PSYCHOLOGIA KLINICZNA

WY1

Historia rozwoju psychologii klinicznej

Ważne wydarzenia, które mogły mieć wpływ na rozwój psychologii klinicznej. Najpierw wyłoniła się psychologia, potem psychologia społeczna. Najpierw były działy medyczne, niektóre to dopominały się o psychologów. Życie dyktowało konieczność roli psychologa.

Źródła: filozofia, medycyna (zwłaszcza psychiatria), neuropsychologia

Psychologia kliniczna istnieje ponad 100 lat.

Wydarzenia ważne dla powstania psychologii klinicznej:

• stworzenie przez L. Witmera w 1986 roku przy Uniwersytecie Pensylwania w Filadelfii pierwszej kliniki psychologicznej. Tu problemy dotyczyły: dzieci niepełnosprawnych, nieprzystosowanych społecznie.

• Z inicjatywy Witmera powstały pierwsze cykle czasopisma z zakresu psychologii klinicznej „Psychologia kliniczna”

• Powołanie przez Beersa w 1908 roku stowarzyszenia osób propagujących higienę psychiki, a w 1909 roku Organizację Towarzystwa Higieny Psychiki

• Osiągnięcia teoretyczne Z. Freuda-jego propozycje opisu i interpretacji zaburzeń

• Publikacje prac E. Kretschmerga w których podkreślał zróżnicowanie somatyczne ludzi i związek cech konstytucjonalnych z różnymi formami zaburzeń

• Rozwój eksperymentalno- empirycznego nurtu badań w ramach psychologii. Zaczęto wykorzystywać eksperyment psychologiczny i testy psychologiczne

Taki sposób poznawania zaburzeń zapoczątkował E. Kraepelin- twórca pierwszej nowoczesnej klasyfikacji zaburzeń psychicznych. Eksperymentalny sposób był też rozwijany przez rosyjskich uczonych: Urje, Zeigarnik, Korsakowa

• powołanie psychologicznych towarzystw naukowych, które przekazywały wiedzę z psychologii klinicznej i ułatwiały w ten sposób nabywania psychologom kompetencji umiejętności zawodowych

• rozwój ogólnych cząstkowych teorii psychomedycznych, psychodynamicznych propagujących określony model klasyfikacji oraz interpretacji zaburzeń. Psychiatria wiedział jaka jest geneza zaburzeń, jak pomagać.

WY 2

Ważne wydarzenia w Polsce:

1. Julian Ochorowicz- w 1991 r. zorganizował sekcję psychologii przy Towarzystwie lekarzy i przyrodników, 1916-praca pt. Psychologia i medycyna

2. Błachowski- 1949 r.- powołał do życia PTP, 1930- został naczelnym redaktorem czasopisma kwartalnika psychologicznego, 1952- redaktor „Przeglądu Psychologicznego”, współpracował z lekarzami, swe doświadczenia zawodowe zaprezentował w miesięczniku „Neurologia polska”

3. Abramowski- w Polsce zorganizował w 1910 r. katedrę psychologiczną na UW, był autorem oryginalnych opracowań dotyczących podświadomości, 1914- „Źródło podświadomości i jej przejawy”

4. Grzegorzewska- organizator i dyrektor Instytutu Pedagogiki Specjalnej, potem Wyższej Szkoły Pedagogiki Specjalnej, badania nad zjawiskami kompensacji umożliwiający rozwój mimo znaczącej niepełnosprawności dotyczących wad wzroku, słuchu itp.

5. Dąbrowski- 1932 r.-zorganizował Instytut Higieny Psychicznej potem Wyższa Szkoła Higieny Psychicznej, zaczęto stosować poradnie dla dzieci

Na rozwój psychologii klinicznej w Polsce miały ogromny wpływ organizowanych od 1952 roku psychologicznych kierunków studiów więc również różnych katedr.

Lata 1958-1962:

• powstała katedra psychologii klinicznej w Poznaniu- pierwszym kierownikiem był Lewicki

• zakład psychologii klinicznej w Warszawie i w Krakowie (Susłowska)

• utworzono także sekcje psychologii klinicznej przy PTP

• Susłowska rozpoczęła badania nad zaburzeniami przystosowania oraz różnymi zjawiskami w dziedzinie psychologii klinicznej

• Zorganizowana i kierowana przez Chojnowskiego pracowni psychomedycznej PAN, która zapewniała możliwość poszerzenia wiedzy metodologii i prowadzenie badań w psychologii klinicznej.

