Wykład 3, Filozofia Indii, 17.10.2005

ŚRUTI niepodważalne, odwieczne, objawienie na początku przekazywane ustnie a zapis uzupełnił to jedynie o inny nośnik

ŚRUTI

1. Sanhita Wedy (1200-1000)

2. Brahmany

3. Aranjaki

4. Upaniszady

• Świat wyłonił się w wyniku pierwotnego aktu kosmogonicznego. Ofiara jest pierwotna a nie bóstwa świat jest utrzymywany w harmonii przez powtarzanie rytuałów ofiarnych ofiara ma wpływ na bóstwa

↓

Wątki kosmologiczne w RIGWEDZIE

• wytworzono praktyki mnemotechniczne do zapamiętywania tekstu, kiedy Arjowie przesuwali się w głąb Indii, trzeba je było tłumaczyć

Brahmany (pluralistyczne) :

• Komentarze do hymnów zawartych w czterech Wedach

• Hymn „Porusza Sukta” obowiązuje nadal w starym brzmieniu pokazuje genezę ustroju społecznego

• Komentują pod względem przydatności do rytuału

• Każda weda ma odpowiadającą sobie brahmanę linia przekazu rodowego (Riszi z jakiegoś rodu)

Księgi Rigwedy Brahmany Aranjaki Upaniszady

• Wiedza przekazywana była z jednej osoby na drugą

• Opisują procedury ofiarne ale bardziej osadzają teksty w genezie: skąd, jak i dlaczego akurat taki rytuał, powrót do mitu, objaśnienie relacji, rozwijanie myśli spekulatywnej

• Przez to, że to wiedza ezoteryczna z mistrza na ucznia itd. Zapisywano wszystko w jak najkrótszej formie i przez to trudno je odczytać, brak objaśnień, ludzie , ówcześni raczej wiedzieli odnośnie czego to jest napisane

• Spekulacje brahmanów miały ustalić moce panowania nad światem (związane z rytuałem)

• Tylko bramini mogli odprawiać rytuały co ich trzymało na szczycie drabiny społecznej

• KSZTAŁTOWANIE PEWNEGO POGLĄDU NA ŚWIAT świat zaludniony jest różnymi bytami, rytuał ma zapanować nad światem i mocami

• Wszystko, co ma swoją nazwę i co da się pomyśleć to istnieje. Przez nazwanie uzyskuje niezależny, realny byt słowo ma moc stwórczą rytuał miał opanować siły natury

• Operowano pojęciami świat tam i świat tu

Świat
tam	tu
Wiatr Słońce	Oddech Oko

• Szukanie ekwiwalentów działać można tylko czymś podobnym

• 5 zmysłów 5 żywiołów, z czasem rytuał stawał się coraz bardziej skomplikowany

• Bandu związek, relacja

• Trzeba poszukać takiego zmysłu, który by miał tak szerokie bandu żeby zapanował nad wszystkimi pięcioma zmysłami PRANA (an) oddychać życiodajny oddech

• Później zaczęli myśleć, czy istnieje jakiś byt, który jest podstawą prany ATMAN (an) oddychać (się, ja, duch, dusza, jaźń) dynamiczna natura rzeczywistości

• Pod koniec śruti doszło do powstania BRAHMANA (bhr) rosnąć, puchnąć, brahman to warunek rzeczywistości ale też sama rzeczywistość, narzędzia do poznania rzeczywistości mają tą samą naturę co rzeczywistość (Purusza Sukta)

• Opanowując atmana porządkuję narzędzia (zmysły) i jestem w stanie zapanować nad rzeczywistością

• Nad brahmanem jako wszechogarniającą rzeczywistością jest w stanie zapanować ktoś, kto ma cechę bramińską (posiada w sobie brahmana)

RYTUAŁ

AGNI bóstwo ognia, rytuał sprowadza się do jakiegoś blasku ogniowego

Upaniszady (monizm) wedanta:

• Rytuał sprowadza się do medytacji (atman skondensowany z brahmanem)

• Grupa tekstów, która zwieńcza śruti

• Kontynuuje rytualizm brahmanów, ale koncentruje się na naturze bytu

• Teksty chronologicznie najmłodsze, najwyższa tajemnica końca Wed

Upaniszad upa (siedzieć) + ni (blisko u stóp)

↓

Przekazywane od mistrza do ucznia, żeby przekaz nie dostał się w niepowołane uszy sposób przekazywania brahmany i aranjaki

Upasana akt harmonizowania atmana i brahmana

• Wszystkie darśnany powołują się na Upaniszady jak urzeczywistnić dojście do brahmana

• Tak jak rzeczywistość przejawia się na wiele sposobów tak jest wiele dróg dojścia do brahmana

MAHAWAKJA wielkie powiedzenie z Upaniszad

• Sa (on) wa ajam (ten oto) atma Brahma

• Aham (ja) Brahma asmi ja jestem brahmanem

• So ahaim asmi

• Tat (ty)twam Asi (ty jesteś tym)

• NIRGUNA BRAHMAN (ascetyczne) absolut bez cech

Neti neti (na iti) nie tak, nie tak rozpacz mistyka, który nie jest w stanie określić absolutu

• SAGUNA BRAHMAN (monoteistyczne) absolut posiadający cechy

SAT istnienie, rzeczywistość, prawda, prawość tylko to, co istnieje jest prawdą PRAWDA

CZIT dżniana (akt poznawczy) myśl, poznanie, świadomość uświadamiana, rozróżnienie DOBRO

ANANDA błogość, szczęśliwość (sukha) te dwa pojęcia są oddzielone błogość to stan zachwytu pozbawiony domieszek z poznania zmysłowego PIĘKNO

1

---