Glikokortykosteroidy 1. wydz przez korę nadnerczy, Reg przez oś podwzgórze – przysadka – kora nadnerczy -> liberyjny, statyny, np. CRH -> ACTH -> glikokortykosterydy, mineralokortykoidy, androgeny 2. Ujemne sprzeżenie zwrotne 3. Podawane zewnętrznie -> hamowanie wydzielania ACTH, powrót do praw regulacji tygodnie, miesiące Rola gosp węglowodanowa ( tworzenie glikogenu w watrobie, wzrost ST glukozy we krwi, spadek zużycia glukozy przez niektóre tkanki inne niż mózg i serce ) gosp białkowa ( rozpad białek -> powst glukozy z aminokwasów gł w mm szkieletowych i kościach, wzrost wydalania NH3 i kw moczowego z moczem ) gosp lipidowa (nasilona lipoliza -> powst kw tłuszczowe, powst ciała ketonowe, redystrybucja tk tłuszczowej ) gosp wodno – elektrolitowa ( wzrost wyd Ca2+ przez nerki, spadek wchłaniania Ca2+ z przew pok -> odwapnienie kości mineralokortykoidy zatrzymywanie na+ i H2O w org, wzrost wyd K+ glikokortykoidy działanie p-zapalne i immunosupresyjne ( ham synteze kinin serotoniny histaminy – aktywatory reak zapalnej, ham prod cytokin, ham uwalnianie histaminy, wzrost syntezy konwertazy angiotensynowej i enz niszczących kininy, ham synteze leukotrienów i PG, ham dział fosfolipazy A2, limfocytopenia, wzrost liczby trombocytów i RBC, spadek emigracji kom do ogniska zapalnego- limfocyty, monocyty, eozynofle ) upośledzają odporność humoralną i komórkową ( pacjent podatny na infekcje )WSK ostre ( ostra nwd kory nadnerczy, wstrząs anaf, septyczny, śpiączka hipoglikemiczna, stany astmatyczne ) przewlekłe (ch ukł chłonnego, niedokrwistość hemolityczna, plastyczna, ch autoimmunologiczna np. sarkoidoza, ch reumatyczna – dz p-zapalne, ch ukl oddechowego np. astma, zap opon mózgowych, stwardnienie rozsiane, dermatologia np. łuszczyca, wyprysk alergiczny, toczeń rumieniowaty, w okulistyce np. inf alerg ) DN osteoporoza ( usuwnaie Ca2+ ) ch wrzodowa żołądka i 12tnicy ( glikokortykosteroidy + NLPZ ) cukrzyca ( podanie przewlekłe, doustne, cukromocz, cukrzyca jatrogenna ) otyłość, czesta zapadalność na inf, zaburz psychiczne ( bezsenność, zmiany nastroju, psychozy maniakalno – depresyjne ) hipokaliemia, nadciśnienie, zaćma, jaskra, wybroczyny, zanik mieśni, hirsutyzm, zaham wydz ACTH, podawanie na skórę ( rozszerzenie nacz skórnych, rozstępy skórne, trądzik postekoidowy, ścieńczenie, odbarwienia i przebarwienia, upośledzone gojenie ran ) zapobieganie DN dieta wysokobiałkowa, uzupełnianie Ca2+ i K+, kontrola ciśnienia i wagi, kontrola poziomu glukozy, Bad kału na krew utajona, Bad okulistyczne, densytometria ( Bad gęstości kosci ) PWSK osteoporoza, cukrzyca, czynna ch wrzodowa żoł i 12tnicy, infekcje, hipokaliemia, nadciśnienie, nwd nerek, padaczka podziały krótkodziałające ( hydrokortyzon, prednizon, prednizolon ) długodziałające ( deksabetazon, betametazon ) hydrokortyzon bud jak zw endogenny,dawka dobowa 1,5 mg, może wywolać alergie, we wstrząsie anaf – hemibursztynian, hydrokortyzon i.v lub i.m., w reumatoidalnym zap stawów zmiany pourazowe -> p.o. dostawowo okołostawowo kremy maści, predmizon naz handlowa Encorton, postać doustna, silne dzial p-zap, słabszy wpływ na gosp mineralną deksametazon najsilniejsze dzial p-zap, stos jako lek p-zaplny i immunosup, premedykacja przed podaniemcytostatyków betametazon do użytku zew, czasami łączony ze Sr p-bakt beklometazon p-alericznie, rozk oskrzela, w astmie aerozol, proszek do inhalacji budezanid w astmie flutikazon flixotide, stos w astmie, aerozol wziewny, proszki do inh stos w dermatologii o słabym działaniu – hydrokortyzon, o umiarkowanym – deksametazon, o silnym dział- mometazon, b silne dzial – klobetazon, stos max 2 tyg, stos na przemian z maścią bez glikokortykosteroidów, maści- dział silniej, lotion, emulsja, krem –słabiej, b łatwo wchłaniają się u dzieci leki p/wirusowe mech działania 1 ham wnikanie wirusa do kom żywiciela ( interferon, gammaglobulina – WZW A ) 2 inhibitory neuramidazy, niezbedna do uwalniania wirusów z zakaż kom, oseltamiwir, zanamiwir – w zak wirusem gr A i B w profilaktyce i leczeniu 3 ham uwalniania genomu, odpłaszczenie, amantadyna – wir gr A, ch Parkinsona, szybko wytwarza się oporność wirusów, rimantadyna 4 zwieksz akt ukl immunologicznego dentowir ( vratizolin ) opryszczka, ospa wietrzna 5 ham syntezy kw nukleinowych wirusów, najczestszy mech interferon białko wytw endogennie przez leukocyty w odp na zak wirusami RNA lub DNA, skuteczny w WZW B i C, dział immunomodulacyjne i antyproliferacyjne, łącząc się ze specyf rec na bl kom zaham wnikanie do kom, ham translacje wirusowego mRNA i synteze i metyzacje mRNA i synteze białka inhibitory polimerazy wirusowego DNA różne typy wir wytw różne polimerazy opow. Do posiadanych kw nukleinowych. Zakaż wirusami RNA subst dział na zależna od RNA polimeraze DNA, odwrotna transkryptaza zakaż wir DNA subst dział na zależna od DNA wirusów polimeraze DNA. Wir RNA np. wir HIV wir DNA np. wir oprysczki analogi nukleozydowe stos jako pro leki w kom zakażonych makroorganizmu przy udziale kinaz musza ulec przemioanie do monofosforanów a nastepnie do tri fosforanów -> wbudowanie do DNA wirusowego ->zaham czynności polimerazy DNA -> zaham syntezy wirusowego DNA acyklowik ( Zovirax, Heviran ) p.p. pozajelitowo,miejscowo, dośc dobrze tolerowany ( podanie macowe: podrażnienie, pieczenie, dzial neurotoksyczne, i.v -> zmiany w obrazie krwi, zmiany neurologiczne odwracalne ) w zak herpeswirusami (skuteczny w zak wir opryszczki , terapia AIDS, wir Epsteina – Barr ->mononukleoza zakażna, varicella – ospa wietrzna, półpasiec ) poteguje dział zidowudyny na wir HIV – 1, inne zastos ( zak oka, nawracające inf opryszczkowe narz płciowych, przed lecz immunosup i radioterapia, zwieksz ryzyko zak wirusowych ) gancyklowir R i.v., zakaż wir CMV famcyklowir, walgamcyklowir szybko hydrolizowany w org do acyklowiru cydofowir, briwudyna, idooksyurydyna wył mscowo triflurydyna mscowo rybawiryna szeroki zakres przenikania do pl mozg – rdz ZAST cytomegalia, opryszczka,oapa wietrzna, półpasiec, wir grypy typu A i B, wir RSV wir HIV- retrowirus wir niedoboru immunolog u ludzi 1 specyf recep dla wir jest glikoproteina błonowa CD4 na limf Th, makrofagach, kom nerw 2 powoduje niszczenie limf Th uniemożliwiając obronę przeciw drobnoustrojom 