KAMILA ŁAKOMSKA

PATOFIZJOLOGIA

ZALICZENIE 4.

ĆWICZENIE 1.

MIAŻDŻYCA.

ZABURZENIA W METABOLIZMIE LIPOPROTEIN W PATOGENEZIE MIAŻDŻYCY.

1. Arteriosclerosis – stwardnienie tętnic. Przyjmuje trzy formy:

1. Atherosclerosis – miażdżycy,

2. Calcificatio – zwapnienie błony środkowej

3. Arterioslerosis – stwardnienie tętnic występuje w czterech postaciach:

1. Stwardnienie tętniczek,

2. Stwardnienie starcze,

3. Arteriosclerosis hyalinaea – szkliwienie tętniczek doprowadzających nerek w następstwie nadciśnienia tętniczego lub cukrzycy,

4. Arterioslerosis obliterans – zarostowo-zakrzepowe stwardnienie tętnic.

1. Lipoproteiny – dynamiczne, pozostające w ciągłym stanie syntezy, degradacji i usuwania z przedziału osocza, rozpuszczalne w wodzie skompleksowane markomolekuły lipidów i wyspecjalizowanych białek (apolipoprotein), transportujące związki tłuszczowe (trójglicerydy, fosfolipidy, kwasy tłuszczowe) i cholesterol (wolny i w formie estrów) z wątroby i jelit do tkanek utylizujących je lub magazynujących.

Frakcje lipoprotein:

- chylomikrony – transport trójglicerydów po przyjęciu pokarmu, frakcja typowo jelitowa,

- VLDL – very low density lipoprotein – lipoproteiny o bardzo małej gęstości – frakcja wątrobowa, powstaje w hepatocytach, transport trójglicerydów w okresie między przyjmowaniem pokarmu w przypadku braku chylomikronów,

- IDL – intermediate density lipoprostein – lipoproteiny o pośredniej gęstości – nie ma wielkiego znaczenia u ssaków, frakcja powstająca na terenie osocza z VLDL. Największe znaczenie ma u ptaków np. u kur,

- LDL – low density lipoprotein – lipoproteiny o małej gęstości – powstaje z IDL na terenie osocza, tworzy ryzyko powstania miażdżycy, transport cholesterolu do tkanek docelowych. U psów i kotów do tkanek docelowych odpowiada HDL.

- HDL – high density lipoprotein – lipoproteiny o wysokiej gęstości – frakcja zbierająca nadmiar cholesterolu i lipidów i odprowadza je do wątroby, funkcja: „oczyszczająca”.

Jajniki, jądra, kora nadnerczy i jelita – potrzebują cholesterolu.

1. Kształt sferyczny, zbudowany z dwóch części:

- rdzeń – charakter hydrofobowy, gromadzą się tam trójglicerydy i estry cholesterolu (tworzą rdzeń)

- otoczka o charakterze hydrofilowej, monowarstwa zbudowana z fosfolipidów. Znajduje się tutaj wolny cholesterol. Występują apoproteiny – pełnią funkcję regulacyjne.

Wyjątek pre-B-HDL – pierwsza frakcja HDL, która jest dyskoidalna – poza białkami zawiera fosfolipidy i wolny cholesterol, które znajdują się w otoczce.

1. Wielkość cząstek poszczególnych frakcji lipoprotein jest wprost proporcjonalnie uzależniona od stosunku zawartości lipidów do białek.

Największą średnicę mają chylomikrony – mają największy rdzeń. VLDL – mniejsza średnica niż chylomikrony. LDL > HDL.

HDL<LDL<VLDL<Chylomikrony ponieważ jest niski stosunek białek do lipidów.

W przeciwnym kierunku od Chylomikronów do HDL – gęstość rośnie im wyższy jest stosunek białek do lipidów.

Lipoproteina	Chylomikrony	VLDL	LDL	HDL
Gęstość g/ml	<0,45	0,95-1,006	1,019-1,063	1,063-1,210
Średnica nm	100-500	30-100	20-25	10
Gł.skł.lip %	Glicerydy 90%	Glicer. 60%, fosf. 15%, cholest. 20%	30%, 60%	40%, 40%
Gł. Apoproteina	A,B,C	B,C,E	B	A,C,E (D,F)
Miejsce powstawania	Jelito	Jelito, wątroba	Katabolizm IDL, wątroba	Jelito

Rozdziału poszczególnych frakcji lipoprotein w osoczu krwi dokonuje się między innymi metodą ultrawirowania w gradiencie stężeń KBr i NaCl.

Do osocza dodaje się sudan III, który łączy się z lipidami.

1. Do głównych czynników biorących udział w regulacji metabolizmu lipoprotein (Lp) należą:

1. Apolipoproteiny – kontrolujące aktywność enzymów włączonych w metabolizm Lp (C-II – aktywator lipazy lipoproteinowej, C-III – inhibitor lipazy lipoproteinowej; A-I – aktywator acetylotransferazy lecytyn – cholesterol, A-II 0 inhibitor acetylotransferazy lecytyna-cholesterol) oraz będące ligandami dla receptorów Lp (B-48, B-100 – ligandy receptora LPL; E – ligand receptora LDL – like receptor);

2. Enzymy – LPL (lipaza lipoproteinowa); HL – (lipaza wątrobowa); LCAT (acetylotransferaza lecytyna-cholesterol);

3. Białka transferowe – PLTP (białko transportujące fosfolipidy i wolny cholesterol do frakcji HDL z frakcji o niższej gęstości); CETP – (białka transportujące estry cholesterolu z frakcji HDL na frakcje o niższej gęstości w zamian za trójglicerydy);

4. Receptory dla lipoprotein – receptor dla LDL (LDL-R), receptor podobny do receptora dla LDL (LDL-like receptor).

Chylomikrony – podstawa Apo-B-48

VLDL – Apo-B-100 – produkowana w wątrobie przez hepatocyty

LDL – Apo-B-100

Trzy frakcje zawierające Apo-B to są to Beta-lipoproteiny.

HDL – Apo-A

HDL składa się z wielu frakcji w związku z czym są to Apo-lipoproteiny.