Cele: optymalizowanie rozwoju dziecka
-przygotowanie do podjęcia nauki szkolnej
-stopniowe włącznie w społecznie zorganizowaną działalność i współżycie ludzi,
realizacja tych zadań wymaga: zapewnienia dzieciom odpowiednich warunków do zaspokojenia wielostronnej aktywności, dostarczenia bogatych i zróżnicowanych bodźców(zaspokojenie podstawowych potrzeb, wyposażenie sali, pomoce dyd.)
Nauczyciel w kontaktach z dziećmi: nie może występować jako jedyne źródło wiedzy i organizator sytuacji i środowisko,
-powinien być uważnym obserwatorem,
-powinien być partnerem w podejmowanych przez dziecko działaniach,
-powinien dawać dużo swobody, na eksperymentowanie, zastanowienie się,
-musi dopuszczać możliwość popełniania błędów i samodzielnego ich korygowania.
Zadania przedszkola: sprzyjanie ogólnemu rozwojowi i wykorzystaniu wszystkich możliwości dziecka,
-zapobieganie nieprawidłowościom rozwoju,
-kompensacje braków i niekorzystnych warunków życia dziecka,
-diagnoza możliwości rozwojowych i osiągnięć,
-korygowanie i wyrównywanie wszelkich defektów,
-zaspokajanie potrzeb dziecka, przygotowanie do nauki w szkole.
Regulacje prawne
Ostatnimi czasy było dużo zmian. Od 1990 prowadzenie przedszkoli należy do zadań własnych gmin. Od 92 do zadań własnych obowiązkowych. 99 reforma edukacji dotycząca każdego szczebla wychowania. Utworzono kształcenie zintegrowane 1-3. nowe podstawy programowe dla przedszkoli i innych. Do przedszkola chodzą dzieci 3-6 r.z. a wychowanie przedszkolne organizowane jest w dwóch poziomach
Przedszkole całodzienne: 3-6 r.z, oddziały przedszkolne dla dzieci 6- letnich organizowane przy szkole podstawowej Dzieci chodzą na rano albo popołudnie.
2004 r. Od września dzieci 6-letnie zostały objęte obowiązkowym przygotowaniem przedszkolnym.
Rodzaje przedszkoli:
a)Publiczne: prowadzi bezpłatne nauczanie i wychowanie w ramach realizacji treści podstawy programowej. Zatrudnia nauczycieli, których kwalifikacje pedagogiczne zostały określone odrębnymi przepisami. Przeprowadzając rekrutacje przestrzegają zasady powszechnej dostępności(nie ma rejonizacji)
organem uprawnionym do założenia i prowadzenia przedszkola publicznego może być jednostka samorządu terytorialnego(gmina, związek komunalny); minister lub inny organ administracji rządowej; osoba prawna (fundacja, stowarzyszenie)
b)Niepubliczne: założyć może osoba fizyczna lub prawna po dokonaniu odpowiedniego wpisu do ewidencji prowadzonej przez organ gminy. Gdy organem założycielskim jest samorząd terytorialny można mówić o przedszkolach miejskich lub wiejskich.
W praktyce są jeszcze inne przedszkola:
-prywatne(os. Fizyczne, najdroższe)
-społeczne(stowarzyszenie rodziców)
-wyznaniowe(przedstawiciele wyznań)
Problemy placówek przedszkolnych
Od 90-93 liczba placówek zmniejszyła się o 4695.
Główne przyczyny to trudna sytuacja finansowa gmin,
-małe zrozumienie potrzeb rozwojowych dziecka
-wzrost opłat za korzystanie z przedszkola,
-bezrobocie wśród rodziców,
-mała liczba dzieci w wieku przedszkolnym,
-zbyt duża odległość placówki przedszkolnych od domu dziecka,
-brak zainteresowania rodziców posyłaniem do przedszkola
Statut przedszkola: podstawowy dok., który precyzuje dziecięce prawa, szczegółowe zawody, przyjmowanie do przedszkola oraz warunki pobytu w placówce. Zawiera zadania przedszkola, kompetencje poszczególnych organów i zasady ich współdziałania.
