1.Szczelinowość a ...............(cos tam było) skał

Szczelinowatość skał- są to efekty różnych procesów geologicznych (nacisku i naprężeń), które powodują popękania skał i rozwarcia( nieciągłości) masy skalnej bez widocznego przesunięcia lub z przesunięciem w płaszczyźnie przekroju.

Szczeliny syngenetyczne- powstają na wskutek działania sił wewnętrznych w czasie powstawania niektórych skał. Przede wszystkim daje on się zaobserwować podczas krzepnięcia magmy, co powoduje kurczenie się masy skałotwórczej. Ładnie widać w granicie i bazalcie- ciosy.

Szczeliny tektoniczne- powstają w skałach wskutek ciśnień zewnętrznych występujących podczas ruchu skorupy ziemskiej. Bardzo często są wodonośne.

Szczeliny wietrzeniowe- powstają w wyniku procesu wietrzenia fizycznego( nasłonecznienie, wahania temperatury, działalność mrozu). Występują do 30 m- czyli do zasięgu wahań temperatury.

2.Podziemne strefy saturacji/aeracji

Strefa aeracji (napowietrzenia)- strefa pomiędzy powierzchnią terenu a zwierciadłem wód podziemnych. Wolne przestrzenie pomiędzy skałami są częściowo wypełnione wodą lub powietrzem. Woda w postaci ciekłej może występować jako woda związana (higroskopijna, błonkowata lub kapilarna) lub jako woda wolna (wsiąkowa lub zawieszona). Woda w strefie aeracji może także występować w postaci pary wodnej. Wody w tej strefie pozostają w ścisłym kontakcie z powietrzem i nie tworzą ciągłego horyzontu.

Strefa saturacji- warstwa skalna, w której wolne przestrzenie (szczeliny, pory) są całkowicie wypełnione wodą. Od strefy aeracji oddzielona jest zwierciadłem wód podziemnych. Wody w strefie saturacji dzielimy na gruntowe, wgłębne i głębinowe.

3.definicje: hydroizohipsy, hydroizobaty

Hydroizohipsy- jak wiemy zwierciadło wody gruntowej prawie nigdy nie jest zupełnie poziome. Najlepszym odwzorowaniem kształtu zwierciadła wody gruntowej jest zastosowanie właśnie hydroizohips. Są to linie krzywą łącząca punkty zwierciadła wody leżące na tej samej wysokości względem przyjętego poziomu odniesienia. Z reguły jest to poziom morza(ale może być on inny).

Hydroizohipsy odzwierciedlają kształt zwierciadła wody występujące w tej samej określonej geologicznie warstwie wodonośnej i linie krzywe zamknięte nie mogą się przecinać.

Hydroizobaty- linie równych głębokości zwierciadła wody gruntowej od powierzchni terenu. Mapa hydroizobat- mapa warstwy suchej.

Hydroizopiezy - linie łączące punkty wykazujące tę samą wysokość ciśnienia.

4.Własności organoleptyczne wód podziemnych

I. Przeźroczystość i mętność

Przeźroczystość wody jest to zdolność do przepuszczania przez nią promieni świetlnych. Odwrotnością przejrzystości jest mętność (zdolność do absorbowania promieni świetlnych).

Obie te właściwości zależą od drobnych zawiesin pyłowych lub koloidalnych pochodzenia mineralnego lub organicznego. Wody podziemne, dzięki filtrującemu( oczyszczającemu) działaniu ziarn w skałach porowatych są przeważnie doskonale przeźroczyste. Oznaczenie przejrzystości przeprowadza się w szklanym cylindrze Snellena i polega na określenia wysokości słupa wody, przez którą wzorcowy druk daje się odczytać.

II. Smak

Sole i gazy rozpuszczone w wodzie oraz zawarte w niej zawiesiny koloidalne nadają jej różny smak. Odczucia smakowe zależą od :

-wrażliwości narządów smaku( tj. kubków smakowych na języku),

-temperatury wody,

-jakości i ilości zawartych substancji.

