Rośliny mięsożerne – rośliny wabiące i chwytające zwierzęta za pomocą różnie przystosowanych w tym celu liści pułapkowych oraz odżywiające się pokarmem zwierzęcym. Ofiarami są najczęściej owady, pajęczaki niewielkie skorupiaki (np. dafnie, oczliki).

rząd: goździkowce (Caryophyllaceae)
rodzina: dzbanecznikowate (Nepenthaceae)
rodzaj: dzbanecznik (Nepenthes)

Dzbaneczniki to pnące półkrzewy. Organami chwytającymi i trawiącymi owady są liście przekształcone w dzbankowate utwory. (Choć wygląda, że dzbanki znajdują się na końcach liści, w rzeczywistości to cały liść jest dzbankiem.)

Dzbanki wypełnione cieczą trawienną, pełnią funkcję pułapek. Ich objętość może dochodzić do 3,5 litra. Dzbanki posiadają u góry wieczko, które chroni pułapkę przed wodą opadową. Nadmiar wody mógłby zbyt mocno rozcieńczać ciecz trawienną lub wypłukiwać z niej składniki odżywcze.

(Dzbaneczniki zakwitają po osiągnięciu dorosłości. Wszystkie są roślinami dwupiennymi, czyli produkują kwiaty żeńskie i męskie, które występują na oddzielnych osobnikach. )

U niektórych gatunków dzbanki osiągają wysokość ponad 20 cm. Dzbaneczniki rosną na glebach ubogich w składniki odżywcze (zwłaszcza w azot i fosfor), na których wiele innych roślin nie jest w stanie egzystować.

(Występują na bagiennych terenach lasów równikowych i podrównikowych, gdzie panują wysokie temperatury i wilgotność przez cały rok. Odmiany górskie, rosną na wysokości ponad 1500 metrów n.p.m, gdzie temperatura w nocy obniża się o 5 - 10*C. )

Mechanizm polowania:
Dzbaneczniki wabią ofiary ubarwieniem pułapek i słodkim nektarem. Specjalne gruczoły wydzielają wabiącą owady ciecz, która gromadzi się na spodniej stronie wieczka dzbanka oraz na wewnętrznej stronie wargi okalającej otwór dzbanka. Znajdujące się na przodzie pułapki skrzydełka ułatwiają wspinanie się na dzbanek i wskazują owadom właściwy kierunek. Warga dzbanka jest gładka i śliska, a owady próbujące zdobyć nektar balansują wprost nad otworem dzbanka.

Warga dzbanka u niektórych gatunków opada pionowo wgłąb pułapki, a jej wewnętrzna krawędź często jest zakończona ostrymi, zagiętymi do środka kolcami. Oprócz tego górna część wnętrza dzbanka pokryta jest mikroskopijnymi, woskowymi płytkami, które odłamują się pod ciężarem wspinającego się owada i przyklejają do jego odnóży, zmniejszając tym samym ich przyczepność. Ofiara nie może się utrzymać na ściance dzbanka i spada w dół pułapki, wprost w trawienną ciecz.

Ciecz trawienna jest u niektórych gatunków gęsta i lepka lub zawiera śluzowate, kleiste nitki. Ofiara, która w nią wpadnie, jest natychmiast obklejana i unieruchamiana. U inych gatunków ciecz jest bardzo wodnista i ma niskie napięcie powierzchniowe, co sprawia, że ofiara błyskawicznie tonie. Większe owady, które nie utoną, po pewnym czasie giną z wycieńczenia lub głodu.

Składnikami odżywczymi ze strawionej ofiary są głównie azotany.
Ofiarami dzbaneczników padają głównie owady (mrówki, chrząszcze, karaluchy, termity, muchy, osy, ćmy, komary), a niektóre dzbaneczniki specjalizują się w ich konkretnych rodzajach. Sporadycznie ofiarami dzbaneczników padają małe kręgowce: drobne gryzonie lub ptaki. Niektóre gatunki czerpią składniki odżywcze z odchodów ptaków i gryzoni, a jeszcze inne urozmaicają swoją dietę liśćmi, które wpadną do dzbanków.