Organizacja wychowania przedszkolnego w wybranych krajach
SZWAJCARIA opieka jest zróżnicowana. Instytucje zakładane są i prowadzone przez organizacje: administrację lokalną, osoby prywatne, stowarzyszenia, organizacje religijne i społeczne. Do punktów opieki należą:
a)żłobki- przeznaczone dla dzieci 2m.-6r.z. czynne 12h/dobę; opłaty niewielkie, przy drugim dziecku obniżone o 50% i przy każdym kolejnym o 25%; 74% dzieci pochodzi z rodzin pełnych, 19% z niepełnych; doceniona jest rola tej instytucji.
b)oddziały przedszklne-6-7 r.ż.; bezpłatne i obowiązkowe; zajęcia odbywają się od 9-11 lub 14-16
c)ogródki dziecięce-2,5-5 r.ż.; na kilka godzin ;celem jest socjalizacja i wstępna edukacja dziecka, wspomaganie jego rozwoju i twórczości przez zabawę; dzieci matek nie pracujących ze średniej klasy społecznej; charakter prywatny lub dotowane przez państwo; przy szkołach, specjalistyczne dla dzieci niepełnosprawnych
d)punkty opieki-2,5-6r.ż w czasie pracy lub choroby matki; czynne cały rok; 11h/d, 3 posiłki; pierwszeństwo mają dzieci matek samotnych i bardzo ubogich; utrzymywane przez władze miejskie; są dwa rodzaje: p.o. krótkotrwałej opieka poniżej 3 r.ż, tylko na moment gdy matka chce wyjść na moment i nie ma z kim zostawić dziecka; p.o. stałej dzieci zapisywane na rok, pobudzanie, wspomaganie rozwoju dziecka
e)dziecińce-istnieją samodzielnie lub stanowią część punktów opieki; dzieci 6 tyg.-3 r.ż; matki pracują np.na ½ etatu; opłaty uzależnione od odchodów rodziców
SZWECJA- wych. przedszk. Pierwsze ogniwo w syst. wych. Rodzaje przedszkoli:
a)całodzienne 1-6 r.ż. dla rodziców pracujących lub uczących się; personel zajmuje się też przygotowaniem jedzenia, jednocześnie w to włącza się tez dzieci
b)na część dnia 4-6 r.ż. jedno z rodziców nie pracuje; 3h/d ; dwie grupy przed i po południu; grupy nieliczne 15-20 osób
c)otwarte dzieci wraz z rodzicami z danego osiedla; zajęcia prowadzi wychowawca pedagog utrzymujący stały kontakt z rodzicami; rodzice niepracujący lub tylko jedno
opiekunka komunalna- w swoim mieszkaniu zajmuje się 4 dzieci, współpracuje z przedszkolem i realizuje podobny program
Bardzo dobrze zajmują się dziećmi emigrantów:
a)grupy jednojęzyczne- wszystkie dzieci mówią 1 obcym językiem, personel tez go zna
b) gr. Złożone-część mówi j. obcym a część szwedzkim
c)gr. Szwedzka-tylko po szwedzku.
Państwo daje pieniądze dla 5-6-latków, aby uczyły się języka szwedzkiego za darmo. Stwarza się warunki by kultywować tradycje ze swojego kraju
FRANCJA- wych przedszk. od 2-5 r.ż wskaźnik upowszechnienia przedszkola ponad 80%; dzieci 6l.obowiązkowe przygotowanie szkolne. Role: wych- zapewnia wszechstronny rozwój dziecka, wykorzystuje wszystkie jego możliwości; propedeutyczna-przygotowuje do obowiązku szkolnego; opiekuńcza-jest niezbędna dla dzieci niesamodzielnych.
