Masaż w chorobach neurologicznych
Choroby układu nerwowego mogą powodować:
-zakażenia drobnoustrojami (pobłonnicze zapalenie nerwów)
-zatrucia (alkoholem, ołowiem)
-guzy lub wady rozwojowe wywierające ucisk na układ nerwowy
-uszkodzenia naczyniowe
-inne czynniki
Objawy ogólne:
-psychiczne
-ruchowe (porażenie wiotkie, wzmożone napięcie, ruchy mimowolne)
-zmiany troficzne
-objawy czuciowe (przeczulica, czucie spaczone)
-zniekształcenia stawowe
Klasyfikacja chorób układu nerwowego:
-uszkodzenia mózgu i rdzenia kręgowego
-uszkodzenia nerwów obwodowych
-choroby czynnościowe
Choroby neuronów ruchowych
a). Uszkodzenia górnego neuronu ruchowego
I. Udar- porażenie połowicze
Przyczyny:
-krwotok do mózgu, zator lub zakrzep jednej z tętnic mózgowych
-guzy lub stany zapalne mózgu
-urazy
Objawy:
-utrata przytomności, która przechodzi w stan śpiączki
-zaburzenia rytmu oddechowego
-podwyższona temperatura
-niedowłady lub porażenia połowicze
-obrzęki mózgu
Przebieg choroby:
1 okres- ostry
2 okres kompensacyjno- regeneracyjny (do 6 tyg.)
3 okres regeneracyjny (po 6 tyg.)
Masaż:
W 1 okresie klasyczny, jeśli stan pacjenta pozwala to wykonujemy klasyczne głaskanie średniej mocy i mocne w obrębie ręki i stopy. Głaskanie średniej mocy klatki piersiowej, po kilku dniach dołączamy wibrację klatki w przestrzeniach mż.
W 2 okresie masaż głęboki, ale krótki i wolny. Dołączamy przedramię i podudzie, z czasem wchodzimy wyżej na ramię i udo. Opracowanie twarzy, klatki i grzbietu- w razie potrzeby. Stosujemy gł., delikatne rozc., podłużne ugn., jednoczesne uciski.
Uwaga!
1. nie wykonujemy masażu segmentarnego
2. nie wykonujemy głaskań od sercowych (będą powodowały spastykę)
3. nie wykonujemy wibracji
4. kd. masujemy słabiej niż kg.
5. mięśnie spastyczne masujemy słabiej, niż mięśnie zdrowe.
W 3 okresie masaż j.w. W końcowym etapie stopniowo zmniejszamy siłę i czas trwania na korzyść gimnastyki leczniczej.
II. MPD- to zespół objawów występujących na skutek uszkodzenia mózgu dziecka, w okresie okołoporodowym.
III. Uszkodzenie rdzenia kręgowego
b).uszkodzenia dolnego neuronu ruchowego
Przyczyny: na przebieg choroby składa się 5 okresów:
1.nieżytowy
2.utajenia (w małym % się u niektórych zakończyło)
3.inwazji (porażenny)
4.zdrowienia (cofania się porażeń)
5.trwałych pozostałości
Objawy:
-bolesność mięśniowa, skurcze mięśni, niedowłady i porażenia części obwodowych (są one z reguły asymetryczne)
-drgawki, zaburzenia krążenia i oddychania, trudności w mówieniu, połykaniu - mogą być.
Okresy:
Okres cofania się porażeń jest różnie długi. Największą poprawę uzyskujemy w pierwszych 3 mc. Po upływie roku utrzymujące się porażenia już się uaktualniają.
Deformacje części ciała:
-kręgosłup
*hiperlordoza
*skolioza porażenna
-st. biodrowy
*przykurcze zgięciowo- przywiedzeniowe lub odwiedzeniowe
*porażenne nadwichnięcia lub zwichnięcia st. biodrowego
-st. kolanowy
*przykurcze zgięciowe
*koślawość kolan
-stopa
*końsko szpotawa
*stopa piętowa
*zgięcie grzbietowe
*stopa koślawa
Okres I ostry (porażenny). Trwa od początku choroby do 2-6 tyg. Masaż wykonujemy po ustąpieniu nadwrażliwości na dotyk. Masaż w celu podtrzymania krążenia w porażonych mięśniach (gł., delikatne rozc. w okolicy stawów, delikatne uciski jednoczesne). Czas trwania zabiegu 5-10 min.
Okres II (zdrowienia). Od 2 mc- do 2 lat. Masaż 20 min (gł., rozc., lekkie ugn. poprzeczne, uciski jednoczesne, wibracja podłużna). Masaż delikatny ale mocniejszy niż w I.
Okres III (przewlekły). Powyżej 2 lat. Masaż klasyczny części porażonych, poprawiających krążenia.
IV. Choroba Parkinsona
Jest to proces zwyrodnieniowy o nieustalonym pochodzeniu być może genetyczny zmian miażdżycowych, zapaleń. Występuje częściej u mężczyzn pomiędzy 50-60 r.ż
Objawy:
-drżenie jednej z kończyn, ogólne spowolnienie ruchowe (twarz maska, mowa spowolniała), zgięciowa postawa ciała, chód drobnymi kroczkami, wzmożone napięcie mięśniowe, mikrografia (drobne pismo), ślinotok, naoliwienie twarzy, napadowa lękliwość, zaburzenia: psychiczne, połykania, wzmożony odruch żuchwy.