Smak może być oceniony według stopnia, czyli intensywności i jakości odczucia
a) stopień odczucia- warunkowo zależy przede wszystkim od jakości rozpuszczonych substancji.

0- brak ,1- b. słaby, 2-słaby, 3-wyraźna, 4- silny, 5- b.silny.

b) wrażenie odczucia:

-przyjemne (węglany, wodorowęglany)

-nieprzyjemne (siarkowodór)

-orzeźwiający (ditlenek węgla)

c) jakość odczucia- zależy od charakteru rozpuszczonych substancji

-smak słony (sole)

-smak gorzki (siarczany)

- smak słodki (subst. organiczne)

- smak kwaśny (ałuny)

Posmak- inne odczucia jakości smaku, mogą być bardzo różne, np. posmak metaliczny, rybi, fenolowy, słodkawy

Badanie smaku przeprowadza się prze kilkakrotne branie do buzi małymi porcjami bez połykania w temp naturalnej i po lekkim podgrzaniu.

III. Zapach
Odczucia zapachowe zależą od:
-wrażliwości powonienia,
-temperaturę wody,
-jakości i ilości rozpuszczonych lub zawieszonych w wodzie substancji

1. Określanie zapachu według stopnia odczucia:

0- brak ,1- zapach b. słaby, 2-zapach słaby, 3-zapach wyraźny, 4- zapach silny, 5-zapach b.silny.

2. Wyróżniamy dwie zasadnicze grupy
a) Zapach pochodzenia naturalnego:

-zapach roślinny(oznacza się literą R) -wywołane związkami roślinnymi, które nie znajdują się w stanie rozkładu. Wyróżniamy m.in. zapach torfowy, ziemisty, błotny, mszysty, kory drzewnej itp.

-zapach gnilny (G) spowodowany obecnością w wodzie substancji organicznych znajdujących się w stanie rozkładu. Wyróżniamy m.in. zapach stęchły, zbutwiały, zgniłych jaj ,itp.

b) Zapach pochodzenia nienaturalnego, określanego mianem specyficznych (S), które powodowane: są zanieczyszczeniem wody podziemnej (głownie ściekami), naturalnymi substancjami mineralnymi lub substancjami sztucznymi. Wyróżniamy zapach chlorowy, fenolowy, fekalny, ropny, benzynowy.

IV.Barwa(Rzeczywista -ozpuszczone związki. Pozorna- mechaniczne zawiesiny, które mogą być usunięte)

Wody podziemne są przeważnie bezbarwne Bardzo rzadko występujące zabarwienie może być wynikiem zawartych w wodzie niektórych związków mineralnych i organicznych albo mechanicznych zawiesin. Związki humusowe nadają wodzie zabarwienie żółtawe lub brunatne, kwaśne sole żelaza- zielonkawoniebieskawe, siarkowodór- lekko szmaragdowe, wolna siarka- niebieskawe.

5.Wody lecznicze

Wody lecznicze to podziemna mineralna lub słabo zmineralizowana, bakteriologicznie i chemicznie bez zarzutu, o niewielkich wahaniach składu chemicznego i właściwości fizycznych, o właściwościach leczniczych udowodnionych na podstawie badań naukowych lub długotrwałej obserwacji lekarskiej i uznaną za leczniczą przez Ministra Zdrowia i Opieki społecznej. Wody lecznicze zaliczymy do kopalin podlegających prawu górniczemu, tzn. są otoczone prawną opieką w zakresie ich eksploatacji i ochrony.

