Poradnictwo w resocjalizacji
Charakterystyka wybranych strategii poradnictwa:
1) strategia instruktażowa - polega na udzielaniu rad i wydawaniu sądów, doradca probuje kierować zachowaniem osoby potrzebującej pomocy.
2) strategia informacyjna - doradca poucza osobie potrzebującej pomocy takie informacje, które ukształtują jej zachowanie, mysli i odczucia.
3) strategia konfrontacyjna - opiera się na bezpośrednim reagowaniu i stawianiu wyzwań, doradca stosuje różne sposoby wyeksponowania u osoby potrzebującej pomocy zahamowanych postaw, wartości, zachowań, dzięki temu zostają one rozpoznane i zmodyfikowane.
4) strategia oczyszczająca - polega na emocjonalnym wyładowaniu poprzez zastosowanie odpowiednich technik, doradca daje osobie potrzebującej pomocy, możliwość przeżycia odpowiednich emocji, bowiem uwolnienie emocji pomaga lepiej zrozumieć samego siebie i służy osobistemu rozwojowi.
5) strategia katalizująca - umożliwia samodzielną kontrolę własnego postępowania. Doradca kierując uwagę danej osoby na jej zachęca je do przejęcia odpowiedzialności za program pomocy. Dzięki przygotowaniu umowy ściśle określającej prawa, obowiązki obu stron przejmuje on większą kontrolę nad swoim życiem.
6) strategia podtrzymująca - polega na potwierdzaniu, umacnianiu i budowaniu wzajemnych związków. Doradca próbuje wspierać osobę potrzebującą pomocy poprzez akceptowanie jej rozwoju i obustronne porozumienie.
Te strategie można podzielić na 2 style udzielania pomocy
1) instruktażowy ( dyrektywny) - doradca kieruje, instruuje, prowadzi poradobiorcę do właściwych działań (pierwsze 3)
2) ułatwiający (rozwijający) - doradca udziela mniej wskazówek, próbuje zachęcać do wyzwolenia emocji i samodzielnego osiągnięcia własnych celów poprzez odpowiednie działanie ( 3 kolejne)
John Heron - twórca podziału 6 strategii.
++++++++++
Rodzaje poradnictwa ze względu na rodzaj przeżywanych problemów.
W poradnictwie można uwzględnić następujące aspekty:
1) poradnictwo rodzinne :
- poradnictwo przedmałżeńskie, małżeńskie, wychowawcze, seksualne.
2) poradnictwo zawodowe:
- poradnictwo szkolne, zawodowe, zawodowe dla dorosłych, pracy.
Poradnictwo zawodowe - polega na udzielaniu bezrobotnym i poszukującym pracy pomocy w wyborze odpowiedniego zawodu i miejsca zatrudnienia.
Dla pracodawców polega na pomocy w wyborze kandydatów do pracy w szczególności na udzieleniu informacji i doradztwa w tym zakresie.
3) poradnictwo dla osób uzależnionych od komputerów:
- usytuować komputer w miejsce umożliwiające izolowanie się
- korzystać z komputera w obecności innych osób
- zmieniać pory korzystania z komputera i robić przerwy
- notować codziennie swoje aktywności, w tym korzystanie z Internetu
- nie używać w sieci pseudonimów
- rozmawiać o swoim problemie z bliskimi i rodziną
- wykonywać ćwiczenia fizyczne
- dłuższe przerwy korzystania z Internetu
- kontrola swoich myśli dotyczących Internetu
- techniki relaksacyjne
Uzależnienie od zakupów:
- zestawienie wydatków
- unikać pokus
- pozbyć się kart kredytowych
- płacić gotówką lub kartą płatniczą
- unikać promocji, wyprzedaży
- czas spędzać w innych miejscach niż centra handlowe
- poproś o wsparcie najbliższych
- pójść na spacer
++++++
PORADNICTWO ZYCIOWE
Kulczycki M. - Koncepcja problemów życiowych: wiąze się z potrzebą udzielenia pomocy osobom, które znalazły się w krytycznym położeniu, można więc przyjąć ze udzielanie porady to tyle co pomaganie człowiekowi w rozwiązywaniu różnorodnych problemów życiowych.
