Wincenty Pol: „Mohort. Rapsod rycerski z podania”

„Cnota sławą się płaci”- pierwszy czterowers

Poświęcenie do Edwarda Tadeusza Bielińskiego

-pieśń o Mohorcie i księciu Józefie

-ważne są stare podania

-świat upadł, bo to co święte zbryzgano błotem

-nowi ludzie wznieśli ołtarz bałwanowi, szczersi żałują i szukają Boga

-świat znowu się nawraca

zasługą wielką jest trzymać krzyż, szablę i pług

-żywot człowieka Bożego pisany po jego śmierci

*nawet poganin nie może drwić ze szlachcic

-rzecz dzieje się w Kalenickim dworze; noc; mróz

-Ksawery mówi, że naród staje się pogański

-opowiada o mężu dzielnym- Litwinie

-zaczyna pan Ksawery opowiadać o Mohorcie

Wieczory Kalenickie:

RAPSOD I:

-Ksawery jako młody mężczyzna zaczął służbę wojskową- ojciec wysłał go z Dubiecka na kresy

-było rycerstwo, bo było sumienie, szacunek dla starszych i ufność w Bogu

-rodzice wyprawili syn a i ojciec kazał mu objechać krewnych

-we Lwowie sprawia sobie mundur i jedzie w stronę Ukrainy

-im bliżej wojska, tym bardziej podekscytowany

-jedzie do Porucznika- poznaje Mohorta, który wygląda jak posąg

-gdy Porucznik przebudził się z drzemki wita go „Niech będzie pochwalony..”

-zadaje krótkie pytania, wita go serdecznie

-rano zauważa, że jest w okopie (na bramie obraz Matki Bożej i napis „Pod Twoje obrony”)

-stanął w szeregu- hejnał krakowski i pieśń pobożna

-Mohort ogląda dobytek Ksawerego

-choć nie było wojny, to na kresach było niespokojnie

-wyruszyli- na przedzie trębacz Kafarek z kogutem Zegarkiem

-śpiew godzinek do NMP

-rozmowa z Mohortem: ”Bóg sieje ludzi, człowiek sypie mogiły”

-trzeba bronić wiary i NMP oraz granic

-przez następne dni Mohort nic mu nie powiedział, ale Ksaweremu tamte słowa zapadły w serce

-Mohort w pierwszej strażnicy kazał trąbić Bogarodzicę

-Mohort wzorem dla chorągwi- karał wybruki (Ksawery nie wiedział o tym i narobił sobie kłopotów)

RAPSOD II:

-Mohort ma „z górą sto lat”, ale jest zdrowy i silny

-pamiętał 5 królów na tronie

-w pacierzu wymieniał imiona hetmanów

-miał wszystko prócz domu, spał w namiocie, nigdy nie chorował

-w monasterze Ojców Bazylianów czuł się jak w domu- na starość chciał tam osiąść

-legenda- dusza czyśccowa ofiarowała mu skarby

-Mohort sumiennie obchodził Wielki Post i Święta Wielkanocne

-w czasie pokoju wszyscy popuszczali pasa, tylko nie Mohort

-dostał wezwanie od Hetmana do Warszawy- tam spotyka Księcia Józefa (uczy go walki)

-król chce go do swojego wojska i chce go uczynić rotmistrzem, ale Mohort nie przyjmuje

-obiad na cześć Mohorta- Mohort wyjeżdża, Książę chce mu towarzyszyć

-piosenka Mohorta: „czas do domu czas/zabawili nas”

RAPSOD III

-od tamtych wydarzen minęło wiele czasu

-listy od Madalińskiego zwiastują przybycie Księcia

-w obozie wyprawiano nawet tańce i bale

-Książę z towarzyszami jadą do jaru, gdzie miał Mohort namiot- jedza tam śniadanie; przyjeżdża Ksiądz Rektor

-następnego dnia uczta na sto osób

-codziennie rano odprawiano Mszę Świętą, potem śniadanie, łowy, obiad, a wieczorem tańce

-Mohort ma 2 stada koni, które opisuje Księciu

-Mohort opowiada o Hetmanie od różańca (który kazał poświęcić jar)

-na Ukrainie słychać o zmroku smutne pieśni

RAPSOD IV:

-zwiastuny czegoś niedobrego (umarli ożywają)-każdy czuje wojnę

-Mohortowi ukazuje się we śnie Hetman, co jest wróżbą śmierci

-jadą do Ojców Bazylianów- spisują „testament” Mohorta (co komu powierza)

-na Mszy leży krzyżem

-Rektor namawia go do pozostania w monasterze

-do klasztoru przybywają wojska Mohorta

-posłowie przyjeżdżają do monasteru- hajdamaki grożą klasztorowi

-po 3 atakach hajdamaki uciekają- ojcowie grzebią trupy

-Tatar Murza ofiaruje swoje wojska Mohortowi

-Mohort z braku dziedzica swój pierścień daruje ziemi

-modły ostatnie, ostatnia wieczerza

RAPSOD V:

-pogodny wieczór, księżyc-ostatni świadek żywota

-tak samo było jak będąc młodym jechał z poselstem o śmierci miecznika; pogrzeb Miecznika- od panny Anny dostaje miecz (kochał ją)

-Hetman po żałobie na dworze Miecznika, kazał Mohortowi tam jechać i prosić o rękę Anny

-zaręczyny Anny z Mohortem

-matka Mohorta mówi o złej wróżbie—w drodze do narzeczonej Mohorta i jego drużbę kra na rzece zniosła od brzegu- drużba umiera

-Mohort dociera na swój ślub, a tam pogrzeb jego narzeczonej w bieli- porywa trumnę i potem nie wie, co z nim się działo

-pewnego ranka się ocknął i wyjechał w świat

-po 3 latach dowiedział się, że Annę powiadomiono o jego śmierci i wpadła w malignę

-Mohort skończył historię rano i wyciągnął różaniec

RAPSOD VI:

-zaczął się marsz wojska do boju

-smutny wymarsz, ale Książę każe śpiewać

-Król w Krakowie; potem na Morawach spotyka arcybiskupa Grama

-o świcie na skrzyżowaniu dróg nie wiedzą jak iść- Król spojrzał lecącemu orłu w oczy, a ten uderzył w drogę środkową

-pierwsza bitwa w Boryszkowicach

-przeprawiają się przez most- most się wali, a nieprzyjaciel zaskakuje ich od tyłu

-Mohort rzuca się pierwszy do walki, wraca jego koń

-po bitwie budują nowy most

-pogrzeb Mohorta; kilka dni później przyjeżdża Rektor- w chwili śmierci zadzwonił dzwonek w celi Mohorta, drzwi od celi pękły

-po wielu latach Księciu przyśnił się Mohort przed śmiercią

28.12. 1852

---