Charakteryzują się następującymi cechami:

- zawierają w jednym litrze co najmniej 1000mg składników stałych oraz wykazują trwałość cech fizycznych i składu chemicznego lub
- wykazują radoczynność co najmniej 2nCi/l(woda radonowa- aktywność promieniowania 74Bg/dm³) lub mają temperaturę co najmniej 20­°C na wypływie z otworu wiertniczego, ujętego źródła lub innego ujęcia(w. termalne) oraz stabilności cech fizycznych i składu chemicznego lub

- zawierają w jednym litrze jeden z następujących składników: co najmniej 10mg jonu żelazawego lub żelazawego, 2mg jonu fluorkowego, 1mg jonu jodkowego, 1mg jonu siarczkowego lub innego związku siarki (II) wartościowej, 70 mg kwasu metakrzemowego, 250 mg dwutlenku węgla niezwiązanego( 250-999 mg CO₂- w. kwasowęglowe, ≥1000mg CO₂ - szczawa)

Podział wód leczniczych:

a) według współczynników farmakodynamicznych ( składników swoistych)- minimalne stężenie pewnych składników lub minimalna wartość własności fizycznych działających leczniczo.

b) klasyfikacja anionowo- kationowa- zawartość głównych jonów:

*
- woda wodorowęglanowa;

-
- podgrupa alkaliczna

-
- podgrupa ziemno-alkaliczna

*
- woda chlorkowa- solanki

-
- chlorkowo-sodowa (woda słona, solanka)

-
- chlorkowo- wapniowa

-
- chlorkowo- magnezowa solanki ziemne
*
- woda siarczanowa

-
- siarczanowo-sodowa (glauberska)

-
- siarczanowo-wapniowa (gipsowa)

-
- siarczanowo- magnezowa (gorzka)

-
-siarczanowo- żelazista (witriolowa)

c) ze względu na kryteria fizjologiczne:

* Ciśnienie osmotyczne, powodowane przez cząstki rozpuszczone w wodzie. jest wprost proporcjonalne do stężenia roztworu. Wpływa m.in. na temperaturę krzepnięcia.
- hipoosomatyczna <0,9% roztworu NaCl

- izoosomatyczna =0,9% roztworu NaCl

- hiperosomatyczna >0,9% roztworu NaCl

*temperatura:

- hipotermalne T= 20-35°C

- homotermalne T= 35-40°C

- hipertermalne T>40°C

6.Wyprowadzić wzór na średni dopływ wody o zwierciadle swobodnym

Wyprowadzenie bierzę się z równania krzywej depresji oraz wzoru na wydatek:

oraz przyjmując że ruch wody odbywa się zgodnie z prawem Darcy
stąd mamy
i teraz całkując po:
oraz
otrzymujemy
a następnie po zmianie logarytmów na dziesiętne i przekształceniu otrzymujemy:

7.Zasoby statyczne i dynamiczne wód podziemnych

Ogólnie przez zasoby jakiegoś surowca rozumiemy wyrażoną w jednostkach objętościowych lub wagowych ilość tego surowca zawartą w złożu lub jego jakiejś części. Do określenia zasoby wody podziemnej stosuje się inne kryteria niż w przypadku surowców mineralnych takich jak węgiel, ropa naftowa, rudy, ponieważ specyficzne właściwości wód podziemnych są takie że zasoby wody podziemnej są przeważnie w ruchu oraz są na ogół odnawialne.

Zasoby podzielone ze względu na kryterium hydrodynamiczne:
a) zasoby statyczne (zwane wiekowymi)- obejmują całkowitą objętość wody wolnej znajdującej się w porach, próżniach bądź szczelinach jakiegoś określonego hydrogeologicznego poziomu wodonośnego. Ilość ta określa się niezależnie od ruchu wody, a więc taj jakby całkowita ilość wody nie była zasilana ani drenowana. Jednostką są [km³] lub [m³]
Zasoby statyczne mogą być

-odnawialne- uzupełniane dzięki naturalnym czynnikom zasilania. (Wody przypowierzchniowe, gruntowe i wgłębne)

- nieodnawialne- otoczone zewsząd utworami nieprzepuszczalnymi(wody głębinowe), bądź też zasoby których uzupełnianie trwa bardzo długo.

b) zasoby dynamiczne- ilość wody, która w jednostce czasu przepływa przez przekrój poprzeczny określonego hydrogeologicznie poziomu wodonośnego. Jednostka [m³/s],[ m³/h]. zasoby dynamiczne dzielimy na:

-stałe- zaliczamy do nich część zasobów, które przepływają w jednostce czasu przy najniższym w wieloleciu stanie zwierciadła

- zmienne- obejmują tę cześć, która płynie między najniższym a najwyższym w wieloleciu stanie zwierciadła.