Kulczycki wyroznia następujące problemy
I problemy bytowe
1. problemy zawodowe wiazą się przede wszystkim z koniecznością zapewnienia sobie warunków materialnych i ze zdobywaniem odpowiedniego przygotowania zawodowego i znalezienia pracy.
2. problemy rodzinne
3. problemy społeczne - wynikaja z dobrowolnego zaanagazowania danej osoby działalność innych ludzi. Często osoby realizujące z wlasnej woli zadania społeczne oczekuja od otoczenia podziwu, uznania szacunku ale często przezywaja frustracje czy rozczarowanie bo oczekiwanie te się nie spełniło.
4. p. towarzyskie
5. p. zabawowe - źródłem problemow może być brak sprzyjających warunkow do udzialu roznego rodzaju rozrywkach w odpowiednim czasie.
II p. podstawowe
1. p zdarzenia fizycznego
2. zd. Psychicznego
3. związane z wlasna osoba
4. powstające na tle relacji społecznych
5. p. związane z nieadekwatnym kontaktem z rzeczywistością - polegaja na tym, ze człowiek postrzega u siebie jak i i w otoczeniu cechy których nie posiada ani on ani otoczenie. Zachowania oparte na nieprawdziwym postrzeganiu rzeczywistym doprowadzaja często do pojawienia się trudnych problemow.
III p. integracyjne
1. p. zw. Z wytaczaniem sobie nadrzednych celow życiowych - polegaja na tym ze osoba które nie potrafia ustalic wartościowej hierarchii celow życiowych prowadza chaotyczne Zycie i mimo sprzyjającym okoliczności nie potrafia wykorzystac tego czym dysponuja.
2. p. zw. ze stosowaniem nieakceptowanych społecznie zasad postępowania
3. p. zw. z madrością zyciową - mądrość życiowa oznacza, że człowiek potrafi w miarę obiektywnie oceniać swoje postępowanie oraz w rozsądny sposób ustosunkowywać się do swoich sukcesów i porażek.
++++++++++
Fazy rozwiązywania problemów życiowych
1. F. wstepna - jednostka dostrzega ze znalazła się w niekorzystnej dla siebie sytuacji
2. F. wyboru celu - człowiek musi zdecydowac się odnośnie swojego dalszego postepowania, dzieki temu wie, jaki ma być kierunek jej dalszego dzialania oraz do czego powinna dążyć.
3. Faza tworzenia programu, która polega na tym, że człowiek tworzy odpowiedni plan zmierzający do osiągniecia celu.
4. Faza realizacji programu - polega na tym, że konieczne jest podjęcie odpowiednich działań ukierunkowanych na osiagnięcie celu. Mogą to być działania dwojakiego rodzaju
A) nastawione na bezposrednią realizacje programu
b) nastawione na wprowadzenie zmian do programu
5. faza osiągnięcia celu - dotyczaca takich osób, które osiagają zamierzony cel
6. faza przejsciowa - czas przezywania sukcesu nie powinien się za mocno wydłużać gdyż może to mieć negatywny wpływ na radzenie sobie z kolejnymi problemami wobec tego jednostka powinna w relacjach z otoczeniem wyodrębniać nowe problemy i starc się w miare skutecznie je rozwiązywać.
Rozwiązania przezywanych nie zawsze musi przebiegać przez wszystkie fazy.
++++++++++
Mediacja jako specyficzny rodzaj pomocy prawnej
Mediacja oznacza pośredniczenie w porze uniemożliwiające zwaśnionym stronom dojście do porozumienia lub pojednania.
Etapy negocjacji
1. budowanie zaufania i kooperacji uczestników operacji
2. ustalanie procedur i reguł gry
3. strukturalizacja problemu i ustalenie planu negocjacji
4. zdefiniowanie kwestii spornej
5. określenie potrzeb i interesów stron rozpatrywanych związku z kwestią sporną
6. poszukiwanie możliwych sposobów rozwiązywania kwestii spornych
7. ocena poszczególnych propozycji rozwiązywania kwestii spornych
8. wybor najlepszego rozwiązania najbardziej optymalnego
9. integracja cząstkowych rozwiązań - budowa całościowego porozumienia
10. dopracowywanie porozumienia, sporządzenie kontaktu
11. formalizacja porozumienia.