http://s3.flog.pl/media/foto/951448_dzbanecznik.jpg
http://www.swiatkwiatow.pl/userfiles//image/dzbanecznik2.JPG
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Nepenthes_jacquelineae3.jpg/220px-Nepenthes_jacquelineae3.jpg
http://static.e-ogrodek.pl/articles/8820f_ogrodek-zdjecia_1_jpg_dzbanecznik-nepenthes-sibuyanensis_main.jpg
http://i.wp.pl/a/f/jpeg/24653/dzbanecznik_nepenthes_benstonei_from_peninsular_malaysia_pj_dinf.jpeg
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/31/Kinabalu_villosa_plants_70.jpg
http://planetaroślin.pl/photos/photos_539/dzbanecznik_dwuostrogowy_main.jpg
http://blog.jarekdziedzic.com/upload_pics/dzbanecznik_600.jpg
http://nowaatlantyda.com/wp-content/uploads/2012/05/Bicalcarata.jpg


rodzina: rosiczkowate (Droseraceae)
rodzaj: rosiczka (Drosera)

Rosną na ubogich glebach, w większości kwaśnych, piaszczystych, kamienistych i bagiennych. Owadożerność rekompensuje braki składników odżywczych, w szczególności przyswajalnego azotu.
(Występują na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy.)

Mechanizm polowania
Rosiczki wabią, chwytają i trawią swoje ofiary przy pomocy włoskowatych gruczołów pokrywających powierzchnię liścia. Mają one czerwonawy kolor zwiększający ich atrakcyjność.
Gruczoły wydzielają błyszczącą, słodką i kleistą substancję. Zwabiony owad przykleja się, a poruszone włoski zaginają się i unieruchamiają go, uniemożliwiając ucieczkę. Ofiara ginie najczęściej z wymęczenia lub uduszenia.
Roślina zaczyna wtedy wydzielać enzymy (w tym kwas mrówkowy) rozpuszczające miękkie części ciała owada, które zostają strawione, a powstała z nich ciecz – bogata w substancje odżywcze, ulega wchłonięciu przez roślinę. Po strawieniu ofiary liść otwiera się, a pozostałości zwykle są zdmuchiwane przez wiatr. Ponowne otwarcie następuje po 24 godzinach.

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Drosera_spatulata_KansaiHabit.jpg/800px-Drosera_spatulata_KansaiHabit.jpg
http://www.swiatkwiatow.pl/userfiles//image/rosliny_owadozerne.jpg
http://s2.flog.pl/media/foto/4846335_rosiczka-okraglolistna.jpg
http://www.terrasklep.pl/files/rosiczka-drosera-alicae-alicea.jpg
http://www.tenpieknyswiat.pl/fotki/albums/kwiaty/rosiczka-owadozerna-mucha.jpg
http://foto.recenzja.pl/foty/rosiczka-73-9c0a620b19ea3ee369311768ea8f8937.jpeg
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e4/DroseraLasiantha.JPG
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b5/DroseraBroomensisHabitus.jpg
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1e/DroseraZonaria.jpg

rodzaj: muchołówka (Dionaea)

Przekształcone w pułapki (tzw. liście pułapkowe), wabią owady słodkim nektarem i czerwonym ubarwieniem. Ubarwienie pułapki zależy od nasłonecznienia. Pułapka składa się z 2 blaszek, na których znajduje się około 6 włosków czuciowych.

Po dwukrotnym dotknięciu włoska lub kilku włosków po sobie pułapka błyskawicznie się zamyka. Trawienie ofiary może trwać do kilkunastu dni, w zależności od wielkości ofiary. Muchołówki nie trawią chityny, więc po ofierze zostaje pancerzyk.

Każda pułapka może otworzyć się i zamknąć kilkukrotnie. Jeśli nie ma w niej ofiary, otwiera się po ok. 12 godzinach. Pułapka która strawiła owada najczęściej traci zdolność zamykania i staje się zwykłym liściem asymilacyjnym.

Jest to roślina występująca w naturze wyłącznie w Karolinie Północnej i Karolinie Południowej (Ameryka Północna) na terenach bagiennych ubogich w substancje odżywcze.

http://worekpomyslow.pl/wp-content/uploads/2010/02/mucholowka-57-f506ad888f501ff2596520ab22bfc54d.jpeg
http://www.terrasklep.pl/files/mucholowka-amerykanska-dionaea-muscipula-owadozerne-pulapki!%5B2%5D.jpg


rodzina: rosolistnikowate (Drosophyllaceae)

Liście rosolistników pokryte są gruczołami dwóch rodzajów: stojącymi na trzoneczkach i siedzącymi. Siedzące produkują sok trawienny, stojące wydzielają lepką ciecz, służącą do zwabiania i chwytania owadów.

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Drosophyllum_lusitanicum_Habitus_2011-4-21_SierraMadrona.jpg
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/68/Drosophyllum_lusitanicum_Enfoque_2011-4-21_SierraMadrona.jpg
http://images.niezwykle.pl/rosiczka_z_owadem.jpg

rząd: wrzosowce (Ericales)
rodzina: kapturnicowate (Sarraceniaceae)
rodzaj: darlingtonia (Darlingtonia)

Występują na zachodzie Stanów Zjednoczonych.

