Wykład 3

Dr Wiłkość

21-02-2010r.

PŁATY CZOŁOWE:

- lobus frontalis- parzysta część kresomózgowia ograniczona od tyłu bruzdą środkową, a od dołu bruzdą boczną półkuli mózgu

W obrębie płatów kresomózgowia wyróżniamy bruzdy i ograniczone przez nie zakręty mózgu:

POLA BRODMANNA

- to różnice na podstawie cytoarchitektury obszaru mózgu

- jako pierwszy ich lokalizację określił w 1907 roku niemiecki neurolog Korbinan Brodmann. Opisywane prze niego pola od 1 do 52 z niewielkimi zmianami stosowane są do dziś

PŁATY CZOŁOWE:

- pierwszorzędowa (pierwotna) kora ruchowa (pole 4)

zakręt przedsionkowy- ruchy dowolne

- drugorzędowa kora ruchowa (przedruchowa) (pole 6) zakręt czołowy górny i środkowy- planowanie kompleksowych ruchów obejmujących znaczne obszary ciała:

• dodatkowe pole ruchowe (ang. SMA- supplementary- motor- area)

• pole przedruchowe (ang. PMA- pre-motor- area)

• częściowo pole 8

- kora przedczołowa (pole 9, 10, 45, 46) zakręt czołowy górny i środkowy- świadomość, myślenie, wyższe czynności poznawcze i emocjonalne, planowanie ruchów gałek ocznych + podstawno- przyśrodkowa (pole 9, 10, 24, 32) zachowanie, wyższe czynności emocjonalne i poznawcze

- kora ruchowa mowy- ośrodek Brocka (pole 44 i 45) wieczko czołowe- wypowiadania słów, ruchowy ośrodek mowy

- czołowy ośrodek skojarzonego spojrzenia- zakręt czołowy górny i środkowy (część pola 6, 8, 9) - ruchy gałek ocznych

- część górna - funkcje ruchowe, pierwotna kora ruchowa, kora przedruchowa, dodatkowo kora ruchowa

- pamięć wyuczonych działań ruchowych, np. taniec, nawyki, wyrazy twarzy

- lewy płat - obszar Brocka (mowa)

- pola czołowe oczu (ruch gałek ocznych)

- część przedczołowa „ zdawanie sobie sprawy” i planowanie i inicjacja działania w odpowiedzi na zdarzenia; oceny sytuacji, przewidywanie konsekwencji działań

- konformizm społeczny, takt wyczucie sytuacji

- analiza i kontrola stanów emocjonalnych i ekspresji językowej

- uczucie błogostanu, frustracji, lęku i napięcia

- lewy płat - kojarzenie znaczenia i symbolu (słowa), kojarzenie sytuacyjne

- wola działania, podejmowanie decyzji, relacje czasowe, kontrola sekwencji zdarzeń

EFEKTY USZKODZENIA PŁATÓW CZOŁOWYCH

- utrata możliwości poruszania częściami ciała

- afazja Brocki

- niezdolność do wykonywania sekwencji ruchów przy wykonywaniu czynności

- niezdolność do działań spontanicznych

- schematyczność myślenia

- „zapętlenie” - uporczywe nawracanie do jednej myśli i perseweratywność

- trudności w koncentracji na danym zadaniu, trudności w rozwiązywaniu problemów

- niestabilność emocjonalna, zmiany nastroju

- zmiany osobowości

- nieakceptowane zachowania społeczne i zachowania agresywne

- prawy tylny - trudności w rozumieniu kawałów i śmiesznych rysunków

ZESPÓŁ CZOŁOWY

- zespół objawów psychoorganicznych związanych z uszkodzeniem okolicy czołowej mózgu

- w czystej postaci wiąże się z uszkodzeniami kory płatów czołowych. Towarzyszyć mu mogą objawy nie związane z uszkodzeniem kory i nie wchodzące w skład obrazu klinicznego zespołu np. związane ze wzrostem ciśnienia śródczaszkowego lub uszkodzenia innych części mózgowia przez proces rozrostowy

- objawy psychopatologiczne guzów okolicy czołowej wyprzedza objawy neurologiczne. Przebieg choroby zależy od charakteru guza, oponiaki rosną powoli i okres objawów psychiatrycznych jest dłuższy, guzy złośliwe głównie glejaki, cechuje krótki wywiad, objawy neurologiczne pojawiają się wcześniej

- większość autorów jest zdania, że nie istotne jest który płat, lewy czy prawy, objęty jest procesem rozrostowym

- znaczenie ma natomiast fakt czy proces lokalizuje w górnej części płatu (od strony sklepistości) czy w części przy podstawnej (nadoczodołowej).

Zespół czołowy ze sklepistości (zespół przedczołowy grzbietowo-boczny, zespół wypukłości czołowej)

- zaburzenia napędu psychoruchowego

- zanik inicjacji, spontaniczności

- apatia

- abulia (brak woli)

- dysforia

- nastrój tępy, mrukliwy

- labilność uczuciowa

- obniżenie uczuciowości wyższej, uczuć społecznych, poczucia odpowiedzialności, ambicji

- deficyty uwagi przypominania myślenia abstrakcyjnego, myślenia logicznego

Zespół czołowy z części nadoczodołowej (zespół oczodołowy , zespół oczodołowo-czołowy):

- obniżenie lub zanik uczuciowości wyższej

- niedostosowany afekt

- odhamowanie

- brak wglądu

- osłabiony krytycyzm

- nastrój labilny, wacha się między beztroskim a gniewliwym

- skłonność do opowiadania niemądrych żartów i często niewybrednych historyjek o treści erotycznej (nastrój moria tyczny - pusta wesołkowatość)

- podstawowe umiejętności językowe, pamięć i procesy poznawcze zwykle są niezaburzone

Zespół czołowy przyśrodkowy (zespół przyśrodkowo czołowy) w którym uszkodzenie dotyczy przedniej części obręczy

- głównym objawem uszkodzenia jest apatia z utratą motywacji i zmniejszoną aktywnością celową. Występuje osłabienie kończyn i brak kontroli nad zwieraczami.

---