3 po zakażeniu : objawy grypopodobne z wiremią, namnażnie się wirusa w tkankach, okres bezobjawowy i namnazanie, załamanie się odporności ustroju i rozwój objawów AIDS w lecz AIDS 1 inhibitory odwrotnej transkryptazy zidowudyna ( Azovir, Retrovir, kaps syrop,tabl ) doustnie, roztw do infuzji, analog azydotymidyny, DN uszkodzenie szpiku, anemie, neutropenie,zaburz neurologiczne, zab pokarmowe, skóry lamiwudyna, stawu dyna, abaka wir, didanozyna, dipiwoksyl adefowiru, zalcytabina, tenofowir leki te nie przedł znamiennie życia chorym, ogr czest zak oportunistycznych, przedł okres bezobjawowy w zak HIV inh nienuklozydowe newirapina, delawirydyna, efawirenz 2 inh proteazy HIV proteaza potrzebna do wytw otoczki wir HIV, odgrywa role w dojrzew wirusa. Powst nieprawidłowe, niedojrzałe wir niezdolne do replikacji i zapoczątkowania nowego zakazenia. Bez wcześniejszych aktywacji, db tolerowane, z poprzednia gr dział synergistycznie, wolniej rozw się oporność na leki, skojarzenie lekow = przedł zycia ritonawir, intinawir, sankwinawir leki te pow DN osłabienie, zab neurologiczne, zab żoł – jelitowe terapia 2 nukleozydy + inh proteazy HIV lub lek ni nukleozydowy, droga alternatywa : kombinacja 3 nukleozydów, zawsze powinien znajdowac się abakawir leki p/histaminowe blokujące rec H1 leki sa kompetycyjnymi antagonistami rec H1. Najw skuteczność- pokrzywka, pyłkowica, dział krótko, musza być podawane co 4 – 6 h, nie wolno prowadzic pojazdow, pic alkoholu I gen leki te działaja ham na OUN WSK stos we wszystkich post alergii poza napadami dychawicy oskrz, ostre natychmiastowe reakcje alerg – droga pozajelitowa, choroba lokomocyjna i inne zab błędnikowe DN hamujący wpływ na OUN, uspokojenie, senność, zab koordynacji ruchowej, suchość w ustach, zab widzenia, trudności w oddawaniu moczu, zab ze str przew pok, skórne odczyny uczuleniowe zatrucia GL u dzieci, pobudzenie ruchowe, halucynacje, drgawki, goraczka, rozszerzenie źrenic, śpiaczka,nwd oddechowa i krążeniowa. Śmiertelna dawka dla dorosłych 2-10 g prometazyny i 2-15 g hydroksyzyny, fenazoliny. U dzieci po spoz 2, 3 tabl lekow p/hist PWSK jaskra, przerost gruczołu krokowego, uszkodzenie szpiku, ciaza, okres karmienia piersia prometazyna ( Promethazine ) DN ze str oun, hipotensja, uczulenie na światło, żółtaczka klemastyna ( Clemastine ), antazolina ( Antazoline ), Dimetinden ( Dimetindene ), Cyproheptadyna ( Cyproheptadine ), hydroksyzyna ( Hydroxizine ) II gen działaja silniej i dłużej, stos doustnie oprocz azelastyny i lewokabastyny WSK w lecznictwie objawowym alergicznego nieżytu nosa, aler zap spojówek, pokrzywki, alerg zap skóry DN zaburzenia rytmu serca, częstoskurcz komorowy, niektóre wyw senność, uspokojenie,, upośledzenie zdolności prow pojazdow astemizol ( Astemizole ), Cetyrizyna ( Cetirizine ), Mizolastyna (Mizolastine ), Azelastyna ( Azelastine ), Akrywastyna ( Acrivastine ), lewokabastyna ( Levocabastine ) blokujące rec H2 blokuja rec H2 w bł sluz żołądka, zmniejszaja wydz kw solnego. ZAST choroba wrzodowa żołądka i 12tnicy.cymetydyna, ranitydyna, famotydyna, nizatydyna ( Loratadine, Ebastine, Fexofenadine )