Darlingtonia wabi owady kolorem liści oraz nektarem o słodkawym zapachu, który znajduje się na języku i na krawędzi otworu pułapki. Język jest pokryty drobnymi włoskami skierowanymi w stronę otworu, gdzie nektaru jest najwięcej. Owad zbierając nektar z języka, przesuwa się w kierunku wejścia pułapki. Wnętrze jest rozjaśnione światłem wpadającym przez przeźroczyste plamki, co dodatkowo zachęca ofiarę, i ostatecznie wchodzi ona w pułapkę.

Wygięty w dół kształt kaptura utrudnia znalezienie drogi powrotnej. Dodatkowo ofiara jest mylona przez plamki. Próbując się przez nie wydostać, traci siły i wpada do tuby. Jej górna część jest gładka i bardzo śliska, więc owad spada niżej. Węższa część tuby jest pokryta skierowanymi do dołu włoskami, które utrudniają owadowi powrót. Dno tuby wypełnia płyn, w którym ofiara tonie.

Darlingtonia nie wydziela enzymów trawiennych. Rozkładem owadów zajmują się bakterie i mikroorgaznimy żyjące we wnętrzu kielicha. Komórki pochłaniające składniki pokarmowe są takie same, jak komórki w korzeniach pobierające składniki odżywcze z gleby.

Budowa kielicha darlingtonii uniemożliwia napełnianie go wodą deszczową. Zamiast tego roślina sama wytwarza płyn i reguluje jego poziom. Gdy w kielichu obecny jest owad, wskutek reakcji chemicznej są pobudzane wyspecjalizowane komórki, które wydzielają dodatkową ilość płynu.

(Angielska nazwa darlingtonii (cobra lily) pochodzi od kształtu liści rośliny, które przypominają czającą się do ataku kobrę. Rozdwojony język pogłębia to wrażenie.)

http://en.academic.ru/pictures/enwiki/68/Darlingtonia_californica_ne8.JPG
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/08/Darlingtonia_californica_ne9.JPG
http://www.cpukforums.com/images/4456Darlingtonia_Sept._17.jpg
http://4.bp.blogspot.com/-P0OvJrTMGTg/Tv4eyvOZHZI/AAAAAAAABA0/2EvtC9fzdHU/s1600/20050514-CP-Darlingtonia%2Bcalifornica.jpg

rodzaj: kapturnica (Sarracenia)

Kapturnice występują głównie w południowo-wschodniej części Stanów Zjednoczonych.
Naturalne środowisko kapturnic to stale podtopione mokradła, bagna, tereny trawiaste, brzegi zbiorników wodnych i strumieni. Rośliny rosną na kwaśnych glebach, opartych na piasku, torfie i torfowcu, ubogich w składniki odżywcze. Preferują miejsca z dużą ilością mocnego, bezpośredniego słońca. Rosną na obszarach, gdzie panuje wyraźny podział pór roku na lato i zimę.

Kapturnice wabią owady jasnym ubarwienieniem dzbanków i zapachem poprzez wydzielany nektar. Słodka ciecz gromadzi się na krawędziach pokrywki i śliskiej, wywiniętej krawędzi dzbanka, a czasami jest też obecna na krawędzi skrzydełka. Spód pokrywki pokrywają skierowane w dół włoski, które kierują owady do środka pułapki. Dzbanek wewnątrz swojej górnej części jest pokryty śliską, woskowatą substancją, która utrudnia poruszanie się i utrzymanie przyczepności. Ofiara spada do niżej położonej części, wypełnionej enzymami trawiennymi, które rozkładają jej ciało. Ścianki dzbanka w tej części są pozbawione woskowego nabłonka, dzięki czemu składniki odżywcze są łatwiej wchłaniane przez roślinę. Pancerzyki zwykle nie są trawione i z czasem wypełniają dzbanek.

