Kasyci
Źródła:
Inskrypcje królów asyryjskich (Adad-Nirari I, Salmanasar I, Tukulti-Ninurta I)
Roczniki (nowy gatunek; rok po roku ale ujęte są tylko wyprawy królewskie)
Były one też przepisywane - ulegały przez to zmianie
W inwokacji była zawarta tytulatura królewska
Wiarygodność roczników jest wątpliwa - władcy często manipulowali wiadomościami
Kroniki - narodziły się dopiero w I tys. p.n.e.; zaczęto je pisać do wcześniejszych czasów (np. Kronika P, gdzie zachowały się fragmenty epizodów wojny pomiędzy Babilonią a Elamem)
Korespondencja z Tel el-Amarna i Hattusas
Asyryjska Lista Królów i Babilońska Lista Królów (1530-1155 r. p.n.e.)
Biblioteka Aszurbanipala - Historia synchronistyczna (asyryjscy i hetyccy władcy)
(od 1500 r. p.n.e. - powstała w Asyrii; nie może być traktowana dosłownie)
„Ku-durru” - sporządzone inskrypcje poświadczające darowiznę (istnieje tendencja aby nazywać to „narû”) - pozwalają nam poznać zobowiązania na rzecz króla (ustalane na podstawie od czego ci ludzie byli zwalniani) - nie są nową rzeczą w tych czasach, ale są szczególnie popularne za władców kasyckich
Dokumenty/archiwum w Nippur (koniec XIV i XIII w. p.n.e.) - dane natury gospodarczej - na ich podstawie mówi się o danych gospodarczych
Archiwum z Aszur - teksty gospodarcze
Listy Limmu
Prawa średnioasyryjskie
Literatura z tego okresu - pisano nowe, przepisywano stare dzieła i rozpowszechniano je
Te źródła pojawiają się w XIII i XII w. p.n.e. - zaś wiek XV i XIV są słabo zbadane
Kasyci:
Lud koczowniczy - przybył zza gór Zagros; nie wiadomo czy to były ich rdzenne tereny
Ich język jest nie do zidentyfikowania - nie znamy przez to ich przynależności etnicznej; wiemy, że nie był to j. semicki - brzmiał bardzo obco w uszach akadyjskich
Kasyci nazywali siebie „Galzu”
Gandasz założył dynastię w Królestwie Hana (państwo kasyckie) na środkowym Eufracie
Po tym jak Mursilis I najechał Babilon (w ciągu ok. 9 lat) Kasyci zajęli tron Babiloński - Agun II Kakrime szczyci się ponownym wprowadzeniem Marduka do świątyni
Ulaburiasz podbił Kraj Nadmorski (ok. 1475r. p.n.e.) - włączył to do Babilonii (aż po rzekę Dijalę)
Kasyci panowali w Babilonii ok. 450 lat (nie ponad 500, jak twierdzi Babilońska Lista Królów); do roku 1155
Karduniasz (władca Babilonii Kasyckiej) - za jego panowania (i całej dynastii) idea i tradycja miast-państw upadła - dla Kasytów był to jeden kraj - nastąpiła unifikacja, co zapewniło stabilność polityczną
Ideologia królewska - j. oficjalnym był Akadyjski (Kasyci przejęli pismo od Babilończyków; pisali po akadyjsku; nie mieli własnego piśmiennictwa, czyli nie tworzyli we własnym języku)
Nastąpiła sekularyzacja władzy - władca staję się postacią polityczną, a coraz mniej wcieleniem boga
Wszyscy poddani są sługami władcy
Przez cały okres panowania, pomimo rozwoju kultury Kasyci byli obcy - Królowie Elamu i Asyrii nazywali ich królami Kasytów (a nie Babilończyków)
Podział na domy („zwane bītu”) - nawiązywało to do koczowniczego trybu życia; z tego wywodziły się późniejsze rody babilońskie - Babilończycy to kontynuowali
Podział kraju na prowincje - dominują miasta średnie
Namiestnicy prowincji to „bel piḫati” albo „šakin tēmi”
Każde miasto miało swojego zarządcę („ḫazannu”)
