Teksty prawne wyrażane są za pomocą języka, w związku z tym często powstają wątpliwości w znaczeniu takiego kodu. Błędy językowe powstałe przy formułowaniu przepisów, zmiany społeczno-gospodarcze lub polityczne oraz zbyt ogólny charakter normy prawnej powodują, że normy prawne sprawiają niekiedy trudności w praktycznym ich zastosowaniu.
Czynnikiem zapobiegającym różnorakiemu rozumieniu treści poszczególnych przepisów prawnych jest jego interpretowanie, czyli wykładnia prawa. Polega na wyjaśnieniu sensu przepisów prawnych.
Wyróżnia się następujące metody wykładni:
CELOWOŚCIOWA -Zmierza do ustalenia treści normy przez analizę celów dla których norma ta została wydana.
SYSTEMOWA -Polega na ustaleniu treści normy przez analizę miejsca, jakie zajmuje w systemie prawa, oraz porównanie jej z normami sąsiadującymi.
HISTORYCZNA -Ma na celu ustalenie treści badanej normy na podstawie okolicznościach towarzyszących jej powstaniu. Dokonując tej wykładni poddaje się analizie motywy towarzyszące wydaniu danej normy, protokoły obrad i dyskusji toczących się przy jej wydaniu.
Jednak najważniejszym i podstawowym sposobem interpretacji przepisów jest Wykładnia językowa ( gramatyczna ), ze względu na to, iż pierwszą czynnością przy analizie tekstu jest próba właściwego jego zrozumienia na podstawie znajomości danego języka. Analizując tekst przepisu prawnego Posługujemy się zasadami gramatyki i składni. należy szczególnie uważnie badać różnice między językiem aktu normatywnego ( język prawny ), a językiem potocznym, etnicznym i powszechnie używanym.
na prawidłowe odczytanie przepisu pozwala posługiwanie się dyrektywami interpretacyjnymi, niezbędnymi do dokonywania wykładni. Dyrektywy interpretacyjne są to wskazówki, zalecenia dotyczące sposobów ustalenia znaczenia i zakresu zwrotów języka prawnego. Wyróżnia się dyrektywy:
I stopnia - zalecają, w jaki sposób powinny być interpretowane przepisy prawa
II stopnia - wskazują: jakimi dyrektywami I stopnia należy się posługiwać; ustalają kolejność posługiwania się tymi dyrektywami; ustalają kryteria wyboru jednego spośród rozbieżnych znaczeń uzyskanych za pomocą dyrektyw I stopnia.
Do stosowania wykładni językowej najczęściej korzysta się z następujących dyrektyw:
Gdy w systemie prawnym wiążąco ustalono znaczenie określonych zwrotów prawnych, to należy używać ich właśnie w tym znaczeniu. Dyrektywa ta związana jest z tzw. definicją legalną - występującą w tekstach prawnych, wprowadzoną przez prawodawcę w celu ustalenie wiążącego rozumienia poszczególnych terminów.
Gdy nie ma w tekście prawnych definicji legalnych: interpretowanych zwrotom prawnym nie należy nadawać znaczenia odmiennego od potocznego, chyba że istnieją dostateczne rację przypisania im odmiennego znaczenia
bez umotywowanych racji nie należy identycznym sformułowaniom w tym samym akcie prawnym nadawać różnych znaczeń.
Należy ustalać znaczenie przepisów prawnych w taki sposób, by żadne fragmenty nie okazały się zbędne, wypowiedź powinna być traktowana jako pewna całość
Jeżeli określony termin należy do terminów specyficznych w określonej dziedzinie wiedzy, to należy przyjąć, iż termin ten ma takie znaczenie, jak w tych dziedzinach(domniemanie znaczenia specjalnego)
wolno odstąpić od znaczenia literalnego jeśli znaczenie to nie prowadzi do absurdalnych konsekwencji
tam gdzie rozróżnień nie wprowadza sam prawodawca, tam nie wolno ich wprowadzać interpretatorowi
Kolejność posługiwania się rodzajami wykładni prawa ściśle zależy od rozpatrywanej sprawy. Przyjęte jest stosowanie najpierw wykładni językowej, a gdy ta okaże się niewystarczająca, stosuje się wykładnię systemową i ewentualnie funkcjonalną. Czy i jaką wykładnię stosować w dalszej kolejności, decydują okoliczności konkretnego przypadku.