Za tydzień nie ma wykładu, za 2 tyg- nie wiadomo
Uogólnione zaburzenia rozwoju
Wg DSM- IV wyróżniamy:
-Zaburzenia autystyczne
-Zespół Retta
-Dezintegracyjne zaburzenie dziecięce
-Zespół Aspergera
-Uogólnione zaburzenia rozwoju- niespecyficzne
Dotyczą 0,2- 0,67% populacji dziecięcej.
Zaburzenia autystyczne dotyczą 3 sfer:
Kontaktów społecznych (brak wymiany społecznej, empatii, kontaktu wzrokowego)
Mowy i komunikacji (nie mówią, lub z licznymi ograniczeniami, brak kontekstu społ)
Wąskiego zakresu zainteresowań (powtarzalne zachowania, rytuały, zabawa pozbawiona twórczości, brak symbolicznych, umownych znaczeń).
Zaburzenia pojawiają się przed 3 r.ż.
Po raz 1 opisał problemy dzieci autystycznych Leo Kanner w 1943 roku (Zespół Kannera).
Brojler wprowadził do psychologii pojęcie Autyzmu. Autyzm jest osiowym głównym objawem schizofrenii. Schizofrenia może również pojawić się w okresie rozwojowym u dzieci.
Charakterystyczne dla autyzmu:
-Autystyczna samotność- niemożność nawiązywania kontaktów z innymi, obracają się w świecie przedmiotów
-Pragnienie niezmienności- przejawia się stereotypowymi ruchami i stereotypami wokalnymi (echolalie), pragnienie niezmienności
-Wysepki umiejętności, szczególnych zdolności- np. niesamowita pamięć, zdolności odwzorowywania rysunku
Sprawnie posługują się przedmiotami, u części z tych dzieci występują opóźnienia rozwojowe.
Koncepcje dot przyczyn autyzmu:
-Koncepcje psychoanalityczne- współcześnie psychoanalitycy uważają, że stan autystyczny jest reakcją na zbyt wczesne doświadczenie utraty obiektu gratyfikującego. Teoria wzbudza kontrowersje
Wychowanie dziecka autystycznego jest procesem bardzo trudnym, rodzice często reagują na specyficzne zachowania dziecka kwestionując własne kompetencje rodzicielskie.
Syndrom wypalenia sił u rodziców dzieci autystycznych, spowodowany długotrwałą i intensywną opieką nad dzieckiem, dzieci są bardzo wymagające .
Koncepcje biologiczne
Przyczyny autyzmu- zaburzone funkcjonowanie OUN:
-występowanie wielu wad biologicznych
-zespoły genetyczne
-zespoły metaboliczne
-encefalopatie związane z okresem prenatalnym i perinatalnym
Koncepcje etologiczne
Wg Tinbergena autyzm rozwija się, gdy zaistnieje równocześnie kilka czynników:
-podatność na zranienie (mniejsza odporność dziecka)
-patogenne czynniki zewnętrzne, są to czynniki związane z postępem cywilizacji i urbanizacji np. zmiana stylu funkcjonowania rodziny
Koncepcje poznawcze
Badania S. Barona-Cohena
U dzieci z różnymi dysfunkcjami układu nerwowego powstanie przywiązania jest szczególnie utrudnione, gdyż mechanizmy percepcyjne i poznawcze są wadliwie ukształtowane lub wolniej rozwijają się.
Specyficzny deficyt poznawczy w spostrzeganiu i rozumieniu ludzkiego świata oraz zaburzenia integracji sensorycznej powodują problemy w sferze emocjonalno-społecznej (dzieci autystyczne).
Współcześnie bardzo dużo uwagi poświęca się teoriom, które traktują autyzm jako zaburzenie procesów integracji sensorycznej.