Dosyć rozbudowana cała struktura urzędnicza; powinności ludności:
Podatki w produktach naturalnych - później to redystrubowano
Prace publiczne przy murach
Obowiązek służby wojskowej
Zaopatrzenie karawan i wymiana zwierząt królewskich
Rozwój handlu w tym okresie - nawiązanie stosunków dyplomatycznych z Egiptem (złoto)
„Stelle narû” - przechowywane w pałacach itp. a osoba miała jedynie zastępczy dokument mniej ozdobny - darowizny były dawane na wieczne czasy; obdarowywano wszystkich - kapłanów, wojskowych itp. zarówno Kasytów, jak i Babilończyków
Asyria - państwo średnioasyryjskie
Rodzima dynastia Asyrii to dyn. Puzur-Aszura (jeszcze przed Szamszi-Adadem; nie był on władcą Asyrii, mimo, iż tak twierdzi Asyryjska Lista Królów - był władcą państwa Północnej Mezopotamii)
W okresie staroasyryjskim (za Puzur- Aszura) państwo zajmowało niewielkie terytorium (popadało pod czasową zależność od Esznunny)
Po Szmszi-Adadzie i Iszme-Daganowi (który był zależny od Hammurabiego) nastąpiły ciemne wieki - nie mamy informacji, co się w tym okresie działo (brak źródeł)
Aszur-Uballit najechał stolice Mittani - w tym czasie w Babilonii panuje Burnaburiasz II (mogła istnieć zależność Asyrii od Babilonii - Babilonia mogła nie akceptować rosnącej potęgi Asyrii, która dotychczas byłą od niej zależna)
Asyryjczycy nazywali Mittani państwem Hanigalbat
Był to kres panowanie Mittani - władcy Asyrii stopniowo przyłączali tereny Mittani
Burnaburiasz II nie mogąc pokonać Asyrii zawarł z nią sojusz poprzez małżeństwo z córką Aszur-Uballita (która była szpiegiem ojca)
Po śmierci Burnaburiasza II nastąpiło powstanie i na tron zasiadł Nazi-Bugasz (po zamordowaniu wnuka Aszur-Uballita), był on nazywany synem nikogo przez Asyryjczyków (co sugeruje, że nie pochodził z rodziny królewskiej); wydarzenia te spowodowały interwencję Aszur-Uballita i zgładzenie Nazi-Bugasza oraz wprowadzenie na tron zwolennika Aszur-Uballita Kurigalzu II (który był Kasytą)
Ok. 1330 r. p.n.e. nastąpił kryzys
Następca Aszur-Uballita Enlil-Nirari walczył z Kurigalzu (wyznaczono nowe granice pomiędzy Asyrią a Babilonią)
Następni 2 władcy Asyrii też byli słabi - nastąpiły najazdy Gutejów i plemion Turukku (Uruarti i Nairi)
Babilonia nie dała rady uzależnić od siebie Asyrii, ponieważ w tym czasie Babilonia została zaatakowana przez Elam - kolejni władcy Asyryjscy próbowali to wykorzystać aby zmienić granicę
Adad-Nirari I i Salmanasar I - załatwili sprawę z Hanigalbatem, spacyfikowali plemiona z płn. i przesunęli granicę aż do Dolnego Zabu
Tukulti-Ninurta I toczył walki na wszystkich możliwych frontach; w tym czasie następował powolny upadek państwa Hetyckiego
Obszar na wschód od Asyrii (ok. gór Zagros) zamieszkany przez plemiona koczownicze powodował niebezpieczeństwo stabilności granicy (wielokrotne wyprawy na te ludy nawet za jednego władcy w celu pacyfikacji)
Kasztiliasz IV najechał Asyrię, ale nie udało mu się jej zdobyć - skutkiem tego było zdobycie przez Tukulti-Ninurtę I Babilonu
Tukulti-Ninurta I wybudował nową stolicę - Tal Tukulti-Ninurta, co wywołało niepokoje i bunty społeczne - Tukulti-Ninurta I został zamordowany
Asyria po jego śmierci miała problemy aż do czasów Tiglet-Pilesara I
1 | Strona