Zagadnienie nr 9
Szkola durkheimowska
W 1898 r. Durkheim zalozyl pismo”Annee Sociologique” („Rocznik Socjologicsny”), pismo socjologiczne i pierwsze pismo z dziedziny nauk społecznych we Francji. W roczniku prezentowano przegląd aktualnych badań, przez co pismo mialo ważny wpływ na rozwój nauk społecznych we Francji. Publikował tam prace Durkheim i jego współpracownikcy (przedstawiciele socjologii, antropologii, historii), często pozostający pod jego intelektualnym wpływem: Célestin Bouglé, Marcel Mauss, Henri Hubert, Robert Hertz, Maurice Halbwachs, and François Simiand. (wiki PL i EN)
Pamiec zbiorowa wg Maurice'a HALBWACHSA
Wg MW spoleczenstwo moze posiadac „zbiorowa pamiec” i ta pamiec zalezy od ram, w jakich dana grupa istnieje wewnatrz danego spoleczenstwa: „spoleczne ramy pamieci”. Pamiec zbiorowa polega na umiejetnosci rekonstruowania przeszlosci przez pamietajacy podmiot wspomaganej i warunkowanej przez przynaleznosc do grupy, ktora udostepnia ramy, w ktorych to z kolei umieszca sie fakty. W praktyce oznacza to, ze wspomnienia jednostki zaleza od grupy; do ktorej ona przynalezy.
Pamięć zbiorowa, pamięć społeczna - zespół wyobrażeń o przeszłości grupy, a także wszystkich postaci i wydarzeń z tej przeszłości
Halbwachs pokazał, że kryzys społeczny pociąga za sobą nie tylko ujednostkowienie, ale i wyobcowanie się ze społeczeństwa wielkich grup ludzkich, przede wszystkim klasy robotniczej.
Klasa społeczna to zjawisko ze sfery świadomości społecznej. Istotny dla niego problem to fakt niejednakowego uczestniczenia różnych klas w życiu społecznym, przy czym wyróżnikiem klas nie jest jak u Marksa dostęp do środków produkcji, tylko potrzeby i sposób ich zaspokajania. (polska Wikipedia za Szackim & wiki English)
Antropologia Marcela Maussa
Marcel Mauss znany przede wszystkim ze swojej koncepcji daru i studiów nad religijnymi, prawnymi i mitologicznymi aspektami dawania i wymiany. (Kultura darów (określana także jako społeczność darów, wspólnota darów, kultura prezentu lub niepoprawnie ekonomią darów) - termin antropologiczny oznaczający społeczność, w której status społeczny i relacje zależności między partycypującymi tworzone są w oparciu o bezinteresowną wymianę dóbr. Innymi słowy kultura darów to kultura, w której uczestniczący przekazują dobra posiadające wartość na poczet kształtowania dobrobytu swojej społeczności.)
W swej ksiazce „Esej na temat daru” Mauss twierdzi, ze dary nie sa nigdy „za darmo” - dary to nosniki wymiany szacunku, podarunek wywoluje reakcje odwzajemnienia, angazuje poczucie honoru zarowno dawy jak i odbiorcy, i jest, wg terminologii durkheimowskiej, „totalnym czynem spolecznym”. Transakcje obdarowywania sa uznawane za magiczne, gdyz uwaza sie, ze darczynca wraz z darem przekazuje czesc siebie drugiej osobie, i ten zwiazek wywoluje powstanie wiezi spolecznej. Obdarowany musi odwzajemnic pod grozba utraty czci i honoru oraz kar magicznych (np.utrata duszy). Obdarowywanie opiera sie wobec tego na 3 obowiazkach:
1. darowania
2. przyjecia
3. odwzajemnienia.
Teorie kultury darow sa odpowiedzia na zjawisko alienacji miedzy ludzmi a rzeczami w swiecie zachodnim. W spoleczenstwach lub grupach praktykujacych kulture darow, przedmiot nigdy nie jest „wyobcowany” od dawcy, niesie w sobie czastke jego tozsamosci, i to tozsamosc dawcy pobudza do wzajemnosci, nie sam przedmiot. Wzjamnosc jest oczekiwana w czasie i to oczekiwanie wytwarza wiez. Wedlug Mauss, „darmowy dar” jest zaprzeczeniem natury daru, gdyz tylko oczekiwana wzajemnosc pozwala na wytworzenie wiezi. W swietle teorii Durkheima nt.solidarnosci; Mauss twierdzil, we solidarnosc powstaje wlasnie dzieki wieziom wytworzonym przez dary. (wiki EN)