Wojny ze Szwecją: przyczyny : I etap : - chęć odzyskania tronu przez Zygmunta III Waze ,- przyłączenie Steckiej Estonii do Polski , - chęć utworzenia z Bałtyku morza wewnętrznego przez Szwecję

II etap : - chęć przejęcia kontroli nad handlem bałtyckim III etap : - Szwecji brakowało ziem do uprawy, chęć opanowania ziem Polskich przebieg : - 1605 bitwa pod Kircholmem (zwycięstwo Polaków)

1622 rozejm w Mitawie - 1626 najazd Szwedów na Polskę ,- 1627 bitwa pod Oliwą (zwycięstwo polaków) ,- 1629 zwycięstwo Polaków pod Trzcianą; rozejm w Starym Targu- 1635 przedłużenie rozejmu

w Sztumskiej Wsi na 26 lat , - 1655-1660 potop szwedzki Przebieg: * w momencie sukcesów rosyjskich (powstanie Chmielnickiego) na Polskę spadł najazd szwedzki w 1655 r.* kapitulacja pospolitego

ruszenia pod Ujściem w Wielkopolsce * na Litwie w Kiejdanach Radziwiłłowie poddali się oddając się Szwecji * upadek Warszawy, klęska pod Żarnowcem, obrana Krakowa przez Czarnieckiego
* magnaci, szlachta i wojsko masowo wyrzekali się Jana Kazimierza, który musiał uciekać * Szwedzi po opanowaniu Polski grabili ją, gwałcili wszelkie prawa i przywileje szlacheckie; opór przeciw

Szwedom narastał* pierwsi porwali się przeciw Szwedom chłopi tworząc oddziały partyzanckie * słynna obrona Jasnej Góry - Szwedzi nie mieli żadnych zahamowań religijnych (protestanci)
* szlachta zawiązała konfederację w Tyszowcach (1655) mająca na celu wygnanie Szwedów; Jan Kazimierz powrócił ze Śląska i złożył śluby krakowskie (1656), w których obiecywał polepszenie doli

ludu po zwycięskiej wojnie* tymczasem Szwedzi zaniepokojeni oporem zawiązali sojusz z Brandenburgią, Węgrami i Kozakami, w Radnot* Polacy przekonali Brandenburgię, aby odstąpiła od sojuszu

, za co uzyskała suwerenna władzę w Prusach (1655) - były to tzw. traktaty welawsko - bydgoskie * powoli, po zaciętych bitwach, wypierano Szwedów z kraju; po śmierci Karola Gustawa, wobec

wyczerpania obu stron podpisano w 1660 r. w Oliwie pokój - uzgodniono że Jan Kazimierz zrzeknie się praw do tronu szwedzkiego (ale będzie królem aż do swojej śmierci) oraz że Polska zrzeknie

się szwedzkiej części Inflant. skutki : - wyniszczenie ziem polskich - utrata Inflant ,- chaos monetarny - głód - upadek gospodarczy - osłabienie armii polskiej - rozwój kontrreformacji (wygnanie arian

z Polski) - spadek autorytetu króla, wzrost opozycji magnackiej - utrata zwierzchności nad Prusami Książęcymi Wojny z Rosją: przyczyny I etap :- chęć wykorzystania kryzysu panującego ,w Rosji

do wzmocnienia pozycji Polski - pomoc w zdobyciu tronu dla Cerewicza Dymitra (rzekomego syna Iwana IV) II etap : - chęć zajęcia tronu Rosyjskiego przez Zygmunta III Waze III etap : - ugoda w

Perejesławiu Kozaków z Rosją ,przebieg : 1577 Rosja zajmuje Inflanty , 1579 wyprawa na Płock 1580 wyprawa na wielkie Łuki , 1582 rozejm w Jamie Zapolskim , 1604 wyprawa Dymitra Samozwańca

