LOGIKA I METODOLOGIA NAUK #8

Klasyfikacje nazw.

Nazwy możemy podzielić biorąc pod uwagę:

I BUDOWĘ

1. proste

2. złożone

II DESYGNATY

1. ilość

- jednostkowe - jeden desygnat

np.: Bermudy, autor „Pana Tadeusza”

- ogólne - więcej niż jeden desygnat

np.: student, góra, kodeks

- puste - żadnego desygnatu

np.: kwadratowe koło

2. strukturę

- zbiorowe - są zbiorami kolektywnymi

np.: tłum gapiów, sejm, senat, kodeks cywilny

- nie zbiorowe - nie są zbiorami kolektywnymi

np.: człowiek, osoba fizyczna, przestępca

3. kategorię

- konkretne - nazwy, których desygnaty należą do kategorii R - rzeczy, czyli osoby i rzeczy
bezosobowe, istniejące lub fikcyjne

np.: szklana góra, sędzia sądu najwyższego, student psychologii

- abstrakcyjne - nazwy, których desygnaty nie należą do kategorii rzeczy

np.: przemówienie okolicznościowe, zbiór ludzi, sprawiedliwość,

4. rozpoznawalność

- ostre - nazwy odnośnie do której o dowolnym przedmiocie bez wahania potrafimy
rozstrzygnąć czy jest desygnatem danej nazwy

- nie ostre - nazwy odnośnie do której o dowolnym przedmiocie nie potrafimy
rozstrzygnąć czy jest desygnatem danej nazwy

np.: łysy, przestępca, mężczyzna w sile wieku

III ZNACZENIE

1. ilość.

- jednoznaczne

- wieloznaczne

np.: zamek, klucz, kościół, koza

2. intencję

- o intencji jednostkowej

- o intencji ogólnej

3. rozpoznawalność

- wyraźne - sprecyzowane znaczenie

np.: łysy, człowiek

- niewyraźne - niesprecyzowane znaczenie
np.: liść, piękna kobieta

4. istnienie
   

imię własne - nie ma znaczenia

- indywidualne - nie mają znaczenia

np.: Warszawa, Rysy

- generalne - mają znaczenie

np.: aktualna stolica Polski, najwyższy szczyt polskich Tatr

5. zmienność

- o znaczeniu stałym - nazwy, których sens nie ulega zmianom przy zmieniającym się
kontekście pragmatycznym

- okazjonalne - nazwy, które zmieniają swoje znaczenie wraz ze zmianą kontekstu
pragmatycznego; znaczenie jest zależne od takich kontekstów pozasłownych
jak: czas, gest wskazującego, osoba wypowiadająca

np.: zaimki: ja, on, ona, my, wy, tam, gdzieś, jutro, teraz, wczoraj, tu,
czasowniki

6. supozycję

- materialna - dana nazwa jest użyta w supozycji materialnej gdy używa się jej tak aby była
nazwą dla samej siebie

np.: „kot” ma trzy litery,

- zwykła - dana nazwa jest użyta w supozycji zwykłej gdy oznacza wybrany desygnat

np.: wczoraj odkryłam, że mysz zjadła mi ser, kot przebiegł mi drogę

- formalna - dana nazwa jest użyta w supozycji formalnej gdy wypowiada się ją tak aby
denotowała ona cały swój zakres

np.: mysz jest gryzoniem, nie lubię kotów, ssak jest kręgowcem

mają sens tylko jeśli wiemy jakie jest uniwersum

---