08.10.14 wykład

Psychologia – nauka empiryczna. Psyche – dusza, logos – słowo. Nauka o psychice, czynnościach człowieka i o człowieku jako podmiocie

Psychologia definicja sportowa:

Zajmuje się opisem, objaśnieniem, przewidywaniem i modyfikowaniem zachowań i czynności człowieka związanych z szeroko pojętą aktywnością sportową.
Dotyczy sportowców, nauczycieli, trenerów oraz sędziów, a pośrednio widzów, menadżerów, organizatorów sportu.

15.10.14 wykład

Problematyka potrzeb w aktywności sportowej

Potrzeba:

1. jest stanem powstającym w wyniku zakłócenia optimum życiowego organizmu, inicjującym jego aktywność ukierunkowaną na osiągnięcie czegoś, co przywraca owo optimum (Szewczuk ’90)

2. stan napięcia domagający się rozładowania; napięcie czy też mobilizacja może pobudzić do szukania obiektów, sytuacji itp.

3. Silne napięcie wynikające z niezaspokojenia potrzeby może powodować stany złości, drażliwości, niepokoju

Dwa rodzaje struktur będące źródłem potrzeb:

1. Struktura biologiczna wyznaczona przez dziedziczność – potrzeby biologiczne, fizjologiczne, itp. niezbędne do utrzymania życia (tlenu, pokarmu, wody, odpoczynku, bezpieczeństwa itp.)

2. Struktura psychiczna – sieć związków nerwowych w korze mózgowej – potrzeby psychiczne, społeczne, kulturowe itp.

Cechy potrzeb:

• Posiadają swój przedmiot

• Odnawialność

• Konkretna treść w zależności od warunków i sposób jej zaspokajania

• Podlegają rozwojowi wynikającemu ze zmian dojrzewania i uczenia się jednostki

Koncepcja potrzeb Maslowa

Potrzeby niedostatku – elementarne – niższego rzędu
Potrzeb rozwoju – wyższego rzędu

1. Fizjologiczne – pożywienie, sen, pragnienie, aktywności ruchowej, seksualne itd.

2. Bezpieczeństwa – stabilizacji, opieki, uwolnienia od strachu, lęku itd.

3. Przynależności i miłości – potrzeby kontaktu emocjonalnego, nawiązywanie bliskich kontaktów itp.

4. Uznania i szacunku – I grupa – pragnienie potęgi, wyczynu, siły, osiągnięć II grupa – pragnienia reputacji, prestiżu, szacunku, sławy itp.

5. Wiedzy i rozumienia – wyrażają się w poszukiwaniu nowych informacji o świecie, zrozumieniu świata, bezinteresownej aktywności poznawczej

6. Estetyczne – wrażenia estetyczne – wzruszenia, obcowanie ze sztuką, itp.

7. Samourzeczywistnienia – dążenie do rozwoju własnych możliwości, zdolności, kompetencji.

Koncepcja Maslowa:

• Potrzeby wyższego rzędu możemy zaspokoić dopiero po spełnieniu potrzeb niższego rzędu

• Hierarchia oznacza, że im niższa, tym silniejsza potrzeba. Niższe zawsze dominuje nad wyższą gdy obie są niezaspokojone

Aspekty realizacyjne odnoszące się do różnych potrzeb w aktywności sportowej:

• Potrzeby fizjologiczne – zapewnienie odpowiednich warunków w zakresie budowy i funkcji poszczególnych układów przez odpowiedni zestaw ćwiczeń i środków.

• Potrzeby bezpieczeństwa – np. zabezpieczenie sportowca przed nieszczęśliwymi wypadkami, urazami, itp.

• Potrzeby przynależności i miłości – np. nawiązanie przyjaźni i więzi emocjonalnych w środowisku sportowym itp.

• Potrzeby uznania – np. obdarzenie szacunkiem, docenianie za efekty itp.

• Potrzeby samourzeczywistnienia – np. możliwość rozwoju uzdolnień.

• Potrzeby wiedzy i rozumienia – kształtowanie nastawienia dotyczącego samorealizacji i ciekawości poznawczej w zakresie swojej dyscypliny.

• Potrzeby estetyczne – dbałość o harmonię rozwoju, estetykę ruchu itp.

Motywacje:

Procesy motywacyjne, a aktywność sportowa.

