Wypłata dywidendy zagranicznemu wspólnikowi

Zgromadzenie wspólników spółki z o.o. podjęło uchwałę o podziale zysku i wypłacie dywidendy za 2009 r. Ustalono, iż wypłata dywidendy zagranicznemu udziałowcowi będzie dokonana w euro. W jaki sposób wycenić wypłaconą dywidendę i pobrany podatek dochodowy? Jak zaewidencjonować to zdarzenie w księgach rachunkowych?

1. Podstawa prawna i dzień wypłaty dywidendy

Wspólnicy spółki z o.o., na mocy art. 191-193 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. nr 94, poz. 1037 ze zm.), dalej zwanej K.s.h., mają prawo do udziału w zysku wynikającym z rocznego sprawozdania finansowego i przeznaczonym do podziału uchwałą zgromadzenia wspólników, chyba że umowa spółki przewiduje inny sposób podziału zysku. Zgodnie z decyzją zgromadzenia wspólników, na wypłatę dywidendy może być przeznaczona całość lub część zysku netto.

Spółka dokonując podziału zysku między wspólników, powinna uwzględnić art. 192 K.s.h., który stanowi, iż kwota przeznaczona do podziału między wspólników nie może przekraczać zysku za ostatni rok obrotowy, powiększonego o niepodzielone zyski z lat ubiegłych oraz o kwoty przeniesione z utworzonych z zysku kapitałów zapasowego i rezerwowych, które mogą być przeznaczone do podziału. Kwotę tę należy pomniejszyć o niepokryte straty, udziały własne oraz o kwoty, które zgodnie z ustawą lub umową spółki powinny być przekazane z zysku za ostatni rok obrotowy na kapitały zapasowy lub rezerwowe.

Przepisy Kodeksu spółek handlowych stanowią ponadto, iż uprawnionymi do dywidendy za dany rok obrotowy są wspólnicy, którym udziały przysługiwały w dniu powzięcia uchwały o podziale zysku. Przy czym umowa spółki może upoważniać zgromadzenie wspólników do określenia dnia, według którego ustala się listę wspólników uprawnionych do dywidendy za dany rok obrotowy (dzień dywidendy).
 

Dzień dywidendy wyznacza się w ciągu dwóch miesięcy od dnia powzięcia uchwały o podziale zysku. Według art. 193 § 4 K.s.h., o dniu wypłaty dywidendy powinna rozstrzygać uchwała wspólników spółki. Jeżeli uchwała takiego dnia nie określa, dywidenda powinna zostać wypłacana w dniu określonym przez zarząd spółki.

2. Zasady przeliczenia na walutę obcą kwoty dywidendy wyrażonej w złotych

Z uwagi na to, że przedmiotem podziału jest kwota zysku wyrażona w złotówkach, w uchwale o wypłacie dywidendy kwota należnej dywidendy powinna być również określona w złotówkach. Przy czym nie ma przeszkód, aby dywidenda ustalona w złotówkach wypłacona została - jeżeli uchwała tak stanowi - w walucie obcej.

Z pytania wynika, iż spółka jest zobowiązana wypłacić dywidendę w walucie obcej. Od wypłacanej dywidendy ma obowiązek pobrać i odprowadzić na rachunek urzędu skarbowego kwotę zryczałtowanego podatku dochodowego. W takiej sytuacji przeliczeniu na walutę obcą podlega wypłacana kwota dywidendy netto, a więc pomniejszona o kwotę podatku dochodowego.
 

Przeliczenie na walutę obcą wypłacanej dywidendy następuje zależnie od źródła pochodzenia waluty, a mianowicie: 1) jeżeli jednostka walutę zakupiła w banku lub kantorze, to przeliczenia dywidendy na walutę obcą może dokonać w dniu jej wypłaty po kursie sprzedaży (ewentualnie indywidualnie wynegocjowanym) ustalonym przez bank lub kantor, 2) jeżeli jednostka posiada własny rachunek walutowy i do wypłaty dywidendy wykorzystała własne środki, to przeliczenie dywidendy na walutę obcą nastąpi według kursu po jakim wyceniała rozchód środków z tego rachunku, najczęściej jest to kurs, po jakim walutę wyceniono w momencie jej wpływu na rachunek walutowy, czyli tzw. kurs historyczny. Należy zaznaczyć, iż w obu wyżej wymienionych przypadkach (pkt 1 i 2) nie wystąpią różnice kursowe na rozrachunkach. Jednostka może również w swojej polityce rachunkowości przyjąć do przeliczenia kwoty dywidendy na walutę obcą inny kurs, np. średni NBP z dnia jej wypłaty lub średni NBP z dnia podjęcia uchwały o przyznaniu dywidendy. Może on też wynikać z samej uchwały o podziale zysku. Jednak w takim przypadku, z uwagi na to, że kurs zastosowany do przeliczenia kwoty dywidendy na walutę obcą może się różnić od kursu zastosowanego do wyceny rozchodu tej waluty, mogą powstać różnice kursowe na rozrachunkach.

Sposób rozliczenia dywidendy wypłacanej osobom zagranicznym zostanie przedstawiony na przykładach.

