Farmakologia – nauka o lekach i ich działaniu na organizm

Farmakologia ogólna – nauka o ogólnych prawach rządzących działaniem leków i zasadach ich leczniczego działania

Farmakologia szczegółowa – nauka o właściwościach, działaniu i zastosowaniu poszczególnych leków

Farmakodynamika – nauka: jak lek działa na organizm

Farmakokinetyka – nauka: jak organizm działa na lek

DEFINICJA 1.

Lek – każda substancja, którą podajemy choremu, aby wywarła korzystne działanie lub pomogła w procesie leczenia.

Takim działaniem może być:

• zlikwidowanie procesu chorobowego

• zapobieżenie jakiemuś procesowi chorobowemu

• usunięcie dolegliwości

• pomoc w postawieniu rozpoznania

DEFINICJA 2.

Lek – substancja chemiczna, która reaguje z żywym organizmem zmieniając jego czynność tak, że zmiany mogą być wykorzystywane dla zabiegania chorobom lub do ich leczenia.

1. Rodzaje działania leków

1. przyczynowe

Lek usuwa przyczynę choroby (najbardziej korzystne działanie)

[np. antybiotyki lub inne chemoterapeutyki, leki uzupełniające niedobory ustrojowe witamin i soli mineralnych]

1. patogenetyczne

Lek usuwa nie usuwa przyczyny choroby, ale hamując proces chorobowy poprawia stan pacjenta

[np. lek nasercowy w niewydolności mięśnia sercowego powoduje zwiększenie siły skurczu i likwiduje objawy]

1. objawowe

Lek nie wpływa na proces chorobowy, zmniejsza lub znosi objawy upośledzające sprawność pacjenta i przykre dolegliwości

[np. leki przeciwbólowe, przeciwgorączkowe, zapierające, przeciwkaszlowe]

1. Etapy powstawania leku

1. Synteza nowego związku chemicznego

   • z roślin (glikozydy nasercowe)

   • z tkanek zwierzęcych (heparyna)

   • z hodowli mikroorganizmów (penicylina)

   • z komórek ludzkich (urokinaza)

   • za pomocą inżynierii genetycznej (insulina ludzka)

2. Badania przedkliniczne na:

   • hodowlach komórkowych

   • wyosobnionych narządach

   • zwierzętach

3. Badania kliniczne

1. – na zdrowych ochotnikach

2. – na niewielkiej grupie wybranych chorych

3. – na większej grupie chorych, u których porównuje się wyniki leczenia nowym

lekiem i standardowym leczeniem

1. Rejestracja nowego leku

2. Dystrybucja nowego leku

3. Badania porejestracyjne

Nowym lekiem zostaje w przybliżeniu 1:10.000 nowo zsyntetyzowanych związków