WIELKA BRYTANIA-gdyby nie inicjatywy rodziców to wskaźnik upowszechnienia przedszkoli byłby bardzo mały; 51% dzieci jest objętych opieka przedszkolną; pierwszeństwo w przyjęciu do niskopłatnych maja dzieci zaniedbane, chore fizycznie i psychicznie utrzymywane przez gminę; prywatne są drogie; funkcjonują od 9-15
Opiekunki dziecięce- rejestrują się w urzędzie 2-3 dzieci w wieku 2-5l.
Nie ma jednolitego programu nauczania i zalecanego. Edukacja spontaniczna i niekierowana.
USA nie ma syst wych przedszk.;nie ma ustaw zapisów, które by zapewniały miejsc w przedszkolu czy działalność placówek, poziom wykszt. wychowawców nie jest regulowany prawnie; wychowaniem przedszkolnym objętych jest ok. 60% od 1-5 r.ż.; funkcja opiekuńcza; obowiązek szkolny rozpoczyna się w 6 r.ż.
DANIA
a)żłobki- 6m.-3r.ż. 30-60 dzieci
b)przedszkola 3-6r.ż
c)zintegrowane instytucje- obejmują dzieci ze żłobków, przedszkoli; ok. 150 dzieci podzielonych na małe gr.
d) gr. zerowe- przy szkołach podstawowych, nieobowiązkowe 5-6-latki ok. 20 osób
e) przedszkola indywidualne- prowadza osoby indywidualne 5-10 osób
nie ma podziału na grupy wiekowe, na grupy dzielą się wg, zainteresowań w tym dniu. przedszkola mało liczne, bardzo szanuje się dziecko, liczy się jego prywatność, zdanie. Dzieci uczą się samodyscypliny, samokontroli.
ROZWÓJ DZIECKA W WIEKU PRZEDSZKOLNYM
wiek przedszkolny dzieli się na 3 fazy
1) WCZESNA od 3 do 4 lat dz w tym wieku są bardzo mało samodzielne, nie radzą sobie nawet z czynnościami samoobsługowymi Wymagają pomocy ze strony dorosłych. Zasób doświadczeń jest niewielki i chociaż opanowały podstawy systemu gramatycznego języka ojczystego, a ich słownik czynny obejmuje ok. 1000 wyrazów to nie zawsze jest im łatwo porozumieć się z obcymi. Dzieci 3-4 letnie są w stadium myślenia sensoryczno-motorycznego. Rozwiązują zadania przede wszystkim na płaszczyźnie manipulacyjnej i ruchowo- spostrzeżeniowej jeszcze przy pomocy dorosłych i w bezpośrednim kontakcie z przedmiotami. Wyobraźnia jest już bardziej rozbudowana niż w wieku poniemowlęcym, a przejawia się to w bazgrotach- rys. dziec, które dzieci opisują czym są. Dziecko interpretuje je nadaje im sens. Zabawy w tym wieku są krótkie i proste dlatego, że nie potrafi się ono koncentrować dłużej na jednej rzeczy. Chwiejność uczuciowa bardzo duża, duża wrażliwość na zmiany otoczenia- dlatego mogą mieć problem z przystosowaniem się do przedsz. Zmiany trybu życia, otoczenia i osób zajmujących się nimi. Szczególnie jedynacy i dzieci nie mające kontaktów z innymi niż rodzina.
2) ŚREDNIA OD 4 DO 5,5 LAT bardziej samodzielne i zaradne, lepiej przystosowuje się do życia w grupie przedszkolnej. Nawiązuje pierwsze przyjaźnie, nie brakuje jednak konfliktów miedzy dz bo bywają impulsywne, niezrównoważone emocjonalnie, egocentryczne a nawet agresywne Dz w tym okresie uwielbiają towarzystwo innych dzieci, uczą się współżycia w społeczeństwie Myślenie konkretne- potrzebują przedmiotów ale rozwiązują problemy o wiele sprawniej. WIEK PYTAŃ są dociekliwe, badają b. duże postępy mowy, olbrzymi rozkwit wyobraźni, fantazji. Na każde pytanie trzeba udzielać odpowiedzi. Aktywność intelektualna współistnieje z aktywnością praktyczną. Zabawy bardziej urozmaicone, dłuższe. Chętne poznaje zjawiska techniczne, przyrodnicze. Obserwuje jest bardzo spostrzegawcze, ciekawe wszystkiego, wścibskie i ruchliwe.
