PYTANIA KONTROLNE
Ogólna teoria fizjoterapii:Filozofia i teoria fizjoterapii.
dr Lucjan Matluch
1. Wyjaśnij pojęcie - rehabilitacja.
Rehabilitacja medyczna - kompleksowe i zespołowe działanie na rzecz osoby niepełnosprawnej fizycznie lub psychicznie, która ma na celu przywrócenie tej osobie pełnej lub maksymalnej do osiągnięcia sprawności fizycznej lub psychicznej, a także zdolności do pracy oraz do brania czynnego udziału w życiu społecznym.
Twórcami współczesnej rehabilitacji są prof. Howard Rusk, a w Polsce prof. Wiktor Dega.
Rehabilitacja to proces medyczny i społeczny.
Rehabilitacja ruhowa - usprawnianie osób z dysfunkcją narządu ruchu. Specjalista z zakresu rehabilitacji ruchowej to fizjoterapeuta - stosuje w procesie usprawniania metody fizjoterapii.
Model rehabilitacji:
Powszechność - każdy ma prawo do rehabilitacji niezależnie od rozpoznania wieku i rokowania.
Wczesność (zapoczątkowania) - powinna być rozpoczęta jak najwcześniej.
Kompleksowość - działania prowadzone przez zespół specjalistów, kierowane na wszystkie sfery pacjenta (fizyczne, psychiczne, duchowe, zachowania społeczne itd.) przy użyciu wielu terapii i technik.
Ciągłość - rehabilitacja jest procesem ciągłym, rozpoczęty proces rehabilitacji jest kontynuowany do końca.
2. Co rozumiemy pod pojęciem "kultura fizyczna", jej zadania.
Kultura fizyczna - to ogół wytworów o charaktere materialnym i niematerialnym w dziedzinie dbałości o ciało i fizyczne funkcjonowanie człowieka, uznawanych w niej wartości i wzorów zachowania, które zostały zobiektywizowane i przyjęte, i mogą być przekazane danej zbiorowości.
W zakresie kultury fizycznej w aspekcie zdrowotnym mieści się:
kształtowanie zdrowia fizycznego, psychicznego i społecznego jako integralnych składowych zdrowia jednostki,
tworzenie w środowiskach społecznych czynników sprzyjających zdrowiu,
podtrzymanie sprawności i wydolności fizycznej wieku dojrzałego.
4. Rodzaje receptorów.
Receptory odgrywają w życiu człowieka jedną z największych ról. Są one naszym bezpośrednim łącznikiem ze światem. Jest kilka rodzajów receptorów, które odpowiedzialne są za różne nasze doznania.
Na podstawie kryterium lokalizacji receptorów dzieli się je na:
eksteroreceptory znajdujące się na powierzchni organizmu i odbierające bodźce z zewnątrz organizmu,
interoreceptory znajdujące się wewnątrz organizmu i odbierające bodźce z wewnątrz organizmu.
Na podstawie kryterium styczności spostrzeganego przedmiotu z organizmem dzieli się eksteroreceptory na:
telereceptory odbierające bodźce oddalone od organizmu,
kontaktoreceptory odbierające bodźce w zetknięciu z receptoryczną powierzchnią organizmu.
Na podstawwie lokalizacji interoreceptorów dzieli się je na:
proprioreceptory znajdują się w narządach ruchu i odbierają bodźce związane z ruchem i położeniem poszczególnych części ciała oraz organizmu jako całości,
wisceroreceptory znajdują się w narządach wewnętrznych i odbierające bodźce związane ze stanem tych narządów.
Receptory wzrokowe, słuchowe oraz węchowe zaliczają się do telereceptorów. Z biolgicznego punktu widzenia receptory węchowe są bardzo pokrewne receptorom smakowym należącym do kontaktoreceptorów.
