DYDAKTYKA OGÓLNA-nauka o prawidłowym przeprowadzonym procesie przekazywania,nabywania wiedzy,umiejętności,sprawności czyli nauczania i uczenia się. 2 MODELE DYDAKTYKI WSPÓŁCZESNEJ: Model prakseologiczny(technologiczny) związany jest z nastawieniem na realizację celu.Cele stają się wartością nadrzędną.Dużego znaczenia nabiera kontrola i ocena realizacji celu.Mniejsze znaczenie ma indywidualny rozw ucznia.Model ten jest uzasadniony w 3 obszarach:metodologicznym,naukowym,praktycznym;Model humanistyczny-w modelu tym największą wartością jest uczeń,jego indywidualność. Podkreśla się tu znaczenie intuicji i empatii. Eksponuje się podmiotowość nauczycieli i uczniów. Wskazuje się na konieczność całościowego poznania ucznia.Nauczyciel jest nastawiony na poznanie ucznia i pomoc mu.Ten model jest uzasadniony w obszarze:metodologicznym-badania empiryczne i jakościowe,naukowym-pedagogika humanistyczna,ideologii współczesnej szkoły-szkoła przyjazna uczniowi. Najlepszym rozwiąz jest połączenie obu modeli. ZADANIA DYDAKTYKI-dydaktyka wykrywa i wyjaśnia pewne zależności między pewnymi czynnościami,treściami,metodami,formami i środkami oraz warunkami pracy nauczyciela i uczniów a wynikiem nauczania i na tej podstawie formułuje pewne prawidłowości, które będą wyznacznikiem podejmowanych prób.Dydaktyka może być rozpatrywana w znaczeniu szerokim (jako dydaktyka ogólna)i wąskim(jako szczegółowa),ze wzgl na szczeble edukacji szkolnej,ze względu na rodzaje i typy szkół.DYDAKTYKA OGÓLNA-obejmuje wszystkie przedmioty nauczania,wszystkie szczeble pracy szkoły i wszystkie typy szkół.Ma charakter ponad przedmiotowy.Dydaktyka kształcenia ogólnego badającegoogolne problemy i prawidłowości kształcenia,uogólniając wyniki badań dydaktyki przedmiotowych ustala ogólne prawidłowości procesu dydaktycznego.DYDAKTYKI SZCZEGÓŁOWE (METODY NAUCZANIA) są wyodrębnione z dydaktyki ogólnej w oparciu o różne kryteria.Najczęściej tymi kryteriami są przedmioty nauczania szkolnego,do których te dydaktyki się odnoszą. Dydaktyki szczegółowe badają specyficzne właściwości nauczania na poszczególnych etapach kształcenia.Mogą wzbogacać dydaktykę,kształcenia ogólnego szczegółowymi wynikami badań.FUNKCJE I PRZEDMIOT DYD-dydaktyka jako nauka pełni funkcje:diagnostyczna-poznawczą,która polega na gromadzeniu wiedzy o przedmiocie i ocenie obiektywnej rzeczywistości dydaktycznej;prognostyczna-która zajmuje się przewidywaniem przebiegu przyszłych zmian rzeczywistości dydaktycznej; instrumentalno-techniczną która ziązana jest z dostarczaniem wiedzy o skuteczności zamierzonych działań dydakt,czyli o metodach,środkach,warunkach,skuteczności realizacji poszczególnych zadań dydaktycznych. PRZEDMIOT BADAWCZY dyd-jest złożony i zachowuje hierarchiczną,dynamiczną strukturę.Składa się z następujących elementów:cele kształcenia,które mają odpowiedzieć na pytania:Po co?Jaki jest sens pracy?treści kształcenia które odp na pyt:Czego uczymy?proces dydaktyczny który odpowiada na pyt: W jakie sposób organizować treści? zasady nauczania które odp na pytanie Dlaczego należy uczyć w sposób poglądowy?metody dydaktyczne