Rezultatem negocjacji jest kontrakt, który ma postać listy zyczeń, a także zawiera spis warunków stawianych przez każdych ze stron.
1. podać jasny i szczegółowy opis wymaganego zachowania instrumentalnego
2. podac kryterium dotyczące ograniczeń czasu lub częstotliwości zachowań, które stanowią cel kontraktu
3. wyszczególnić pozytywne wzmocnienia uzależnione od osiagnięcie tago kryterium
4. podać warunki dotyczące awersyjnych konsekwencji niewypełnienia kontraktów w określonym czasie lub z okresloną częstotliwością
5. dołączyć punkt dotyczący premii ustalające dodatkowe pozytywne wzmocnienia za przekroczenia minimalnych wymagań kontraktu
6. określić sposoby obserwacji pomiaru i rejestrowania relacji objętych kontraktem a także procedurą informowania klienta o jego postępach w czasie trwania kontraktu
7. ułożyć plan stosowania wzmocnień w taki sposób aby wystepowały jak najszybciej po wystapieniu relacji.
+++++++++++
Podstawowe aspekty udzielania pomocy
Karol Rogers wymienił 3 podstawowe cechy, których posiadanie stanowi warunek skuteczności udzielanej przez doradce pomocy. Są to: EMPATIA, CIEPLO, AUTENTYCZNOŚĆ.
Empatia - możliwość lub stan wyobrażenia sobie, siebie jako innej osoby i dzielenia z nią jej mysli i odczuć. Empatia może przyjąć postać odzwierciedlenia uczuc, które ma na celu zweryfikowanie podstawowych zawartych w przekazie emocji, które towarzyszą wyrazanym treściom. Empatia może przyjąć też formę odzwierciedlenia treści, które polega na sprawdzeniu czy informacje podane przez osobe poszukującą pomocy zostały dokladnie zrozumiałe.
Ciepło - jest to, co nazywa się bezwarunkowo życzliwym spojrzeniem. Inaczej nazywa się to cechą mianem akceptacji i ciepła. Rogers chciałby doradcy już w I fazie nawiązywania kontaktu dawali mu do zrozumienia, że go akceptują niezależnie od tego w jaki sposób się wyraża i co uczynił. Od doradcy wymaga się stworzenia odpowiedniej atmosfery. |Osoba poszukująca pomocy poczuje się bezpiecznie.
Autentyczność - swobodny sposób porozumiewania się. Osoba potrzebujaca pomocy nie może zgadywać, co jako doradca naprawde ma na mysli, ani próbować rozszyfrowywać rozbieżności między tym co mówisz a tym co wyraza język twojego ciała. Powinna cechować szczerość i bezpośredniość.
Carl Rogers wymienia jeszcze inne cechy doradcy:
Koniecznośc - doradca stara się by osoba potrzebujaca pomocy była specyficzna w doborze słów uzywanych przez w celu wyrazania pogladów, mysli, wizji i uczuc i by jej opis wydarzeń był ścisły.
Aktualnośc - zadaniem doradcy jest zachecenie osoby potrzebującej pomocy do skoncentrowania się na aktualnej sytuacji „tu i teraz”. Zdarza się bowiem tak, że opis bierzących wydarzeń zostaje zablokowane w przeszłych zdarzeniach i nadziejach na przyszłośc. W skutek tego wypowiedziom brak szczerości i niedochodzi do pelnego otwarcia się nieumiejętności porozumienia się z doradcą.
Konfrontacja - ma związek ze wskazaniem rozbieżności miedzy dwoma punktami widzenia osoby doradcy i osoby potrzebującej pomocy. W trakcie udzielenia pomocy ujawniane są miedzy innymi następujące rozbieżności:
1. roznice miedzy prawdziwym i wyidealizowanym obrazem samego siebie jakie ujawnia człowiek potrzebujący pomocy
2. roznice miedzy myslami i odczuciami danego człowieka a jego postepowaniem
3. roznce miedzy rzeczywistym swiatem widzianym przez doradcę i urojonym swiatem jego rozmówcy.
