Logika 21.03.2014
Na drugim wykładzie od dzisiaj będzie można się sprawdzić z semiotyki, semantyki.
Chociaż Karol długo opowiadał o swoich sukcesach, to nikt nie ufał jego słowom.
I etap: zdanie złożone
II – szukamy łączników zdaniotwórczych
III – szukamy nazw i łączników zdań złożonych
II – łącznik: chociaż, to z/zz
II – szukamy nazw: Karol, swoich sukcesów – n/n
Długo opowiadał o : z/zz
Jak chcemy sprawdzić, czy zapis jest poprawny, to mnożymy te ułamki i ma zostać z.
Supozycje nazwy
Prosta – wypowiedź dotyczy pojedynczego, konkretnego desygnatu nazwy, np. idąc na wykład, zobaczyłem tablicę,
Formalna – wypowiedź dotyczy wszystkich desygnatów danej nazwy, np. tablicy często używa się w szkołach
Materialna – wypowiedź dotyczy samej nazwy, a nie jej desygnatów, np. nazwa „tablica” składa się z trzech sylab, nazwa „logika” jest pochodzenia greckiego
Podział nazw wg ich pejoratywności
Nazwy:
Pejoratywne – uzewnętrznia się emocjonalny stosunek podmiotu posługującego się nazwą względem desygnatu (ów) tej nazwy:
Pozytywne – ujawnia się pozytywne nastawienie emocjonalne
Negatywne – ujawnia się negatywne nastawienie emocjonalne
Niepejoratywne – nie uzewnętrznia się takie emocjonalne nastawienie
Stosunki między zakresami nazw
W celu ustalenia, jaka relacja zachodzi pomiędzy zakresami dwóch nazw, musimy wskazać trzecią nazwę o zakresie szerszym niż zakresy tych dwóch nazw. Zakres tej trzeciej nazwy będzie pełnił rolę klasy nazewniczej.
Klasą negatywną do zakresu nazwy N nazywamy tę część klasy nazewniczej, która nie jest objęta zakresem nazwy N. Zakres klasy negatywnej zależy od tego, co wybieramy jako klase nazewniczą. Zazwyczaj bierzemy klasę uniwersalną, czyli jak mamy „nie człowiek”, to jako klase nazewniczą bierzemy wszystko, co jest na świecie, to N’ będzie wszystko, co jest na świecie, a nie jest człowiekiem, niekoniecznie istotę żywą, która nim nie jest.
Jak mamy część składową czegoś i całość, to to jest przeciwieństwo.
Homonimy: -wybieramy jakieś znaczenie homonimu i piszemy definicję
Definicje
Wypowiedzi informujące o znaczeniu nazwy, sposobie ich rozumienia w danym języku lub subjęzyku
Definicje nominalne – są wypowiedziami o nazwach jako takich. Stylizacje
Odmiana słownikowa – zastąpienie nazwy o nieznanym lub niesprecyzowanym znaczeniu nazwą o znanym znaczeniu: Słowo A znaczy tyle, co słowo B. -> pytanie o najkrótsza definicję słownikową jakiejś nazwy, czyli synonim, np. palisada w języku polskim znaczy tyle co ogrodzenie
Odmiana semantyczna – wskazanie przedmiotu definiowanej nazwy, ale bez jego charakterystyki
Odmiana przedmiotowa – student to osoba posiadająca indeks wyższej uczelni (jak jest spór o jakiś przepis, gdzie występuje student, to nominalna przedmiotowa, a jak ktoś się zastanawia co jest istotną cechą studenta, to
Definicja realna – definiowanie jako podawanie cech desygnatu nazwy, definicje realne dostarczają informacji o desygnatach nazwy
Cele definiowania (nominalnego):
Ustalenie znaczenia wyrażenia na gruncie danego języka
Uzyskanie jednoznacznego lub bardziej precyzyjnego znaczenia wyrażeń niewyraźnych, wieloznacznych
Wprowadzenie nowego wyrażenia do zasobu leksykalnego języka
Podziały definicji:
Ze względu na cel:
Sprawozdawcze – przekazują nam aktualne lub historyczne znaczenie zwrotów
Projektujące – ustalają znaczenie zwrotu na przyszłość:
Regulujące – liczą się z dotychczasowym znaczeniem, precyzują znaczenie na poczet stosowania np. aktu prawnego
Konstrukcyjne – nie liczą się z dotychczasowym znaczeniem zwrotu: nowe znaczenie albo nowa nazwa
Ze względu na budowę definicji:
Równościowe – ich istotą jest to, ze mamy trzy elementy:
Definiendum – zwrot, nazwa, której znaczenie przekazujemy
Zwrot łączący
Definiens – komunikat o znaczeniu tego definiowanego zwrotu
Rodzaje definicji równościowych:
Klasyczne – definiens dzieli się jeszcze na dwie części:
Genus (rodzaj) – nazwa nadrzędna do zwrotu definiowanego
Diferencia speciffica (różnica gatunkowa) – cecha, która, dodana do znaczenia rodzaju, zawęża cały zakres definiens do zakresu definiendum
„A to B o cechach C”
Alternatywne - Mają definiens, ale nie mają rodzaju i różnicy gatunkowej (zakresowe, przez wymienienie zakresów podrzędnych o zakresu definiowanej nazwy, wymieniamy rodzaje desygnatów definiowanej nazwy)
Genetyczna – w definiens podaje się sposób powstawania desygnatu definiowanej nazwy
Nierównościowe:
Przez postulaty (aksjomatyczne) – mamy zbiór zdań, każde z tych zdań podaje postulat, który musi spełnić jakiś obiekt, aby był desygnatem definiowanej nazwy; coś jest desygnatem definiowanej nazwy, jeśli łącznie spełnia wszystkie te postulaty, np. „W obronie koniecznej działa ten, kto odpiera bezpośredni, bezprawny zamach na dobro chronione prawem”, „Przez umowę przechowania, przechowujący zobowiązuje się zachować w stanie niepogorszonym rzecz ruchomą, oddaną mu na przechowanie.
Indukcyjne (rekurencyjne) – zawiera dwa elementy:
A: Warunek wyjściowy – bezpośrednie wskazanie obiektów, które są desygnatami definiowanej nazwy
B: Warunek indukcyjny – wskazanie relacji, które zachodzą pomiędzy obiektami z części A i innymi obiektami; te inne obiekty również są desygnatami definiowanej nazwy, np.: Warunek wyjściowy: nie może być świadkiem przy sporządzaniu osoba, dla której w testamencie jest przewidziana jakakolwiek korzyść; Warunek indukcyjny: nie może być również świadkiem małżonek tej osoby, jej krewni lub powinowaci I i II stopnia, osoby pozostające z nią w stosunku przysposobienia.
Metody budowania definicji
(To w książce jest)
Będzie pytał o pseudodefinicje i zasady poprawnego