8. Wody złożowe.

Wody złożowe to wody podziemne towarzyszące prawie każdemu złożu surowców mineralnych. Do wód złożowych można zaliczać wody gruntowe, wgłębne lub głębinowe. Dokładne ich rozpoznanie ma istotne znaczenie dla projektowania kopalń, urządzeń odwadniających i bezpiecznego prowadzenia robót i eksploatacji złoża.
Wśród wód towarzyszących złożom kopalin stałych takich jak węgiel kamienny ,rudy metali itp. wyróżniamy następujące:
- wody nadzłożowe- występujące ponad złożem w jego nadkładzie i mogące tworzyć jeden, kilka lub kilkanaście poziomów,

-wody śródzłożowe- tworzące poziomy wodonośne w obrębie samego złoża miedzy jego stropem a spągiem

- wody podłożowe- występują w poziomach podścielających złoże poniżej jego spągu.

9. Genetyczne rodzaje wód podziemnych

Wody podziemne dzielimy na:
wody infiltracyjne (meteoryczne)- powstają na wskutek wsiąkaniu (infiltracji) opadów atmosferycznych w głąb skorupy ziemskiej.

wody kondensacyjne- wody podziemne które powstały z kondensacji pary wodnej zawartej w powietrzu i wypełniającej pory i wolne przestrzenie w glebie, gruntach i skałach.

wody juwenilne- hydrotermalne roztworu będące pomagmowymi resztami wydzielonymi w ostatnim etapie procesu krzepnięcia magmy.

wody reliktowe- wody pochodzące z dawnych epok geologicznych, będące resztkami dawnych mórz bądź starymi wodami infiltracyjnymi. Na ogół są zewsząd odizolowane warstwami nieprzepuszczalnymi.

wody metamorficzne - powstają na skutek zmian ciśnienia, temperatury, zmieniającego się klimatu. Są często silnie związane ze skałą, częściowo też nie biorą udziału w obiegu wód podziemnych

10. Porowatość, a porowatość efektywna

Porowatość jest przede wszystkim cechą charakterystyczną dla osadowych skał okruchowych i piroklastycznych, cechującą się strukturą ziarnistą. Wolne przestrzenie między ziarnami nazywamy porami. Z racji występowania róznych kształtów oraz wielkości ziarn kształt, porów jest nieregularny oraz nie przejawia żadnych prawidłowości. Ze względu na ruch wody w porach, jak i działania sił międzycząsteczkowych, przyjmuje się podział:

-nadkapilarne- o średnicy większej niż 0,5mm, umożliwiające wodzie wolnej poruszanie się w nich pod działaniem siły ciężkości,

-kapilarne- o średnicy 0,5-0,0002mm w których woda odbywać może jedynie ruchy kapilarne

- subkapilarne- o średnicy mniejszej niż 0,0002 mm, w których woda zostaje całkowicie związana i unieruchomiona działaniem sił cząsteczkowych.