• Procesy motywacyjne to procesy organizujące, ukierunkowujące i pobudzające czynność systemu nerwowego (w tym procesy psychiczne) tak, aby sterowana przez te czynności aktywność osiągała cele określone treścią motywu (kocowski ’87)

• Motyw – każde przeżycie pobudzające człowieka do działania, lub powstrzymujące go, sprzyjające lub przeszkadzające jego wykonaniu.

• Proces motywacyjny to proces regulacji, który steruje czynnościami człowieka tak, aby doprowadziły one do określonego efektu. Motyw odnosi się do stanu wewnętrznego, który charakteryzuje się poczuciem niespełnienia i gotowością do podjęcia aktywności, czyli napięciem motywacyjnym (Reykowski ’92)

Źródła motywów:

• Niezaspokojenie potrzeb organicznych

• Niezaspokojenie potrzeb psychicznych

• Pobudzenie wzorców afektywnych (wywołanie przykrości, bólu, strachu, itp.)

• Działanie czynników zakłócających czynności praktyczne i umysłowe (stres, konflikty przekonań)

• Sformułowanie zadań przez podmiot lub inne osoby

• Zaktywizowanie zainteresowań

• Zaktywizowanie wartości w wyniku dostrzeżenia, że jakieś cenione przez podmiot wartości są zagrożone

W aktywności sportowej dwa podstawowe źródła:

• Zaspokojenie potrzeb podstawowych

• Realizacja zadań, które podmiot sam sobie stawia, albo które są mu narzucone przez innych

Aby powstał proces motywacyjny muszą być spełnione dwa warunki:

U – użyteczność wyniku celu (na ile wynik jest cenny dla sportowca)
P – przekonanie o subiektywnym prawdopodobieństwie jego osiągnięcia

M=f(U,P)

Motywacja: dwie główne wartości

• Kierunek motywacji wskazuje na zamierzony cel lub wynik czynności, które nazywamy treścią motywu

• Natężenie motywacji – siła motywacji, wielkość i intensywność

• Siła motywacji – zdolność do wyłączania konkurencyjnych motywów przez motyw wyznaczający aktualnie podjętą działalność

• Wielkość motywu – tym większy im więcej czynności trzeba wykonać, aby go urzeczywistnić

• Intensywność – od niej zależy poziom mobilizacji organizmu, związany z realizacją danego motywu poziom zdolności do wysiłku

Motywacja wewnętrzna i zewnętrzna

Wewnętrzna – motyw działania tkwi w nas samych, a sama działalność bez zewnętrznej nagrody sprawia nam przyjemność

Zewnętrzna – nasza działalność kierowana jest na zewnątrz, działamy w celu uzyskania nagrody.

22.10.14 wykład

Proces emocjonalny jest odpowiedzią regulacji na zwiększone wymagania sytuacji zewnętrznej, na sygnały posiadające znaczenie dla psychologicznej i fizycznej aktywności człowieka

Teorie powstawania emocji

Emocje mają podłoże w naszym układzie nerwowym oraz odzwierciedlają się również w aspekcie fizycznym: reakcja skórno – galwaniczna, zmiany w krążeniu krwi, rytmie i szybkości pracy serca.

Cechy emocji (wewnętrzne):

1. Aktywacja

Narządy biorą udział w fizjologicznych objawach emocji.

Charakterystyka zachowania się związana z różnym poziomem aktywacji oraz stanów i procesów psychicznych (emocje występują tylko na ponadprzeciętnych poziomach aktywacji):

Intensywne podniecenie emocjonalne (strach, wściekłość, lęk)	świadomość ograniczona, uwaga rozproszona, zamglenie świadomości, splątanie
Czujność, pogotowie	pełna świadomość, uwaga selektywna, przerzutna, koncentracja i antycypacja
Swobodne czuwanie	Labilna uwaga sprzyjająca swobodnym skojarzeniom
Senność	świadomość częściowo osłabiona, stany niepełnej przytomności
Lekki sen	redukcja świadomości, marzenia senne
Głęboki sen	całkowity brak świadomości, chrapanie, niepamięć snów oraz stymulacji
Koma (śpiączka)	brak świadomości oraz brak reakcji na jakąkolwiek stymulację

1. Znak emocji

   -pozytywne

   -negatywne

3. Treść emocji (przykład: strach i złość – obie te emocje są negatywne, ale mają inną treść, inne znaczenie pod względem identyfikacji społecznej)

Cechy zewnętrzne emocji:

-zmiany w mimice

-zmiany w pantomimice

-zmiany w głosie

Trzy teorie emocji:

1. Trzewiowa teoria emocji

2. Wzgórzowa teoria emocji

3. Korowa teoria emocji

Zanim powstanie emocja:

Odporność emocjonalna i jej możliwość wzmacniania w sporcie.

