Z punktu widzenia skutków prawnych, czynności prawne dzielimy na:

Czynności zobowiązujące – to takie czynności, które polegają na zobowiązaniu się jednej ze stron do spełnienia świadczenia, czyli do określonego działania lub zaniechania. Zobowiązanie może dotyczyć jednej lub dwóch stron.

Czynności rozporządzające (tzw. rozporządzenia) – polegają na przeniesieniu, zniesieniu, obciążeniu lub ograniczeniu prawa podmiotowego. Czynności rozporządzające w większości przypadków są poprzedzane czynnościami zobowiązującymi, ale może też być takie, że ten skutek rozporządzający nie będzie konsekwencją czynności zobowiązującej lecz to zobowiązanie do rozporządzenia będzie wynikało z innego zdarzenia niż czynność prawna. Np. niesłuszne wzbogacenie. Jeżeli natomiast rozporządzenie prawne podmiotowo jest konsekwencją czynności prawnej zobowiązującej to powstaje pytanie jaka jest relacja pomiędzy czynnościami zobowiązującymi, a rozporządzającymi.

Umowy sprzedaży, zamiany, darowizny etc. to umowy zobowiązująco-rozporządzające!

Polski ustawodawca przyjął jako zasadę umów o podwójnym skutku, która to zasada polega na tym, że czynność zobowiązująca rozporządzenia sama wywołuje skutki rozporządzające, czyli mamy realizowany model czynności o podwójnym skutku zobowiązująco-rozporządzającym, co polega na tym, iż nie potrzeba dokonywać dodatkowej czynności zobowiązującej, bo ten skutek rozporządzenia uzyskujemy dzięki zawarciu umowy zobowiązującej. (art. 155 KC).

Z treści oświadczenia woli/ zawartej umowy może wynikać, że czynność zobowiązująca może wynikać z (…) , a drugim wyjątkiem jest ten wyjątek, który może wynikać z przepisów szczególnych. Np. paragraf 2 art. 155 KC. „jeżeli przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy oznaczone co do gatunku albo rzeczy przyszłe to do przeniesienia tych rzeczy potrzebne jest przeniesienie posiadania. W tym przypadku nie następuje skutek w postaci rozporządzenia, czyli przeniesienia własności.

Ostatni podział:

Czynności upoważniające – czynności, które wyznaczają określonym podmiotom kompetencje dokonania czynności prawnej, której skutki tej czynności prawnej powstaną bezpośrednio dla osoby udzielającej upoważnienia. Np. pełnomocnictwo.

FORMA SKŁADANIA OŚWIADCZEŃ WOLI (forma dokonywania czynności prawnej)

Polski ustawodawca w zakresie formy składania oświadczeń woli jako zasadę przyjmuje swobodę formy składania oświadczeń woli co wyraża art. 60 KC.

Od zasady swobody oświadczenia woli mogą następować wyjątki – mogą one występować w ustawie. Dla określonych oświadczeń woli, ustawa przewiduje szczegółową formę, w jakiej to oświadczenie powinno być złożone, wówczas mówimy o tzw. szczególnych formach składania oświadczeń woli.

Szczególne formy są przewidziane, dlatego aby uniknąć sporów co do tego czy oświadczenie woli w ogóle zostało złożone i jaka jest jego treść. Drugą przesłanką, która za tym przemawia tj. ochrona podmiotu składającego oświadczenie woli przed pochopnymi decyzjami. Formy szczególne pozwalają zapewnić pewną jawność dokonywania tych czynności prawnych wobec osób trzecich.

Wśród form szczególnych wyróżniamy:

1/ zwykła forma pisemna (dla zachowania formy pisemnej konieczne jest złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie, który zawiera treść oświadczenia woli. Podpis składany jest pod treścią oświadczenia. Ma dokumentować, że osoba, która złożyła podpis, złożyła również oświadczenie woli. Nie jest istotne na jakim dokumencie oświadczenie woli zostało spisane. Podpis powinien zawierać imię i nazwisko, chociaż dopuszcza się napisanie samego nazwiska jeżeli umożliwia to identyfikację osoby, która się podpisała.)

2/ forma pisemna z poświadczeniem daty (pozwala stwierdzić, że oświadczenie woli zostało dokonane w określonym czasie. Poświadczenia takiego dokonuje notariusz, który na dokumencie o oświadczenia woli umieszcza stosowną klauzule oświadczeniową, gdzie wskazuję datę określenia złożenia woli (data pewna). Tę datę pewną uzyskuje się także przez stwierdzenie dokonania czynności w jakimkolwiek dokumencie urzędowym – jest to data dokumentu urzędowego. Ponadto walor daty pewnej uzyskuję się także poprzez umieszczenie na dokumencie oświadczenia woli, jakiejkolwiek wzmianki dokonanej przez organ państwowy, samorządowy albo przez notariusza. Wtedy dokument otrzymuje walor daty pewnej od powstania danej wzmianki. Walor daty pewnej uzyskuje dokument oświadczenia woli poprzez zdarzenie jak śmierć jednej z osób podpisanych na tym dokumencie. Wówczas za datę pewną przyjmuje się datę śmierci tej osoby, bo jest to najpóźniejsza data, na której osoba zmarła mogła się podpisać.)

3/ forma pisemna z urzędowym poświadczeniem podpisu (polega na tym, że notariusz albo inny powołany do tego organ na dokumencie zawierającym oświadczenie woli umieszcza klauzulę, w której stwierdza własnoręczność podpisu osoby, która to oświadczenie woli złożyła. Forma ta zawiera także elementy tych wcześniejszych form.)

4/ forma aktu notarialnego (polega na tym, że treść oświadczeń woli stron/y, które dokonują czynności prawnych redaguje notariusz, sporządzając akt notarialny, który zawiera pozostałe elementy takie jak podpis, datę pewną, poświadczenie podpisów. Jest to najpełniejsza forma złożenia określenia woli. Strony i notariusz podpisują wyżej wymieniony akt. Strony nie otrzymują oryginału tego aktu. Otrzymują zaś odpisy aktu notarialnego, które są wiernym powtórzeniem materiału.)

5/ forma elektroniczna (inaczej forma podpisu elektronicznego. Przez podpis elektroniczny należy rozumieć pewne dane w postaci elektronicznej, które wraz z innymi danymi, do których zostały dołączone służą do identyfikacji osoby, która składa podpis elektroniczny. KC mówi o tzw. bezpiecznym podpisie elektronicznym, czyli jest to podpis, który jest przyporządkowany wyłącznie do osoby składającej ten podpis, po drugie jest sporządzony za pomocą urządzeń służących do składania podpisu elektronicznego i jest powiązany z tymi danymi w taki sposób, że jakakolwiek zmiana tych danych jest widoczna. Oświadczenie woli złożone w postaci elektronicznej opatrzone bezpiecznym podpisem weryfikowanym za pomocą kwalifikowanego certyfikatu jest równoznaczne jak oświadczenie woli złożone w formie pisemnej.)