Porowatość określa się za pomocą współczynnika i wskaźnika porowatości:

Współczynnik- stosunek objętości porów do objętości całej próbki

Wskaźnik porowatości- objętość porów do objętości ziarna

Porowatość zależna jest od kilku czynników.
a) jednorodność uziarnienia- jeden z najważniejszych czynników. Im bardziej zróżnicowane są średnice ziarn, im skała jest różnoziarnista, tym mniejsza jest porowatość. Wynika to bowiem ze tego że mniejsze ziarna wchodzą między ziarna o większej średnicy i zatykają pory zmniejszając ich objętość.

b)kształt ziaren- porowatość w skałach zbudowanych z ziarn okrągłych jest większa niż w skale zbudowanej z ziarn ostrokrawędzistych, płytkowatych lub tabliczkowych. Te ostatnie mogą ułożyć się bardziej ściśle oraz krawędzie i naroża wchodzą ciasno miedzy inne ziarna i w ten sposób zmniejszają wymiary porów.

Porowatość zależy od bardziej lub mniej ścisłego ułożenia ziarn. Ułożone w sposób sześcienny, porowatośc 48% , a romboedrycznie 26%.

c)stopień scementowania(skały okruchowe)- w trakcie diagenezy może wytrącić się spoiwo występujące miedzy ziarnami wypełnia częściowo pory i powoduje zmniejszanie ich pierwotnej objętości.

Porowatość efektywna- część objętości porów w skale, która bierze czynny udział w przepływie wody podziemnej a wynika to z tego, że ziarna mineralne w stanie naturalnym tj, nie poddane prażeniu w temp 105°C otoczone są warstewkami wód związanych dlatego wymiary porów ich objętości V_z są mniejsze, czyli por przepuści przez siebie mniej wody .

11. Wyprowadzić wzór na studnię niedogłębioną.

gdzie Q_w- wydatek studni niedogłebionej, Q_i- wydatek studni zupełnej, idealnej, b- poprawka Forchheimera

w zwierciadle swobodnym:

w zwierciadle napiętym

gdzie:

l- długość robocza filtra w metrach tj. długość odcinka która przepuszcza prze siebie wodę do wnętrza otworu

h- wysokość obniżonego zwierciadła wody w otworze

m- miąższość warstwy wodonośnej w metrach

Jeżeli otwór badawczy nie doszedł do spągu warstwy wodonośnej to nieznana jest jej miąższość ani też wysokość zwierciadła nad podstawą. W tym wypadku należy przyjąć strefę aktywną tj. tę część warstwy wodonośnej, z której odbywa się rzeczywiście dopływ wody do otworu:
s- depresja

Rysunek( będzie)

Podstawiając mamy następujące wzory

-zwierciadło swobodne:

-zwierciadło napięte :

12. Wody podziemne strefy aeracji

a) woda higroskopijna- wynika z działań sił molekularnych tzw, adsorpcji czyli zdolności do skupiania lub zagęszczania na powierzchni ciała stałego drobin gazów, par lub różnych rodzajów jonów z roztworów, zjawisko to zachodzi głownie na granicy dwóch stykających się faz- stałej i gazowej lub stałej i ciekłej. W adsorpcji mogą działać siły przyciągania międzycząsteczkowego, międzyatomowego, jak również elektrycznego. Zdolności adsorpcyjne mają przede wszystkim ciała o dużym stopniu dyspersji, czyli rozdrobnienia, a więc ciała koloidalne i sproszkowane, a także silnie porowate.

Adsorbowana woda pokrywa cząstkę mineralną warstwą o grubości zależnej od wymiaru ziarna i względnej wilgotności powietrza. Woda higroskopijna jest związana z ziarnami najsilniej i jej usuniecie wymaga suszenie próbki w temp 105-110°C przez co najmniej kilka godzin. Własności- duża gęstość około 2g/cm³ i zamarza w temp -78°C, nie przekazuje ciśnienia hydrostatycznego, nie rozpuszcza w sobie innych substancji i też nie posiada zdolności ruchu.

b) woda błonkowata- Jeśli skała znajdująca się w strefie aeracji osiągnie maksymalny stan wilgotności higroskopijnej, proces adsorpcji drobin wody zostaje przerwany, jednak nadal trwa proces wiązania wody pochodzącej z ciekłej wody przez ziarna mineralne. Wiązanie odbywa się dzięki siłom elektrycznym (dipolowy charakter wody). Wyróżniamy dwie warstwy wody błonkowej:
- wewnętrzną- bardziej trwale związana, leżąca bezpośrednio w warstwie wody higroskopijnej i mające podobne właściwości