Receptory wzrokowe znajdują się w błonie oka zwanej siatkówką, w miejscu, w którym pada na nią światło wpadające do oka przez źrenicę. W siatkówce znajduja się dwa rodzaje receptorów wzrokowych: czopki i pręciki. Czopki sa receptorami barw, natomiast pręciki różnych odcieni jasności. Pręciki i trzy poszczególne rodzaje czopków różnią się od siebie wrażliwością na fale świetlne, o różnej długości oraz zakresem odbieranego światła.
Receptory słuchowe to rzęski komórek nerwowych, znajdujące się w uchu wewnętrzym, w ślimaku, na tak zwanej błonie podstawowej. Bodźcami, które bardzo pośrednią drogą pobudzają receptory słuchowe do reakcji, są dźwięki.
Receptory węchowe to z kolei rzęski komórek dwubiegunowych znajdujących się w nabłonku węchowym umieszczonym u samego szczytu obu przewodów nosowych. Rzęski wystają z nabłonka i zanurzone są w śluzie, który go pokrywa. Receptory węchu reagują na bodźce, które spełnają dwa ważne warunki: po pierwsze muszą być substancjami bardzo lotnymi, a po drugie wchodzą w określone reakcje chemiczne z powierzchnią błony receptora.
Do kontaktoreceptorów zalicza się receptory smakowe, dotykowe, temperatury oraz bólu. Ze względu na lokalizację receptorów w skórze te trzy ostatnie rodzaje receptorów nazywa się zarazem receptorami skórnymi.
Receptory smakowe pod względem kryteriów biologicznych i fizycznych zalicza się do grupy zmysłów chemicznych. Receptorami smakowymi są rzęski komórek rzęskowych rozmieszczonych na krawędziach i w tylnej części powierzchni języka. Dla receptorów smakowych, analogicznie jak i dla węchowych, bodźcami są substancje spełniające dwa warunki: po pierwsze są one rozpuszczalne w wodzie, a po drugie wchodzą w określone reakcje chemiczne z powierzchnią błony receptorów smakowych.
Receptory skórne (dotykowe, temperatury i bólu) w skórze i innych powłokach ciała (takich jak: spojówka, rogówka oka, śluzówka jamy ustnej i nosowej) stwierdzono występowanie kilku rodzajów receptorów - zakończenia nerwowych włókien czuciowych "obudowanych" różnego rodzaju ciałkami, takich jak np.:
ciałka Meissnera,
ciałka Krausego,
ciałka Paciniego.
Poszczególne typy receptorów skórnych rozmieszczone są bardzo nierównomiernie w różnych okolicach powierzchni ciała. Bodźcami wywołującymi reakcje receptorów skórnych są:
zmiany energii mechanicznej (dotyk czy nacisk),
zmiany energii cieplnej (dopływ i odpływ ciepła).
Ponieważ bodźcami odbieranymi przez receptory skórne są różne rodzaje energii fizycznej, a receptorów tych jest kilka typów, od dawna nasuwało się psychologom przypuszczenie, że różne typy receptorów są wrażliwe na różne rodzaje energii.
Do proprioreceptorów, czyli receptorów odbierających bodźce związane z ruchem oraz położeniem ciała i jego części należą receptory: równowagi, stawowe, mięśniowe ściegnowe.
Receptorami równowagi są rzęski komórek rzęskowych znajdujące się w błędniku, w uchu środkowym. Jedną część błędnika stanowią trzy przewody półkoliste, ustawione w stosunku do siebie w trzech płaszczyznach. Przewody te wypełnia płyn zwany endolimfą, w którym zanurzone są wystające rzęski komórek rzęskowych. Receptory równowagi informują o położeniu, a ściślej ujmując o zmianach położenia całego ciała w przestrzeni.
Receptorami reagującymi na położenie i zmiany części ciała są trzy pozostałe klasy proprioreceptorów:
Receptorami stawowymi są zakończenia czuciowych włókien nerwowych w postaci ciałek Vatera i Paciniego umieszcone w torebce stawowej. Są one wrażliwe na zmianę ucisku, jakie powstają w fałdującej się torebce stawowej przy przemieszczaniu się powierzchni stawowych kości podczas ruchu kończyny. Tak więc wzajemne położenie stykających się w stawie kości i zmiany tego położenia, torebka stawowa koduje na zmiany ucisku, które są bezpośrednim bodźcem dla receptorów stawowych.