Odpowiednia wiedza dotycząca przebiegu i źródeł emocji przedstartowych, startowych i występujących po zakończeniu walki sportowej może służyć szkoleniowcowi do właściwego wzmacniania odporności psychicznej młodego sportowca. Do podjęcia niezbędnych przeciwdziałań w odniesieniu do dezorganizującego wpływu zbyt intensywnych stanów emocjonalnych, towarzyszących aktywności sportowej.

Zasady kształtowania odporności emocjonalnej sportowca

• Zawodnik ma świadomość, że cel działania jest w jego zasięgu i leży w granicach jego możliwości.

• Kształtowanie zdolności do koncentracji na celu

• Zasada kształtowania samoorientacji i samokontroli – sportowiec musi wiedzieć, ze odczuwany przez niego dyskomfort, stres, napięcie, niepokój to normalna reakcja występująca w sytuacji rywalizacji

• Kształtowanie czynności kontrolno-regulacyjnych czyli tzw. mowa wewnętrzna. Kierowanie pod własnym adresem określonych dyrektyw dotyczących zachowania w różnych sytuacjach sportowych, Wewnętrzne ukierunkowanie działania.

• Zasada opanowania i przekształcania emocji – stan lęku możemy przekształcić np. w złość sportową.

• Zasada wzmacniania wytrwałości w pokonywaniu trudności sportowych. Stałe podwyższanie celów sportowych, stosowanie na treningu większych obciążeń niż te, z którymi zawodnik może się spotkać na zawodach.

• Zasada stosowania specjalistycznych technik zmiany napięcia emocjonalnego. Stosowanie ćwiczeń relaksacyjnych.

29.10.14 wykład

Dlaczego temperament jest niezbędny dla uczestnictwa w wyczynowej aktywności sportowej?

Wyczynowa aktywność sportowa: aktywność, której istotę stanowi współzawodnictwo oraz osiąganie mistrzostwa w działaniu nacechowanym udziałem psychomotoryki.

Temperament ujawnia się w szczególności w sytuacjach trudnych- stresujących, a do takich należą sytuacje sportowe. Dotyczy to zarówno rywalizacji podczas zawodów sportowych jak i sytuacji w procesie treningowym.

Geneza temperamentu:

• Hipokrates – stan zdrowia zależy od proporcji czterech soków: krwi, flegmy i dwojakiego rodzaju żółci (czarna i żółta)

• Galen – nawiązując do Hipokratesa stworzył typologię: sangwinik – krew, choleryk – żółć, melancholik – czarna i żółć, flegmatyk – flegma.

Temperament – względnie stałe cechy organizmu, pierwotnie zdeterminowane biologicznie, przejawiające się w formalnej charakterystyce zachowania, ujawnia się już we wczesnym dzieciństwie.

Typologia Pawłowa:

1. Podłoże różnic szybkości wytwarzania i zanikania odruchów oraz ich intensywność tkwi we właściwościach procesów nerwowych, tj. pobudzeniu i hamowaniu

2. Siła procesu pobudzenia – zdolność komórek nerwowych do pracy, zdolność do wytwarzania długotrwałego lub silnego i krótkiego pobudzenia

3. Siła procesu hamowania – łatwość z jaką układ nerwowy tworzy reakcje hamulcowe( np. wygasanie, opóźnienie)

4. Ruchliwość procesów nerwowych – dotyczy szybkiej zmiany procesu pobudzenia w hamowanie i odwrotnie oraz adekwatności reagowania na szybko zmieniające się sytuacje

5. Równowaga procesów nerwowych - SPP/SPH

Silny słaby (melancholik)