- zewnętrzna- luźniej związana z ziarnami mineralnymi. Jej temperatura zamarzania jest niższa niż 0°C. Nie przenosi ciśnienia ona ciśnienia hydrostatycznego i posiada pewną ograniczoną zdolność rozpuszczania

Ciekawą właściwością wody błonkowej jest że posiada zbliżone właściwości do wody ciekłej w miarę oddalania się od powierzchni ziarna mineralnego. Jeśli dwa ziarna otoczone błonkami o różnej grubości zetkną się ze sobą, to woda błonkowa będzie się przemieszczać dopóki grubość obydwu błonek i napięcie na ich powierzchni nie zostanie wyrównane.

c) woda kapilarna- jednym z objawów działania sił molekularnych jest zjawisko włoskowatości, które polega na tym, że w bardzo wąskich rurkach, zanurzonych w cieczy poziom jej podnosi się lub opada.

W skałach, w których występują wąskie szczelinki lub kanaliki, woda podnosi się w naczyniach kapilarnych ponad swoje zwierciadło swobodne. Wodę taka nazywamy właśnie kapilarną. Geneza powstania jest działanie siły spójności, które starają skurczyć ciecz do jak najmniejszych rozmiarów wskutek powstającego napięcia powierzchniowego. Ponadto występuje siła przylegania między cieczą a cząsteczką ciała stałego.

Wznoszenie się cieczy będzie trwało dopóki ciężar słupa cieczy nie zrównoważy napięcia powierzchniowego
dla szkła h=0,15/r

Pory i kanaliki w skałach i gruntach okruchowych tworzą splot naczyń włoskowatych o różnej i zmiennej średnicy. Wznosząca się kapilarnie woda osiąga praktycznie poziom mniej więcej równy. Jeśli napotka zbyt duże pory lub kanaliki, omija je lub przestaje się podnosić.

Proces włoskowatego podciągania wody skałach i gruntach nazywamy kapilarnością czynną, natomiast utrzymywanie się wody kapilarnej po obniżeniu zwierciadła przy zachowaniu jej maksymalnej wysokości nazywamy kapilarnością bierną.

d) woda wsiąkowi- woda atmosferyczna lub przypowierzchniowa, która infiltrując przemieszczająca się za pomocą sił grawitacji wskroś strefy aeracji. Jeśli wilgotność strefy aeracji nie osiągnęła pełnej wilgotności molekularnej lub kapilarnej to woda wsiąkowa zostaje zużyta przez siły na uzupełnienie tych dwóch rodzajów wód, reszta ścieka do strefy saturacji. Nie odgrywa znaczącej roli.

e) woda zawieszona- występuje, kiedy w strefie aeracji, w utworach dobrze przepuszczalnych występują soczewki i mniejszej przepuszczalności lub nieprzepuszczalne. Jeśli woda wsiakowa napotyka w swej cedrówce taką nieprzepuszczalną soczewkę, zatrzymuje się na jej stropie i gromadzi się w porach ponad nią.

13. Zasoby wód podziemnych: dyspozycyjne i eksploatacyjne

Zasoby eksploatacyjne stanowią cześć naturalnych zasobów dynamicznych lub statycznych, których pobór nie naruszy w sposób szkodliwy reżimu i równowagi hydrogeologicznej określonego środowiska, ani nie wyrządzi szkód innym użytkownikom lub w gospodarce kraju

ZASOBY DYSPOZYCYJNE- ilość wód podziemnych zbiornika lub jego części nadających i możliwych do wykorzystania gospodarczego przy zachowaniu ograniczeń związanych z wymaganiami ochrony środowiska naturalnego. Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 23 sierpnia 1994r. określają zasoby wód podziemnych z obszaru bilansowego, możliwe do zagospodarowania w określonych warunkach środowiskowych i hydrogeologicznych bez wskazywania lokalizacji i warunków techniczno - ekonomicznych ujęć. Zasoby dyspozycyjne ustala się w przypadku: 1. sporządzania dokumentacji regionalnej, 2. rozpoznawania terenów perspektywicznych do budowy ujęć wód podziemnych, 3. ustalania warunków korzystania z wód dorzeczy.

