30-09-2012r.
Dr. Jarosław Michalski, jaros@poczta.onet.pl
Dyżury w s. 3418
Poniedziałki 15.10 – 16.10 wtorki 13.30-14.30 (I cykl) 11.45- 12.45( II cykl)
15h wykładów, 27 stycznia egzamin,
Na egzamin:
- zagadnienia z wykładów i literatury( sylabus)
- test( pytanie 5 odpowiedzi w czym jedna poprawna)
Literatura:
- Geoff Petty „ Opracowania. Pedeutologia” 2008, Wyd. Akademiczne i Profesjonalne
- Ch. Day „ Rozwój zawodowy nauczyciela od teorii do praktyki” Gdańskie Wyd. Pedagogiczne 2008
- J. Michalski „ Takt pedagogiczny w sztuce nauczycielskiego działania” Wyd. APS, Warszawa 2010
Pedeutologia- nauka i wiedza o nauczycielu, teoria zawodu nauczyciela, dział pedagogiki mający szereg zagadnień dotyczący pracy nauczyciela, rozwój zawodowy i rozwój osobowości
Św. Józef Kalasancjusz- patron nauczycieli, 1470-1548; zapoczątkował tworzenie placówek edukacyjnych dla ubogich dzieci.
Nauczyciel- człowiek niewzruszonych zasad i szerokich horyzontów, to jednostka wysoce niosąca posłannictwo mistrza oraz przyjaźnie podporządkowująca sobie swoich podopiecznych
Nauczyciel( wg Wołoszyna)- to specjalność zawodowa, odpowiednio przygotowany specjalista do prowadzenia pracy dydaktyczno- wychowawczej w różnych instytucjach oświatowo- wychowawczych tj. przedszkola, szkoły, kursy, działalność poza szkolna itp.
UMIEJĘTNOŚCI NAUCZYCIELA:
Głos- dobór do sytuacji
Improwizacja- połączenie dwóch aspektów by tworzyły całość
Wie o czym mówi
Prowokuje do myślenia, celowo tworzy sytuacje wymagające myślenia
Daje do myślenia
Cieszy się swoją pracą
Odkrywa talenty
Wypowiada się na różne tematy
Rys twórczy
Projektuje swoją drogę zawodową i ją realizuje
Kultura i takt pedagogiczny są jego wskazaniami wychowawczymi
Wiedza jest wzbogacana samokształceniem
M. Grzegorzewska „ Listy do młodego nauczyciela”
I. Barometr pracy i nastroju nauczycieli
1. Nauczyciele nie czują się w swoim zawodzie tak do końca komfortowo ( nie lubią rozmawiać o swoich zarobkach, nie cierpią rozmawiać o czasie organizacji pracy, bo im się wtedy wypomina, że mają wakacje i tylko kilka lekcji dziennie.)
2. Badanie wśród 300 nauczycieli ze szkół podstawowych do liceum oraz 300 dorosłych Polaków innych profesji. Nauczyciele cenią swój zawód niżej, niż jest on w rzeczywistości cenny.
3. Który zawód cieszy się największym prestiżem? Obie grupy skazały na szczycie lekarza, wykładowcę i architekta, potem zaczęły się rozbieżności.
4. Nauczyciele uplasowali swoje zajęcie skromnie na 13 pozycji, za farmaceutą, budowlańcem, górnikiem i pielęgniarką.
W tyle pozostali urzędnika, bibliotekarza, kierowcę i ekspedientkę. To świadczy o niskiej samoocenie. Pozostali chociaż nie oceniają nauczycieli wysoko, to jednak nie aż tak źle, jak sądzą sami zainteresowani.
(I. swoboda pedagogiczna- najwłaściwszy wybór nauczyciela dla ucznia (sposób uczenia się)
II. zamiłowanie pedagoga- instynktowna troska wewnętrzna
III. Świadomość zawodowa-nauczyciel pochłonięty, bezinteresowny, dać z siebie więcej)
5. Polacy widzą na 8 miejscu pod względem prestiżu zawodowego – za pielęgniarką, informatykiem, prawnikiem i farmaceutą. Za mniej prestiżowy uważają m.in. Psychologa, i sędziego, chociaż nauczyciele oba zawody wywindowali ponad swoją pozycję.
6. Nauczyciele nie są zupełnie skromni, wysoko oceniają umiejętności. Przyznają, że brakuje im kompetencji psychologicznych (83%), to większość podkreśla, że zawód wybrali zgodnie z powołaniem(91%) praca nauczyciela w Polsce jest niedoceniona.