, 1610 bitwa pod Kłuszynem , 1619 rozejm w Dywilinie , 1634 pokój w Polanowie ,1654 najazd Rosji na Polskę , 1655-1660 rozejm , 1667 rozejm w Andruszowie , 1686 pokój Grzymułtowskiego

skutki : - zniszczenie ziem polskich , - utrata wschodnich województw , - wzrost znaczenia Rosji, która po okrasie wielkiej smuty  , stawała się groźnym przeciwnikiem PL , - Polska została bardzo

osłabiona, utraciła znaczenie , międzynarodowe Wojny z Turcją: przyczyny :- próby podporządkowania przez Polskę Mołdawii i Włoszczyzny , zatargi graniczne pomiędzy Kozakami i Tatarami

- współpraca królów Polski z wrogami Turków - Habsburgami - zaniepokojenie Turków sukcesami Polski w Rosji przebieg : 1620 bitwa pod Cecorą , 1621 obrona Chocimia , 1672 Turcy zajmują

Kamieniec Podolski; pokój w Buchaczu ,1673 bitwa pod Chocimiem ,1683 odsiecz Wiedeńska , 1684 utworzenie świętej Ligi ,1699 pokój w Karłowicach skutki : - wyniszczenie południowych ziem polskich

- straty ludnościowe - upadek gospodarczy i polityczny PL - osłabienie polskiej armii , - utracenie pozycji nad Bałtykiem - wiele wsi całkowicie opustoszało, a miasta podupadały

1. Przyczyny wybuchu powstania Bohdana Chmielnickiego Konflikty na tle religijnym ,Polscy magnaci: katolicyzm Ruscy chłopi: prawosławie - Nierówności społeczne :Bieda chłopów ukraińskich, bogactwo

\polskich magnatów - Bezprawie magnatów polskich na Ukrainie. Wysokie podatki, srogie kary, zabijanie ludzi bez sądu, całodobowa pańszczyzna) - Król Władysław IV Waza zmniejszył ilość kozaków w

armii polskiej. Bezpośrednia przyczyna wybuchu powstania: - Bohdan Chmielnicki został pozbawiony majątku, zamordowano mu syna, przez jednego z polskich szlachciców, Powstanie nie było skierowane

na przeciw Polsce i polskiemu królowi, ale przeciwko samowoli magnatów kresowych na Ukrainie.

Wojny ze Szwecją: przyczyny : I etap : - chęć odzyskania tronu przez Zygmunta III Waze ,- przyłączenie Steckiej Estonii do Polski , - chęć utworzenia z Bałtyku morza wewnętrznego przez Szwecję II etap : - chęć przejęcia kontroli nad handlem bałtyckim III etap : - Szwecji brakowało ziem do uprawy, chęć opanowania ziem Polskich przebieg : - 1605 bitwa pod Kircholmem (zwycięstwo Polaków) 1622 rozejm w Mitawie - 1626 najazd Szwedów na Polskę ,- 1627 bitwa pod Oliwą (zwycięstwo polaków) ,- 1629 zwycięstwo Polaków pod Trzcianą; rozejm w Starym Targu- 1635 przedłużenie rozejmu w Sztumskiej Wsi na 26 lat , - 1655-1660 potop szwedzki Przebieg: * w momencie sukcesów rosyjskich (powstanie Chmielnickiego) na Polskę spadł najazd szwedzki w 1655 r.* kapitulacja pospolitego ruszenia pod Ujściem w Wielkopolsce * na Litwie w Kiejdanach Radziwiłłowie poddali się oddając się Szwecji * upadek Warszawy, klęska pod Żarnowcem, obrana Krakowa przez Czarnieckiego * magnaci, szlachta i wojsko masowo wyrzekali się Jana Kazimierza, który musiał uciekać * Szwedzi po opanowaniu Polski grabili ją, gwałcili wszelkie prawa i przywileje szlacheckie; opór przeciw Szwedom narastał* pierwsi porwali się przeciw Szwedom chłopi tworząc oddziały partyzanckie * słynna obrona Jasnej Góry Szwedzi nie mieli żadnych zahamowań religijnych (protestanci) * szlachta zawiązała konfederację w Tyszowcach (1655) mająca na celu wygnanie Szwedów; Jan Kazimierz powrócił ze Śląska i złożył śluby krakowskie (1656), w których obiecywał polepszenie doli ludu po zwycięskiej wojnie* tymczasem Szwedzi zaniepokojeni oporem zawiązali sojusz z Brandenburgią, Węgrami i Kozakami, w Radnot* Polacy przekonali Brandenburgię, aby odstąpiła od sojuszu , za co uzyskała suwerenna władzę w Prusach (1655) - były to tzw. traktaty welawsko - bydgoskie * powoli, po zaciętych bitwach, wypierano Szwedów z kraju; po śmierci Karola Gustawa, wobec wyczerpania obu stron podpisano w 1660 r. w Oliwie pokój - uzgodniono że Jan Kazimierz zrzeknie się praw do tronu szwedzkiego (ale będzie królem aż do swojej śmierci) oraz że Polska zrzeknie się szwedzkiej części Inflant. skutki : - wyniszczenie ziem polskich - utrata Inflant ,- chaos monetarny - głód - upadek gospodarczy - osłabienie armii polskiej - rozwój kontrreformacji (wygnanie arian z Polski) - spadek autorytetu króla, wzrost opozycji magnackiej - utrata zwierzchności nad Prusami Książęcymi

