MARIAN BRANDYS- „KŁOPOTY Z PANIĄ WALEWSKĄ”
„Polska małżonka Napoleona”- encyklopedie jej nie wymieniają, bo była tylko kochanką. Ludzie ją lubili, bo nigdy nie działała w swoim interesie, zawsze starał się pomóc.
Mieszkała we wsi Kiernozia koło Łowicza. Maria Łączyńska. Miała 6 rodzeństwa, z czego 2 siostry i brat zmarli w dzieciństwie.
Starszy brat był tyranem, rządził Marią. Ona była piękna i wyedukowana, w przeciwieństwie do okolicznych panienek. Religia i polityka- jej 2 główne zainteresowania. Brat zmusił ją w wieku 16 (18) lat do małżeństwa z czterokrotnie starszym Anastazym Colonna-Walewskim. Nie wiadomo, dlaczego, bo ona była i bogata i wyższa rodem. Prawdopodobnie była w ciąży! Mogło to być dziecko mieszkającego w sąsiedztwie Rosjanina, którego prawdopodobnie kochała, ale że brat był zaciekłym kościuszkowcem- musiała poślubić Walewskiego, żeby nie było wstydu. Maria nie chciała tego ślubu, płakała. Jakaś hrabina wysłała nawet list do Walewskiego ze wskazówkami co do traktowania tak młodej żony.
Maria jedzie do Rzymu, wraca i rodzi syna- Antosia. Wychowują go kobiety, Walewski przeważnie leży pijany w piwnicy Głównym pragnieniem Marii, nawet obsesją, staje się wyzwolenie Polski. Zakłada ośrodek propagandowy. Poznaje Napoleona- 2 wersje tego spotkania
Maria jedzie do karczmy, gdzie miał się zatrzymać Napoleon, nie może się do niego dopchać i lamentuje, ktoś jej pomaga i przedstawia ją Napoleonowi, który oczywiście jest nią zachwycony
Spotykają się na balu
Tak czy inaczej wiadomo, że na balu już na pewno ze sobą rozmawiali. Napoleon wysłał jej liścik z życzeniem, aby w nocy zjawiła się w jego sypialni. Maria płacze i odchodzi od zmysłów, to by godziło w jej honor. Ponoć przyszli do niej Kołłątaj i Poniatowski z memoriałem (raczej nie jest to prawdopodobne) i proszą, by uległa Napoleonowi i uratowała Polskę. Maria jedzie jednak i płacze, więc Napoleon nie tyka jej przez kilka nocy, tylko rozmawiają o Polsce. Którejś nocy, kiedy Napoleon domaga się już natarczywie względów Marii, ona mdleje, a gdy się budzi, to jest już po wszystkim. Maria nie może sobie poradzić z poczuciem winy, wybucha skandal towarzyski.
Maria dostaje od Dąbrowskiego i Zajączka zadanie polityczne- ma wyperswadować Napoleonowi usunięcie Poniatowskiego. Jedzie do Finckenstein, spędza tam kilka tygodni z Napoleonem i zakochuje się w nim. Rozstają się z płaczem, Napoleon tego samego wieczoru pisze do żony list miłosny, świnia jedna ;) Napoleon następnie wyrusza na Wiedeń, Maria chodzi w ciąży z jego dzieckiem.
Napoleon już wie, że to nie on jest bezpłodny, ale jego żona, i postanawia się rozwieść. Poślubia Austriaczkę, Marię Ludwikę. Chciał poślubić Walewską, ale byłoby to małżeństwo bez znaczenia politycznego i koszmarny mezalians.
Walewski uznaje małego Aleksandra, Walewska jedzie z oboma synami do Paryża, gdzie ma wykwintny pałac, sukienki itp. Jednak Napoleon jest zafascynowany swoją nową żoną, romans się skończył. Walewską odwiedza Kościuszko. I znów 2 wersje historii „o kokardzie:”
Kościuszko witany na schodach przez Marię zrywa z jej piersi kokardę biało-czerwoną i przyciska ją do ust- hołd dla Marii
Kościuszko zrywa kokardę, ale potem ciska ją na ziemię- upodlenie Marii
Napoleon nie uznaje Aleksandra, ale zapisuje mu liczne włości, dba też o przyszłość Marii i wstawia się za nią w sprawie rozwodowej. Rozwiedziona Maria zaprzyjaźnia się z Józefiną, pierwszą żoną Napoleona.
Maria zakochuje się we francuskim oficerze Ornano, młodym, przystojnym i miłym. Tymczasem Napoleon próbuje popełnić samobójstwo i zostaje przez Ornano odkonwojowany na Elbę. Maria jedzie do Włoch pilnować zagrożonego majątku synka. Nasz stary znajomy, despotyczny brat Marii, przywozi z Elby listy z prośbą o przyjazd- jeden do Marii Ludwiki, drugi do Marii Walewskiej. Ludwika nie chce, Walewska przyjeżdża wraz z siostrą, bratem i Aleksandrem. Napoleon wita ich. Tymczasem cesarzowa zostaje kochanką austriackiego żołnierza. Maria wyjeżdża z Elby, wkrótce Napoleon przeżywa swoje 100 dni. Ornano oświadcza się, Maria początkowo go odrzuca. Przyjmuje oświadczyny dopiero kiedy Ornano ląduje w więzieniu za niepolityczne plotki. Biorą ślub, Maria zaczyna pisać książkę-pamiętnik by wytłumaczyć mężowi, że nie była zwykłą faworytą. Kocha go, zachodzi w ciążę, jest szczęśliwa. Jedzie do Polski, lekarz odkrywa poważną chorobę nerek i dróg moczowych, po porodzie kategorycznie zabrania Marii karmienia piersią, Maria nie stosuje się do zakazu. Wraca do Francji do męża, rodzi Rudolfa Augusta. Czuje się tragicznie, wie że umiera. Nie wstaje z łóżka, dyktuje swoje dzieje. Umiera, gdy Rudolf ma pół roku.
Inne fakty, poza fabułą:
Napoleon tylko podpisywał się pod listami, tak ogólnie to je dyktował, nawet te najpikantniejsze.
Nie zachowały się listy od Marii do Napoleona, prawdopodobnie je niszczył.
Antoniego i Aleksandra wychowuje wuj.
Aleksander ma spadek po Napoleonie, jest żołnierzem i politykiem. Ma 2 żony- jedna umiera szybko, druga- Maria- zostaje kochanką Napoleona III. Sam ma więc syna z kochanką i to jemu, a nie prawowitym dzieciom, przekazuje w spadku wszystkie pamiątki po Marii Walewskiej, żeby wiedział, że jego ojciec też jest bękartem. Aleksander zawsze publicznie mówił, że jego ojcem jest Colonna-Walewski.
Ornano został marszałkiem, nikogo w jego życiu nie było po ukochanej Marii.
Dwóch gości pisało o Walewskiej: Brytyjczyk Savant i potomek Ornana- Ornono. Savant napisał naukowe dzieło na podstawie książki Ornana, która okazała się beletrystyką, w której dużo było fałszu.