Mówiąc krócej: ilość wody, które można wydobyć w obszarze bilansowym bez określenia liczby i rodzaju ujęć.[m³/h]

ZASOBY EKSPLOATACYJNE- zasoby wód podziemnych możliwe do pobrania z ujęcia w jednostce czasu, w określonych warunkach hydrogeologicznych, środowiskowych, technicznych i ekonomicznych. Zasoby te ustala się w związku z zamierzoną budową ujęć wód podziemnych, solanek, wód leczniczych i termalnych. Zasoby eksploatacyjne są wyrażone w jednostkach objętościowych w jednostce czasu (m3/h, m3/d) przy odpowiedniej depresji. Ustala się je z jednoczesnych wyznaczeniem obszaru zasobowego oraz z uwzględnieniem zasobów dyspozycyjnych zbiornika wód podziemnych, w obrębie którego znajduje się ujęcie.

Mówiąc krócej- ilość wody, którą można wydobyć z pojedynczego ujęcia(odwiert, staw, sztolnia)

7. Fizyczne właściwości wód podziemnych

TEMPERATURA- Temperatura wód podziemnych wahają się od 0˚C do 100˚C. W wyjątkowych przypadkach spotyka się wody przechłodzone o tem. poniżej 0ºC np. tak jak w krainach wiecznej marzłoci, oraz przegrzane powyżej 100ºC w głębokich przewodach gejzerów. Temperatura zależy od: szerokości geograficznej miejsca na ziemi; wysokość na poziomem morza; głębokość ponad powierzchnią ziemi; prędkość płynącej wody; Geologiczno - fizycznych właściwości środowiska geologicznego. Na temperaturę w ód występujących płytko pod powierzchnią ziemi wpływają wahania temperatury powietrza i średnie temperatury rocznie. Wpływ zamian temperatury nie sięga głęboko i wygasa szybko. Stopień geotermiczny - ilość gdzie temperatura zmienia się o 1˚C jest on równy dla różnych skał. Wraz z głębokością temperatura wzrasta. Temperaturą na określonej głębokości można określić: T_H= T_ŚR + ΔT +H-Hg/G

Tśr - średnia roczna temperatura powietrza przy powierzchni ziemi; ΔT - poprawka wysokościowa wynosi od 0,8 - 1,5ºC; H - wysokość, na której chcemy określić temperaturę; Hg - głębokość stałych temperatur, głębokość gdzie temperatura jest już stała.

Wahania 0,8-1,0 m; sezonowe wahania 5-8m; roczne wahania 15-40m. Przy powierzchni ziemi temperatura wód jest w przybliżeniu równa temperaturze powietrza atmosferycznego (średniej).Jeśli tem. wód jest mniejsza od Tśr to widy te nazywamy chłodnymi, Tśr< T; T= Tśr -wody zwykłe; T> Tśr - wody ciepłe; Tśr na ziemi jest to temperatura 10ºC. Podział wód podziemnych pod względem uzdrowiskowym: T<20ºC - wody chłodne; T> 20ºC - wody termalne; T>40ºC -woda hipertermalne.

PRZEWODNOŚĆ ELEKTROLICZNA WŁAŚCIWA wody to parametr charakteryzujący zawartość rozpuszczonych w wodzie soli. Pomiar tego parametru można dokonać zarówno w terenie, jak i w laboratorium wykorzystując miernik przewodności (np. mikrokomputerowy konduktometr).

