24b QUEER

QUEER

Teoria queer zmierza do wykazania wieloznaczności takich pojęć, jak płeć, seksualność, a mówiąc zupełnie szczerze: do wykazania ich bez-znaczności. Teoria queer wskazuje, że wszelkie stabilne "wzorce" "kobiecości", "męskości" i wszelkie "wzorce" "seksualne" są kulturowym konstruktem, a ich stabilność jest wynikiem pewnych procesów przemocy: opisanych przez Foucaulta mechanizmów ujarzmienia , blokowania (czyli zacementowania naszego sposobu myślenia w ramkach ustalonych pojęć, np. z zakresu tzw. "tożsamości seksualnej" czy "płciowej", ramach ukazanych i implantowanych jako naturalne) i parcelacji (czyli "rozparcelowania" naszego życia na kawałki i poddania każdego z nich kontroli "eksperta")...

Nazwa "teoria queer" brzmi dla polskich uszu szalenie elegancko, szczególnie dla uszu należących do tych, którzy nie zdają sobie sprawy, że "queer" to angielskie przekleństwo, znaczące tyle, co polskie "pedał", "ciota" czy "lesba" razem wzięte. Wśród polskich specjalistów i specjalistek od tej teorii przyjęło się tłumaczenie słowa "queer" jako "odmieniec", co ma jakoby zachować podstawowy sens terminu angielskiego ("queer" to "dziwny", "odmienny"), a zarazem oddać jego pejoratywność ("odmieniec" jako "dziwak").

W naukach humanistycznych słowo queer jest zbiorczym terminem określającym przedmiot badań socjologicznych, psychologicznych, antropologicznych, kulturowych i krytycznoliterackich skupionych na analizowaniu i proliferacji ustalonych społecznie tożsamości oraz opozycji płciowych i związanych z seksualnością (kobieta – mężczyzna, płeć męska – płeć żeńska, heteroseksualność – homoseksualność itp.), w tym przede wszystkim konstrukcji subwersywnych tożsamości. Na zachodnich uczelniach od kilkunastu lat pojawiają się osobne studia i specjalizacje z zakresu queer studies, czasami wiązane z gender studies, a czasami stanowiące element studiów z zakresu "women's studies" (problematyki kobiecej).

Uważana jest ona za alternatywę esencjalistycznego podejścia do tożsamości seksualnej, które głosi, że tożsamości/ orientacje seksualne istnieją obiektywne i jedynie czekają na nazwanie. Jednocześnie w nurcie esencjalistycznym utożsamia się te pojęcia z rzeczywistością. Podnosi się jednak kwestię, że w tym ujęciu np. termin "heteroseksualny" dla każdego może znaczyć coś nieco innego. A zatem znacznie lepiej ludzką różnorodność płciową opisuje teoria queer. Zakłada ona ludzką niepowtarzalność i fakt, że każdy jest indywidualny i różni się od innych wskutek wpływów biologicznych, psychologicznych i społecznych. W świetle powyższego definiowanie tożsamości seksualnej jest wytworem kultury i jedynie wtórnie kreuje rzeczywistość. Wskutek takiego definiowania dochodzi do wyższego wartościowania jednych tożsamości, a niższego innych, co prowadzi do sztucznej kategoryzacji. W odpowiedzi na to teoria wysuwa następujące postulaty:

Queer studies mają dwa źródła: gender studies i gay&lesbian studies. Aby

zrozumieć istotę teorii queer, należy w pierwszej kolejności zapytać o jej relacje (co ją łączy,

a co dzieli) z tymi dwoma dziedzinami32. W gender studies problemem nadrzędnym jest

różnica tożsamości płciowych [gender difference], podczas gdy w queer studies sprawą

najważniejszą staje się różnica seksualna [sexual difference]. Doprecyzowując: różnica

tożsamości płciowych (gender) opiera się głównie na performatywności płci, na imitacji

płciowych wzorców, na dążeniu do (nieosiągalnego) ideału płci. Stąd badanie, kontestowanie i dekonstruowanie opozycji męskie-żeńskie, mężczyźni-kobiety. Natomiast różnica seksualna

jest zawsze relacyjna, zakłada istnienie Innego, ma związek z pożądaniem. Z tego względu

podstawową opozycją (którą się tu podważa, destabilizuje) jest opozycja heteroseksualność homoseksualność.