Koncepcja temperamentu wg. J. Strelau

Temperament to względnie stałe cechy organizmu, pierwotnie zdeterminowane biologicznie, przejawiające się w formalnych cechach zachowania tj. w jego poziomie energetycznym oraz charakterystyce czasowej reakcji. Twierdzenie o względnej stałości cech temperamentu oznacza, że nie zmienia się on zasadniczo w ciągu życia jednostki

Mówiąc o cechach formalnych mamy na myśli fakt, że temperament przejawia się głównie w dynamice czynności jednostki, niezależnie od ich treści i ukierunkowania. Temperament uzależniony od struktury i funkcji organizmu może być traktowany jako pewna dyspozycja, tj. Trwała właściwość, dzięki której czynności psychiczne czy psychomotoryczne powstają łatwiej, bądź trudniej, wolniej lub szybciej, są słabsze lub silniejsze.

Poziom reaktywności i aktywności właściwy danej osobie ocenia się przez porównanie intensywności jej reakcji z wielkością reakcji innych osób na działanie tego samego bodźca.

05.11.14 wykład

1. Psychorozwojowe uwarunkowania aktywności sportowej dzieci i młodzieży.

• Sukcesy w wychowaniu fizycznym i sporcie wynikają ze skumulowanego efektu wieloletnich, mądrze prowadzonych oddziaływań treningowych, rozpoczynających się już we wczesnych fazach ontogenezy

• Równocześnie jest rzeczą oczywistą, że niezależnie od innych uwarunkowań wszelki rozwój – w tym również rozwój sportowy – będzie bezpośrednio wynikał z przejawianego przez jednostkę zaangażowania oraz aktywności.

2. Znaczenie aktywności ruchowej w rozwoju człowieka

• Znaczenie aktywności ruchowej jako czynnika, który we wczesnych fazach ontogenezy jest dominujący, dla całokształtu rozwoju psychofizycznego nie sposób przecenić. W szczególny sposób stymuluje od rozwój układu kostno-mięśniowego, czynności manipulacyjnych, kształtowanie zdolności motorycznych i wydolności organizmu, ale także podstawowych procesów percepcyjnych we wczesnym okresie życia

• Szeroko rozumiana aktywność sportowa to uczestniczenie jednostki w różnego rodzaju formach aktywności motorycznej. Przy czym może ona przyjmować postać aktywności podczas ćwiczeń realizowanych na lekcjach wychowania fizycznego, w trakcie ćwiczeń rekreacyjnych, czy posiadać ścisły związek z treningiem i uczestnictwem w rywalizacji sportowej.

3. Psychologiczne problemy związane z rozwojem psychoruchowym dziecka

• Zgodnie ze współczesnym ujęciem, rozwój psychiczny człowieka nie kończy się wraz z osiągnięciem biologicznej dojrzałości, lecz dokonuje się w ciągu całego życia, czyli od chwili narodzin do śmierci.

• Rozwój stanowi „ciąg zmian pozostających między sobą we wzajemnym związku i występujący w sposób uporządkowany w określonych miejscach na kontinuum czasowym biegu życia jednostki.” [Thomae 1959]

• Przetacznik-Gierkowska [1993] oraz Włodarski i Matczak [1987] uważają, że rozwój psychiczny to proces zmian ukierunkowanych na coraz doskonalsze regulowanie stosunków jednostki z jej otoczeniem, podkreślając jego najistotniejsze cechy, takie jak: postępowość i kierunkowość

• Krystyna Zamiar [1988], pisze, że o rozwoju mówi się zazwyczaj wtedy, kiedy obserwowane zmiany mają charakter stały, stopniowy, jednokierunkowy, nieodwracalny, oraz prowadzą do większej złożoności i integracji wewnętrznej.

• Rozwój opiera się na dwóch, wzajemnie uzupełniających się procesach dojrzewania organizmu, oraz szeroko pojmowanego uczenia się. Przez dojrzewanie należy rozumieć sferę rozwoju ukierunkowaną czynnikami wewnętrznymi. Przez pojęcie uczenia się rozumiany jest proces dokonujących się przeobrażeń na skutek oddziaływania bodźców docierających ze środowiska zewnętrznego.