2.1. Jednostka nie posiada rachunku walutowego i do przeliczenia kwoty dywidendy stosuje kurs sprzedaży banku, w którym zakupiła walutę

Przykład

I. Założenia:

1. W spółce z o.o. zysk netto za 2009 r. wyniósł: 500.000 zł.

2. Zgromadzenie wspólników postanowiło przeznaczyć na wypłatę dywidendy wspólnikowi zagranicznemu kwotę: 100.000 zł. Postanowiono również, iż dywidenda ta zostanie za granicę przekazana w euro. Spółka pobrała zryczałtowany podatek dochodowy od wypłaconej dywidendy w wysokości: (100.000 zł x 19%) = 19.000 zł (udziałowiec zagraniczny nie przedstawił certyfikatu rezydencji). Kwota dywidendy do wypłaty w walucie polskiej wynosi: (100.000 zł - 19.000 zł) = 81.000 zł.

3. Spółka nie posiada własnego rachunku walutowego. Do przeliczenia kwoty dywidendy do wypłaty w euro zastosowała kurs sprzedaży banku, w którym zakupiła walutę, wynoszący: 4,00 zł/EUR. Kwota dywidendy w walucie obcej wynosi: (81.000 zł : 4,00 zł/EUR) = 20.250 EUR.

II. Dekretacja:
 

Opis operacji	Kwota	Konto
				Wn	Ma
1. PK - przeznaczenie zysku netto za 2009 r. na dywidendę dla zagranicznego wspólnika	100.000 zł	82	24
2. PK - zobowiązanie wobec budżetu z tytułu zryczałtowanego podatku dochodowego od dywidendy	19.000 zł	24	22
3. WB - wypłata dywidendy - zgodnie z dyspozycją bank przekazał na konto udziałowca: 20.250 EUR	81.000 zł	24	13-0

III. Księgowania:

2.2. Jednostka posiada rachunek walutowy i do przeliczenia kwoty dywidendy stosuje kurs historyczny

Przykład

I. Założenia:

1. Na podstawie danych z poprzedniego przykładu, przy czym spółka posiada własny rachunek walutowy, a do wyceny rozchodu środków stosuje kurs historyczny (metoda FIFO). Analogiczną zasadę przyjęła do przeliczenia dywidendy na walutę obcą.

2. Saldo rachunku walutowego na dzień wypłaty dywidendy wynosi: 40.000 EUR o wartości w złotych: 165.000 zł, w tym:

a) 10.000 EUR z 10 lutego 2010 r. po 4,00 zł/EUR,

b) 20.000 EUR z 18 lutego 2010 r. po 4,20 zł/EUR,

c) 10.000 EUR z 20 lutego 2010 r. po 4,10 zł/EUR.

3. Kwota dywidendy w walucie obcej wynosi:

a) (10.000 EUR x 4,00 zł/EUR) = 40.000 zł,

b) pozostałą część: (81.000 zł - 40.000 zł) = 41.000 zł należy ustalić według kursu z 18 lutego 2010 r., czyli: (41.000 zł : 4,20 zł/EUR) = 9.761,90 EUR,

c) łączna kwota do wypłaty w walucie obcej:

(10.000 EUR + 9.761,90 EUR) = 19.761,90 EUR.

II. Dekretacja:
 

Opis operacji	Kwota	Konto
				Wn	Ma
1. PK - przeznaczenie zysku netto za 2009 r. na dywidendę dla zagranicznego wspólnika	100.000 zł	82	24
2. PK - zobowiązanie wobec budżetu z tytułu zryczałtowanego podatku dochodowego od dywidendy	19.000 zł	24	22
3. WB - wypłata dywidendy z konta walutowego: (10.000 EUR × 4,00 zł/EUR) + (9.761,90 EUR × 4,20 zł/EUR) =	81.000 zł	24	13-1

III. Księgowania:

2.3. Jednostka do przeliczenia kwoty dywidendy stosuje kurs średni NBP z dnia podjęcia uchwały o jej przyznaniu

Przykład

I. Założenia:

Na podstawie danych z poprzedniego przykładu, przy czym spółka posiada własny rachunek walutowy, którego saldo w dniu wypłaty dywidendy wynosiło: 30.000 EUR po 4,20 zł/EUR. Z uchwały o podziale zysku wynika, iż kwota dywidendy ma zostać przeliczona według kursu średniego NBP z dnia podjęcia uchwały, tj. 4,00 zł/EUR (kurs przykładowy). Kwota dywidendy w walucie obcej wynosi zatem: (81.000 zł : 4,00 zł/EUR) = 20.250 EUR.

II. Dekretacja:
 

Opis operacji	Kwota	Konto
				Wn	Ma
1. PK - przeznaczenie zysku netto za 2009 r. na dywidendę dla zagranicznego wspólnika	100.000 zł	82	24
2. PK - zobowiązanie wobec budżetu z tytułu zryczałtowanego podatku dochodowego od dywidendy	19.000 zł	24	22
3. WB - wypłata dywidendy z konta walutowego: (20.250 EUR x 4,20 zł/EUR) =	85.050 zł	24	13-1
4. PK - rozliczenie różnicy kursowej: [20.250 EUR x (4,20 zł/EUR - 4,00 zł/EUR)] =	4.050 zł	75-1	24

III. Księgowania:

---