Jak ciekawie poprowadzić zajęcia?formy organizacyjne Jak ciekawie zilustrować, ubarwić,uatrakcyjnić daną lekcję? kontrola i ocena ucznia.CELE OPERACYJNE-stanowią opis wyników,jakie mogą być uzyskane.Opis ten powinien być na tyle dokładny,by umożliwić rozpoznanie, czy cel został osiągnięty,a przynajmniej określenie spos sprawdzania wyniku.Powinien posiadać następujące cechy: jednoznaczność, wykonalność, obserwowalność,mierzalność Do sformułowania celów operacyjnych wskazane jest używanie sformułowań:1)uczeń zna,uczeń wie;2)uczeń potrafi,uczeń wskazuje,uczeń wykonuje, uczeń wymienia,uczeń określa, uczeń oblicza, uczeń uzasadnia,uczeń objaśnia,uczeń ceni;ZALETY CELÓW SZCZEGÓŁOWYCH operacyjnych-są jednoznaczne, wskazują sposób zademonstrowania że cel został osiągnięty; odnoszą się wprost do ucznia;mobilizują ucznia i nauczyciela;WADY OPERACYJNEGO formułowania celów-względne ubóstwo znaczenia, podporządkowanie emocji i motywacji procesom poznawczym,ponieważ osiągnięciem ma być zademonstrowane, poszerzanie przedmiotu, pracochłonność; OPERACJONALIZACJA-proces przeformułowania celów ogólnych na cele szczegółowe operacyjne,które pozwolą sprawdzić cze cel ogólny został osiągnięty.OPERACJONAL CELÓW POWODUJE-sprecyzowanie celów, uszczegółowienie celu; konkretyzację,uprzedmiotowienie osiąganego celu;PROCEDURA OPERACJONALIZACJI:zapisanie celów w postaci ogólnej;intuicyjny obraz ucznia osiągającego cel;luźne zapisy celów operacyjnych(burza mózgów,wszystko co przyjdzie na myśl); selekcja luźnych zapisów-wyeliminowanie lub przeredagowanie tych zapisów które są nie dość operacyjne; klasyfikacja różnych zapisów od celów prostych do złożonych,zaawansowanych(cele w zakresie wiedzy,umiejętności i postaw);sformułowanie celów operacyjnych; sprawdzenie celów operacyjnych;BŁEDY PROCESU OPERACJONALIZACJI-zbytnie rozdrobnienie celu;pefrowanie celów poznawczych;zapominanie o celu ogólnym;zaniknięcie zbioru celów operacyjnych,zaniedbanie osiąganie celów operacyjnych(błąd praktyczny)HIERARCHIA CELÓW-taksonomia celów,układ hierarchicznych uporządkowania celów; TAKSONOMICZNE UPORZĄDKOWANIE celów służy-ułatwieniu pogrupowania celów;ujawnienie ewentualnych niedostatków w ich wyborze i zdefiniowaniu;pomoc w zdefiniowaniu czynności uczniów w ich doborze i funkcji;umożliwieniu obiektywnej i dokładnego pomiaru dydaktycznego i racjonalnego doboru treści kształcenia;taksonomia celów POZNAWCZYCH WG NIEMIERKI-Wiadomości (poziom)-kategorie:A-zapamiętywanie wiadomości-uczeń wie,zna;B-zrozumienie wiadom-uczeń rozumie; Umiejetnosci (poziom)-C-zastosowanie wiedzy w syt typowych-uczeń umie,potrafi;D-zastosowanie wiedzy w syt nietypowych-uczeń umie, potrafi.taksonomia celów WYCHOWAWCZYCH WG NIEMIERKI-Działania(poziom)-kategorie:A-uczestnictwo w działaniu;B-podejmowanie działania.Postawy(poziom)-C-nastawienie na działanie;D-syst działań

