Bony skarbowe

Definicja

Bon skarbowy jest instrumentem dłużnym o charakterze dyskontowym, będący jednym z instrumentów rynku pieniężnego. Bony skarbowe występują w postaci zdematerializowanej.Po zawarciu transakcji pozostają jako zapis na rachunku depozytowym nabywcy.

Okresy, na które mogą być emitowane bony skarbowe to 8, 13, 26, 39 i 52 tygodnie (najczęściej 13 i 52), a co bardzo ważne mogą być zbyte przed terminem wykupu (bez specjalnych strat finansowych jak to jest w przypadku lokat terminowych).

Oprocentowanie bonów jest stałe, określone w formie dyskonta. Zazwyczaj ich rentowność jest wyższa niż rentowność lokat terminowych.

Nabyć bony skarbowe może każdy zarówno na rynku pierwotnym jak i wtórnym ale w obu przypadkach trzeba to zrobić za pośrednictwem bezpośredniego uczestnika rynku bonów skarbowych (zwykle są to banki lub inne duże instytucje finansowe).

Podstawową cechą bonów skarbowych jest zerowy stopień ryzyka, co sprawia, że są atrakcyjnym papierem lokacyjnym. Za zerowe ryzyko nabywca płaci koszt w postaci niskiego oprocentowania. Jednocześnie niskie oprocentowanie świadczy o niewielkim koszcie zaciąganego przez skarb państwa kredytu. Bony są również wykorzystywane przez banki centralne do regulacji obiegu pieniądza w gospodarce.

Rynek bonów skarbowych jest bardzo wyczulony na wszelkiego typu informacje, dość szybko reaguje na zmiany w otoczeniu. Dlatego też uważna obserwacja tendencji na tym rynku pomaga zwykle w analizie i podejmowaniu rozważnych decyzji inwestycyjnych, jest on ważnym wskaźnikiem oczekiwań inwestorów. Bony skarbowe idealnie zapewniają optymalną kombinację atrakcyjnego dochodu z bezpieczeństwem inwestycji. Gwarantem tych papierów wartościowych jest Skarb Państwa, dlatego też są one 100% pewne i chętnie przyjmowane przez banki jako prawne zabezpieczenie spłaty kredytów.

Cechy szczególne bonu skarbowego

Bon skarbowy charakteryzują:

• termin wykupu - dzień, w którym emitent dokonuje wykupu, czyli Skarb Państwa zwraca dług posiadaczowi bonu skarbowego; w Polsce bony skarbowe najczęściej są emitowane na okres 13 tygodni, 26 tygodni i 52 tygodni;

• wartość nominalna - wartość, którą Skarb Państwa płaci posiadaczowi w terminie wykupu; w Polsce minimalna wartość nominalna bonu skarbowego to 10 tys. złotych;

• cena bonu skarbowego - ponieważ jedyny przychód z tytułu inwestycji w bon skarbowy to wartość nominalna otrzymywana przy wykupie, bony skarbowe sprzedawane są po cenie niższej od wartości nominalnej - nazywa się to sprzedażą z dyskontem, zaś bony skarbowe nazywane są instrumentami zero kuponowymi.

Emisja

W Polsce emitentem bonów skarbowych jest Ministerstwo Finansów, a agentem emisji, odpowiedzialnym za organizację emisji oraz dokonywanie rozliczeń, Narodowy Bank Polski. Celem emisji jest finansowanie krótkoterminowo deficytu budżetowego (finansowanie bieżących wydatków budżetu państwa),ujemnego salda handlu zagranicznego lub spłat zobowiązań długoterminowych (zapewnienia płynności na rynku pienięż­nym. Polskie bony skarbowe są emitowane są w postaci zdematerializowanej czyli w formie elektronicznego zapisu w Rejestrze Papierów Wartościowych dokonywanego przez agenta, który rejestruje zmiany stanu posiadania wynikające z obrotu.

Bon skarbowy wolny od ryzyka

Bon skarbowy jest uważany za instrument wolny od ryzyka, w szczególności wolny od dwóch podstawowych rodzajów ryzyka, którymi są:

• ryzyko niedotrzymania warunków - z uwagi na to, iż emitentem jest Skarb Państwa, ryzyko to w zasadzie nie istnieje;

• ryzyko ceny - ryzyko to nie występuje, w przypadku, gdy bon skarbowy jest trzymany do terminu wykupu (posiadacz otrzymuje znaną wartość nominalną); ryzyko to pojawia się, jeśli inwestor ma zamiar sprzedać bon przed terminem wykupu (posiadacz otrzymuje wartość równą nieznanej wcześniej cenie sprzedaży).

Korzyści:

• wysoka dochodowość - z reguły wyższa niż w przypadku depozytów,

• stałe oprocentowanie,

• dopasowanie terminu wykupu do potrzeb klienta,

• możliwość wcześniejszego odsprzedania posiadanego bonu skarbowego przed terminem wykupu bez znacznej utraty oprocentowania,

• praktycznie brak ryzyka niewypłacalności emitenta,

• bony skarbowe mogą posłużyć jako zabezpieczenie kredytu bankowego.

Niedogodności
Podstawową niedogodnością związaną z inwestycją w bon skarbowy jest konieczność zainwestowania relatywnie niemałej sumy pieniędzy.

Bon skarbowy - alternatywa dla lokaty

Bony skarbowe są obarczone tylko niewielkim ryzykiem, bo dłużnikiem jest Skarb Państwa. Mogą one służyć jako zabezpieczenie kredytów czy gwarancji udzielanych przez banki komercyjne. W przeciwieństwie do lokaty mogą być również swobodnie przenoszone między rachunkami powierniczymi należącymi do klienta w różnych bankach.

Bony skarbowe można sprzedać praktycznie w każdym momencie, likwidując inwestycję w całości lub tylko w części. Nie ryzykujemy przy tym utraty zysków, jak to często ma miejsce w przypadku zerwania lokaty bankowej.
Inne rodzaje bonów

Oprócz bonów skarbowych na rynku pieniężnym występują inne instrumenty, które na polskim rynku są mniej dostępne dla indywidualnych inwestorów. Zaliczamy do nich w szczególności:

• bon komercyjny (inne nazwy: bon handlowy, krótkoterminowy papier dłużny) - jest to instrument dłużny emitowany przez przedsiębiorstwo;

• certyfikat depozytowy - jest to instrument dłużny emitowany przez bank, różni się od zwykłego depozytu bankowego tym, że można nim obracać na rynku, w szczególności można go odsprzedać temu samemu bankowi, w którym został kupiony;

• bon pieniężny NBP - kupują tylko banki; dominują 7-dniowe.

W Polsce bony skarbowe sprzedawane są w momencie emisji na przetargach organizowanych przez Narodowy Bank Polski. Obrót wyemitowanymi bonami skarbowymi jest organizowany przez banki. Emitent może odkupić bony skarbowe przed okresem zapadalności. Odkup następuje w drodze przetargu organizowanego przez agenta emisji na zasadzie dyskonta. Uczestnicy przetargu podają nominalną wartość bonów, które chcą sprzedać, oraz ceną jaka chcieliby uzyskać za każde 10 000 PLN wartości nominalnej. Następnie emitent określa dla danego przetargu najwyższą przyjętą cenę przetargową.

strona 1

---