3. STRUKTURA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

I SCENTRALIZOWANA ADM PUBLICZNA

Aparat wykonawczy decyzji politycznych - obowiązek inicjopwania decyzji politycznych (polityki publicznej)

-> funkcjonalne oddzielenie od siebie w obrębie adm publicznej sfery rządzenia i sfery administracji wykonawczej oraz aparatu obsługującego funkcje zarządzania politycznego (rządzenia) i aparatu obsł. F. Administracyjne (adm. wykonawczej)

ministrowie są też twórcami polityki publicznej i szefami adm.

• Zadania adm publicznej:

1. adm państwowa - scentralizowana, hierarchiczna - rządowa

2. zdecentralizowana - podmioty i samodzielne instytucje adm publicznej jak:

1. inne związki publicznoprawne - wspólnoty terytorialne, korporacje zawodowe, samorząd gospodarczy, rolniczy itd./

2. różne ciała adm (organy i instytucje) o samodzielnym statucie

3. rozmaite podmioty prawa publicznego, oparte na czynniku majątkowym

3. w formie zadań zlecanych różnym organizacjom

• Scentralizowana adm państwowa

• adm rządowa - centralna i terenowa

1. CENTRALNA - 2 poziomy:

I - bezpośrednio obsługująca rząd i jego członków - funkcję rządzenia kraju, ministrowie, ministerstwa

II - poziom wykonywania zadań publicznych i kompetencji administracyjnych określonych ustawami - centralna administracja wykonawcza. Po częsci ministrowie i ministerstwa a część urzędy centralne - podlega pod premiera.

2. TERENOWA

• w głównej części na zasadzie zespolenia organizacyjnego - rola wojewody - podlega premierowi

• adm. niezespolona - wyodrębione organizacyjnie terenowe administracje specjalne podległe ministrom lub centralnym organom jak urzędy celne, adm skarbowa

• Zespolenie organizacyjne w administracji rządowej w województwie jest 2 stopniowe:

1. urząd wojewódxki

2. służby, inspekcje, straże - oddzielne jednostki organizacyjne ale podległe wojewodzie

W ramach urzedu wojewódzkiego jest administracja o kompetencji ogólnej (wojewoda) i organy o kompetencji szczególnej ( np. kurator oświaty)

Wojewoda ma również uprawnienia kontrolne i koordynacyjne wobec organów rządowych administracji niezespolonej.

- administracja rządowa jest wieloszczeblowa

hierarchicznie podporządkowana

- dekoncentracja zadań i kompetencji: terytorialna, resortowa, osobowa, rzeczowa, wewnętrzna lub zewnętrzna, prawna lub faktyczna. Faktyczna jest wtedy gdy kompetencje wynikają z aktów samej władzy administracyjnej. Prawna jest wtedy jeżeli kompetencje wynikają z ustaw.

Organy jednoosobowe - np. wojewoda, organy kolegialne - rzadsze np. Krajowa Rada Uwłaszczeniowa.

Podstawowa grupa pracownicza - urzędnicy.

II ZDECENTRALIZOWANA ADM PUBL.

-> decentralizacja wyraża się w ustawowym przeniesieniu odpowiedzialności publicznoprawnej za realizację określonych zadań publicznych na samodzielne prawnie podmioty, władze, instytucje administracji nienależące do scentraliwanej administracji rządowej..

A) FORMY KORPORACYJNE

- samorząd - publicznoprawny związek osób

• terytorialny, zawodowy, gospodarczy, rolniczy i inne.

• Osobowość prawna

• Odrębność interesów od interesu ogólno państwowych.

- organy ustrojowe korporacji: np. Rada Gminy, Wójt.

• konstytucja przyznaje samorządom terytorialnym część zadań i uprawnień władzy wykonawczej - mają funkcje zdecentralizowanej władzy wykonawczej, należy do systemu władz publicznych. Ma autonomię w kwestii ustawodawstwa.

• SAMORZĄD TERYTORIALNY

1. lokalny - gminy i powiaty, wiejski i osiedlowy.

2. regionalny - w wojewódxtwach

• samorząd to prawo i zdolność społeczeństw lokalnych/regionalnych do samodzielnego zawiadywania swoimi sprawami - zapewnienie przez państwo zdolności połeczeństwu lokalnemu do zarządzania swoimi sprawami.

B) INNE FORMY OSOBOWE

Bez odrębnej podmiotowości, ale o samodzielnym statusie w sferze prawa publicznego np. samorządowe kolegia odwoławcze czy Krajowa Rada Radiofonii i TV.

Głównie pełnią funkcje orzeczeniowe, ich orzecznictwo jest niezawisłe.

C) FORMY OPARTE NA CZYNNIKU MAJĄTKOWYM:

- instytucje zarządzające wyodrębnionym rzeczowo majątkiem publicznym. Pełnia zadanie o charakterze praktycznym np. przedsiębiorstwa użytecznosci publicznej.