3) PÓŹNA OD 5,5 DO 7 LAT żywe zainteresowanie przyrodą, roślinami niektórymi zjawiskami życia społecznego np. zawodami i pracą ludzi. Interesują się tym co robią rodzice w pracy, jakich narzędzi używają. Dużo próśb o zwierzątko, chcą się kimś opiekować. Zmienia się sposób zdobywania informacji o świecie, wiedzy i doświadczenia Jest lepiej przystosowane do pracy w zespole, jest zdolne do dłuższego skupienia uwagi. Ulubiona forma spędzania wolnego czasu- zabawa. Zabawy zespołowe z podziałem ról i funkcji; dydaktyczne umysłowe i ruchowe; z regułami, których dzieci pilnie przestrzegają. Gry dydaktyczne pod koniec- pod koniec okresu przedszkolnego- oprócz reguł maja czynnik współzawodnictwa, rywalizacji. Można mu powierzać mu poważniejsze obowiązki. Życie uczuciowe dz. Jest bardzo bogate jest już mniej impulsywne zdolne do podejmowania czynności intencjonalnych takich w toku których zmierza do określonego celu, wyniku. Stara się przezwyciężyć ewentualne trudności, które mogą się pojawić podczas jakiegoś zadania.
OGÓLNE KIERUNKI ROZWOJU DYNAMIKI WYŻSZYCH PROCESÓW W WIEKU PRZEDSZKOLNYM
1) wzrasta wpływ kory mózgowej na niższe części ukł nerwowego- czynności dz. Stają się lepiej skoordynowane i mniej impulsywne.
2) wzrasta ogólna zdolność komórek nerwowych do pracy- w skutek czego dz potrafi dłużej odbierać bodźce zewnętrzne jednak ukł nerw jest nadal podatny na zmęczenie dlatego zajęcia powinny być urozmaicone.
3) procesy pobudzania rozwijają się wydatniej niż hamowania na ogół jednak zwiększa się siła, ruchliwość i równowaga procesów nerwowych.
4) zwiększa się tempo wytwarzania połączeń nerwowych w mózgu.
CZYNNIKI WPŁYWJĄCE NA ROZWÓJ DZ
1) genetyczne te właściwości, które przekazywane są dziecku przez rodziców już w momencie poczęcia. Jak wynika z badań od tych czynników zależą: ostateczne rozmiary i kształt ciała, tempo wzrastania i dojrzewania oraz wiele innych cech somatycznych dz. Dowodem tego wpływu może być podobieństwo między rodzeństwem.
2) paragenetyczne(matczyne) wpływają na rozmiary ciała noworodka, zaliczamy: wiek matki, kolejność ciąży, stan jej narządów płciowych. Szczególną właściwością na wymienione czynniki odznacza się rosnący zarodek i płód. Na dzisiejszy poznane niektóre przyczyny zaburzeń rozwoju zarodka i płodu:
-nieprawidłowy podział chromosomów
-niewydolność łożyska
-wirusowe i pierwotniakowe choroby zakaźne płodu
-zaburzenia metaboliczne
-zaburzenia w następstwie chorób matki
-konflikt serologiczny
-wpływ promieni jonizujących
-wpływ niektórych leków oraz toksyny
NIENAJLEPZE WARUNKI DLA ROZWOJU PŁODU STWARZAJĄ:
-zbyt mały wiek matki
- mikro i makro urazy ciężarnej
-palenia papierosów
te dzieci zalicza się do grupy ryzyka i zagrożenia prawidłowej ciąży.
Proces rozwoju dz wzrastania, dojrzewania doskonalenia komórek tkanek, charakteryzuje ogromna dynamika, z którą związane są pewne fizjologiczne zachowania stanów równowagi: im szybsze tempo rozwoju tym łatwiej zabuży jest prawidłowość wzrastania i dojrzewania (pierwsze 3 msc)
Kod genetyczny- zbiór sygnałów oraz reguł służących do przekazywania informacji z organizmu rodzicielskiego w potomny. Wiek matki i ojca ma duży wpływ.