Receptory mięśniowe i ścięgnowe znajdujące się w mięśniach i ścięgnach, wrażliwe są na rozciąganie. Kurczenie się mięśni i zmiany napięcia ścięgien wywołane są przez ośrodkowe impulsy nerwowe, napływające z ruchowych ośrodków kory przez drogi piramidowe i rdzeń. Z kolei wywołane w ten sposób skurcze lub rozkurcze mięśni, czy ścięgien powodują podrażnienie znajdujących się w nich zakończeń nerwowych, co wywołuje z kolei strumień impulsów dośrodkowych do mózgu. Powstałe w ten sposób sprzężenie zwrotne jest podstawą regulacji ruchów wykonywanych przez człowieka. Mechanizm ten umożliwia zarówno stałe przystosowanie ruchów do zmiany warunków zewnetrznych jak i koordynację ruchów wykonywanych przez różne narządy.
Wisceroreceptorami nazywa się bardzo zróżnicowane i funkcjonalnie wyspecjalizowane zakończenia nerwowe znajdujące się w wewnętrznych narządach ciała: w ściankach naczyń krwionośnych, w płucach, jelitach czy narządach płciowych. Receptory te są wrażliwe na takie bodźce jak: ciśnienie krwi, ciśnienie moczu, nacisk substancji pokarmowych, składu chemicznego krwi, lub wydychanego powietrza. Pobudzenie tych teceptorów przechodzi po drogach dośrodkowych wegetatywnego układu nerwowego do mózgu, a przede wszystkim do ośrodków podkorowych, których aktywizacja ma wpływ na procesy przemiany materii, na działalność gruczołów wydzielania wewnętrznego, na przemianę cukrową, regulację temperatury ciała itp. Dlatego też wisceroreceptory mają podsawowe znaczenie dla równowagi wewnętrznej organizmu (homeostazy). Funkcjonowanie tych receptorów odbywa się zupełnie bez udzialu świadomości, albo jednostka uświadamia je sobie w sposób mglisty, tak jak przy doznaniach głodu, pragnienia, duszności, podniecenia seksualnego itp. W odróżnieniu od telereceptorów działanie wisceroreceptorów jest powolniejsze, czas latencji między bodźcem, a reakcją są o wiele dłuższy. Zakłócenie ich działania wiąże się z licznymi zaburzeniami typu nerwicowego i jest przedmiotem badań wyodrębniającej się dziedziny specjalnej - psychosomatyki.
5. Co to jest stereotyp dynamiczny?
Określony zbiór odruchów, tworzący pewien system działania nazwany został przez Pawłowa stereotypem dynamicznym.
Stereotyp dynamiczny - trwały, skomplikowany system połączeń w mózgu, który zaczyna funkcjonować jako całość pod wpływem pierwszego bodźca uruchamiającego. Jeżeli u zwierzęcia w jednakowych warunkach laboratoryjnych wywoływano kolejno odruch warunkowy pokarmowy lub obronny i znowu pokarmowy to cały ten kompleks utrwalał się.
Warunkiem utrwalenia i wytworzenia stereotypów dynamicznych jest częste powtarzanie tych samych czynności w tej samej kolejności. Mówimy o stereotypie dynamicznym bowiem niektóre elementy stereotypu zmieniaja się pod wpływem otoczenia (np. dla kierowcy-operatora, inna maszyna o innym układzie dźwigni i wskaźników powoduje występowanie początkowo dużej ilości błędów i spadek wydajności, do czasu, kiedy operator nie wytworzy nowego stereotypu).
7. Kompleksowość oddziaływania fizjoterapii.
Wyraża się we wszechstronnych dziedzinach usprawniających, mających na celu przywrócenie naruszonej sprawności organizmu. W fizjoterapii określony bodziec wywołuje w organiźmie określoną reakcję. Odpowiednio dobierając rodzaj bodźca można wywołać w organiźmie porządaną reakcje lub grupy reakcji.