UCZENIE SIĘ-zdobywania doświadczeń prowadzących do powstawania trwałych zmian w zachowaniu uczącego się.To proces umiejętności, nawyków, dokonujący się w toku bez(uczeń sam poznaje rzeczywistość) i pośredniego(między nauczycielem a rzeczywistością stoi uczeń, nauczycielem może być autor książki,program edukacyjny)poznawania rzeczywistości.CECHY UCZENIA SIĘ:aktywność uczącego się podmiotu, planowość, systematyczność.PRZYCZYNY UCZENIA SIĘ-dostatecznie silne motywy,chęc zaspokajania potrzeb poznawczych,chęć zaspokojenia określonych potrzeb poznawczych,chęć wykonania określonego zadania. SKUTKI PROCESU UCZENIA SIĘ-nabycie przez uczący się podmiot pewnych wiadomości,umiejętności i nawyków jako podstawa modyfikacji podstawowych form zachowania się lub ukształtowania się nowych formPRZEDMIOT UCZENIA SIĘ-otaczająca rzeczywistość społeczna,kulturowa.W UJĘCIU SZEROKIM-oznacza rodzaj takiej postawy,zarówno wiedzy jak i wobec życia w której akcentuje się znaczenie ludzkiej inicjatywy. Uczenie się obejmuje opanowywanie i wdrażanie nowych metodologii,nowych umiejętności,postaw i wartości niezbędnych do życia w świecie pełnym zmian.NAUCZANIE-organizowanie procesu uczenia się.Jest to planowa i systematyczna praca nauczyciela z uczniami,polegające na wywoływaniu i utrwalaniu zmian i wiedzy w dyspozycjach,postępowaniu i całej osobowości.Nauczanie to system odpowiednich zabiegów na które składają się takie czynności jak: inicjowanie, planowanie, organizowanie, kierowanie, kontrola i korekta;PROCES NAUCZANIA-UCZENIA SIĘ- całość wspólnych działań nauczyciela i uczniów.Jego niezbędnym warunkiem jest świadome i aktywnie współdziałanie nauczyciela i uczniów. Miedzy procesem nauczania i uczenia się nie zachodzi elacja wynikania,nie są one powiązane logicznie.Oznacza to że nauczanie nie jest warukiem koniecznym i niezbędnym uczenia się.Uczenie się może odbywać się bez nauczania.Ktoś może być zaangażowany w nauczanie grupy uczniów, ale nie będzie tego skutków.Czy może mieć miejsce nauczanie,ale uczenie się nie będzie zachodziło.KSZTAŁCENIE-ogół czynności i procesów,oparty głównie na nauczaniu i uczeniu się,poszerzonym o działalność samokształceniową, pozalekcyjną, wpływ środków masowego przekazu,wpływy środowiskowe i kuturowe.Umożliwiają one osiągnięcie nie tylko określonego zakresu wiedzy, umiejętności i nawyków,ale także zmierzają do wielostronnego rozwoju sprawności umysłowych,zdolności i uzdolnień,zainteresowań,zamiłowań,przekonań i postaw.Wyróżnia się kształcenie ogólne i zawodowe. SAMOKSZTAŁCENIE-kształcenie podejmowane samorzutnie.Nabywanie wykształcenia w toku działalności własnej,która nie podlega kontroli zewnętrznej i jest organizowana na podstawie opracowanego programu.WYCHOWANIE-świadomie realizowana działalność ludzka,której celem jest wykształcenie zamierzonych zmian w całej osobowości czł.Zmiany te obejmują zarówno stronę instrumentalna(związaną z poznaniem rzeczywistości) jak i stronę aksjologiczną która polega na kształtowaniu stosunku człowieka do świata i ludzi,jego przekonań i postaw,układu wartości i celu życia.CEL-coś co chcemy osiągnąć do czego dążymy,każdy z nas stawia sobie jakieś cele.cele mogą być różne. Cele spotykamy w praktyce oświatowej wśród ustaw,zarządzeń.Dot to celów ogólnych.W codzienności szkolnej cele występują w konspektach do lekcji,scenariuszach zajęć.CELE