Wojny z Rosją: przyczyny : I etap :- chęć wykorzystania kryzysu panującego ,w Rosji do wzmocnienia pozycji Polski - pomoc w zdobyciu tronu dla Cerewicza Dymitra (rzekomego syna Iwana IV) II etap : - chęć zajęcia tronu Rosyjskiego przez Zygmunta III Waze III etap : - ugoda w Perejesławiu Kozaków z Rosją ,przebieg : 1577 Rosja zajmuje Inflanty , 1579 wyprawa na Płock 1580 wyprawa na wielkie Łuki , 1582 rozejm w Jamie Zapolskim , 1604 wyprawa Dymitra Samozwańca , 1610 bitwa pod Kłuszynem , 1619 rozejm w Dywilinie , 1634 pokój w Polanowie ,1654 najazd Rosji na Polskę , 1655-1660 rozejm , 1667 rozejm w Andruszowie , 1686 pokój Grzymułtowskiego skutki : - zniszczenie ziem polskich , - utrata wschodnich województw , - wzrost znaczenia Rosji, która po okrasie wielkiej smuty  , stawała się groźnym przeciwnikiem PL , - Polska została bardzo osłabiona, utraciła znaczenie , międzynarodowe . Wojny z Turcją: przyczyny :- próby podporządkowania przez Polskę Mołdawii i Włoszczyzny , zatargi graniczne pomiędzy Kozakami i Tatarami - współpraca królów Polski z wrogami Turków - Habsburgami - zaniepokojenie Turków sukcesami Polski w Rosji przebieg : 1620 bitwa pod Cecorą , 1621 obrona Chocimia , 1672 Turcy zajmują Kamieniec Podolski; pokój w Buchaczu ,1673 bitwa pod Chocimiem ,1683 odsiecz Wiedeńska , 1684 utworzenie świętej Ligi ,1699 pokój w Karłowicach skutki : - wyniszczenie południowych ziem polskich - straty ludnościowe - upadek gospodarczy i polityczny PL - osłabienie polskiej armii , - utracenie pozycji nad Bałtykiem - wiele wsi całkowicie opustoszało, a miasta podupadały

1. Przyczyny wybuchu powstania Bohdana Chmielnickiego Konflikty na tle religijnym ,Polscy magnaci: katolicyzm Ruscy chłopi: prawosławie - Nierówności społeczne :Bieda chłopów ukraińskich, bogactwo polskich magnatów
- Bezprawie magnatów polskich na Ukrainie. Wysokie podatki, srogie kary, zabijanie ludzi bez sądu, całodobowa pańszczyzna) - Król Władysław IV Waza zmniejszył ilość kozaków w armii polskiej. Bezpośrednia przyczyna wybuchu powstania: - Bohdan Chmielnicki został pozbawiony majątku, zamordowano mu syna, przez jednego z polskich szlachciców, Powstanie nie było skierowane na przeciw Polsce i polskiemu królowi, ale przeciwko samowoli magnatów kresowych na Ukrainie.

---