8. Rola fizjoterapii w zapobieganiu chorobom.
Stosowane podczas leczenia uzdrowiskowego odpowiednio dobrane zabiegi fizykalne wywierają działanie bodźcowe (pobudzające) prowadzące do normalizacji przebiegu wegetatywnych procesów życiowych, regulacji ukrwienia narządów i procesów przemiany materii zaburzonych przez procesy chorobowe. Celem fizjoterapii jest usunięcie procesów chorobowych lub następstw, jak również zapobieganie postępowi choroby i jej nawrorom, a także usuwanie dolegliwości i możliwie najdalej idące odzyskanie zdrowia i jego utrwalenie. Szczególną rolą fizjoterapii jest zwalczanie bólu i stanów zapalnych, usprawnienie czynności regulacyjnych oraz poprawa wydolności ogólnej organizmu.
9. Objaśnij pojecie "polska szkoła rehabilitacji".
Tak się szczęśliwie w Polsce złożyło, że praca i doświadczenie aparatu naukowego, który został wykształcony na kanwie rehabilitacji (zaczęło się oczywiście po II wojnie światowej, a potem po epidemii polio w latach 50-tych)doprowadziły do powstania systemu nazwanego "polską szkołą rehabilitacji", pierwszego na świecie modelu, w którym rehabilitacja medyczna została wzbogacona o rehabilitację społeczną i zawodową. Mieliśmy szansę na to, by system wyrównywania szans osobom niepełnosprawnym (wtedy to się jeszcze tak nie nazywało) - system rehabilitacji obejmował wszystkie dziedziny życia osób niepełnosprawnych.
Polska koncepcja.
Optymalne dobro chorego człowieka było podstawą stworzenia tzw. polskiej koncepcji rehabilitacji, której najważniejsze założenia to:
szybkość podjęcia terapii - im wcześniej rozpocznie się proces rehabilitacji, tych lepszych efektów można się spodziewać,
powszechność - umożliwienie wszystkim osobom niepełnosprawnym korzystanie z rehabilitacji,
kompleksowość - maksymalne wykorzystanie wszystkich dostępnych działów rehabilitacji, najnowszych metod terapii i sprzętu rehabilitacyjnego,
ciągłość - rehabilitacja powinna odbywać się w sposób konsekwentny, systematyczny, aż do maksymalnego uzyskania sprawności chorego.
Polska koncepcja rehabilitacji spotkała się z uznaniem Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) już w 1970 roku na posiedzeniu Biura Europejskiego, gdzie nie tylko ją zaaprobowano, ale także przedstawiono jako najlepszą.
Aby omawiana koncepcja spełniła oczekiwane zadania, aproces rehabilitacji przebiegał prawidłowo, nieodzowna jest ścisła współpraca specjalistów medycznych i fahowców z innych dziedzin. W skład takiego zespołu rehabilitacyjnego powinni wejść:
lekarze,
fizjoterapeuci,
psychologowie,
socjologowie,
terapeuci zajęciowi (usprawnianie przez pracę),
pedagodzy (w przypadku dzieci i młodzierzy),
asystenci socjalni (sprawy socjalne pacjentów),
instruktorzy zawodów (wyuczonego zawodu),
pielęgniarki,
technicy protetycy (zaopatrzenie w sprzęt rehabilitacyjno-ortopedyczny).
10. Co rozumiemy pod pojęciem "współczesna rehabiitacja" i jakie warunki muszą być spełnione aby uzyskać najlepsze wyniki?