Duże znaczenia ma prawidłowe odżywianie bo to wpływa na jakość męskich i żeńskich komórek rozrodczych
3)środowiskowe
a)SPOŁECZNE -poziom wykształcenie rodziców -jakość życia - warunki mieszkaniowe, materialne
b)Natury psychicznej -bezstresowy tryb życia; stres może wpłynąć na brak łaknienia, zaburzenia trawienia co u dz przejawia się w niedoborach wzrostu i wagi -odpowiednie zagospodarowanie wolnego czasu; aktywność ruchowa i zajęcia relaksacyjne na świeżym powietrzu, hartowanie.
4)aktywność własna dziecka odgrywa wielka rolę w rozwoju psychicznym i motorycznym jednostki. Wiek przedszkolny to okres wielkiego zafascynowania światem, otaczającą rzeczywistością dlatego dz w tym okresie są bardzo aktywne dociekliwe chcą wszystko wiedzieć. Nauczyciel ma stworzyć syt. eduk. które mają wyzwolić ta aktywność. Poprzez aktywne oddziaływanie na rzeczywistość człowiek zmienia również siebie, sytuację w której jest. Aktywność polega na zaspokajaniu potrzeb biologicznych, społ. kulturowych. Aktywność jest działalnością ukierunkowaną i zorganizowaną. Wychowując dz musimy brać pod uwagę, że nie jest ono biernym przedmiotem naszych oddziaływań ale aktywnym podmiotem działania.
ZABAWA JAKO PODSTAWOWA FORMA DZIAALNOŚCI DZ W WIEKU PRZEDS
pojęcie zabawy
zabawa jest podstawą wszelkiej działalności dziecięcej jest ona naturalna wewnętrzną potrzebą każdego dz dlatego tez wiek przeds często nazywamy wiekiem zabaw
zabawa- jest jedna z form aktywności czł dobrowolnie podejmowaną przez jednostkę lub zespół w której względy praktyczne, gromadzenia dóbr lub ich wytwarzanie nie graja ważnej roli ale bardzo ważne są dodatnie emocjonalne przeżycia
cechy zabawy
a) zabawa jest działaniem swobodnym podjętym dobrowolnie
b) jest działaniem bezinteresownym, bezproduktywnym
c) odbywa się w określonym miejscu często fikcyjnym
d) w zabawie występuje element napięcia oznacza to istnienie silnych emocji, dużego zaangażowania i osobistego stosunku do zabawy
3) funkcje zabawy
a) kształcąca- każde dz w zabawie kształci swoje zmysły doskonali sprawność motoryczną wzbogaca wiedzę o świecie i o sobie samym, poznaje swoje możliwości i uczy się je oceniać
b) wychowawcza dz szczególnie w zabawach grupowych p[przyswaja sobie normy uczy się przestrzegania reguł oraz sposobów postępowania w różnych sytuacjach. Uczy się również przestrzegania umów z innymi ludźmi.
c)terapeutyczna in korekcyjna dz w zabawie ma możliwość uwolnienia się z napięć, napięć uczy się różnych sposobów wyrażania swoich uczuć i rozwiązywania osobistych problemów
d)projekcyjna dzięki temu że w zabawia dziecko wchodzi w rożne sytuacje wykonuje różne zadania pełni różne role dorosły poprzez wnikliwą obserwację dz podczas zabawy poznaje jego mocne i słabe strony- odkrywa jego możliwości.
