TEORIA PRZEKŁADU W TEORII LITERATURY
Literatura
Edward Balcerzan, Poetyka przekładu artystycznego, (w:) Edward Balcerzan, Oprócz głosu. Szkice krytycznoliterackie. Poznań 1971, s. 233-248.
Walter Benjamin, Zadania tłumacza (w:) Walter Benjamin, Twórca jako wytwórca. Wyboru dokonał Hubert Orłowski. Wstęp Jerzy Kmita.
Przeł. z niemieckiego Hubert Orłowski i Janusz Sikorski. Poznań 1975,
s. 293-307.
Roman Ingarden, O tłumaczeniach, (w:) O sztuce tłumaczenia.
Pod red. Michała Rysinka. Wrocław 1955, s. 127-190.
Roman Jakobson, O językoznawczych aspektach przekładu, (w:) Roman Jakobson, W poszukiwaniu istoty języka, tom 1. Warszawa 1989, s. 372-381.
Lub: Roman Jakobson, Językowe aspekty tłumaczenia, (w:) Przekład artystyczny. O sztuce tłumaczenia. Księga druga. Wrocław 1975, s. 109-115.
Anton Popovič, Rola odbiorcy w procesie przekładu literackiego, przeł. Janusz Sławiński, (w:) Problemy socjologii literatury. Pod red. Janusza Sławińskiego, s. 205-218.
George Steiner, Po wieży Babel. Problemy języka i przekładu. Przekład Olga
i Wojciech Kubińscy. Kraków 2000.
Przekładalność - podatność wypowiedzi na przekład.
Jest zależna od podobieństw i różnic między systemami językowymi oryginału
i tłumaczenia, a także od stopnia skomplikowania zabiegów językowych w oryginale.
Zróżnicowanie systemowe języków wyklucza w zasadzie możliwości przekładu dosłownego, a czasem zmusza do przekładu wolnego, przy zastosowaniu środków nie odpowiadających wprost oryginałowi, ale zakorzenionych w tradycji kultury i języka, w którym ma funkcjonować tłumaczenie, co może dawać rezultaty artystyczne (przekład kongenialny).
Oprócz przekładu z języka naturalnego na inny język naturalny (przekład interlingwistyczny) dokonuje się też przekładu na odtworzeniu treści danej wypowiedzi za pomocą znaków należących do innego systemu znakowego,
np. przekład dzieła literackiego na język filmu lub teatru (przekład intersemiotyczny).
Przekład - wymiana kulturowa
sprawia, że ludzie różnych narodowości i kultur dzięki literaturze mogą się porozumieć
Dante stworzył jeden z pierwszych traktatów o językoznawstwie. Stworzył język literacki.
pierwszy przekład - Biblia
coine - język ogólnonarodowy
jezuici - akcje misyjne, prace translatorskie
kultura europejska = dziedzictwo greki, łaciny, judaizmu, chrześcijaństwa
Przekład - czynność polegająca na sformułowaniu w danym języku wypowiedzi stanowiącej odpowiednik wypowiedzi powstałej wcześniej w innym języku
(tj. oryginału); także wytwór tej czynności.
Sprowadza się do znalezienia w obrębie macierzystego języka takich środków, które przekazywałyby wiernie informacje zawarte w wypowiedzi tłumaczonej, a także stanowiły równoważnik zastosowany w niej sposób ukształtowania, co jest szczególnie istotne przy przekładzie dzieł literackich.