7. Uważa się, że zawód nauczyciela jest dla tych, którzy nie mają ambicji więcej zarabiać. Często nauczycielską specjalizację wybierają na studiach, ci, którzy nie mają widoków na lepszą karierę. To źle, bo ten zawód jest kluczowy dla społeczeństwa i gospodarki.
8. Nauczyciele mają poczucie misji. Największą satysfakcję przynoszą im dobre wyniki uczniów (65%) i sympatii uczniów (31%), ewentualnie uznanie ze strony rodziców(24%), nie oglądają się już na wdzięczność uczniów czy dyrekcji (zaledwie 5%)
10. Wśród zalet zawodu na pierwszym miejscu wymieniają pracę z dziećmi, a na drugim wakacje. Te z kolei inni badani wymieniają jako pierwszą
11.
12. 71% nauczycieli szkół podstawowych i 60% nauczycieli liceów jest ze swej pracy zadowolonych – mimo że większość uważa, że to praca zbyt stresująca, tylko co trzeci przyznał, że go rozwija. ( dysponować dobrze czasem, dom to nie szkoła nr 2)
13. Trud zawodu wywołuje poczucie niedocenienia i niską samoocenę. To świadczy, że nauczyciele wymagają dużo od i siebie i innych. (budujące)
1)rozdziały podst. Kwiatkowskiej
- geneza pedeutologii
- teoretyczne ujęcie osoby nauczyciela
- orientacje w kształceniu nauczycieli i koncepcje kształcenia nauczycieli
- dylematy bycia nauczycielem
- rozwój zawodowy nauczyciela
- tożsamość zawodowa-nauczycieli
2)takt pedagogiczny
- takt w ujęciu pedagogicznym
- sytuacje wychowawcze rozwijające powiązywane z wykorzystaniem taktu pedagogicznego
- zasady taktu pedagogicznego
II 1) osobowość nauczyciela – w ujęciu empirycznym. Ogół dyspozycji psychicznych i fizycznych jednostki, dyspozycję te łączą się ze sobą i pozostają w różnych wzajemnych stosunkach, tworząc pewną strukturę czyli układ poszczególnych dyspozycji, struktura ta jest charakterystyczną właściwością jednostki, odróżniającą ją od innych ludzi.
- w znaczeniu normatywnym to ogół tych cech, jakie zgodnie z wymaganiami pewnej etyki lub pewnego poglądu na świat dana jednostka powinna …………
Wg Ce. Banacha osobowość posiada 3 struktury: poznawczą – wyrażającą się działaniami związanymi ze spostrzeganiem i rozumieniem ucznia,
Motywacyjną- obejmującą system wartości, potrzeby i postawy nauczyciela, czynnościową czyli prakseologiczno-pedagogiczną.
Natomiast wśród właściwości osobowych nauczyciela wyróżnia: światopogląd, zainteresowania, motywacji, zdolności, integrację oraz mechanizmy temperamentalne, charakterologiczne i samoregulujące.
Cechy nauczyciela najbardziej pożądane (badania) – kulturalny, tolerancyjny, cierpliwy, sprawiedliwy
2) cechy intelektualne najważniejsze – wysoki poziom wiedzy, inteligencja, mądrość –Suchorzebra
Warszaw – mądrość, wysoki poziom wiedzy, zdolności.
Siedlce – wysoki poziom wiedzy, mądrość, inteligencja.
3) cechy nauczyciela szczególnie istotne w pracy dydaktycznej – przestrzeganie przez nauczyciela kodeksu ucznia
4) nauczyciel – wychowawca
-wieś – szanował prawa ucznia i nie wzbudzał strachu (podobnie warszawa)
- liceum – otwartość na problemy młodzieży, autorytet i wyrozumiałość
5) cechy zewnętrzne – w-wa- kulturalny, zawsze uśmiechnięty, młody
Liceum – średni wiek, uśmiech.