http://travel.mongabay.com/us/sf_conservatory/600/IMG_1735.JPG
http://regiodom.pl/portal/sites/regiodom/files/imagecache/655x/images/regiodompl/46/kapturnica.jpg?mi9mwb
http://www.swiat-owadozernych.pl/Grafika/Galeria/Kapturnice/Kapturnice_natura/Sarracenia_oreophila_1.jpg
http://images44.fotosik.pl/456/24bfae3a79f35b0a.jpg
http://images48.fotosik.pl/455/1dac2e4fe095d721.jpg
http://www.antoranz.net/CURIOSA/ZBIOR13/C3200/3244-QZE10194-QZE10193-QEQ32017-Sarracenia-p.jpg

rodzaj: Heliamphora

Są to rośliny endemiczne, rosną tylko w Ameryce Południowej, na Wyżynie Gujańskiej, na pograniczu Wenezueli, Gujany i Brazylii.
Rośliny kuszą swoje ofiary słodkawym zapachem i ubarwieniem. Zwabiony owad ześlizguje się z krawędzi dzbanka i wpada do jego wnętrza, które pokryte jest skierowanymi w dół włoskami utrudniającymi wydostanie się. Ostatecznie ofiara tonie w wodzie wypełniającej dzbanek. Heliamfory nie wytwarzają enzymów trawiennych (stwierdzono to tylko u gatunku H. tatei). Trawieniem zajmują się bakterie obecne w płynie wypełniającym dzbanek.

http://miesozerne.website.pl/heliamfora3.jpg
http://i.roslinyowadozerne.eu/albums/heliamphora/rok2010/DSCF4858.jpg
http://forum.portalflorystyczny.pl/gallery/forum/1311933570.jpg
http://www.imagic.pl/files//3401/HF19.jpg
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/Heliamphora_nutans.jpg/200px-Heliamphora_nutans.jpg

rząd: szczawikowce (Oxalidales)

rodzina: cefalotowate (Cephalotaceae)
rodzaj: cefalotus (Cephalotus)

Cefalotus bukłakowaty występuje w południowo-zachodniej Australii.
Rośnie na suchszych obrzeżach bagien i mokradeł, w przydrożnych rowach i na podmokłych terenach wokół jezior, często w pobliżu cieków wodnych i miejsc podsączanych przez wodę, gdzie podłoże jest stale wilgotne oraz na odsłoniętych terenach o dużej ilości silnego, bezpośredniego słońca lub w lekkim półcieniu wśród niskiej roślinności wrzoścowej.

Ubarwienie dzbanków ściśle zależy od ilości światła - im jest go więcej, tym bardziej czerwono-purpurowe stają się dzbanki.

Cefalotusy wabią owady słodkim nektarem, wydzielanym przez drobne gruczoły, znajdujące się na zewnętrznej powierzchni dzbanka, skrzydełkach i od spodu pokrywki. Ofiara wspina się po pokrytych włoskami skrzydełkach, kierując się w stronę otworu dzbanka. Szeroka pokrywka rzuca cień wokół wargi, a światło wpadające przez przeźroczyste "okienka" i jasny spód pokrywki rozjaśniają wnętrze pułapki. Wzdłuż żeberek zwykle biegną ciemne paski, które w mocnym świetle podkreślają blask bijający przez jasne części pokrywki. Owady odczytują to jako drogę w stronę jasnego nieba i kierują się w stronę tylnej części lub środka dzbanka.
Cefalotus odżywia się głównie mrówkami, ale łapie także chrząszcze, muchy, a nawet ślimaki.

http://i.roslinyowadozerne.eu/albums/cephalotus/rok2011/DSCF0053.jpg
http://www.bio-forum.pl/messages/527/408012.jpg
http://archi.inosak.org/imgdb/2cc2a4e52a0e153291c41f4e8896a93a.jpg
http://farm8.staticflickr.com/7079/7011808099_981ef31823_z.jpg
http://miesozerne.website.pl/celafontus5.jpg
http://miesozerne.website.pl/cefalotus1.JPG

rząd: jasnotowce (Lamiales)
rodzina: pływaczowate (Lentibulariaceae)
rodzaj: pływacz (Utricularia)

Rosną one na każdym kontynencie, oprócz Antarktydy.

Pływacze są bardzo zróżnicowane pod względem wielkości i kształtu. Zwykle tworzą długi, cienki, rozgałęziony pęd (stolon), do którego przytwierdzone są pułapki i liście fotosyntezujące. Rośliny nie posiadają systemu korzeniowego.

Do chwytania zooplanktonu pływacze wykorzystują pęcherzyki z klapką otwieraną do wnętrza. Osadzone sa one na pędach, po bokach spłaszczone. Przy podrażnieniu klapki lub specjalnych włosków pułapka otwiera się w ułamku sekundy zasysając do środka wodę wraz z ofiarą. Pułapka uwalnia enzymy trawienne i rozkłada ofiarę. Sok powstały z rozłożonego ciała zwierzęcia zostaje wessany przez gruczołki. Niestrawione części zostają w pęcherzyku. młode pęcherzyki sa koloru czerwonego, stare wypełnione niestrawionymi resztkami staja się niebieskawe.

http://bio.binertia.com/zdjecia/wpolsce/pUvu02.jpg
http://forum.portalflorystyczny.pl/gallery/forum/1311943185.jpg

rodzaj: tłustosz (Pinguicula)

Rosną one w głównie w Ameryce Środkowej i Południowej, a także w Ameryce Północnej, Europie i północnej Azji.