Współczesna rehabilitacja jest dziedziną interdyscyplinarną, która rozwinęła się w okresie po drugiej wojnie światowej. Olbrzymia rzesza ofiar działań wojennych, inwalidów ze znacznym stopniem niepełnosprawności, wybuch epidemii poliomyelitis - postawiły przed medycyną trudne wymagania i nadały rehabilitacji szczególne znaczenie w rozwiązywaniu złożonych problemów medycznych i społecznych. Tak szeroko pojęte zadania rehabilitacji skłaniały do wyodrębnienia rehabilitacji medycznej (leczniczej), społecznej i zawodowej, a u dzieci i młodzierzy pedagogicznej. Krótko omówiono zadania tych działów rehabilitacji. Rehabilitacja jest procesem złożonym, wieloaspektowym, wymagającym współdziałania wielu specjalistów medycyny, fizjoterapii, psychologii, socjologii, pedagogiki specjalnej, protetyki, ortotyki i innych. Proces ten w naszym kraju przebiega zgodnie z założeniami "polskiego modelu rehabilitacji" profesorów: Wiktora Degi z Poznania i Mariana Weissa z Konstancina. Model ten opiera się na czterech podstawowych zasadach: powszechności rehabilitacji, wczesnym jej wdrażaniu, kompleksowości i ciągłości procesu rehabilitacji.
W celu uzyskania jak najlepszych wyników w rehabilitacji stosuje się kompleksowo środki medyczne, wychowawcze, socjalne i zawodowe. Rehabilitacja lecznicza ma szerokie zastosowanie, jest bowiem wykorzystywana niemal w każdej dziedzinie medycyny. Do niedawna najczęściej stosowana była w dysfunkcjach narządu ruchu i chorobach neurologicznych. Obecnie leczenie usprawniające dotyczy także chorób kardiologicznych, pulmonologicznych, reumatologicznych, psychicznych. Również inne, rzadsze przypadki, wymagają wdrożenia rehabilitacji. Wymienić należy tu np. usprawnianie osób z zaburzeniami słuchu i wzroku, w schorzeniach ginekologicznych, położnictwie.
W zależności od różnych przypadków chorobowych prowadzenie rehabilitacji wymaga stosowania odpowiednich dla danego pacjenta metod tak, aby mógł on osiągnąć jak największą sprawność. Proces rehabilitacji przebiega tym sprawniej, im pacjent jest bardziej przekonany do konieczności uczestnictwa w nim. Pełna akceptacja przez chorego i jego pozytywne nastawienie psychiczne znacznie pogłębiają współpracę na lini pacjent - rehabilitant, co przyspiesza zamierzone efekty.
Bardzo ważne jest aby chory jak najszybciej otrzymał odpowiedni sprzęt pomocniczy - rehabilitacyjno-ortopedyczny, niezbędny do jego samodzielnego funkcjonowania. Chory powinien także mieć orientację w zakresie swojej dalszej pracy zawodowej lub ewentualnej zmiany kwalifikacji.
W każdym przypadku ważny jest udział rodziny lub opiekunów pacjenta w procesie rehabilitacji, po wyjściu chorego ze szpitala, bowiem to oni powinni właśnie kontynuować jego czynne lub bierne usprawnianie w domu, sprawować bezpośrednią opiekę pielęgnacyjną czy też psychologiczną. Chorzy po powrocie do domu, w rodzinnej atmosferze troski i czułości, znacznie szybciej dochodzą do sprawności, zwłaszcza gdy czują się potrzebni innym. Oczywiście zarówno chorzy, jak i rodzina muszą być poinstruowani przez rehabilitanta o potrzebie dalszej kontynuacji usprawniania w domu, a więc o tym, jakiego rodzaju ćwiczenia wykonywać, jaki sprzęt wykorzystywać itp.
Aby przedłużyć proces rehabilitacji pacjenci powinni skorzystać z dalszego leczenia w warunkach uzdrowiskowych, gdzie oprócz możliwości zastosowania kompleksowych zabiegów dochodzą jeszcze walory klimatyczne.
12. Na czym polegają procesy adaptacji i od czego zależą?
Adaptacja polega na przystosowaniu organizmu do wykonywanych funkcji życiowych, cech anatomicznych oraz czynności fizjologicznych. W procesie tym organizmy nie tylko przystosowują się do zastanego środowiska ale też je pszekształcają. W kontekście społecznym jest procesem umożliwiającym człowiekowi lepsze przygotowanie do wartościowego życia albo stanowi proces dostosowania grupy lub jednostki do funkcjonowania w środowisku społecznym.