Wieś – młody, uśmiechnięty
6) terminy określające nieskuteczność nauczyciela
- nieskuteczni – złe metody nauczania, złe relacje z uczniami, swoje niepowodzenie oskarżają - czynniki niezależne od nich
- walczący- znają swoje niepowodzenia, ale nimi walczyć
- mierni- mają potrzebne umiejętności, ale nie wykorzystują ich w pełni, nauczyciele staja się „rutyniarzami” nie robią nic aby poznać nowe techniki
- zagubieni- kiedyś prawdopodobnie byli dobrymi nauczycielami, ale na jakimś etapie zboczyli z właściwej drogi, mogą mieć objawy wypalenia zawodowego, często pracują w tej samej placówce od lat, maja problemy z utrzymaniem dyscypliny, nie stosują nowych technik
- rutyniarze- niedostosowywują zmieniających się wymagań w nauczaniu, stosują archaiczne metody pracy z uczniami- dyktują
III opinie nauczycieli dotyczące klimatu pokoju nauczycielskiego
Z badań (Kwiatkowskiej) – nauczyciele nie odnajdują w szkole środowiska sprzyjającego dla siebie (30%)
j. roplucza – nieliczni utrzymują stosunki ze wszystkimi nauczycielami większość ma tylko kilku znajomych wśród nauczycieli
21,74%- nauczyciele są zazdrośni i każdy pracuje dla siebie – własnego sukcesu
20,50% twierdzi że wszyscy ą mili i chętnie służą pomocą
17,98% konflikty miedzy nauczycielami
Drogi do zmian- 48,26%-dyrektor-wspólne przedsięwzięcia poza godzinami
IV takt pedagogiczny
Nietaktowne sytuacje –przechwalanie
Takt- jest to umiejętność niezamierzonego stawiania innych osób w trudnych sytuacjach
Od (taktus) – muśnięcie, dotknięcie (patrzeć w oczy przy witaniu,)
Takt jest skomplikowany
Nietakt – prosty (nr 16 do tablicy)
18-11-2012r.
H. Kwiatkowska
- geneza pedeutologii
- teoretyczne podstawy do nauczania
- koncepcje kształcenia nauczycieli
- współczesne dylematy
Koherencja- poczucie koherencji- postrzeganie zdrowia jako wartościowego; składa się na nie zespół trzech postaw prozdrowotnych:
poczucie zrozumiałości – występuje gdy człowiek spostrzega napływające informacje jako uporządkowane, spójne i dające się zrozumieć. Dzięki niemu, człowiek wytwarza poczucie, że wydarzenia można przewidzieć i zrozumieć.
poczucie zaradności, sterowalności – określa stopień, w jakim człowiek postrzega dostępne mu zasoby jako wystarczające aby sprostać stawianym wymogom. Stanowi przekonanie o tym, że człowiekowi dostępne są zasoby zaradcze. Nie muszą one być własnością i właściwością człowieka, często są to zasoby zewnętrzne.
poczucie sensowności – określa ono, na ile człowiek czuje, że jego życie ma sens, że warto wkładać wysiłek i zaangażowanie, aby sprostać wymaganiom życia. Człowiek którego cechuje wysokie poczucie sensowności, chętnie podejmuje wyzwania, oraz wysiłek rozwiązywania problemów i radzenia sobie z nimi. Ten składnik poczucia koherencji jest motywacyjno- emocjonalny.
SAMOOCENA ZDROWIA NAUCZYCIELI:
najwięcej badanych nauczycieli to 57% w grupie warszawskiej i 90% w grupie kielecko- radomskiej czuje się bardzo dobrze lub świetnie
przyznali, że dobre samopoczucie wpływa na twórczość i inicjatywę a nawet zapał do pracy
złe samopoczucie obniża jakość ich pracy
niepokojące zjawisko wczesnego złego samopoczucia bo już w drugiej dekadzie pracy zawodowej nasila się dolegliwość laryngologiczna czy sercowo- nerwowa
CHOROBY NAUCZYCIELI:
choroby gardeł
choroby kobiece
dolegliwości nerwicowe
choroby serca
choroby reumatyczne
ZACHOWANIA PROZDROWOTNE NAUCZYCIELI:
wypoczynek zorganizowany( urlop, basen, wycieczki)
wypoczynek czynny na działce lub w domu
sen powyżej 7 godzin na dobę
zdrowe odżywanie, porzucenie palenia
aktywność umysłowa
155 nauczycieli lekceważy zwolnienie lekarskie
80% nauczycieli spędza wakacje na działce
Z powodów ekonomicznych 90% nauczycieli korzysta ze społecznej opieki zdrowotnej
Wykazywanie pracy zawodowej w stanie choroby 59%
RYZYKA DLA ZDROWIA NAUCZYCIELI
Niehigieniczny tryb życia
Nauczyciele nie respektują dobowej normy snu
90% badanych stanowią kobiety
KONSULTACJE NAUCZYCIELI:
Laryngologiczno- fonetyczna
Internistyczna
Ginekologiczna
Neurologiczno- ortopedyczna
Kardiologiczna
Okres sensoryczny- w danym okresie np. przedszkolnym dzieci szybko aktywują język
Rejestr sensoryczny- zapamiętywanie przedmiotów
IDENTYFIKACJA ZE SWOIM ZAWODEM:
T. Mądrycki podkreśla, że w przygotowaniu identyfikacji podmiot nie tylko dąży do całkowitego upodobnienia się do modela lecz wprost chce nim być; w procesie identyfikacji ważną rolę odgrywa dążenie podmiotu w stosunku do całego wyodrębnionego zespołu czynności, które opanuje w trakcie nauki czyli w przygotowaniu do przyszłego zwodu.