• Pomiędzy dojrzewaniem oraz uczeniem się istnieje ścisła współzależność. Tylko wtedy, gdy osoba osiągnie odpowiedni poziom dojrzałości, możliwe staje się opanowanie przez nią określonej czynności. Poszczególne czynności i funkcje rozwijają się harmonijnie na podstawie pełnej synchronizacji aktywności przejawianej w ćwiczeniach z procesem dojrzewania

• Centralnym pojęciem tej teorii jest strefa najbliższego rozwoju (SNR), określana jako różnica aktualnego i potencjalnego rozwoju. Aktualny poziom rozwoju wyznaczony jest poziomem dojrzałości funkcji, a jego wskaźnik stanowią samodzielne osiągnięcia podmiotu. Potencjalny poziom rozwoju określa dopiero kształtujące się funkcje. Istotny jest postulat nauczania wyprzedzającego rozwój w strefie najbliższego rozwoju (SNR). Dla zdefiniowania okresów optymalnych, w literaturze stosuje się dwa terminy „okres krytyczny” i „okres sensytywny”

4. Czynniki rozwoju psychicznego

• Żebrowska wyodrębniła następujące czynniki rozwoju:

  • Odziedziczone i wrodzone zadatki anatomiczno-fizjologiczne organizmu (szczególnie mózgu)

  • Środowisko

  • Wychowanie

  • Własna aktywność jednostki

1. Czynniki dziedziczności wyraża się w zadatkach organicznych. Do nich zaliczamy głównie:

   1. Strukturę i niektóre właściwości funkcjonalne układu nerwowego – zwłaszcza mózgu. Dla rozwoju ważna jest budowa i funkcja analizatorów, a także typ układu nerwowego.

   2. Układ hormonalny, ściśle powiązany z układem nerwowym i umożliwiający jego poprawne funkcjonowanie

2. Środowisko powoduje, że człowiek od chwili urodzenia bez przerwy znajduje się pod wpływem różnorodnych oddziaływań świata zewnętrznego

3. Wychowanie obejmuje zarówno oddziaływanie bezpośrednie na wychowanka, jak i pośrednie na warunki jego rozwoju. Będą to więc różnego rodzaju wzmocnienia pozytywne (pochwały, nagrody) lub negatywne (nagany, kary), których celem jest utrwalenie lub redukcja określonych formy zachowania.

4. Własna aktywność jednostki wyraża się w różnorodnych czynnościach organizmów i polega na tym, że dzięki niej organizm uzyskuje równowagę ze środowiskiem, w którym żyje. W tym procesie człowiek jest istotą aktywną.

5. Psychospołeczne aspekty sportu dzieci i młodzieży

• W procesie kształtowania sprawności motorycznej i umiejętności ruchowych, w sporcie dzieci i młodzieży nie wolno zapominać, że mamy do czynienia z jednostką jeszcze nie ukształtowaną. Prawidłowość jej dalszego rozwoju uwarunkowana jest nie tylko poprawnością oddziaływań dydaktycznych i wychowawczych, ale także umiejętnym dostosowaniem do ich wieku, form, zasad i metod nauczania.

• Teoretycy sportu słusznie podnoszą, iż w początkowym okresie szkolenia szczególnego znaczenia nabiera rozwijanie sprawności wszechstronnej, stanowiącej podstawę do rozwijania sprawności specjalnej.

• Przygotowanie wszechstronne będzie stanowiło podstawę dla uzyskiwania wyników sportowych w grupie dyscyplin o podobnym charakterze wysiłku, a jednocześnie może pozwolić na naturalną zmianę wcześniej uprawianej dyscypliny sportu

• Zalecenie odnoszące się do konieczności realizacji wszechstronnego szkolenia należałoby uzupełnić uwagą wskazującą na potrzebę jak najwcześniejszego rozwijania szybkości oraz zwinności( 6-8 lat), a więc takich właściwości, które z jednej strony stanowią podstawę powodzenia w ogromnej większości różnorodnych dyscyplin sportowych, z drugiej natomiast ich naturalny rozwój w ontogenezie – porównując z siłą czy wytrzymałością – rozpoczyna się i kończy wcześniej

• Nasilająca się już w najmłodszych kategoriach wiekowych tendencja do dominacji w sporcie wyniku prowadzi do nieuchronnie do dehumanizacji sportu, a tym samym jego degradacji jako zjawiska społecznego. Wynika to najczęściej z faktu, że akcentowanie we wczesnej fazie szkolenia przygotowania wszechstronnego, obniża początkowo szansę w konfrontacji z osobami ćwiczącymi zgodnie z zasadą wczesnej specjalizacji