• ZADANIA I FUNKCJE ZLECONE

1. wewnątrz administracji publicznej - między segmentami, zazwyczaj między podmiotami administracji zdecentralizowanej.

2. na zewnątrz adm - funkcjonalna prywatyzacja wykonywania zadań z zakresu administracji publicznej.

METODY:

1. mocą ustawy - iminnie lub do pewnej kategorii podmiotów

2. w drodze czynności indywidualnej - charakter publicznoprawny - koncesja itp. Lub prywatnoprawny np. umowa. Występuje również kontraktowanie usług.

4. ADMINISTRACJA PUBLICZNA W POLSCE

• przed zaborami dominowała szlachta - przywileje

• dopiero tuz przed zaborami do władzy zaczęto dopuszczać najbogatsze mieszczaństwo

• 1789 - Komisje Porządkowe Cywilno-Wojskowe: sprawy podatkowe, rejestr i akty stanu cywilnego, rekrutacja, działania z zakresu administracji świadczącej, szkoły, opieka społ., - troche jak samorząd terytorialny. Komisje powoływane były przez Sejmiki.

W Polsce nigdy nie było monarchii absolutnej, na której podstawie w innych krajach budowano potem silną administrację.

II RP

• po 1918 r punktem wyjścia był kształt administracji w okresie zaborów, w kształtowaniu polskiej administracji uwzględniono rozwiązania państw zaborczych:

1. austryjacki model procedury administracyjnej i sądownictwa adm.

2. pruski model samorządu terytorialnego

3. rosyjskie wzory instytucji finansowych np. NIK

II RP byłą państwem wielonarodowym, ok. 40% mniejszości, nie wprowadzono federalizmu i autonomii (oprócz Śląska) aby się nie rozpadło całe państwo.

• samorzad terytorialny poza byłym zaborem pruskim na szczeblu wojewódzkim nei istniał

• wiele instytucji było tymczasowych

• kadra z urzędów państw zaborczych - wykwalifikowana

PROJEKTY REFORM ADM II RP:

1. 1920 - S. Wojciechowski

- uproszczenie adm, zmniejszenie liczby urzędników, zapewnienie jednolitości i sprawności działania

2. 1923- W. Sikorski

- propozycje dotyczące samorządu terytorialnego, funkcjonowania adn rządowej, reformy podziału wojewódzkiego i organizacji policji

- realizowane potem przez rząd Grabskiego

3. 1026 - Komisja Trzech

- M. Bobrzyński, S. Kasznica, S. Smulski

- prawie to samo co komisja Sikorskiego + zagadnienie dekoncentralizacji adm rządowej i kwestie zespolenia adm

4. 1928 - 1933 - Komisja do Usprawnienia Administracji Publicznej

- M. Jaroszyński

- całość problematyki związanej z organizacją i funkcjonowaniem adm publicznej, kompleksowy charakter, dobre efekty - uznane nawet przez inne kraje. Nawet w 1996/97 korzystano z ich projektów.

-> po 1945

• nowe organy - zmiana prawa adm ustrojowego

• 1960 - nowy kodeks postępowania administracyjnego

• tendencja do odchodzenia od wzorca z 20lecia i wprowadzanie modelu radzieckiego

• jednolitość władzy państwowej, decyzje lokalne zależne od „góry”

• 1952 - zamiast 3 tys gmin utworzono 9 tys gromad

• 1975 - powrócono do 2100 gmin zamiast gromad, zniesiono 2 szczeblowy podział, zlikwidowano powiaty, zamiast 17 województw utworzono 49.

-> nomenklatura PRL - partia decydowała o obsadzie urzędów w adm.

administracja partyjna - adm państwa tylko wykonywała decyzje: „partia kieruje - rząd wykonuje”

-> lata 80te

- wprowadzano instytucje „demokratyzujące”: Naczelny Sąd Administracyjny, Trybunał Stanu, Trybunał Konstytucyjny, Rzecznik Praw Obywatelskich

-> reforma 1989 - TEGO DOKLADNIE NIE MAM :/

uchwalenie zmian do Konstytucji PRL

- 1990 - utworzenie samorządu terytorialnego na poziomie gminym

-> Komisje do reformy adm:

• pełnomocnik rządu: 1990 - Jerzy Rególski, Jerzy Stępień, Michał Kulesza - 1999 - reforma

-------------------------------------

• 1996 - ustawa o służbie cywilnej - ustawa o Radzie Ministrów

• 1997 - ust o działach adm rządowej

• 1998 - przywrócono samorząd na szczeblu powiatowym: 308, obecnie 315 powiatów i 16 województw

• Wojewódzki Sąd Administracyjny - niezależny, sędzia niezawisły

• Nie określono ile szczebli ma mieć adm terytorialna

• Wojewoda ma być organem tylko kontrolnym

• Co się da przekazać na szczeble lokalne powinno być przekazane

• Powiaty przejęły część uprawnień gmin.

---