KSZTAŁCENIA-rodzaj wytycznych dla procesu kształcenia,określają jego wymagania programowe i oczekiwane rezultaty. To zamierzone właściwości uczniów pod względem poznawczym i emocjonalno-motywującym,świadome z góry oczekiwane,planowanei w miarę konkretne efekty edukacji.FUNKCJE CELÓW-stanowią podstawę różnych koncepcji kształcenia, są ważnym elementem paradygmatów i wizji reform oświatowych;w opracowaniu koncepcji kształcenia cele są czynnikiem podstawowym wyznaczającym rozwiązania w zakresie pozostałych elementów;są kryterium oceny efektywności procesu dydaktycznego,opierając się na nich określa się wyniki pracy nauczyciela i uczniów.ŹRÓDŁA CELÓW-syst wartości uniwersalnych i wartości istotnych z punktu widzenia przyszłego funkcjonowania społ i zawodowego;założ ustrojowe państwa zawarte w Konstytucji;tradycje kulturowe państwa, podstawowe zał Ogólnonarodowego Systemu Edukacji;doświadczenia z realizacji dotychczasowych reform oświatowych,aktualne tendencje edukacyjne,potrzeby i oczekiwania określonych środowisk zawodowych i lokalnych.DWA ZAKRESY CELÓW-znaczeniowy i odniesienie czasowe.CELE OGÓLNE-formułowania na poziomie ministralnym,na najwyższym pozi ogólności;nadają kierunek działaniom pedagogicznym;mają wymiar ponadczasowy;zapowiadają długoplanowe i perspektywiczne kierunki oddziaływań,preferowane do osiągnięcia wartości,ukazują kierunki dążeń i zmian;są małoprzydatne dla praktyki edukacyjnj,dlatego trzeba je uszczegółowić;wyznaczają ogólne kierunki dążeń i zmian.ZALETY CELÓW OGÓLNYCH-bogate znaczeniowo,akceptują ważne wartości społ,są perswazyjne trudno im zaprzeczyć,są zwięzłe,krótkie.WADY CELÓW OGÓLNYCH-są wieloznaczne, nieokreślone do końca,mają założenia idealizujące,niejasny adresat.CELE SZCZEGÓŁOWE-precyzują sformułowania celów ogólnych, ukonkretniają je pokazują bliższą perspektywę; zapisane w formie tradycyjnej i operacyjnej;CELE SZCZEGÓŁOWE-precyzują sformułowania celów szczegółowych,ukonkretniają je, pokazują bliższą perspektywę oraz mogą być zapisane w formie tradycyjnej i w formie operacyjnej.

F. TRADYCYJNA(formułowane ze względu na działania nauczyciela	F. OPERACYJNA(formułowane ze względu na oczekiwany efekt osiągnięć ucznia)
Cele poznawcze(nowa wiedza ucznia)	Cele w zakresie wiedzy (uczeń wie,uczeń zna)
Cele kształcące (umiejętności nabyte)	Cele w zakresie umiejętności (uczeń umie,uczeń potrafi)
Cele wychowawcze (wszystko to,co dotyczy postaw	Cele w zakresie postaw (uczeń jest)

TREŚCI KSZTAŁCENIA-system wzajemnie powiązanych ze sobą wiadomości,umiejętności,nawyków,wartości i doświadczeń które przekazywane są lub kształtowane przez nauczycieli i przyswajane i opanowywane przez uczniów w celu zdobycia odpowied wykształcenia lub kompetencji zawodowej.WIADOMOŚCI-różne dla poszczególnych zbiorów i rodzajów kształcenia,powinny być jednak tak dobrane aby zapewniały rozwój intelektualny uczących się,dobrze służyły rozwojowi samodzielnego twórczego myślenia, wyobraźni, stanowiły podstawę do kształtowania odpowiednich umiejętności,nawyków,postaw i wartości.UMIEJĘTNOŚCI I NAWYKI-są niezbędne w działaniach i zachowaniach uczniów