+++++++++
Podstawowe strategie radzenia sobie z sytuacjami trudnymi.
Istnieją 3 sposoby za pomocą których doradca pomaga osobom potrzebującym pomocy jak poradzic sobie z jej problemami.
1. pomoc w opanowywaniu nowych przydatnych w jego sytuacjach umiejętnościach stawiania czoła kłopotom.
2. wzmocnienie posiadanych już umiejętności dawania sobie rady i wskazanie, że mogą być one przydatne w danej sytuacji.
3. pomoc w odzyskaniu utraconych po poniesionej porażce umiejętności stawiania czoła problemom.
3 najwazniejsze strategie uporania się z trudną sytuacja:
1. próba zmiany ich sytuacji mająca na celu rozwiązywanie powstałego problemu.
- poszukiwanie kompromisu miedzy ich własnymi potrzebami i potrzebami innych
- omówienie własnej sytuacji z ludzmi których ona najbardziej dotyczy
- zmiana sytuacji, które pomagają się z nią uporać.
2. zmiana znaczenia przebytej sytuacji stresowej
- racjonalizacja przezycia
- obrócenie negatywnego przezycia w pozytywne
- pozytywne porównanie z innymi.
3. kontrolowanie stresu jako doświadczenia wówczas gdy się pojawia
- Rozluźnienie się i odprężenie
- pozytywna konotacja - wyszukiwanie pozytywów
- czas leczy wszelkie rany
Taktyki i procesy radzenia sobie z trudnymi sytuacjami wg R. Lazarusa
1. etap pierwotnej oceny - okres wielu rozmaitych rozważań, wszelkie zadawane ku sobie pytania dotyczą odniesienia aktualnej sytuacji do przekonań danej osoby, sposoby w jaki widzi siebie.
2. ocena wtórna - taktykami jakimi dysponuje dana osoba, by stawić czoła przeciwnościom.
++++++++++
Kryzys - sytuacja gdy człowiek jest zupełnie niezdolny do uporania się z jakąś sytuacją.
Model Schwarca - model niesienia pomocy osobie jej potrzebującej, która zakłada, że doradca powinien podjąć 7 kroków:
1. pomóc danej osobie zmierzyć się z jej kryzysem tzn. zniechęcać do taktyk i negowania, rozwijać obiektywność w sposobie myślenia danej sytuacji
2. podzielić działania zmierzające do opanowania kryzysu na etapy możliwe do realizacji
3. hamować domysły, zachęcać do obiektywnej i ścisłej oceny wtórnej. To zadanie zakłada, że osoba potrzebujaca pomocy i znajdująca się w sytuacji kryzysowej nieprawidłowo postrzega rzeczywistość. Doradca musi nakłaniać ją do wykorzystywania obiektywnych danych i racjonalnego myślenia tłumiąc jednocześnie jej skłonność do kierowania się emocjami. Ważnym elementem na tym etapie jest zmotywowanie osoby znajdującej się w kryzysie do tego by doceniła własne możliwości stawiania czoła kłopotom
4. unikać nieuzasadnionego optymizmu, tzn. ze doradca powiernic być obiektywny w ocenach dotyczących postępów osoby znajdującej się w kryzysie
5. zniechęcać do projekcji. Projekcja oznacza przypisywanie innym własnych myśli i emocji takich jak gniew, agresja, lęk itd. W istocie stany te cechują osobe przypisującą a nie te której są przypisywane.
6. pomagać ludziom i zachęcac ich do tego by troszczyli się o siebie
7. uczyć umiejętności aktywnego stawiania czoła przeciwnościom. Tzn. doradca nie może ograniczać swej aktywności tylko do wysłuchania i zrozumienia problemu osoby w kryzysie, ale musi przede wszystkim nauczyć ją nowych sposobów wychodzenia z kryzysu.