4)cele zabawy dz bawi się dla
-rozszerzenia kręgu swoich doświadczeń- jest pomysłowe ale też korzysta z pomysłów innych
-nawiązywanie kontaktów społ. I usprawnianie swojej komunikacji
-przyjemność, która jest związana z nowymi doświadczeniami
-wyrażania swoich negatywnych emocji, które często są tłumione
5) formy zabaw dziecięcych
a)zabawa samotna dz bawi się samo oddzielnymi zabawkami nawet w obecności innych dz rozmawia z nimi lecz nie nawiązuje kontaktu w odniesieniu do czynności zabawowych. Ta forma zabawy najczęściej towarzyszy 1 gr. przedsz.
b)zabawa równoległa dz bawią się obok siebie ale nie ze sobą. Posługują się czasami tymi samymi za zabawkami jednak nadal jest współdziałania.
c) zabawa wspólna dz bawią się razem wymieniają się zabawkami
d)zabawa zespołowa czynności i role są podzielone, dz bawią się w zorganizowanej gr. 1 lub więcej kieruje zabawą i pobudza aktywność całej grupy.
6) teorie zabawy
a)teoria nadmiaru energii pochodzi od Fryderyka shilera a rozwinął ją Herbert Spencer
wg. Niej zwierzęta wyższe, a przede wszystkim ludzie zaspokajają instynktownie elementarne potrzeby życiowe, a nadmiar energii i sił witalnych wyładowują w zabawach a szczególnie w młodości- kiedy nie musza walczyć o byt nie mają obowiązków
b) teoria reakcji/ wytchnienia pochodzi od niemieckiego filozofa moritza lararusa wg. Niej zabawa jest formą aktywnego wypoczynku, regeneracji sił i odprężenia po pracy
c) teoria ćwiczenia przygotowawczego karola grossa łączy ona elementy biologii i psychologii wg. Niej przedstawiciele różnych gatunków ćwiczą w okresie dzieciństwa swoiste działania instynktowne aby móc je potem sprawnie i umiejętnie wykorzystać w okresie dorosłości.
d) teoria rekapitulacji/ aktywizmu na podst s hall i lutera gulica nawiązuje do idei darwinaw myśl której w zabawach dz pojawiają się kolejno czynności analogiczne do podejmowanych przez ludzkość w toku jej historycznego rozwoju.
Dziecko o specyficznych potrzebach edukacyjnych w przedszkolu
1.Pojęcie integracji
2.Cele i założenia integracji
3.Podstawy funkcjonowania placówek integracyjnych
4.Rodzaje i formy integracji w przedszkolu
5.Wartości kształcenia i wychowania integracyjnego
1. Pojęcie integracji
Idea wychowania dzieci niepełnosprawnych w integracji z grupą rówieśniczą wynika z postępowych przemian dokonujących się w pedagogice specjalnej. Obecnie dostrzega się prawie we wszystkich krajach dążenie do przezwyciężania izolacji w nauczaniu i wychowaniu osób odbiegających od normy.
Najwcześniej społeczny akces idea integracji uzyskała w USA i w niektórych krajach skandynawskich, głównie w Szwecji. W późniejszym okresie dołączyły Niemcy, Wielka Brytania, Włochy i inne kraje.
W Polsce nasilenie zainteresowania problemami ludzi niepełnosprawnych nastąpiło w latach siedemdziesiątych, ale nie znalazło wówczas szerszego odbicia w działaniu społecznym. Dopiero w ostatnich latach zaczęły powstawać placówki kształcenia integracyjnego w szkołach i przedszkolach będące przejawem działań rodziców, nauczycieli i środowiska lokalnego.
Idea ta zrodziła się w Warszawie, a jej początki przypadaj ą na rok 1989. Do prekursorów w tej dziedzinie należą m. in. Kiszewska, Stoczyński, Suchocka.
W pedagogice pojęcie integracji ma wiele znaczeń i podlega różnej interpretacji. Jedną z nich jest rozumienie tego pojęcia jako interdyscyplinarnego, zintegrowanego działania, mającego na celu rewalidację jednostek odbiegających od normy. Osoby odbiegające od normy to te, których naruszona sprawność psychofizyczna powoduje ograniczenie funkcjonowania lub aktywności życiowej, utrudniając pełnienie właściwych dla nich ról społecznych. Mamy więc do czynienie z obniżonym w stosunku do ustalonych norm, stanem sprawności organizmu.