• W sporcie dzieci i młodzieży rodzaj stosowanych ćwiczeń powinien wynikać nie tylko z etapu szkoleniowego, ale również, z typu uprawianej dyscypliny. W dyscyplinach typowo atletycznych (lekka atletyka, zespołowe gry sportowe, różne formy gimnastyki) niezależnie od etapu zaawansowania, wynik sportowy niejako w pierwszej kolejności uwarunkowany jest poziomem sprawności wszechstronnej (szybkościowo- zwinnościowej czy siłowej)

• W przypadku dyscyplin opartych na daleko posuniętej specyfikacji czynności (szermierka, pływanie, taniec na lodzie, gimnastyka artystyczna) konieczne wydaje się nieco wcześniejsze akcentowanie w treningu rozwoju sprawności specjalnej

6. Psychologiczne zasady procesu treningowego – TO BĘDZIE NA EGZAMINIE!!!

• Do najważniejszych zasad związanych z początkowymi fazami szkolenia sportowego należałoby zaliczyć

  • Konieczność dostosowania formy ćwiczeń do wieku osoby ćwiczącej

  • Dostosowanie zakresu współzawodnictwa do potrzeb rozwoju dziecka

  • Wykorzystanie optymalnego studium rozwojowego dla kształtowania motoryki oraz nauczania ruchu

  • Ostrożność w dozowaniu ćwiczeń w okresie ADOLESCENCJI

  • Uwzględnienie indywidualnego tempa i rytmu rozwoju psychofizycznego

  • Uwzględnienie indywidualnego zróżnicowania ćwiczących, głównie pod względem prezentowanych zdolności i temperamentu

  • Uwzględnianie przewagi motorycznej chłopców nad dziewczynkami

  • Szerokie uznanie istotności udziału czynnika motywacyjnego

  • Umiejętne zastosowanie w treningu dzieci i młodzieży ćwiczeń siłowych i wytrzymałościowych

• Konieczność dostosowania form ćwiczeń do wieku osoby ćwiczącej, jak podkreślają specjaliści, dziecko nie jest miniaturką osoby dorosłej i dlatego (niezależnie od prezentowanego poziomu sportowego) najbliższą mu formą aktywności fizycznej pozostaje zabawa. W przeciwnym razie pozbawiamy dziecka radości przeżywania dzieciństwa , a tym samym możemy zniechęcić je do ćwiczeń, czy wreszcie przyczynić się do podjęcia decyzji o rezygnacji z dalszego uprawiania sportu.

• Dostosowanie zakresu współzawodnictwa do potrzeb rozwojowych dziecka. Każdej rywalizacji, niezależenie od tego, czy jest ona włączona w proces treningowy, czy też występuje w formie zawodów, szczególnie dla młodej osoby może być źródłem silnego przeżycia emocjonalnego, dlatego powinno się ją stosować wówczas, gdy jest to rzeczywiście uzasadnione. Bardzo ważna jest przy tym kwestia właściwego doboru przeciwników. Największą wartość aktywizującą posiada rywalizacja z przeciwnikiem równorzędnym, podczas której dochodzi do maksymalnego natężenia motywacji do wysiłku

• Wykorzystanie optymalnego stadium rozwojowego dla kształtowania motoryki oraz nauczania ruchu. Faza optymalnego rozwoju ruchowego przypada na okres przedpokwitaniowy tz. na wiek 9-10 12-13lat. Jego wartość dla uprawiania sportu wynika z zahamowania przyrostu kości długich, co przy równomiernym rozwoju organów wewnętrznych, a zwłaszcza serca powoduje zwiększoną sprawność motoryczną oraz wydolność fizjologiczną organizmu. W efekcie dziecko bardzo szybko i w miarę dokładnie opanowuje nawet skomplikowane formy ruchowe.

