poczucie radości, swobody, twórczości i poczucia piękna. Teoria Spencera głosiła że zabawa jest biologicznym luksusem, dla życia nieprzydatnym. Adler mówi że zabawa przezwycięża poczucie niższości dzieci wobec dorosłych. U niemowlęcia pojawia się zabawa manipulacyjna ćwicząca ruch rąk, w wieku po niemowlęcym zabawy konstrukcyjne u średnich dzieci zabawy funkcjonalne. W zabawach jest czynna fantazja, gra wyobraźni.

2.NAUKA I ZAJĘCIA PRAKTYCZNE . Herbert wprowadził do nauczania pojecie zainteresowania i nawoływał do budzenia w uczniach wielostronnych zainteresowań. Szkoła Deweya stawiała na samorzutną aktywność. Zainteresowania można uczyć przez dociekanie, które stanowi podstawę rozwojową skutecznej nauki. Dociekanie jako forma rozwojowa wymaga stałej obserwacji, skupionej uwagi, dzięki czemu kształtują się podstawowe funkcje poznawcze jak np. uwaga.

3.PRACA ma szczególne znaczenie wych. gdy staje się formą trzeciej warstwy socjologicznej, która rozwija i kształci wychowanka na tle uspołeczniania się. Wychowanek po okresie zabawy odkrywa nowe źródło radości po wykonaniu trudnej, zleconej przez grupę pracy. Przyjemność ta zjawia się gdy wychowanek może zasłużenie odpocząć, czuje swą moc do pokonywania trudności, przepełnia go poczucie spełnionego obowiązku, spotyka go nagroda i uznanie. Praca staje się aktywnością własną, rozwojową formą życiową. W wyniku różnego rodzaju pracy wyrabia się siła woli, przy pomocy której można opanować lenistwo.

4.TWÓRCZOŚĆ. twórcze czynniki osobowościowe kształtują wyższą formę życiową. Stanowi czynnik rozwijający i kształtujący osobowość. Proces twórczy zaczyna się od tzw. Wstrząsu kulturalnego, potem przechodzi przez 4 etapy. Po etapie zarysowania się koncepcji rozpoczyna się etap zwany wędrówka duchową. Polega ona na zainteresowaniu się dotychczasowym dorobkiem kultury. Trzeci etap to odkrycie ojczyzny duchowej. 4 etap to krytyka i przezwyciężenie nieprzyjętych rozwiązań problemu.

5.PRZEŻYCIE ŚWIATOPOGLĄDOWE. Rozbudowuje się synteza światopoglądu osobistego, w której źródła bytu będą ujęte w kształt nadany przez ideę przewodnią swojego życia. Głębsze przeżycia światopoglądowe mają charakter modlitewny i religijny. Modlitwa staje się formą życiową rozwijającą stosunek do prawdziwego Boga.

3.Struktury rozwojowe człowieka.

Każda warstwa dojrzewając wytwarza własną strukturę rozwojową, do której należą: temperament, indywidualność, charakter, osobowość i struktura światopoglądowa.

a)TEMPERAMENT. Istnieje podział temperamentów na sangwiników, choleryków, flegmatyków. Typy temperamentów uzależnia się dziś od konstrukcji budowy ciała: astenika(budowa wąska), pyknika(przysadzista), atletyka(muskularna), dysplastyka(nieharmonijna):od przewagi tkanek ; mezomorfia, endomorfia, ektomorfia. Wszystkie typologie temperamentu uzależniają go od organizmu i jego składników. Biologiczność powoduje żę temper. Jest strukturą wrodzoną.

b)Struktura INDYWIDUALNOŚCI jest całościowym ukł. cech, dyspozycji i tendencji psych. jednostki. Odróżniamy indywidualność negatywną polegającą na celowym rozwijaniu przez jednostkę różnicy pomiędzy sobą a innymi i pozytywna która góruje jednymi funkcjami psych. nad pozostałymi i która staje się indywidualnością intelektualną ta z kolei tworzy indywi. sentymentalną , która wykształca się na indywi .woluntarną . Indywi. pozytywna wyraża się w usposobieniu np.; poważnie lub żartobliwie.