Integrację możemy rozpatrywać jako proces lub cel do którego zmierzamy. Niektórzy twierdzą, że integracja powinna być środkiem rewalidacji a nie celem.
Aleksander Hulek stwierdza, że integracyjny system kształcenia i wychowania polega na maksymalnym włączaniu dzieci i młodzieży z odchyleniami od normy do zwykłych szkół i innych placówek oświatowych, umożliwiających im wzrastanie w gronie zdrowych rówieśników.
Kształcenie integracyjne oznacza, że dziecko otrzymując optymalne dla
niego wsparcie ma możliwość nabywania umiejętności w bardziej naturalnym
środowisku.
2. Cele i założenia integracji
Głównym celem procesu integracji jest chęć stworzenia dzieciom niepełnosprawnym warunków do wzrastania i zdobywania wiedzy wśród pełnosprawnych rówieśników oraz kształtowanie pozytywnych więzi psychospołecznych między pełnosprawnymi i niepełnosprawnymi dziećmi.
Przywracanie konkretnej osobie umiejętności radzenia sobie w życiu zmierza do osiągnięcia integracji osoby na trzech płaszczyznach warunkujących się wzajemnie:
• Integracji psychicznej - wewnętrznej: osiągnięcie lub przywrócenie harmonii i równowagi pomiędzy zmysłowymi i intelektualnymi władzami poznania i pragnienia, między poznaniem umysłowym i intelektualnym, między pragnieniem i wolą, między wolą a zachowaniem;
• Integracji społecznej - zewnętrznej: włączenie się osoby w swoje
środowisko poprzez aktywną rolę w społeczności, jak również otwarcie
się na nią osób tworzących daną społeczność. Wyraża się to
umiejętnością nawiązywania i podtrzymywania bliskości w relacjach
międzyludzkich; *
• Integracji usług społecznych ze względu na cele i interesy konkretnej osoby: wybór i powiązanie ze sobąjuż istniejących usług tak, by osoba mogła efektywnie wybierać i korzystać z dostępnej oferty wsparcia wprowadzającego w życie osoby harmonię i ład płynący z uporządkowania.
Jednym z założeń integracji jest również wczesne zwrócenie uwagi na różnice w indywidualnym poziomie rozwoju. Praca placówek integracyjnych umożliwia ochronę wychowanków przed zagrożeniem fizycznym, psychicznym, czuwanie nad prawidłowym ich rozwojem, bezpieczeństwem i zdrowiem oraz zapobieganie wszelkiego rodzaju nieprawidłowościom.
Wszyscy możemy uczestniczyć w procesie integracji społecznej osób niepełnosprawnych, zwracając uwagę na pragnienia i marzenia takiej osoby, jak sama ocenia własną sytuację oraz wspierając ją w realizacji jej planów.
3. Podstawy funkcjonowania placówek integracyjnych
A. Hulek zwraca uwagę , że głównym czynnikiem utrudniającym wprowadzenie systemu integracyjnego w szkolnictwie specjalnym są „bariery społeczne".
Warunki pokonywania barier:
• Kształtowanie pozytywnych postaw społecznych wobec dzieci niepełnosprawnych, • Wprowadzenie sprzyjających integracji przepisów prawnych,
• Odpowiednie środki finansowe na przygotowanie przedszkoli do pracy z dziećmi niepełnosprawnymi,
• Rozwiązywanie problemów architektonicznych;
• Wyposażenie placówek w pracownie specjalistyczne oraz sale rehabilitacyjne;
• Rozwiązywanie problemu dowozu dzieci niepełnosprawnych do przedszkoli;
• Formowanie niezbyt licznych grup;
• Zatrudnienie specjalistów: psychologa, logopedy, fizjoterapeuty, pedagoga specjalnego, muzykoterapeuty, dokształcanie nauczycieli do pracy z dziećmi niepełnosprawnymi;
• Odpowiednia współpraca z rodzicami;
• Dostosowanie treści do możliwości, potrzeb, zainteresowań każdego dziecka /nie należy jednak stwarzać odrębnych programów, należy zapewnić dodatkowe pomoce dydaktyczne/.
