Fakty, procesy i zachowania polityczne

Fakt polityczny według Hanny Dobrzyńskiej: Fakt to stwierdzenie pewnego stanu rzeczy, który zaistniał.

Proces polityczny według Marka Chmaja: Proces polityczny to przebieg regularnie następujących faktów politycznych, związanych ze sobą w związku przyczynowym.

1. Typologia procesów politycznych:

1. odbywające się na poziomie społeczeństwa jako całości (np. walka o

niepodległość)

1. odbywające się na poziomie wielkich grup społecznych (np. uzyskanie

podmiotowości przez mniejszość narodową)

1. odbywające się na poziomie instytucjonalnym (np. zmiany w systemie

partyjnym)

1. odbywające się na poziomie jednostkowo-grupowym (np. wzrost poziomu

uczestnictwa politycznego)

1. Zachowania polityczne według Sylwestra Wróbla:

Zachowaniem politycznym nazwiemy wszystkie czynności jednostki lub zbiorowości służące adaptacji do zmian otoczenia politycznego, pojmowanej zarówno jako bierne przystosowanie jak też aktywne współoddziaływanie na stan otoczenia

1. Zachowania polityczne:

• Behawioralny schemat zachowania

S – R

• Niebehawioralny schemat zachowania

S – O – R

S – bodziec

R – reakcja

O – organizm, zmienna pośrednicząca

1. Typologia zachowań politycznych:

1. Kryterium, oś świadomy – nieświadomy charakter zachowań:

1. zachowania patologiczne – pojawiają się pod wpływem zaburzeń funkcji

mózgu, układu nerwowego bądź innych organów organizmu człowieka. Rodzaje tego typu zachowań to np. uprzedzenia polityczne, ukształtowane na podłożu maniakalnym. Stany paniki, chorobliwe ataki strachu, paranoje, redukcja wymiarów rzeczywistości politycznej, obniżona wrażliwość zmysłowa, urazy, paraliż pamięci, utrata zdolności do myślenia abstrakcyjnego.

1. zachowania instynktowne – aktorzy polityczni, cechujący się instynktami

zwykle dokonują rozstrzygnięć, kierując się niedefiniowanymi w kategoriach świadomości impulsami czy przeczuciami.

1. zachowania nawykowe – zachodzą przy ograniczonym udziale świadomości,

na skutek stałego powtarzania czynności przybierają w tym wypadku charakter autonomiczny, są wykonywane bezwiednie.

1. zachowania rutynowe – kształtują się w stabilnych, powtarzalnych

sytuacjach, przesłanką ich pojawienia się są doświadczenia zdobyte przez aktora politycznego we wcześniejszych okresach jego aktywności politycznej. Jego integralną częścią pozostają wyuczone mechanizmy reakcji na bodźce typowe pojawiające się stale lub regularnie. Polityk opracowuje kilka szablonowych scenariuszy postępowania.

1. zachowania afektywne – są emocjonalne, impulsywne, nastrojowe. Cechy

wspólne: dominacja psychoemocjonalnych mechanizmów percepcji rzeczywistości, redukcja lub zaburzenie poznawczych, racjonalnych składników osobowości, występowanie dysonansu poznawczego lub emocjonalnego, dezorientacja mechanizmów zachowania celowego.

1. działania – mają charakter świadomy, celowy i racjonalny.

1. Kryterium lojalności rządzących wobec rządzonych:

1. konwencjonalne - wynikające z aprobowania reguł polityk oraz akceptacji elit

rządzących: głosowanie, publiczne manifestowanie poparcia dla przywódcy, rywalizacja w ramach kampanii wyborczej, działania formalnych grup interesu, odwołujących się do petycji, legalnych demokracji.

1. niekonwencjonalne - wyrażające sprzeciw wobec reżimu i środków

władzy: obywatelskie nieposłuszeństwo, bojkot, przemoc, okupacja budynków, nielegalne strajki, demonstracje, blokady ruchu ulicznego, niszczenie własności publicznej

1. Kryterium sposobu komunikowania intencji aktora:

1. niewerbalne (np. podniesienie rąk w geście zwycięstwa)

2. werbalne (np. przemówienia, orędzia, uchwały)

3. symboliczne (np. przekazanie następcy insygniów władzy w celu jej ciągłości)