Poradnictwo w zakresie wyboru zawodu
PORADNICTWO ZAWODOWE - jest to profesjonalna pomoc udzielana przez doradcę zawodowego bezrobotnym i poszukującym pracy w wyborze odpowiedniego zawodu i miejsca zatrudnienia oraz pracodawcom w doborze kandydatów do pracy na stanowiska wymagające szczególnych predyspozycji psychofizycznych oraz młodzieży szkolnej w wyborze odpowiedniego kierunku dalszego kształcenia.
Poradnictwo zawodowe i informacja zawodowa polega na udzielaniu:
1) bezrobotnym i poszukującym pracy pomocy w wyborze odpowiedniego zawodu i miejsca zatrudnienia, w szczególności na:
a) udzielaniu informacji o zawodach, rynku pracy oraz możliwościach szkolenia i kształcenia,
b) udzielaniu porad z wykorzystaniem standaryzowanych metod ułatwiających wybór zawodu, zmianę kwalifikacji, podjęcie lub zmianę zatrudnienia, w tym badaniu zainteresowań i uzdolnień zawodowych,
c) kierowaniu na specjalistyczne badania psychologiczne i lekarskie umożliwiające wydawanie opinii o przydatności zawodowej do pracy
i zawodu albo kierunku szkolenia,
d) inicjowaniu, organizowaniu i prowadzeniu grupowych porad zawodowych dla bezrobotnych i poszukujących pracy;
2) pracodawcom pomocy w doborze kandydatów do pracy, w szczególności na udzielaniu informacji i doradztwie w tym zakresie.
Poradnictwo zawodowe i informacja zawodowa są realizowane zgodnie z zasadami:
1) dostępności usług poradnictwa zawodowego dla bezrobotnych
i poszukujących pracy oraz dla pracodawców;
2) dobrowolności;
3) równości bez względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, pochodzenie etniczne, narodowość, orientację seksualną, przekonania polityczne i wyznanie religijne lub przynależność związkową;
4) swobody wyboru zawodu i miejsca zatrudnienia;
5) bezpłatności;
6) poufności i ochrony danych.
Jednym z głównych zadań pracy szkoły jest przygotowanie uczniów do właściwego wyboru szkoły ponadpodstawowej i zawodu. Możemy zobaczyć, że proces ten jest długofalowy i powinien objąć cały okres pobytu dziecka w szkole. Dzieje się tak dlatego, ponieważ nauczyciel może w tym czasie dokładnie poznać możliwości intelektualne uczniów, ich stosunek do nauki, cechy charakteru, zainteresowania, sytuację rodzinną oraz stan zdrowia, a tym samym zorientować się we wszelkich przeciwwskazaniach dotyczących dalszego kształcenia i wyboru zawodu. Praktyka wskazuje, że znaczna część młodzieży( 14-15letniej) nie ma sprecyzowanych zamiłowań i dążeń. Dlatego niezmiernie ważnym czynnikiem jest dobra orientacja nauczyciela w aktualnej i przyszłej sytuacji gospodarczej kraju i własnego regionu. A przede wszystkim jest pożądane budzenie zainteresowania tymi zawodami, które są ważne z punktu widzenia potrzeb gospodarczych kraju, regionu, w których przewiduje się duże możliwości zatrudnienia. Orientacja zawodowa prowadzona w szkole powinna przygotować młodego człowieka, do wyboru zawodu i przyszłej szkoły. Od momentu wyboru zawodu i szkoły rozpoczyna się w życiu człowieka okres stopniowego i pełniejszego uczestnictwa w życiu społecznym. Przygotowanie do wyboru zawodu to przygotowanie do życia, do podejmowania samodzielnych decyzji. Podjęcie przez szkołę obowiązku orientacji i poradnictwa zawodowego oznacza skierowanie uwagi młodego człowieka już w szkole podstawowej na sprawy życia społeczno-zawodowego. Jednak osobom, która pomaga uczniom w podjęciu właściwej decyzji zawodowej jest doradca zawodowy. Często w szkole tę funkcje pełni pedagog szkolny. To on udziela młodzieży niezbędnych informacji i porad odnośnie właściwego wyboru przyszłej drogi zawodowej. Również doradca ocenia cechy psychofizyczne ucznia, jak również kształtuje postawy oraz motywację do wykonywania danego zawodu.