zarówno w trakcie trwania edukacji jak i po jej zakończeniu.Przez umiejętność rozumie się zazwyczaj gotowość do świadomego działania opartą o pewną wiedzę co do przedmiotów i zjawisk oraz o konkretne ruchowe opanowanie elementów,czynności.KRYTERIA DOBORU TREŚCI KSZTAŁCENIA- kryterium naukowości-treści kształcenia muszą odpowiadać określony wymaganiom naukowym;kryterium społeczno-ustrojowe-w doborze treści kształcenia trzeba kierować się potrzebami życia społecznego;poziom rozwoju umysłowego uczestników procesu edukacyjn należy dostos treści do możliwości intelektualnych uczących się;kryterium aksologiczno-teologiczne wartości i cele kształcenia; TEORIĘ DOBORU treści kształcenia-teorie tradycyjne-a)teorię materializmu dydaktycznego-encyklopedyzm,nacisk na wiedzę;b)teoria formalizmu dydaktycznego-zdolność zainteresowania; c)teoria utylitaryzmu dydaktycznego-umiejętności praktyczne;WSPÓŁCZESNE TEORIE doboru treści kształcenia-materializm funkcjonalny, strukturalizm, treści programowo-kompleksowe; PROCES KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO-uporządkowany w czasie ciąg zdarzeń obejmujący czynności nauczycieli i uczniów,ukierunkowane przez odpowiedni dobór celów i treści oraz takie środki,jakie służą wywoływaniu zmian ucznia stosowane do przyjętych celów kształcenia.OGNIWA PROCESU KSZTAŁCENIA-pewne momenty wspólne dla nauczania wszystkich przedmiotów na wszystkich szczeblach kształcenia.WYRÓŻNIAMY 7 OGNIW-uświadomienie uczniom celów i zadań kształcenia,poznawanie nowych faktów, naywanie nowych pojęć;NABYWANIE NOWYCH POJĘĆ-proces kształtowania i opanowanowywania pojęć nie powinna polegać na zapamiętywaniu gotowych definicji ale powinna opierać się na pracy uczniów składającej się z określonych elementów: zestawienie przez uczniów danej rzeczy lub zjawisk z innymi,w celu wyodrębnienia ich spośród innych np. wyodrębnienie ptaków drapieżnych spośród innych ptaków; wyszukiwanie cech wspólnych,ich uogólnienia i generalizacja; wyszukiwanie cech różnicujących np. czym różnią się ptaki drapieżne między sobą;wytworzenie sobie przez uczniów pojęcia na podstawie znajomości istotnych cech danej kategorii przedmiotów np. na podstawie wiadomości tworzymy pojęcie ptaków drapieżnych;zastosowanie przez uczniów poznanego pojęcia w nowych syt poznawczych;POZNAWANIE PRAWIDŁOWOŚCI I SYSTEMATYZOWANIA WIEDZY- w tym ogniwie dbamy o trwałość wiadomości.Co wpływa na trwałość wiedzy-metody i środki dydaktyczne,poprawna realizacja ogniwa procesu nauczania i uczenia się;pozytywna motywacja uczniów,pełne rozumienie materiału,strukturalizacja treści(logiczność)PRZECHODZENIE OD TEORII DO PRAKTYKI- w tym procesie wyróżniamy fazy: uświadomienie sobie przez uczniów znaczenia danej umiejętności,jest to ważny etap który mobilizuje ucznia do wysiłku,wyzawala motywację;sformułowanie lub ustalenie na podstawie posiadanych wiadomości reguł działania z równoczesnym objaśnieniem sposobu wykonywania danej czynności;pokazanie wzoru danej czynności z ewentualnym wyjaśnieniem,model ten kształtuje się w trakcie wyjaśnień i demonstrowania przez nauczycieli;pierwsze samodzielne