Natalia Jaworska

Robert Nozick

„Anarchia, państwo, utopia”

Rozdz. 3 „ograniczenia moralne a państwo”

Nozick w książce tej zajmuje się problematyką państwa oraz opowiada się za koncepcją „państwa minimalnego”. Jest nim państwo, które ogranicza się do spełniania funkcji ochronnych względem społeczeństwa i na tym kończy. Pojawia się też figura państwa ultraminimalnego, gdzie płacenie za ochronę (t.j. podatków) nie jest konieczne, inaczej niż w państwie minimalnym.

Powstaje zatem pytanie, jak chronić praw i bezpieczeństwa obywateli, czym one są. Nozick próbuje odpowiedzieć na to pytanie określając „zewnętrzne ograniczenia”, które określałyby co jest dopuszczalne, moralne, a co nie. W pierwszej kolejności opisuje tradycję utylitaryzmu, która opiera się na swoistym rachunku zysków i strat - chodzi o zminimalizowanie ogólnej sumy (ważonej) naruszeń praw.

Odwołuje się też do Kanta, który twierdził, iż ludzie są celem w samym w sobie i nie mogą być uznawani za środek, do osiągnięcia go. Idąc tym tropem, należy odrzucić istnienia „wyższego dobra” - wartego więcej niż życie pojedynczego człowieka. Nazywa to „libertariańskim ograniczeniem”. Celem jest tu zadbanie by nikt nie stwarzał zagrożenia nikomu, a gdy to się stanie istnieje prawo do obrony. Cacus zagrożenia bez winy.

Dużo uwagi poświęca kwestii tworzenia ew. hierarchii istnień. Myśli tu przede wszystkim o zwierzętach innych niż ludzkie. Nie obejmujemy ich wizją równouprawnienia do życia, a jednocześnie nie uważamy ich za przedmioty. Nozick sugeruje, iż na tym poziomie analizy można wykorzystać założenia utylitaryzmu (rachowania zysków i kosztów, uzyskanego szczęścia i doświadczonego cierpienia) hasło „kantyzm dla ludzi, utylitaryzm dla zwierząt”. Ostatecznie uznaje jednak, iż nie tylko doświadczenia przeżywane przez zwierzęta się tu liczą. Ostatecznie jednak konstruuje (do teoretycznych rozważań) hierarchiczne statusy, gdzie

1. tego organizmu, nie można poświęcać i krzywdzić na rzecz innego

2. moża, ale tylko na rzecz teg wyższego

3. można na rzecz tego wyższeg i mu równego;

Lecz co, gdyby przyszedł ktoś z innej planety i powiedział, iż to on stoi wyżej niż gatunek ludzki? Jak budować progi między kolejnymi statusami?

Tu przyznaję, że mam problem ze zrozumieniem kategorii „przeżyć” i ich następst

Anarchista uważa, iż państwa egzekwując karę za złamanie prawa, narusza te same normy, ale i prawa, co indywidualny obywatel.

Gdy, ktoś stanowi zagrożenie dla Ciebie, gdy nie chciał tego uczynić, sało się to przypadkiem. Nozick, twierdzi, że w takiej sytuacji można zabić osobę nam zagrażającą.

---