Opór właściwy czystego H₂0- 10⁶Ωm

Przewodność H₂0 (odwrotność oporu)- 10^-6Ω^-6m^-6 Jednostka =(mikro,mili) Siemens/metr

PEW₂₅= f_w·M (współczynnik · Mineralizacja-suma składników stałych rozpuszczonych w wodzie)

Wody słodkie: PEW₂₅= 10^-1—10^-2s/m

Solanki( M=60gr/dm³) :PEW₂₅= 8s/m

Wody pitne: PEW₂₅= 300—700 μs/m

RADOCZYNNOŚĆ (Radioaktywność)- wody podziemne mogą zawierać w swoim składzie pierwiastki promieniotwórcze, które nadają im zdolność do wysyłania promieniowania(alfa, beta i gamma). Promieniowanie pierwiastków radioaktywnych jest ich naturalną własnością i odbywa się niezależnie od warunków fizyko-chemicznych. Proces ten przebiega samorzutnie i pozostaje w ścisłym związku z rozpadem pierwiastków promieniotwórczych i powstawaniem nowych pierwiastków. Ważnymi prawami dotyczące rozpadu pierwiastków promieniotwórczych są: stała rozpadu promieniotwórczego( im większa stała rozpadu tym szybciej się rozpada i zanika pierwiastek promieniotwórczy) oraz okres połowicznego rozpadu( to taki odcinek czasu po którego upływie ulega rozpadowi połowa atomów pierwiastka promieniotwórczego istniejącego na początku tego okresu).

np. T_1/2 Uranu- 4,5·10⁹lat, T_1/2 Radu- 1590 lat, T_1/2 Radonu- 3,8 dni, T_1/2 Toronu- 54 sek.

W wodach podziemnych w zależności od występowania pierwiastków promieniotwórczych wyróżniamy

-Radoczynność stałą- stosunkowo rzadka i o nieznacznym nasileniu, zawiera pierwiastki takie jak izotopy Uranu, Radu, Toru, długi okres połowicznego rozpadu, promieniują długi czas.

- Radoczynność czasowa- pochodzi od radonu, toronu lub aktynonu, które nie są wywarzane z substancji zawartej w wodzie, lecz są wychwytywane przez nią w czasie przejścia wody przez szczeliny skał zawierających minerały promieniotwórcze. Okres połowicznego rozpadu jest stosunkowo krótki i radoczynność szybko wygasa.

GĘSTOŚĆ WODY—

woda ma największą gęstość ma w 4ºC ( T= 3,98ºC)

ρmax= 999,973 kg/m³

ρ_10ºC = 999,7 kg/ m³

ρ_oºC = 999,84 kg/m³

obliczanie liczby cząsteczek w 1 m³:

n_o=m/m_c=Vρ/mc=(1m³ * 999,973 kg/m³ )/ 2,99*10^-26kg = 3,34*10²⁸

ρ = c*e^ββ*p związek między gęstością a ciśnieniem

LEPKOŚĆ- zjawisko lepkości, czyli tarcia wewnętrznego wynika z istnienia sił tarcia między dwoma warstewkami cieczy przemieszczającymi się równolegle względem siebie, ale z różnymi prędkościami. Opór tarcia wewnętrznego zmniejsza prędkość przepływającej cieczy, Wartość jej w znacznym stopniu zależy od temperatury, mianowicie maleje wraz z jej wzrostem. Wody o wyższych temperaturach przemieszczają siwieć w porach łatwiej i szybciej.

n- normalna do powierzchni

F=A ^V_N * η współczynnik lepkości charakteryzuje on dana ciecz; V - prędkość przesuwania się płytki po nadaniu siły; η- współczynnik lepkości.

kinematyczny współczynnika lepkości:

V=n/ρ[ m² s]

η= n_o/ 1+0,0337T + 0,0022 T² T - temperatura[ºC].

η^o = 1,7885 mPa*s; η₁₀ ⁺= 1,2998; η= 1,001

---