4. Rodzaje i formy integracji w przedszkolu
Integracja w procesie wychowania przebiega w rodzinie, przedszkolu, szkole i szerszym środowisku wśród rówieśników i osób dorosłych.
Integracja w rodzinie przebiega od obojętnego traktowania, tolerowania i naturalnego przyjęcia w skład rodziny, aż do świadomego akceptowania.
W przedszkolu i szkole proces integracji jest bardziej skomplikowany, szczególnie gdy w grę wchodzą jednostki z poważnymi odchyleniami.
Integracja w szerszym środowisku może przebiegać w formie zorganizowanej- koła sportowe, wycieczki, zabawy w szkole i przedszkolu, lub niezorganizowanej - w czasie dowolnych spotkań i zabaw z kolegami z sąsiedztwa, przedszkola, szkoły. Ważne są obie formy i należy dążyć, by obie występowały w życiu dzieci.
Możemy wyróżnić integrację indywidualną i grupową.
Indywidualna zachodzi wtedy, gdy do grupy dzieci zdrowych włączane są dzieci specjalnej troski.
Grupowa, gdy dla dzieci niepełnosprawnych tworzy się oddziały i klasy specjalne w powszechnych przedszkolach i szkołach.
Oprócz wymienionych możemy wyróżnić następując formy integracji:
• - integracja „ukryta", wymuszona, gdy do grupy pełnosprawnych dzieci uczęszcza jedno lub dwoje dzieci niepełnosprawnych ucząc się i wychowując w przedszkolu masowym na równi z innymi.
• Ta forma może jednak wywołać negatywne skutki, zwłaszcza gdy
brakuje specjalistycznej opieki;
. • - integracja częściowa, w przedszkolu masowym obok grupy dzieci zdrowych funkcjonują oddzielnie grupy dzieci o jednakowym rodzaju zaburzeń, mają więc swoich nauczycieli, swoje pomieszczenia, do kontaktów pomiędzy pełno i niepełnosprawnymi dziećmi dochodzi podczas wspólnych imprez, zabaw, wycieczek;
• - integracja pełna, dzieci z odchyleniami od normy rozwojowej przebywają w jednej grupie z pełnosprawnymi i zachodzi pełna łączność w każdej dostępnej płaszczyźnie współdziałania.
5. Wartości kształcenia i wychowania integracyjnego
Dzieci niepełnosprawne, obserwując pełnosprawnych rówieśników:
• starają się im dorównać, mobilizują się zatem do większego wysiłku, a tym samym lepiej rozwijają się umysłowo i fizycznie pod warunkiem jednak, że traktuje się je na równi z innymi.; • zdobywają one większą pewność siebie, dowartościowują się, zapominają o swoich ułomnościach;
• nie czuj ą się gorsze;
" nabywają umiejętności istotne w kontaktach społecznych;
• maj ą większą motywacj ę do nauki;
• wykazują większą samodzielność, są bardziej komunikatywne;
bardziej interesuj ą się otaczającym światem;
są mniej agresywne, chętniej nawiązuj ą kontakty z innymi dziećmi.
Dzieci zdrowe również czerpią duże korzyści z takiej formy kształcenia: a. mają większą świadomość tego, że nie wszyscy są jednakowi, co nie
znaczy, że są przez to gorsi; b. uczą się akceptować dzieci takimi, jakimi są; c. obserwując zmagania dzieci niepełnosprawnych, uczą się większej
wytrwałości i cierpliwości w pokonywaniu własnych trudności;
d. mają szansę udzielania swoim kolegom pomocy.
Grupy i klasy integracyjne są doskonałą szkołą samodzielności, służą nie tylko dzieciom ale wszystkim osobom biorącym udział w tym przedsięwzięciu, otwierają szansę zdobycia nowych doświadczeń we wzajemnym kontakcie, zmieniaj ą dotychczasowe schematy podejścia do osób niepełnosprawnych.