Filozoficzne podstawy psychologii

Dla studentów trybu niestacjonarnego

Autor programu: dr Barbara Garczyńska

Forma zajęć: ćwiczenia

Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną

Celem zajęć jest pogłębienie wiedzy studenta w zakresie filozoficznych podstaw psychologii oraz ćwiczenie umiejętności argumentacji, oraz rozumienia i analizy tekstów. Zajęcia umożliwią studentowi sprawniejsze poruszanie się po literaturze związanej z problematyką szeroko rozumianych założeń, jakie leżą u podstaw teorii psychologicznych oraz ułatwią samodzielną ocenę ich wpływu na współczesne koncepcje psychologiczne. Zasadnicze problemy będą oscylować wokół antynomii: naturalistyczne i antynaturalistyczne wątki w psychologii.

Literatura podstawowa:

• Joanna Trzópek, Filozofie psychologii, Kraków 2006.

Dodatkowa literatura w części wyszczególnionej pod odpowiednimi zajęciami:

• Ted Benton i Ian Craib, Filozofia nauk społecznych, Wrocław 2003,

• Keith Devlin, Żegnaj, Kartezjuszu. Rozstanie z logiką w poszukiwaniu nowej kosmologii umysłu. Warszawa 1999,

• Daniel C. Dennett, Słodkie sny. Filozoficzne przeszkody na drodze do nauki o świadomości, (Brd)

Wymagania:

1. obecność na zajęciach – Student może być nieobecny na 2 spotkaniach (nie musi to być tożsame z nieobecnością na zjeździe) bez żadnych konsekwencji – nie wymaga się usprawiedliwienia. Zajęcia zaplanowane są w sumie na 9 spotkań (każde spotkanie to dwie godziny dydaktyczne zajęć). Nieobecność na trzecim spotkaniu powoduje odjęcie 3 punktów od uzyskanych punktów tytułem obecności. Nieobecność na 4 spotkaniu uniemożliwia zaliczenie przedmiotu – kurs będzie należało powtórzyć w kolejnym roku.

2. pozytywny wynik testu końcowego, student ma prawo do jednokrotnej poprawy testu na konsultacjach, ale już podczas sesji. Nieobecność na teście oznacza, że zachowuje już tylko jedną możliwość przystąpienia do niego (bez możliwości poprawy).

3. prezentacja w grupie (na przedostatnim spotkaniu) – „Rozwiązanie problemu psychofizycznego”.

Ocena końcowa: student pracuje na ocenę cały semestr, ocenę końcową uzyskuje w oparciu o liczbę zgromadzonych punktów. Na ogólną, maksymalną liczbę punktów składają się punkty

1. za udział w zajęciach 9 spotkań (1 spotkanie – 1 punkt) = 9 punktów.

2. za test (zamknięty, jednokrotnego wyboru: 10 pytań/ 1 poprawna odpowiedź = 1 punkt) *Będzie też jedno pytanie otwarte. Student może uzyskać maksymalnie 3 dodatkowe punkty za odpowiedź na pytanie otwarte, ale punkty te są wliczane do puli tylko wtedy, kiedy student zalicza część testową, czyli odpowiada poprawnie na co najmniej 50% pytań = 5 p. Odpowiedzi asensowne oceniane są ujemnie. Za wypowiedź nie spełniającą stawianych jej warunków student może stracić do 3 punktów. TEST ODBĘDZIE SIĘ NA PRZEDOSTATNIM SPOTKANIU.

3. prezentację w grupie (na przedostatnim spotkaniu) – „Rozwiązanie problemu psychofizycznego”. – za prezentację można uzyskać maksymalnie 3 punkty. Prezentacja oceniana jest pod kątem:

• formy prezentacji,

• oryginalnego ujęcia problemu,

• zaangażowania członków grupy.