13. Co to jest hipo- i hiperkineza, pułap tlenowy - wyjaśnić.
Hipokineza jest to zmniejszona kurczliwość mięśnia sercowego (w stosunku do przyjętej normy fizjologicznej), występuje w przebiegu choroby wieńcowej i jest następstwem przewlekłego niedotlenienia serca (tzw.hibernacji serca).
Hiperkineza jest to ruch mimowolny, patologiczne drżenia i skurcz mięśnia spowodowany procesem chorobowym układu nerwowego.
Przez pułap tlenowy rozumie się maksymalną ilość tlenu jaką ustrój może pochłonąć w jednostce czasu,praktycznie określany w ml*min-1 lub ml*min-1*kg-1. Jest to jeden z najpopularniejszych wskaźników wydolności fizycznej, szczególnie wydolności tlenowej. Często ciężkość (intensywność) wysiłku określa się w procentachVO2max.
14. Przetrenowanie - jego skutki.
Wystpuje ono często przy prowadzeniu wysokiej intensywności i objętości treningowej. W tych okolicznościach szczególnie ważna jest kompletna regeneracja.
Symptomy przetrenowania są wprawdzie różne u każdego, jednak głównie objawiają się:
zwiększonym zapotrzebowaniem na płyny,
nieprawidłowym snem,
możliwie niską wagą ciała.
Długotrwałe przetrenowanie charakteryzuje się tym, że organizm jest przez długi okres czasu tak przeciążony, że wystąpiły już dodatkowe negatywne skutki. W takich przypadkach domaga się on oficjalnie spokoju i całkowitego wypoczynku. Regeneracja jest wolniejsza i może być tak, że wyczerpanie daje o sobie znać w trakcie następnego treningu.
Często obserwowaną odznaką przetrenowania jest podwyższona częstotliwość pracy serca, a więc puls spoczynkowy jest wyższy niż normalnie. Oznacza to, że organizm pracuje na zwiekszonych obrotach, nie w pełni zregenerowany.
Przy mocnym przetrenowaniu może nawet wystąpić brak zdolności regeneracji. Trzeba zauważyć, że całkowity wypoczynek w tym względzie może trwać od kilku tygodni do pół roku, w zależności od stopnia przetrenowania.
Następstwem przeciążeń jest zachamowanie w rozwoju, tzw. stagnacja. Z problemem tym zetknął się już prawie każdy w pracy, bądź w treningu. Monotonność i nuda są tego częstą przyczyną, tak samo jak codzienne stresy w życiu prywatnym. Jeżeli do tego dojdzie, jest zwykle czas na zmianę pracy lub programu ćwiczeń.
Jest pewne, że intensywny trening przez długi okres czasu tworzy podstawę do przetrenowania - a więc im częściej trenujemy, tym więcej czasu rząda kompletna odnowa. Decydująca jest w tym względzie prawidłowa kombinacja treningu, czasu odpoczynku i dobrego odżywiania.
Dość gwałtowne i pospolite objawy przetrenowania, które można z łatwością zauważyć to:
bóle, z którymi nie można sobie dać rady,
utrata wagi lub słabnięcie (trudno jest przybrać na wadze oraz zwiększyć swoją siłę),
sen nie jest tak dobry jak dotychczas,
ogólne rozdrażnienie,
tętno spoczynkowe jest wyższe niż zwykle,
potrzeba więcej czasu na regenerację po treningu.
15. Ogólna wydolność organizmu, co jest jej miarą?
Ogólną (podstawową) wydolnością organizmu jest zdolność do wykonywania długotrwałej pracy fizycznej o określonej intensywności, bez zmęczenia i głębszych zmian środowiska wewnętrznego.