* Osoby udzielające pomocy:
- nauczyciel, wychowawca współpracujący z domem rodzinnym ucznia
- informatorzy, którzy opracowują i upowszechniają informacje o różnych zawodach i kierunkach studiów
- pedagog szkolny, organizujący poradnictwo indywidualne z uczniem oraz poradnictwo grupowe( spotkania z przedstawicielami różnych zawodów, dyskusja z młodzieżą)
- psycholog szkolny
- specjaliści pracujący w poradniach wychowawczo- zawodowych, które współpracują ze szkołą - nauczycielami
* Organizacje, instytucje udzielające pomocy, upowszechniające informację:
- biblioteka szkolna - powinna dysponować dostateczną liczbą książek i czasopism bezpośrednio bądź pośrednio związanych z wyborem zawodu, informatory dla kandydatów do szkół wyższych,
- samorząd szkolny i organizacje młodzieżowe - działające poprzez organizowanie samopomocy koleżeńskiej, utrzymywanie kontaktu z absolwentami szkoły,
- szkolna służba zdrowia - w zakresie dostarczania informacji dotyczących wymagań zdrowotnych przy wykonywaniu pracy w niektórych zawodach,
- poradnia wychowawczo - zawodowa - która poprzez swoich pracowników dostarcza szkole niezbędnych materiałów informacyjnych i metodycznych do prowadzenia informacji zawodowej, prowadzi stałe punkty informacyjne dla młodzieży i ich rodziców, a w miarę potrzeb prowadzi też badania diagnostyczne i utrzymuje stały kontakt z nauczycielami i wychowawcami klas.
- indywidualne i grupowe formy spotkań z rodziną danego ucznia - rzetelna wszechstronnie prowadzona współpraca,
- pozaszkolna służba zdrowia,
- miejscowe zakłady pracy,
- terenowe organy administracji państwowej, które zapewniać będą właściwy przepływ informacji
* Formy pomocy( pracy) w zakresie orientacji zawodowej (poradnictwo zawodowe):
- wycieczki do zakładów pracy, szkół
- filmy zawodoznawcze
- spotkania z absolwentami
- opracowania zawierające charakterystykę poszczególnych zawodów
- dobrze prowadzone i przygotowane koła zainteresowań na terenie szkoły i środowiska lokalnego
- różnorodne zajęcia intelektualne( np. rozwiązywanie rebusów, krzyżówek, posługiwanie się encyklopediami, słownikami itp.)
- spotkania z ciekawymi i znaczącymi ludźmi
- rozwijanie własnych umiejętności( majsterkowanie, śpiewanie, haftowanie itp.)
W poradnictwie zawodowym bardzo ważne jest stałe doskonalenie różnych form pracy rozwijających zainteresowania oraz przygotowujących tym samym do wyboru szkoły, a co za tym idzie zawodu. Na etapie wstępnej orientacji zawodowej nauczyciel rozpoznaje i rozwija wartościowe z punktu widzenia społecznego zainteresowania, kształtuje i ukierunkowuje zainteresowania zawodowe.
Poradnictwo indywidualne
Rozmowa indywidualna ma na celu:
rozpoznanie indywidualnych trudności w znalezieniu pracy,
poznanie preferencji i predyspozycji zawodowych,
wybór odpowiedniego rodzaju pracy, kierunku szkolenia lub przekwalifikowania zawodowego,
motywowanie osoby bezrobotnej do samodzielnego poszukiwania pracy.
Tematyka zajęć obejmuje między innymi:
poznanie swoich słabych i mocnych stron,
odkrywanie własnych umiejętności, możliwości i predyspozycji zawodowych,
analizę lokalnego rynku pracy,
poznanie zasad sporządzania dokumentów aplikacyjnych i metod szukania pracy,
jak powinna wyglądać rozmowa kwalifikacyjna z pracodawcą
W ramach poradnictwa grupowego organizowane są:
- warsztaty aktywizacyjne
- spotkania informacyjne
- Klub Pracy
W Sali informacji zawodowej można skorzystać z :
przewodników po zawodach w wersji książkowej
i elektronicznej, zawierające opisy czynności i zadań poszczególnych zawodów,
literatury dotyczącej poszukiwania pracy, sporządzania dokumentów aplikacyjnych itp.,
wzorów podań, życiorysów i listów motywacyjnych,
testów określających preferencje i predyspozycje zawodowe,
filmów DVD o tematyce zawodoznawczej,
filmów instruktażowych, np.: „Gdzie i jak szukać pracy”, „Rozmowa kwalifikacyjna” itp.
komputerów z dostępem do internetu, gdzie można sporządzić, zmodyfikować czy wydrukować dokumenty interpersonalne, wyszukiwać oferty pracy, komunikować się z pracodawcą drogą elektroniczną, bądź nauczyć się obsługi komputera.
Bibliografia:
Pawłowska R. Poradnictwo pedagogiczne, Warszawa 1986
Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2004 r. N 99, poz. 1001 z późn.zm.)
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2004 r. N 99, poz. 1001 z późn.zm.)
R. Pawłowska, Poradnictwo pedagogiczne, Warszawa 1986, s. 60
R. Pawłowska, Poradnictwo pedagogiczne, Warszawa 1986, s. 61
R. Pawłowska, Poradnictwo pedagogiczne, Warszawa 1986, s. 66
R. Pawłowska, Poradnictwo pedagogiczne, Warszawa 1986, s 68
R. Pawłowska, Poradnictwo pedagogiczne, Warszawa 1986, s 69
R. Pawłowska, Poradnictwo pedagogiczne, Warszawa 1986, s. 62
R. Pawłowska, Poradnictwo pedagogiczne, Warszawa 1986, s. 63
2