Skala ocen:

13 – 14 pkt.	dst. (3)
15 – 16 pkt.	dst+ (3+)
17 – 18 pkt.	db (4)
19 – 20 pkt.	db+ (4+)
21 – 23 pkt.	bdb (5)
24 – 25 pkt.	celujący

UWAGA! Warunkiem uznania uzyskanych punktów do zaliczenia jest:

1. Obecność na przynajmniej 6 spotkaniach

2. Uzyskanie pozytywnego wyniku z testu (poprawna odpowiedź na co najmniej połowę pytań)

3. Prezentacja rozwiązania problemu psychofizycznego.

Treść programu:

1. Co to znaczy, że psychologia ma jakieś podstawy?

• Wprowadzenie do tematyki zajęć.

• Zadanie: rozwiązanie problemu psychoficzycznego

• Metapsychologia – szukanie założeń.

2. Nieempiryczne warunki tego, co empiryczne

• Czym jest empiryzm

• Doświadczenie jako idealizacja

• Czy istnieje czyste doświadczenie?

• Język jako konieczne medium poznania.

Literatura: Ted Benton, Ian Craib, Filozofia nauk społecznych, Wrocław 2003, s. 22-32

3. Odkrywanie człowieka

• „Poznaj samego siebie”

• Wynalezienie Cogito i jego konsekwencja

• Problem świadomości – od Kartezjusza do Dennetta

• Czy można wiedzieć o wszystkim, co wynika z danej teorii?,

• Mechanizm i jego świadomość.

Literatura:

J. Trzópek, Filozofie psychologii, naturalistyczne i antynaturalistyczne podstawy psychologii współczesnej, Kraków 2006, s.7 – 18.

Keith Devlin, Żegnaj, Kartezjuszu. Rozstanie z logiką w poszukiwaniu nowej kosmologii umysłu. Warszawa 1999, s. 359-367,

Daniel C. Dennett, Słodkie sny. Filozoficzne przeszkody na drodze do nauki o świadomości, (Brd), s. 37-60

4. Pozytywizm – naturalizm

• Źródła naturalizmu – pozytywizmu.

• Empiryzm, pozytywizm, utylitaryzm, redukcjonizm.

• Rozwiązanie Kanta – ojca psychologii teoretycznej

• Język ilościowy i język jakościowy w psychologii

• Fizykalizm i psychiczność

• Behawioryzm jako przykład neopozytywizmu w psychologii

Literatura: J. Trzópek, Filozofie psychologii, s. 19-67.

5. Baza empiryczna a postawa rozumiejąca

• Alfred Ayer i jego wersja empiryzmu

• Znaczenie ewolucji pozytywizmu dla psychologii

• Stanowiska antynaturalistyczne (Wilhelm Dilthey i hermeneutyka)

• Rozumienie

• Kłopoty z obiektywnością

Literatura: J. Trzópek, Filozofie psychologii, s. 69 – 118.

6. Stanowiska antynaturalistyczne i ich wpływ na psychologię

• Hermeneutyka Gadamera

• Język i jego znaczenie

• Przedrozumienie i jego konsekwencje dla badań o charakterze jakościowym

• Koło hermeneutyczne

• Psychologia humanistyczna

• Perspektywa hermeneutyczo-krytyczna

• Pojęcie racjonalności komunikacyjnej

Literatura: J. Trzópek, Filozofie psychologii, s. 119 – 149.

7. Hermeneutyka versus neopozytywizm

• Charakterystyka dwóch stanowisk

• Konsekwencje metodologiczne (język badań)

• Konsekwencje z dziedziny podstawy – umysł konta mózg,

• Próby kompromisu

• Analiza teorii psychologicznych

Literatura: J. Trzópek, Filozofie psychologii, s. 149-168.

8. Test

• TEST (15 min)

• PREZENTACJE W GRUPACH (KAŻDA GRUPA PO 6-7 MIN)

9. Przeszłość o przyszłości psychologii

• (Wystawianie ocen)

• Praca w grupach