czynności uczniów wykonywane przy stałej kontroli nauczyciela; wykonywanie zadań praktyczno-wytwórczych;praktyka służy przede wszystkim przekształcaniu rzeczywistości,należy więc wiązać nauczanie szkolne z działaniem;sprawdzane i ocena osiągnięć;TEORIA KSZTAŁCENIA WIELOSTRONNEGO OKONIA- uwzględnia podstawowe rodzaje działalności ludzkiej czyli: efektywnośc intelektualna,efektywność o charakterze emocjonalnym dotyczącą stosunku człowieka do wartości;aktywność praktyczna polegająca na kształtowaniu umiejętności. Aby każdy z tych 3 rodzajów aktywności oddziaływał na umysł potrzebna jest asymilacja i twórczość; ASYMILACJA-ma zapewnić człowiekowi przyswojenie odpowiednio wyselekcjonowanej wiedzy,dorobku nauki,kultury i sztuki;TWÓRCZOŚĆ-ma umożliwić rozwijanie własnych zdolności,uzdolnień i twórczości;

ZASADY NAUCZANIA-1) to twierdzenie oparte na prawie naukowym, które rządzi się jakimiś procesami;2)Zasada to norma postępowania uznanego za obowiązujące-normy te powinny służyć wg Okonia racjonalizacji i optymalizacji procesu kształcenia w konsekwencji max jego efektywności źródłem norm są wielowiekowe doświadczenia dydaktyczne uogólnione przez teoretyków pedagogiki na poszczególnym etapie rozwoju tej nauki.3) to teza wyprowadzana z jakiejś doktryny-ten sposób rozumienia wiąże się z wyprowadzeniem zasad zlansowanych w danym czasie osiągnięć naukowych.ZASADY KSZTAŁCENIA WG OKONIA-ogólne normy postępowania dydaktycznego, których przestrzeganie umożliwia realizację celów kształcenia z każdej zasady można wyprowadzić normy szczegółowe,które zwane są regułami dydaktycznymi, prawidłami dydaktycznymi.ZAS POGLĄDOWOŚCI-łatwiej zapamiętać jest coś co możemy poznać różnymi zmysłami-zobaczyć a później dopiero o niej mówić.Przestrzeganie tej zasady ma przyczynić się do usunięcia z procesu nauczania i uczenia się wszelkiego werbalizmu tj zastępowania przedmiotów przez oznaczające je ale często nie znane uczniom wyrazy. ZAS PRZYSTĘPNOŚCI-mówi że przy doborze materiału nauczyciel musi brać pod uwagę jego przystępność dla uczniów, dostosowywać metody nauczania do ich poziomu aby umożliwiały im w maksymalnym stopniu samodzielna pracę na lekcji i podczas zajęć pozalekcyjnych.Reguły- w nauczaniu należy przechodzić od tego co jest dla uczniów bliskie do tego co jest dalsze;w nauczaniu należy przechodzić od tego co jest dla uczniów łatwiejsze do tego co jest trudniejsze;w nauczaniu należy przechodzić od tego co jest uczniom znane do tego co jest nieznane;w procesie nauczania i uczenia się należy uwzględnić różnice w tempie pracy i stopień zaawansowania w nauce innych uczniów;ZAS ŚWIADOMEGO I AKTYWNEGO UDZIAŁY UCZNIÓW w procesie nauczania i uczenia się-efektywnośc pracy jest dużo większa jak uczniowie są świadomi, samodzielni, są współtwórcami tego co się dzieje na lekcji,zajęcia organizowane są świadomie i celowo.Reguły-nauczyciel powinien starać się poznać indywidualne zainteresowania uczniów i rozwijać je w taki sposób aby coraz bardziej uwzględniały obiektywne potrzeby młodych pokoleń;nauczyciel powinien stawiać uczniów w sytuacjach wymagających dostrzegania