Zakłócenia pracy kanałów sensorycznych może polegać na :
-nadwrażliwości, która powoduje obronność dotykową
-zbyt małej wrażliwości na bodźce sensoryczne
-„biały szum”- kanały sensoryczne wytwarzają własne bodźce
Carl H.Delacato odnotował następujące natężenie zaburzeń związanych z percepcją u dzieci autystycznych:
-dotyk 92% badanych
-słuch 82%
-wzrok 60%
-smak, węch 24%
Funkcjonowanie społ dzieci autystycznych:
Zaburzenia przebiegu rozwoju procesu socjalizacji u dzieci autystycznych dot dwóch obszarów:
-kontaktów z dorosłymi: brak oznak emocjonalnego przywiązania, nie zróżnicowanie zachowań w stosunku do rodziców i obcych osób
-unikanie kontaktów wzrokowych i fizycznych
-nasilony negatywizm
Kontakty z rówieśnikami:
-niechęć do wspólnej zabawy
-nie inicjuje kontaktu z dziećmi
-nie przejawia zdolności do naprzemiennego udziału w interakcji
-izolacja jest widoczna najczęściej w wieku 3-5 r.ż.
Wyodrębniono 3 grupy osób autystycznych:
Aktywnie unikające kontaktów społ, nie mające potrzeb społecznych 61%
Osoby biernie akceptujące kontakty społeczne, nie nawiązują kontaktu spontanicznie
Aktywne, ale specyficznie, dziwaczne formy uczestnictwa w kontaktach, np. długie monologi, zadają wielokrotnie to samo pytanie
Komunikacja dzieci autystycznych
50% osób autystycznych nie komunikuje się w sposób jasny z punktu widzenia społecznych konwencji.
Występują:
-deficyty ilościowe (brak, późnienie mowy)
-deficyty jakościowe (echolalie, neologizmy, odwracanie zaimków- mówi o sobie „on, ty”)
-deficyty w pragmatycznym używaniu języka (uboga mimika, niepokój ruchowy, kiwania, chodzenie w kółko,
-trudności w komunikacji niewerbalnej (dominują gesty proste, instrumentalne, służące uniknięciu interakcji).
Wypowiedzi są monotonne, mimika mało wyrazista, natomiast stany nieprzyjemne manifestowane są pobudliwością ruchową lub stereotypiami ruchowymi, np. kiwanie.
Część osób autystycznych pozostaje mutystyczna (nie mówią) do końca życia.
Zaburzenia muszą wystąpić przed 36 miesiącem życia.
Rozwój poznawczy
-poziom rozwoju umysłowego osób autystycznych jest bardzo zróżnicowany, od głębokiego upośledzenia po normę intelektualną (ok. 75% tej populacji jest upośledzona umysłowo).
Niektóre dzieci autystyczne wykazują zadziwiające zdolności, noszące znamiona geniuszu (savant).
Są to zdolności pamięciowe, przestrzenne, muzyczne, plastyczne.
Zespół Retta
-dotyczy tylko dziewczynek (zaburzenia w obrębie chromosomu X)
-do 5 mies zycia dziecko rozwija się fiz i emocjonalnie prawidłowo, zaburzenia ujawniają się pomiędzy 5- 48 mies życia, są bardzo rzadkie.
-Spowolnienie wzrostu główki
-spadek umiejętności ruchowych i komunikacyjnych
-dziewczynka wycofuje się z kontaktów społecznych
-sztywno powtarza stereotypowe ruchy palców, rąk lub całego ciała
-poważne upośledzenie rozwoju mowy z towarzyszącym opóźnieniem rozwoju psychomotorycznego.
Większość dzieci cierpi na upośledzenie umysłowe. Zaburzenie ma zazwyczaj trwały i postępujący przebieg.
Dezintegracyjne zaburzenie dziecięce
Prawidłowy rozwój dziecka w pierwszych 2 latach życia. Najczęściej pomiędzy 3 a 4 r.ż. (przed 10 rz) u dziecka występuje spadek umiejętności w przynajmniej 2 z 3 obszarów:
-Jakościowe upośledzenie stosunków społecznych (brak wzajemności, zachowań niewerbalnych, nawiązywania kontaktów z rówieśnikami)
-jakościowe upośledzenie komunikacji (upośledzenie mowy, brak zabawy „na niby”, stereotypowy język
-ograniczone, stereotypowe wzorce zachowań, zainteresowań , czynności
-objawy ze spektrum autystycznego.