Swoją maksymalną wydolność fizyczną można obliczyć korzystając z następującego wzoru:
- od wartości 220 należy odjąć najpierw swój wiek, a następnie wartość tętna zmierzonego w spoczynku,
np. 220 - 40 (wiek w latach) - 80 (tętno spoczynkowe) = 100,
- następnie należy obliczyć 70% z otrzymanej liczby,
70% ze 100 daje 70,
- otrzymany wynik (70) należy dodać do tętna spoczynkowego (80) aby otrzymać wartość max. wydolności organizmu,
70+80=150 ud. serca/min. - tyle wunisi max. wydolość fizyczna wyżej wymienionej osoby.
Miarą wydolności jest pułap tlenowy.
16. Prawo Arndt - Shulza.
Prawo Arndt - Shulza mówi o tym, że:
bodźce słabe jedynie podtrzymują procesy życiowe organizmu,
bodźce średnie usprawniają funkcje życiowe organizmu,
bodźce silne działają niekorzystnie, hamują funkcje życiowe organizmu, wywołują odczyny paradoksalne lub działają destrukcyjnie.
18. Rodzaje wysiłków i ich wpływ na wytrenowanie.
W zależności od procesów biochemicznych wysiłki dzielimy na:
aerobowe (tlenowe),
anaerobowe (beztlnowe).
Trning aerobowy zwiększa zdolność do wykonania wysiłków submaksymalnych oraz zwiększa maksymalną zdolność do pochłaniania tlenu. Zwiększeniu ulega zawartość mioglobiny, liczba i wielkość mitochondriowa (a także ich wydajność). Trening zwiększa zawartość glikogenu w mięśniach i zużycie kwasów tłuszczowych. Węglowodany stają się głównym substratem, ale dopiero przy większych obciążeniach. Dzięki wykożystaniu w większym stopniu węglowodanów niż tłuszczów, wzrasta zdolność do tlenowego metabolizmu substratów w mięśniu, dzięki czemu rośnie zdolność oddechowa mięśni.
Trening anaerobowy. Energia pochodzi z ATP, fosfokreatyny, glikolizy, bądź glikogenu w reakcjach beztlenowych lub tlenowych, a także z wolnych kwasów tłuszczowych, ketokwasów i aminokwasów. Trening powinien być prowadzony w taki sposób aby zwiększyć zdolność mięśni do wytwarzania energii na drodze przemian beztlenowych. Poprawia on zdolność tolerowania wyższych stadiów, a osiągnięcie wysokiej i stabilnej formy sportowej wymaga wiele lat treningu.
24. Leczenie przyczynowe i objawowe.
Leczenie przyczynowe to leczenie zwalczające przyczyny choroby, np. leczenie antybiotykami zakarzeń chorobotwórczymi ustrojami.
Leczenie objawowe to leczenie usuwające lub łagodzące objawy choroby, np. ból, świąd, nudności; nie likwidujące jednak przyczyn choroby.
25. Czynniki chorobotwórcze.
Do czynników chorobotwórczych należą:
starzenie się organizmu,
uraz mechaniczny,
uraz psychiczny,
wada genetyczna,
czynniki chemiczne (zatrucia),
czynniki zakaźne,
czynniki środowiskowe,
czynniki fizyczne.
26. Różnica między kalectwem, a inwalidztwem.
Kalectwo - niedorozwój, brak lub uszkodzenie narządu lub części ciała - trwałe uszkodzenie organizmu. Może, ale nie musi, spowodować zmniejszenie lub utratę zdolności do pracy zawodowej.
Inwalidztwo - częściowa niezdolność do wykonywania pracy zawodowej, spowodowana długotrwałym lub trwałym naruszeniem sprawności organizmu. O inwalidztwie mówi się, gdy choroba trwa powyżej sześciu miesięcy.
27. Osoba niepełnosprawna.
Osoba niepełnosprawna - to jednostka w pełni swych praw, znajdująca sie w sywuacji upośledzającej ją na skutek barier środowiskowych, ekonomicznych i społecznych, ktorych, z powodu występującej u niej uszkodzeń, nie może przezwyciężać w taki sposób jak inni ludzie. Bariery te są zbyt często zwiększane przez deprecjonujące postawy ze strony społeczeństwa.