R. Kończyk rozumie identyfikację z zawodem jako stosunek jednostki do funkcji społecznej wynikającej z pełnowartościowego zawodu.
- 96,2% respondentów w tym 58,7% pozytywnie, 61% negatywnie
CO DAJE IM ZAWÓD?
- 33 osoby czyli 20,6% badanych czuje się dobrze; są sobą, realizują się ucząc przedmiotu w którym pewnie się czują np. literatura, muzyka, plastyka, historia, geografi, biologia, psychologia
- brak poczucia własnej wartości w naukach ścisłych tj fizyka, logika, matematyka, technika
- 86,2% badanych dokonało tego kierując się własnym zainteresowaniem i zamiłowaniem
- większość respondentów oceniają negatywnie swoje przygotowanie dydaktyczne; jest zdania że nauczyciele powinni starać się kształtować i wzbogacać swój warsztat pracy
ŻĄDANIE OD NAUCZYCIELA BY BYŁ:
Wyrozumiały
Cierpliwy
Komunikatywny
Sprawny
Lojalny
Bezstronny
Obiektywny
NAUCZYCIELI SATYSFAKCJONUJE:
Uśmiech dziecka
Otwartość
Szczere powitanie
Nauczyciel powinien wykazywać się twórczością; nauczyciel twórczy to taki, który wprowadza własne metody pracy z uczniem, nie wyklucza tradycyjnych metod
Nauczyciela powinna cechować identyfikacja ze swoim zawodem, pamięć o swoich uczniach nie tylko w szkole ale i w różnych sytuacjach
Henryk Składanowski „ Awans zawodowy nauczycieli”
Etap wzorców metodycznych- kopiowanie, odtwarzanie; czy zastanawiamy się nad tym czy to jest ciekawe czy tylko używamy po to by „coś było”?
Etap krytycznej refleksji- co w naszych działaniach jest wartościowego, jak możemy coś zmienić?
Etap samowiedzy i samokontroli- o co proces wzbogaciłem? Czy ja przypadkiem nie stoję w miejscu?
Etap twórczości- jako nauczyciel chcę osiągnąć taki etap, który będzie prowadził do tworzenia naszych uzasadnień, wzbogacał posiadane umiejętności
ZASADY ODBYWANIA STAŻU NA POSZCZEGÓLNYCH STOPNIACH AWANSU ZAWODOWEGO
Nauczyciel kontraktowy i stażu mają opiekuna stażu; dokumenty składa się do 31 sierpnia; jeśli chce się zrobić awans stażysta ma 20 dni na napisanie planu rozwoju zawodowego; gdy plan się nie spodoba to dyrektor wnosi swoje uwagi
Każdy nauczyciel odbywający staż w terminie 30 dni od jego zakończenia składa sprawozdanie z tego co zrobił
Nauczyciel stażysta by ubiegać się o awans nauczyciela kontraktowego powinien poznać funkcjonowanie szkoły, obieg dokumentów, lekcje próbne przy obserwacji opiekuna stażu( co najmniej 1 godz. / mies.); uczestnictwo w formach szkolenia zawodowego, znajomość organizacji zasad funkcjonowania szkoły, prawidłowe prowadzenie zajęć, znajomość środowiska ucznia, umieć omawiać prowadzone zajęcia
Znajomość problemów ucznia
NAUCZYCIEL KONTRAKTOWY UBIEGA SIĘ O STAOPIEŃ MIANOWANEGO:
Pogłębiać wiedzę w ramach kształcenia ustawodawczego, postępowanie w sprawach nieletnich
Umiejętność organizacji miejsca pracy
Ewaluacja własnych działań- ocenianie ich skuteczności, dokonywanie w nich zmian
Umiejętność uwzględniania w pracy potrzeb uczniów, problematyki, środowiska, problemy społeczne
Umiejętność wykorzystywania technologii informacyjnej: komputery itp.
Zastosowanie wiedzy z psychologii, pedagogiki, dydaktyki, ogólnych zagadnień oświatowych, postępowanie w sprawach nieletnich