Liście tłustoszy są sztywne i mięsiste. Występują na nich dwa typy gruczołów: gruczoły na włoskach, wydzielające lepki śluz, których zadaniem jest zwabienie i przyklejenie owadów oraz znajdujące się na powierzchni liścia gruczoły trawienne wydzielające enzymy. Po schwytaniu ofiary jej ciało jest rozpuszczane przez enzymy, a powstała ciecz jest wchłaniana przez otwory w kutykuli (nabłonku) liścia. Po ofierze zostaje tylko chitynowy pancerzyk. Te same otwory zwiększają także utratę wody przez liść, dlatego większość tłustoszy rośnie w środowiskach wilgotnych.

http://i.roslinyowadozerne.eu/albums/pinguicula/rok2009/DSCF4875.jpg
http://s.meble.pl/gfx/uzytkownicy/15531/forum/foto/581961255.jpg

rząd: wiechlinowce (Poales)

rodzina: bromeliowate (Bromeliaceae)
rodzaj: Brocchinia

Brokinie rosną na Wyżynie Gujańskiej, w południowej Wenezueli, południowej Gujanie, północnozachodniej Brazylii oraz wschodniej Kolumbii. Naturalnym środowiskiem tych roślin są otwarte, piaszczysto-bagienne tereny na wysokości 800-1500 m n.p.m. Brokinie występują w miejscach z dużą ilością mocnego światła, na glebach ubogich w składniki odżywcze, a czasem wręcz na nagiej skale.

Tworzą rozety 5-15 liści i dorastają do 30-60 cm wysokości. Mają podłużne, rynnowate, sztywne, pionowo stojące liście, na końcu zaokrąglone i zakończone niewielkim, ostrym kolcem. Liście w dolnej części ściśle przylegają do siebie, tworząc szczelny lej magazynujący wodę z opadów.

Pierwszy to substancja zapachowa wytwarzana przez liście i wpuszczana do wody wypełniającej lej. Drugi to odbite od powierzchni liści promieniowanie ultrafioletowe, które przyciąga owady (podobnie jak płatki kwiatowe wielu roślin). Dodatkowo liście pokryte są woskowatym proszkiem, który nadaje im większą śliskość, a na dolnej części liści znajdują się drobne włoski. To wszystko utrudnia owadom ewentualną ucieczkę. Ofiara ześlizguje się na dno leja i tonie. Brokinie żywią się głównie mrówkami, muchami, komarami, pszczołami, osami.

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/41/Brocchinia_reducta2.jpg
http://www.siamexotica.com/images/C_Brocchinia-reducta-flickr_com.jpg

Rośliny pseudoowadożerne – rośliny wykazujące zdolność łapania i zabijania zwierząt przy pomocy liści pułapkowych, jednocześnie niemające możliwości trawienia lub wchłaniania pokarmów tego typu.

np.: Aracamunia z rodziny Storczykowatych
http://www.sarracenia.com/photos/miscplant/paphicallo001.jpg

Szczeć z rodziny Szczeciowatych
http://static.swiatkwiatow.pl/user_galeria/201007/duze/szczec-pospolita_22051279403115.jpg
http://fotosztambuch.blox.pl/resource/szczecbarwierska.2.jpg
Zrastające się parami, u podstawy łodygi, liście tworzą specyficzne misy w których może gromadzić się woda z opadów atmosferycznych. W zbiornikach tych często można znaleźć martwe owady i inne, drobne bezkręgowce.

Bodziszek z rodziny Bodziszkowatych
http://img36.echo.cx/img36/959/bodziszek0rh.jpg
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Snaputis.jpg/250px-Snaputis.jpg
Zapach jaki wydziela odstrasza takie owady jak komary, mole oraz ślimaki, natomiast dla człowieka jest to zapach przyjemny.

Męczennica z rodziny
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1c/Passiflora_edulis_f._edulis_Sims.jpg
http://s3.flog.pl/media/foto/5379300_milego-wieczorku-dla-wszystkich.jpg
http://www.tapetus.pl/obrazki/n/61860_meczennica-blekitna.jpg
Niektóre gatunki męczennic tworzą na liściach wypukłości podobne do motylich jaj, informując w ten sposób, że teren jest już zajęty. Inne wydzielają słodki, pożywny płyn, wabiący mrówki, a te przy okazji rozprawiają się ze szkodnikami.