i wyjaśniania niezgodności między obserwowanymi faktami a posiadaną wiedzą;nauczyciel powinien stawiać warunki sprzyjające wdrażaniu uczniów do zespołowych form pracy;ZAS SYSTEMATYCZNOŚCI-mamy tak organizować proces uczenia i nauczania by uczniowie pracowali w sposób systematycznyReguły-istotnym warunkiem skutecznego zaznajamiania uczniów z nowym materiałem jest wcześniejsze określenie stanu ich wiedzy wyjściowej i systematyczne nawiązywanie do stanu tej wiedzy wyjściowej,zaznajamianie uczniów z nowym materiałem wymaga podzielenia danego tematu na punkty i podpunkty które nauczyciel powinien kolejno omawiać na lekcji;ZAS TRWAŁOŚCI WIEDZY- mówi że musimy robić wszystko by wiedza którą przekazujemy była jak najbardziej trwała.Reguły-nauczyciel przygotowując uczniów do zaznajamiania z nowym materiałem musi odpowiednio ukierunkować ich zainteresowania, wytworzyć pozytywne motywy uczenia się;zaznajomienie młodzieży i dzieci z nowymi treściami powinno być tak przygotowane pod względem organizacyjnym i dydaktycznym aby uczniowie grali w tym procesie aktywny udział;ZAS OPERATYWNOŚCI WIEDZY UCZNIÓW-wiedza którą uczniowie mają posiąść ma być operatywna mają wiedzą operować; Reguły-należy stwarzać sytuacje wymagające od uczniów,nie tylko przyswajania i odtwarzania wiadomości o umiejętności zalecanych przez program,ale również posługiwania się nimi w pracy szkolnej i pozaszkolnej; istnieje potrzeba wdrażania dzieci i młodzieży do dostrzegania,formułowania i samodzielnego rozwiązywania określonych problemów teoretycznych i praktycznych;ZAS WIĄZANIA TEORII Z PRAKTYKĄ-służy do racjonalnego posługiwania się wiedzą teoretyczną w różnych sytuacjach praktycznych do przekształcania otaczającej rzeczywistości.Reguły-myślenie rozwija się najskuteczniej,a treści nauczania narastają w najszerszym zakresie i są przyswajane najtrwalej gdy uczniowie przechodzą samodzielnie od praktyki do teorii a zwłaszcza od teorii do praktyki. METODA WG OKONIA-systematycznie stosowany sposób pracy nauczyciela z uczniami,umożliwiający uczniom opanowanie wiedzy wraz z umiejętnościami posługiwania się nią w praktyce oraz rozwijania zdolności i zainteresowań umysłowych; METODA WG SOŚNICKIEGO-systematycznie stosowany przez nauczyciela sposób pracy dydaktycznej obejmujący różne czynności nauczyciela i uczniów,który ma prowadzić do zrozumienia i opanowania nowych treści i do uzyskania przynajmniej podstawowych umiejętności związanych z tym treściami; FUNKCJE METOD DYDAKTYCZNYCH-nauczająca,utrwalająca,kontrolująca; METODY AKTYWIZUJĄCA-metody nie są aktywne lecz one zmuszają do aktywności, każda met może przyczynić się do aktywności;PODZIAŁ METOD WG KUPISIEWICZA-oparta na obserwacji(pokaz,demonstracja)oparta na słowie(opis,opowiadanie,wykład(oparte na działaln praktycznej(metoda laboratoryjna, problemowa) gry dydaktyczne(gry symulacyjne,gry sytuacyjne,krzyżówki,zagadki)PODZIAŁ WG OKONIA-metody asymilacji wiedzy(podające);opis,opowiadanie,pogadanka,wykład informacyjny, objaśnienie; metody samodzielnego dochodzenia do wiedzy (problemowe) nauczanie problemowe,wykład problemowy,metody