Okres po 1962 roku:

• w ramach studiów psychologicznych na 4 roku uwzględniano w procesie nauczania specjalizację z psychologii klinicznej, uczestnictwo w tych zajęciach było poprzedzone przedmiotem psychologii stosowanej z praktyką

1969 r.:

• prace zbiorowe z zakresu psychologii klinicznej, której redaktorem naczelnym był Lewicki, pt. „Psychologia kliniczna”

• w podręczniku zamieszczono wyniki badań, opinie wielu polskich psychologów (Frączek, Lewicki, Reykowski, Susłowska, Obuchowski)

• przedstawiano tematykę dotyczącą stresu psychologicznego, frustracji, agresji i zachowań człowieka w sytuacjach trudnych, mechanizmach obronnych. Konsekwencją zróżnicowanej treści owej problematyki było stopniowe powstawanie nowych subdyscyplin np. psychologia sądowa.

Okres 1970-1980:

• rozwój praktyki psychologicznej różnych form psychologicznych terapii, pomocy

• aktywne działanie PTP

• publikacje w czasopiśmie „Nowiny psychologów” zachęcały do różnych form doskonalenia zawodowego

Okres 1980-1990:

• zapewniono możliwość uzyskiwanie specjalizacji zawodowej z psychologii klinicznej i powołano krajowego specjalistę do spraw psychiatrii i neurologii

• akcentowanie społecznego kontekstu diagnozy i terapii oraz środowiskowego modelu działalności zawodowej psychologa

Definicja :

Psychologia kliniczna jest nauka teoretyczną jak i praktyczną (stosowaną). Nauka teoretyczną stała się od momentu gdy zgromadzono i opisano informacje o różnych przejawach nieprawidłowości rozwoju i zachowania. Nauka praktyczną stała się gdy przedstawiciele psychologii klinicznej zaczęli stosować różne formy pomocy osobom nieprawidłowo funkcjonujących w społeczeństwie.

Psychologia kliniczna swą uwagę kontynuowała głownie na osobach z zaburzeniami zachowania, na takim ich zachowaniu, które nie spełniało przynajmniej jedną z ważnych funkcji regulacyjnej:

1. nie pozwala zaspokajać różnych potrzeb. Np. samorealizacji, a także innych bardziej pierwotnych np. umiejętności zapewnienia sobie bezpieczeństwa.

2. nie pozwala realizację ważnych zadań rozwojowych gdyż zachowanie może być zdezorganizowane, chaotyczne, nie ukierunkowane na cel.

Dzieje się tak dlatego, gdyż wg Kostrzewskiego u jednostki nie wykształciły się bądź uległy rozpadowi mechanizmy sterujące zachowaniem. Dlatego psychologia kliniczna może być uważana za naukę o zaburzeniach i kształtowaniu oraz funkcjonowaniu mechanizmów sterujących zachowaniem. Psychologia kliniczna jest więc nauką o zaburzeniach w kształtowaniu się zdolności do samoregulacji.

Samoregulacja wg Reykowskiego to jest zdolność coraz bardziej samodzielnego układania programów różnych działań nie wchodzących w kolizję z istniejącymi w społeczeństwie normami zachowań również działań które modyfikują warunek życia i umożliwiający w ten sposób realizację własnych programów.

Przedmiot zainteresowania:

• koncentruje się na osobach które:

1. mają trudności w zaspokajaniu własnych potrzeb

2. osoby o ciężkich urazach mózgowo-czaszkowych:

• nie realizują odpowiadających ich fazie zadań rozwojowych (np. niedostosowanie społeczne)

• wchodzą w kolizję z normami, oczekiwaniami społ. np. nieletni i dorośli przestępcy

• prezentują model rozwoju odbiegający od modelu prawidłowego np. dzieci autystyczne

• nie mogą samodzielnie zapewnić sobie optymalnych warunków rozwoju np. głusi, niewidomi

Psychologia kliniczna musi interesować się przyczynami, patomechanizmami, zaburzeniami rozwoju oraz środkami- metodami umożliwiającymi zmiany nieprawidłowego rozwoju i zachowań w tym celu koncentruje swoją uwagę na teoriach psychologicznych pozwalających zrozumieć genezę zaburzeń oraz zastosować odpowiednie formy pomocy.

---