Zespół Aspergera
Spełnione są kryteria autyzmu, ale nie występują zaburzenia w mowie i zachowana jest norma intelektualna
Ujawnia się najpóźniej – w wieku przedszkolnym.
0,1-0,26% populacji
Występują:
-jakościowe zaburzenia interakcji społ (brak zachowań niewerbalnych, nawiązywanie kontaktów rówieśniczych, brak spontanicznego zainteresowania, brak wzajemności społ i emoc)
-ograniczone, stereotypowe wzorce zachowań, zainteresowań, czynności
-brak opóźnień zdolności językowych
-nie zachodzi opóźnienie rozwoju poznawczego
Uogólnione zab rozwoju- niespecyficzne PDD-NOS
Zaburzenie rozpoznawane jest wówczas , gdy dziecko wykazuje podobne do autystycznych nieprawidłowości zachowania i zaburzenia rozwojowe, ale nie spełnia kryteriów autyzmu ani żadnego innego zaburzenia.
W praktyce klinicznej PDD-NOS jest tak samo często rozpoznawane jak autyzm.
Leczenie zaburzeń autystycznych
Szczególny nacisk kładzie się na leczenie problemów językowych i przezwyciężanie niedoborów komunikacyjnych
Terapie behawioralne
-interwencje edukacyjne (np. dobrze skonstruowane metody nauczania w celu zmniejszania występujących deficytów)
-leczenie farmakologiczne
-intensywne programy terapeutyczne
Przykładowe terapie:
-„Holding”- budowanie lub przywrócenie więzi emocjonalnej pomiędzy matką a dzieckiem poprzez wymuszanie bliskiego kontaktu fiz.
-terapia zaburzeń sensorycznych- pomaga złagodzić zaburzenia w przetwarzaniu danych percepcyjnych , celem jest wyrobienie tolerancji u dziecka na bodźce pochodzące z zewn i kontrolowania ich przez terapeutę.
Jak jest niedowrażliwośc- pozwalamy mu się wychałasować, naciskamy
Jak nadrażliwośc- delikatne bodźce, zaczynamy od pędzelka
Zmysł Propiocepcji
Terapia ma pewien cel, sens, jest zaplanowana, ma początek i koniec, przygotowujemy dzieci do zadań
Pomysł na terapię:
-Zakrywane chustą o określonym kolorze, wywołujemy jego imię i kiedy usłyszy swoje imie może zerwać chustę i musi określić kolor tej chusty.
-dajemy do posmakowania i powąchania różne potrawy
-ciepłą i zimną wodę które dziecko ma rozpoznać
-terapie oparte na muzyce, dotyku i ruchu
U dzieci autystycznych b.często występują następujące grupy problemów:
-bagatelizuje się pierwsze objawy i diagnoza jest bardzo opóźniona, jest mase roboty do zrobienia
-pierwsze diagnozy są często błędne które później muszą zostać zweryfikowane
-rodzice chodzą do najbliższego ośrodka, bez względu na to czy to osrodek przygotowany do tego dziecka czy nie
-integracja dziecka w struktury formalne, wprowadzanie do szkół, przedszkoli
-stymulowanie rozwoju by dziecko było jak najbardziej samodzielne, usamodzielniamy dziecko niezależnie od stopnia niepełnosprawności, kalectwa
-optymalizujemy rozwój biorąc pod uwagę indywidualne uwarunkowania, środowisko rodzinne, co rodzice mogą dać, na ile współpracują z nami, a także biorąc pod uwagę qqcróżne programy edukacyjne i terapeutyczne, bogata znajomość różnych metod edukacyjnych i terapeutycznych.