Powikłania otyłości

Insulinooporność- zaburzenie to występuje często, dotyka połowy dzieci otyłych. Nie ustalono jeszcze wartości granicznej, powyżej której można mówić o patologii. Najprostszym kryterium jest obecność hiperinsulinemi na czczo. Hiperinsulinemia, powodowana przez insulinooporność jest przyczyną powikłań otyłości dziecięcej. Do powikłań tych należą: nadciśnienie tętnicze, miażdżycowa przebudowa naczyń krwionośnych, zaburzenia lipidowe, stłuszczenie wątroby, bezdech śródsenny i zespół policystycznych jajników. Najczęściej używanym wskaźnikiem jest HOMA (homeostasis model assessment index)

Nieprawidłowa tolerancja glukozy- dotyka 10-15% dzieci otyłych. Przy glikemii na czczo niżej niż 7mmol/l (126mg/dl), poziom glikemii w 120 min. po spożyciu glukozy wynosi 7,8mmol/l (140mg/dl) do 11,1 mmol/l (200mg/dl). Wystąpienie nieprawidłowej tolerancji glukozy jest zależnie głównie od predyspozycji genetycznej dziecka (cukrzyca) lub etnicznej (Indianie, rasa czarna).

Cukrzyca- Występuje rzadko przed 16 r.ż.Rozpoznaje sie ją, gdy steżenie glukozy na czczo jest wyższe niż 7mmol/l (126mg/dl), a 120 min. po spożyciu glukozy wyższe niż 11,1mmol/l (200mg/dl). Początkowo, objawy choroby nie są nasilone, występuje zespół poliurii-polidypsji, czasem męczliwość lub utrata mamy ciała.

Dyslipidemie- występują u 1/4 dzieci otyłych. Najczęstrzą z nich jest hipo-HDL-cholesterolemia. Wystąpienie dyslipidemii, jest spowodowane złymi nawykami żywieniowymi, a zwłaszcza nadmiernym spożywaniem tłuszczów i występuje niezależnie od wywoływanego przez nie przybierania na wadze. Otyłość może również ułatwiać ekspresję niektórych dyslipidemii konstytucjonalnych, chociaż większość z nich wystepuje niezależnie od otyłości. Z uwagi na czestość występowania dislipidemi warto przeprowadzać rutynowe diagnozy u dzieci otyłych.

Nadciśnienie tętnicze- u dziecka otyłego ciśnienie skurczowe i rozkurczowe w spoczynku jest często podwyższone, lecz rzadko przekracza granice fizjologiczne. Zatem nadciśnienie tetnicze nie jest częstym powikłaniem otyłości dziecięcej. Nadciśnienie tętnicze podczas wysiłku, które poprzedza często nadciśnieniespoczynkowe, występuje częściej, ale jego rozpoznanie nie jest łatwe w praktyce, a leczenie polega jedynie na zmniejszeniu masy ciała.

Zespół metaboliczny- u osób dorosłych zespół metaboliczny charakteryzuje się obecnością co najmniej trzech następujących objawów: otyłość typu brzusznego, hipertriglicerynemia, hipo-HDL-cholesterolenia, nadciśnienie tętnicze, nieprawidłowa tolerancja glukozy. Zespołowi metabolicznemu towarzyszy zwiększone ryzyko chorób naczyń. W diagnozie tego zespolu u dzieci występuja trudności w ustaleniu długoterminowego ryzyka chorób naczyń. Na podstawie definicji zespolu metabolicznego u dorosłych można rozpoznać ten zespół u 10-15% dzieci otyłych.

Powikłania endokrynologiczne:

Oś somstotropowa- u dzieci otyłych obserwuje się przyśpieszenie wzrastania spowodowanego przez hiperinsulinizm. Z kolei hiperinsulinizm jak i insulina zwiększa stężenie białka efektorowego hormonu wzrostu. W praktyce kliniczniej nie ma powodu przeprowadzać diagnostyki zaburzeń osi somatotropowej u szybko rosnącego otyłego dziecka. Natomiast opóźnienie wzrostu powinno skłaniać do poszukiwania niedoboru hormonu wzrostu.