Masaż:
-odpowiednia temp., bo są bardzo wrażliwi na zimno.
-cel: poprawa krążenia, uzyskanie rozluźnienia mięśni
-masaż ogólny, lub tylko kończyn (gł., delikatne rozc.- jeżeli pacjent toleruje, lekkie podłużne ugn., uciski jednoczesne).
V. Stwardnienie rozsiane (SM)
Jest to uszkodzenie i rozpad osłonek mielinowych w ośrodkowym UN. Choroba zaczyna się u osób młodych ok. 20-30 r.ż
Przyczyny:
-wirus odry, zaburzenia w diecie, zakażenia, zatrucia, uwarunkowania genetyczne
-przyczyna nieznana
Objawy:
-zapalenie nerwu wzrokowego
-porażenie nerwów oczowych (gałek ocznych)
-mowa skandowana (dzielenia na sylaby)
-niezborność ruchów
-chory nie może szybko i płynnie wykonywać ruchów
-uporczywa parastezja w kończynach i tułowiu (tzw. prądy po kręgosłupie)
-niedowład kg, kd.
-mięśnie oddechowe
-upośledzenie mięśni zwieraczy
-zaburzenia koordynacji, czucia głębokiego
-napady czkawkowe
-trudności w połykaniu
Masaż:
W okresie rzutu choroby nie wykonuje się.
W okresie remisji: cel- usprawnienie krążenia i odżywienia tkanek zmienionych chorobowo.
1. klasyczny- ogólny lub częściowy. W początkowym okresie gł., lekkie powolne rozc., lekkie powolne ugn. podłużne, uciski jednoczesne. W miarę postępu choroby ustępujemy od: ugn. podłużnych i rozc.- gdyż powodują one zmęczenie mięśni i nasilają spastykę. W miarę potrzeby możemy dołączyć podbrzusze, oraz chwyt na pęcherz z m.segmentarnego.
2. drenaż limfatyczny- częściowy lub ogólny.
Uszkodzenia nerwów obwodowych:
Przyczyny:
-uraz ( złamany odłam kostny, przecięcie nożem czy szkłem)
-ucisk (przez zmienioną chorobowo tkankę, ucisk przez kule pachowe, noszenie ciężarów na barkach)
-procesy zapalne w przebiegu różnych chorób
*uszkodzenie nerwu promieniowego C5-L8
Przyczyną jest uraz, ucisk w obrębie kości ramiennej.
Uraz- przez złamaną kość, głęboki sen w nieodpowiedniej pozycji
Ucisk- kule pachowe
Porażeniu ulegają mięśnie: trójgłowy, ramienno promieniowy, prostowniki ręki, palców, kciuka, mięsień nawrotny obły.
Chory nie może: prostować łokcia, nadgarstka, palców i kciuka, słabiej zgina łokieć i odwraca przedramię.
Obraz ręki: cepowato zwisająca, zgięta w łokciu, luźno zwisa.
*nerw pośrodkowy C5-Th1
Przyczyna: uraz w obrębie nadgarstka i przedramienia, rzadziej w okolicy dołu pachowego i łokcia.
Porażone mm: zginacze nadgarstka, palców, kciuka.
Chory nie może: odwodzić, przeciwstawiać i zginać kciuka, nie może zginać pozostałych palców w stawach międzypaliczkowych.
Obraz ręki: małpia
*nerw łokciowy C8-Th1
Przyczyna: najczęściej w obrębie łokcia (ucisk, zwichnięcie stawu, złamanie), rzadziej w obrębie nadgarstka.
Porażone mm: międzykostne i glistowate po str. łokciowej, mm kłębika, zginacz łokciowy nadgarstka, zginacz głęboki palców, przywodziciel kciuka.
Chory nie może: przywodzić i odwodzić 4-5 palca, zginać ich w stawach śródręczno paliczkowych i prostować w stawach międzypaliczkowych, oraz przywodzić kciuka.
Obraz ręki: błogosławiąca
Masaż: drenaż limf.
*nerw udowy L2-L4
Przyczyna: ucisk lub zranienie w czasie zabiegu operacyjnego w jamie brzusznej.
Porażone mm: prostowniki kolana
Chory ma trudności: z wchodzeniem po schodach
*nerw strzałkowy L4-S2
Porażone mm: prostowniku grzbietu stopy i palców
Chory nie może: chodzić na piętach- chodzi chodem brodzącym
Obraz stopy: opadająca
*nerw kulszowy L4-S3
Przyczyna: bezpośredni uraz (złamanie miednicy), zwichnięcie biodra, wadliwe wykonanie wstrzyknięć domięśniowych
Leczenie- jak w strzałkowym
*Porażenie Erba C5-C6
I okres- 5-12 dni, terapia spoczynkowa, kg. jest na szynie.
II okres- dużo opracowań łopatki poniżej linii grzebienia- gł., rozc., podłużne ugniatanie. W obrębie ramienia rezygnujemy z technik które mogą podrażnić uszkodzone korzenie nerwowe. W razie potrzeb masujemy rękę, łokieć, przedramię i ramie.
Po pojawieniu się oznak regeneracji przystępujemy do opracowania powyżej grzebienia łopatki i stawu ramiennego.
2