• Ostrożność w dozowaniu ćwiczeń w okresie ADOLESCENCJI. Powyższa zasada wynika z faktu, że w tym okresie , w stosunku do poprzedniego, mogą wystąpić zaburzenia w całej motoryce, a co się z tym wiąże, ulega obniżeniu zdolność uczenia się ruchów. Okres dojrzewania (a zwłaszcza pierwsza jego faza) dla przebiegu szkolenia sportowego jest raczej niekorzystny. Dlatego szczególnie w czasie nauczania ruchu nauczyciel i trener powinien zwracać uwagę na skrupulatne przestrzeganie pedagogicznej zasady stopniowania trudności oraz ostrożne dozowanie obciążeń wysiłkowych

• Uwzględnienie indywidualnego tempa i rytmu rozwoju psychofizycznego organizmu wzrasta i rozwija się zgodnie z indywidualnym kodem genetycznym. Jego określenie nie jest jednak łatwe. Biorąc pod uwagę, jedynie rozwój fizyczny łatwo zauważyć, że u jednych kończy się już ok. 15-16 roku życia, u innych natomiast wykracza poza 20 lat. Mając zatem do czynienia z 10-letnim dzieckiem, nie sposób dokładnie przewidzieć dalszego tempa rozwoju.

• Uwzględnianie indywidualnego zróżnicowania ćwiczących, głównie pod względem prezentowanych zdolności i temperamentu. W przypadku sportu dzieci i młodzieży zróżnicowanie pod względem zdolności i temperamentu ćwiczących powinno być ujmowane również poprzez pryzmat zróżnicowania uwzględniającego tempo i rytm rozwojowy.

• Uwzględnianie przewagi motorycznej chłopców nad dziewczętami. Możliwości wytrzymywania obciążeń wysiłkiem fizycznym przez dziewczęta w stosunku do chłopców zasadniczo we wszystkich fazach są nieco mniejsze. Mogą być też one związane z tożsamością płciową. Dotyczy to zwłaszcza adolescencji. Z badań wynika, że również w okresie przedpokwitaniowym sprawność fizyczna i wydolność anaerobowa w populacji dziewczynek w porównaniu z chłopcami jest mniejsza.

• Szerokie uznanie istotności udziału czynnika motywacyjnego. Motywacja stanowi bowiem podstawowy czynnik napędowy w rozwoju jednostki. W przypadku aktywności sportowej, istotny jest dobór do sportu osób o wysokim motywie osiągania.

• Umiejętne zastosowanie w treningu dzieci i młodzieży ćwiczeń siłowych i wytrzymałościowych. Rozpoczynanie uprawiania sportów siłowych czy wytrzymałościowych powinno zostać przesunięte na drugą fazę okresu dojrzewania na 15-17 rok życia. Odpowiednio dozowane wysiłki wytrzymałościowe nie tylko nie przekraczają możliwości adaptacyjnych dzieci, ale znacznie je poszerzają. Szczególnie dotyczy to fazy przedpokwitaniowej, jednak pod warunkiem, że nie przebiega on w formie rywalizacji. Wskazane jest natomiast stosowanie ćwiczeń wytrzymałościowych prowadzonych pod kontrolą. W przypadku wysiłku siłowego konieczna wydaje się potrzeba realizacji ćwiczeń siłowych ze współćwiczącym lub z lekkim sprzętem.

19.11.14 wykład

1. Pojęcie osobowości

Można rozumieć jako:

• Nadrzędny, indywidualnie zróżnicowany mechanizm lub organizację sterującą całością czynności ludzkich

• Teoretyczny konstrukt, stworzony w celu nazwania ogólnym terminem różnorodnych i wewnętrznie spójnych właściwości jednostki ludzkiej.

• Całość wewnętrznego psychicznego życia człowieka

• W kulturze fizycznej – nieindywidualne właściwości psychofizyczne i zachowania osób sportujących się lub realizujących cele kultury fizycznej.

2. Jak zdefiniować osobowość?

Osobowość jest organizacją nabytych i wrodzonych dyspozycji oraz schematów reagowania jednostki, względnie stałą, specyficzną dla niej, a powstałą jako wynik dojrzewania, uczenia się i przystosowania, determinująca zarazem dalszy rozwój i przystosowanie jednostki.

• Dyspozycje są to „względnie stałe siły organizujące reakcje i schematy reagowania jednostki.

  Czynniki składające się na osobowość (wg. Gilforda):

  potrzeby, zainteresowania, postawy, temperament, uzdolnienia, cechy morfologiczne, cechy fizjologiczne.

  I mam jeszcze cztery punkty, ale nie wiem czego one dotyczą ;p

  - cechy społeczne

  -umiejętności metodyczne

  -właściwości intelektualne

  - wygląd zewnętrzny