c)CHARAKTER jest jako zespół trwałych cech i dyspozycji psych. , jako swoisty układ woli, jako stałe postępowanie moralnie dobre. Tworzy on zespół cech, w których wyraża się osobisty stosunek do innych ludzi i samego siebie, decyduje o społ. i moralnej wartości postępowania. Podstawami działania charakteru moralnego są;- świadomość zasad moralnych,- silna wola wyrabiania drogą motywacji. Typologia charakteru zależy od systemu wartości i uzasadnień ideologicznych.

d)Meta fizycznie OSOBOWOŚĆ znaczy jaźń, duszę lub ducha jako podmiot cech psych. Empirycznie znaczy indywidualną całość cech psych. i fiz. Osobowość dotyczy punktu dojścia i oceny wytworu. Jest dziełem samokształcenia się w osiągnięciu pewnej harmonijnej struktury duchowej. Kształtuje się wg pewnych wytycznych na wartościowaniu zjawisk życia. Są dwa typy: osobowość endoponiczna, która zamyka sweszczęście i rozwój w ramach umiłowanej pracy z powołania, i osobowość egzoponiczna, która obok pracy zawodowej rozwija się w jakiejś dziedzinie kultury.

e)STRUKTURA ŚWIATOPOGLĄDOWA. Chodzi w niej o prawidłowo rozwinięty światopogląd osobisty jako zespół własnych przekonań o świecie, źródłach bytu, o człowieku jego istocie i celu życia. Światopogląd osobisty buduje się przez całe życie lecz nie zawsze jest on pełny i zharmonizowany. Struktur światopoglądu może być albo w pełni zgodna z naturą ludzką albo będzie samodzielnie przeżytym i własnym. Stan cnoty tworzy podstawę struktury światopoglądowej. Polega on na przyjęciu Woli Bożej. Staje się świętością danego człowieka.

WYCH. JAKO WPŁYW SYT. SPOŁ. ETOSU

1.Znaczenie środowiska w wychowaniu

Poznawaniem czynników środowiskowych zajmuje się mesologia. Przedmiotem jej jest samo otoczenie życiowe i jego wpływ na cechy organizmów w biologii. Wyróżniamy środ. obiektywne, na które składa się otoczenie jako zespół warunków. W środ. życiowym wyróżniamy: 1 środ wychowawcze, 2 środ pedagogiczne. W zakresie treści wpływających na wychowanka środowiska dzieli się na :a) naturalne, b)społeczne osób i stosunków między nimi, c)kulturowe z wpływami kultury materialnej i duchowej. Środowisko różnicuje się na: 1- działanie świadome i bezpośrednie, dotyczy kształtowania treści świadomości i dążeń świadomej woli, 2-działanie nieświadome i pośrednie, wywiera wpływ na dążenia woli i nastroje uczuciowe, kształtowane jest przez środ wych. etosu ,3- działanie bezwiedne i bezpośrednie, obejmuje nastroje i przeżycia emocjonalne, 4- oddziaływanie środ duchowego, w którym są idee i wartości z tradycji kultury narodowej. Wpływy nieświadome , ideowe kształtują poczucie własnego siebie.

Wpływy środowisk nakładają się na siebie:1-życiowy bios, 2-środowisko wych. etosu, 3-środowisko pedagogiczne agosu, 4-środowisko duchowe kultury i losu do których należą :a) podświadomość, b)uczucia wyższe, c)wola rozumna, d)świadomość i poglądy, e)nieświadomość i sumienie. Wpływy świadome krzyżują się z pośrednimi i nieświadomymi, walczą ze sobą o przewagę i wypierają się wzajemnie.