ks. prof. UKSW dr hab. Marek Parchem

Przedmiot (rok IV: tk, mi, nk)

PSALMY I KSIĘGI MĄDROŚCIOWE Założenia i cele:

Wykłady obejmują omówienie Księgi Psalmów będącej świadectwem starożytnej poezji he­brajskiej oraz ksiąg biblijnych reprezentujących tradycje mądrościowe starożytnego Izraela, a więc Księgi Przysłów (Prz), Księgi Hioba (Hi), Księgi Koheleta (Koh), Księgi Syracha (Syr), Księgi Mądrości (Mdr). Celem wykładów jest prezentacja podstawowych zagadnień związanych z biblij­nymi psalmami i izraelską literaturą mądrościową, a mianowicie (a) wiadomości wstępne, m.in. autorstwo, czas i okoliczności powstania, struktura, (b) wybrane zagadnienia teologiczne (przesła­nie) oraz (c) analiza wybranych psalmów i tekstów z ksiąg mądrościowych.

Treść (ogólny zarys):

1. Księga Psalmów: zagadnienia wstępne (nazwa, autorstwo, czas i środowisko powstania psalmów).

2. Księga Psalmów: cechy poezji psalmistów, gatunki literackie i przeznaczenie psalmów.

3. Księga Psalmów: wybrane zagadnienia teologiczne: Bóg i człowiek w psalmach.

4. Księga Psalmów: egzegeza wybranych psalmów: Ps 1; Ps 23.

5. Księga Psalmów: egzegeza wybranych psalmów: Ps 22,2, 110,47; 114

6. Pojęcie mądrości, terminologia, formy literackie, mądrość w Izraelu i na starożytnym Bliskim Wschodzie

7. Księga Przysłów: ogólna charakterystyka (tytuł, autorstwo i środowisko, geneza powstania, Prz 8)

8. Księga Hioba: ogólna charakterystyka (tytuł, postać Hioba, gatunek literacki, struktura)

9. Księga Hioba: główne tematy: cierpienie niezawinione, osamotnienie, Bóg a cierpienie, egzegeza Hi 1-2

10. Księga Koheleta: ogólna charakterystyka (tytuł, autor, język, Kohelet a myśl grecka)

11. Księga Koheleta: niektóre zagadnienia (obraz Boga, los człowieka, pojęcie hebel)

12. Księga Syracha: ogólna charakterystyka (tytuł, autor, czas powstania, miejsce w kanonie)

11. Księga Syracha: główne tematy: pojęcie mądrości; mądrość w świecie (Syr 42-43) i historii (Syr 44-50)

13. Księga Mądrości: ogólna charakterystyka (autor, data i miejsce, struktura, miejsce w kanonie)

14. Księga Mądrości: eschatologia, los sprawiedliwych i złoczyńców; istota i dary mądrości (Mdr 7,8-8,4)

15. Księga Mądrości: działanie mądrości w dziejach Izraela, krytyka idolatrii (Mdr 13-15)

Warunki zaliczenia:

Materiał z wykładów (+ treść wybranych fragmentów Ksiąg mądrościowych: Hi 1-2; Koh, Syr 44-50, Mdr 1-6: tekst Pisma Świętego wg tzw. Biblii Tysiąclecia (BT), wyd. Pallotinum).

Literatura:

Psalmy:

A. STRUŚ, Śpiewajcie nam pieśni Syjonu (Księga Psalmów), w: Wprowadzenie w myśl i wezwanie ksiąg

biblijnych, red. J. Frankowski, Warszawa 1988, 11-111. J.S. SYNOWIEC, Wprowadzenie do Księgi Psalmów, Kraków 1996.

Księgi mądrościowe:

S. POTOCKI, i in., Mądrość starotestamentowego Izraela: Przysłowia, Hiob, Kohelet, Syrach, Księga Mą­drości (Wprowadzenie w myśl i wezwanie Ksiąg biblijnych, 6), Warszawa 1999.

S. POTOCKI, Rady Mądrości. Przewodnik po mądrościowej literaturze Starego Testamentu (Jak rozumieć Pismo Święte, 5), Lublin 1993.

J. SYNOWIEC, Mędrcy Izraela, ich pisma i nauka, Kraków 1990.

---