badawcze,gry dydaktyczne;metody waloryzujące(eksponujące)drama,sztuka teatralna, wystawa, pokaz;metody praktyczne:ćwiczenia przedmiotowe,metoda laboratoryjna,pomiar;FORMY KSZTAŁCENIA-determinują organizacyjną stronę pracy dydaktycznej wskazują na to jak organizować tą pracę w zależności od tego kto,gdzie,kiedy w jakim celu ma być przedmiotem kształcenia.PODZIAŁ FORM KSZTAŁCENIA-praca jednostkowa-nauczyciel pracuje sam z uczniem;praca zbiorowa-uczeń realizuje zadania wspólnie z całą grupą;praca grupowa-łączy elementy pracy jednolitej i zbiorowej;ZALETY PRAC JEDNOSTKOWYCH-umożliwia pełną indywidualizację treści i tempa uczenia się co pozwala na stałą i dokładną kontrole przebiegu i wyników pracy ucznia,forma pracy najbardziej efektywna;WADY PRACY JEDNOSTKOWEJ-jest nieopłacalna z ekonomicznego punktu widzenia,czasochłonne,ogranicza społeczny zasięg pracy nauczyciela,uczeń nie ma możliwości współpracy z rówieśnikami,brak umiejętności pracy z zespołem; ZALETY PRACY ZBIOROWEJ;jest ekonomiczna,stwarza korzystnie warunki wytwarzania więzi społ w klasie;WADY PRACY ZBIOROWEJ- jest utrudniona realizacją zasady indywidualnej,trudności stwarza rozpiętość między umiejętnościami uczniów,może wytworzyć się zbyt duża realizacja w klasie; ZALETY PRACY GRUPOWEJ-sprzyja realizacji celów społ-wychowawczych tzn uczy odpowiedzialności,partnerstwa, gotowości pomocy,umiejętności podejmowania decyzji,umożliwia dobrą realizacją celów poznawczych tzn że zwiększa wydajność pracy uczniów,samodzielność,zwiększa zasób interakcj między jednostkami,umożliwia powstawanie więzi między jednostkami,obiektywizuje proces samooceny, sprzyja obiektywizmowi w ocenianiu innych,zwiększa wiarę uczniów we wlasne siły,uczy pełnienia odpowiednich ról;WADY PRACY GRUPOWEJ-mniej ekonomiczna niż praca frontalna,istnieje ryzyko tworzenia się postaw nieakceptowanych społ-pasożytnictwo.METODA PROJEKTÓW-uczniowie uczestniczą w wyborze tematów i treści nauczania,określają wspólne cele swojej pracy,wybierają met do realizacji,opracowują problemy;Cechy:samodzielne podejmowanie i realizowanie przez uczniów określonych,dużych przedsięwzięć na podst przyjętych wcześniej zasad,reguł procedur postępowania;FAZY PRZEBIEGU PROJEKTU-1)Etap wstępny-planowanie projektów przez nauczyciela,zainicjowanie projektów;2)Etap właściwy-wybór i sformułowanie tematów,określenie celów,analiza warunków realizacji projektu, planowanie i organizacja działań,przygotowanie do realizacji i spisanie kontraktu; realizacja projektu;opracowanie projektu;prezentacja;ocena projektu;PODZIAŁ PRAC ZE WZGLĘDU NA MIEJSCE PRACY 1)formy szkolne(lekcyjne{zajęcia klasowe,zajęcia w labolatoriach,pracowniach}pozalekcyjne{zajęcia wyrównawcze,koła zainteresowań,zajęcia świetlicowe)2)pozaszkolne (praca dom,wycieczka,zajęcia w domach kultury); PRACA DOMOWA-umożliwia poglębienie i utrwalenie wiedzy ucznia,wdrożenie go do samodzielności w myśleniu i posługiwaniu się wiedzą w realizowaniu samodzielnych zadań twórczych. Uczeń uczy się samodzielnego podejmowania decyzji, ma poczucie obowiązkowości, kształtuje charakter,pozytywny stosunek do pracy.