W przypadku teorii queer, wyrastającej ze studiów gejowskich, nie ma

mowy o jakiejkolwiek grupie, gdyż w queer chodzi o zmącenie, o dekonstrukcje

(podstawowej dla gay studies) opozycji hetero-homo. Innymi słowy: w teorii queer nie

istnieje model wspólnej i stabilnej tożsamości uwarunkowanej wyborem obiektu pożądania,

bowiem queer problematyzuje, poddaje w wątpliwość tożsamość homoseksualną. Stąd mówi

się o konstruktywizmie: wszystko (a w tym: płeć, tożsamość, ciało, seksualność) jest

konstrukem społeczno-kulturowym, który – jako skonstruowany – daje się także

dekonstruować.

Jako podsumowanie – cztery cytaty, ilustrujące, jak różne są dziś stanowiska teoretyczne dotyczące queer. Diane Fuss: teoria queer bada wzajemne powiązania „między tożsamością i pożądaniem, różnicą płciową i różnicami seksualnymi, heteroseksualnością i

homoseksualnością, i wreszcie tym, co wewnątrz i tym, co na zewnątrz”. Alexander Doty:

„Teoria queer dzieli z feminizmem zainteresowanie nie-normatywnymi [non-normative]

przejawami płciowości, a ze studiami lesbijsko-gejowskimi i biseksualnymi wiążą ją formy

nie-normatywnych [non-straight] zachowań płciowych i seksualnych. Niemniej jednak teoria

i krytyka (...) spod znaku queer nie jest tylko rozszerzeniem stanowisk feministycznych czy

lesbijsko-gejowskich, ale również rozwinęła się w opozycji do nich”. Jacek Kochanowski:

„teoria queer może być tylko post-teorią (jako refleksja nie zmierzająca do żadnego

domkniętego opisu) i zarazem anty-teorią (jako refleksja zmierzająca do destabilizacji

>>naukowych<< teorii płciowych i seksualnych)”. Inga Iwasiów: dla queer theory

„ważniejsze jest samo zmącenie niż rezultat. Ważniejszy jest ruch niż tożsamość”. Bowiem

queer to dyskurs, to ruch wychodzenia poza, to eksplozja ruchomych pograniczy

doświadczenia

Przepraszam, jeśli to jest niezrozumiałe, ale dla mnie samej ciężko to zrozumieć, a co dopiero przekazać dalej


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
MO 24B
mizielinska V.02, Queer, Socjologia Queer
I 10,I 24b,II 10
Teoria queer jest to koncepcja wyrosła w Ameryce na podłożu?minizmu trzeciej?li
24b ?danie zależności momentu od prędkości obrotowej
DorotaM, Queer, Socjologia Queer
24b Sylabus kliniczna
Polski ruch queer w perspektywie polityki społecznej
VII.1 - Kochanowski - czy gej jest mężczyzną, Queer, Socjologia Queer
Mizielińska 111-121, Queer, Socjologia Queer
Kultura Queer jako laboratorium przemian społecznych
Majka-Roztek, Queer, Socjologia Queer
Iza Desperak, Queer, Socjologia Queer
POSTMODERN BISEXUALITY, Queer, Socjologia Queer
VII.02. Mizielinska - polskie spotkanie z teoriia queer, Queer, Socjologia Queer
J Kochanowski str 94-139, Queer, Socjologia Queer
edwards, Queer, Socjologia Queer
24b Prezentacja
oceny socjologia queer 2009 final

więcej podobnych podstron