Oś gonadotropinowa u dziewcząt- 10-12% otyłych dziewczat dojrzewanie jest przyśpieszone. Wczesne pojawienie się drugorzędowych cech płciowych spowodowane jest zwiekszoną masą tłuszczu trzewnego, który oddziaływuje na androgeny nadnerczowe oraz przez zwiększone stężenie leptyny. Działania lecznicze w przypadku przedwczego dojrzewania podejmuje się, kiedy drugorzędne cechy płciowe pojawiły sie przed 8 r.ż.

Obserwuje się także zaburzenia miesiączkowe zwykle skąpe miesiączkowanie lub jej wtórny brak. Zaburzenia miesiączkowe są wywołane insulinoopornością, hiperleptynemią, hiperestrogenizmem i hiperandroegonizmem.

Odróżnia się także zespół policystycznych jajników związany z zaburzeniem miesiączkowania i objawani hiperandrodanizmu. Rozpoznanie ustala sie na podstawie ultrasonografii, wykazującej obecność małych, licznych torbieli w jajnikach. Leczenie polega na zmniejszeniu masy ciała.

Oś gonadotropinowa u chłopców- u chłopców cierpiących na otyłość olbrzymią czesto wystepuje pseudohipogonadyzm czyli tzw. pracie ukryte. Duża ilość tkanki tłuszczowej podbrzusza przykrywa prącie, sprawiając, że staje sie ono częściowo lub całowicie niewidoczne. W otyłości olbrzymiej można także zaobserwować rzekomą ginekomastię. Jest to nagromadzenie się tkanki tłuszczowej w okolicy sutków. Oba przypadki wywołują duże cierpienie psychiczne i w ostateczności można zdecydować sie na chirurgiczne usunięcie tkanki tłuszczowej.

Inne zaburzenie endokrynologiczne- niekiedy zwiększa się wydalanie z moczem kortyzolu i andregenów nadnerczowych.

Stłuszczenie wątroby - spowodowane połączeniem nasilonej lipolizy tkanki tłuszczcowej trzewnej, z której krew zasila dopływ żuły wrotbnej, więc przepływa przez wątrobę. i i nsulinooporności, prowadzącej do nagromadzenia triglicerydów w wątrobie.

kamica żółciowa - zwiększona podatność otyłych dzieci na kamice jest spowodowana większą litogennością żółci, następstwem ilorazu zwiększenia cholesterolu i stężenia kwasów żółciowych i fosfolipidów czego przyczyną mogą być złe nawyki żywieniowe.

astma - główna jeje przyczyną jest gotowośc do reakcji zapalnej i zwiększenie stężenia leptynytowarzyszące otyłości, które powodują nadreaktywnośc oskrzel;i. astam powoduje przybieranie na wadze dlatego iz zmniejsza sie aktywnosc fizyczna dzieci chorych zażywających leki.

zespół bezdechu śródsennego - dochodzi do niego w mechanizmie obturacyjnym przez zwiększenie oporu w górnych drogach oddechowych spowodowane przez nadmiar tłuszczcu na szyi, proporcjonalny do stopnia otyłośći.

kolano koślawe - przyczyna jest złe ustawienie kończyn dolnych związane z ich szerokim rozstawieniem spowodowanym dużą masą ud, a nie prawdziwie radiologicznie stwierdzonym kolanem koślawym.

choroba Osgood- schlaterra - występuj zwykle podczas skoku wzrostowego okresu dojrzewania, jest to zapalenia wyrostka kostnego na przedniej powierzchni guzowatości kości piszczcelowej spowodowane ciągłym przeciążeniem w nmiejscu przyczepu ścięgna rzepki.

złuszczcenie nasady głowy kości udowej - pod wpływej dużej masy ciała nasada bliższa kości udowej ześlizguje sie na poziomie chrząstki nasadowej, powoduje to zniszczcenie chrząstki nasadowej z powodu znacznych przeciążeń oraz jeje przezsunięcie względem szyjki kości udowej.

piszczcel szpotawa - zaburzenie wzrostu dystalnej części nasady kości piszczcelowej pod wpływem nadmiaru ciała.

skrzywienia kręgosłupa - skolioza, zwiększona kifoza i lordoza.

nadciśnienie śródczaszkowe -