Pytanie 1. Co to jest:
a) propedeutyka rolnictwa
b) rolnictwo jako nauka
c) rolnictwo jako gałąź gospodarki
d) agronomia
e) agrotechnika
Odpowiedź:
a) propedeutyka rolnictwa to przedmiot nauczania wprowadzający w podstawowe zagadnienia rolnictwa i przygotowujący do szczegółowego poznawania rolnictwa.
b) rolnictwo jako nauka (agriculture science) to powiązany ze sobą zespół dziedzin i dyscyplin naukowych agronomii, inżynierii rolniczej, ochrony środowiska, ogrodnictwa, rybactwa, technologii żywienia i żywności, medycyny weterynaryjnej, zootechniki uprawiających szereg specjalności. Wszystkie te dyscypliny opierają się o podstawowe nauki przyrodnicze i techniczne, a także społeczne.
c) rolnictwo jako gałąź gospodarki, która ma na celu dostarczenie żywności dla ludzi i zwierząt oraz surowców dla przemysłu, a wykorzystująca do tego siły przyrody.
d) agronomia (agronomy) to nauka o produkcji roślinnej wraz ze specjalnościami z nią związanymi, takimi jak chemia rolna, gleboznawstwo, botanika, fizjologia i anatomia roślin, ochrona roślin, ekonomika i organizacja produkcji rolniczej, agrometeorologia i inne.
e) agrotechnika (agrotechnics) oznacza całokształt decyzji, czynności i zabiegów technicznych w produkcji roślinnej prowadzonej na gruntach ornych i trwałych użytkach zielonych (łąki i pastwiska).
Pytanie 2. Kto i kiedy zaczął propagować trójpolówkę?
Odpowiedź: w XVII wieku J. Haur
Pytanie 3. Kiedy wprowadzono 4 - polówkę norfolską?
Odpowiedź: w XVIII wieku Thaer w Holandii, potem w Anglii
Pytanie 4. Omów rolę systemu norfolskiego
Odpowiedź: 1. wyrugowanie ugoru
2. stworzenie warunków do większej obsady zwierząt przez wprowadzenie pastewnych i okopowych
3. poprawa warunków uprawy (nawożenie obornikiem i uprawa motylkowych)
4. wzrost urodzajności gleby (dzięki roślinom motylkowym)
5. wprowadzenie ulepszeń technicznych
6. zwiększenie równomierności zatrudnienia w ciągu roku
7. ograniczenie upraw roślin kłosowych (zbożowych)
Pytanie 5. Wymień podstawowe cele rolnictwa.
Odpowiedź: 1. dostarczenie żywności (w określonej ilości, jakości i trwałości)
2. uzyskiwanie dochodu i zysku
3. produkcja substytutów (surowców mineralnych - nieodnawialnych)
4. ochrona środowiska
5. zdrowotność ludzi i zwierząt
6. zatrudnienie mieszkańców obszarów wiejskich
Pytanie 6. Podaj datę powołania Instytutu Agronomicznego w Marymoncie.
Odpowiedź: 23.09.1816r.
Pytanie 7. Wymień 3 pierwszych dyrektorów Instytutu Agronomicznego w Marymoncie.
Odpowiedź: Jerzy Flaut, prof. Michał Onapowski, prof. Seweryn Zdzitowiecki
Pytanie 8. Kiedy utworzono Wydział Rolniczy SGGW?
Odpowiedź: w 1906r.
Pytanie 9. W którym roku pierwsi dyplomanci opuścili Wydział Rolniczy?
Odpowiedź: w 1909r.
Pytanie 10. W którym roku zakupiono folwark Chylice?
Odpowiedź: w 1913r.
Pytanie 11. Podaj rok upaństwowienia Wyższej Szkoły Rolniczej i kto był pierwszym rektorem?
Odpowiedź: we wrześniu 1918r.; prof. J. Pomorsko - Mikułowski
Pytanie 12. W którym roku założono pole doświadczalne w Skierniewicach?
Odpowiedź: w 1921r.
Pytanie 13. Co to jest?
a) produkcja rolnicza
b) technologia
c) dział rolnictwa, wymień działy
d) gałąź, wymień 5 przykładowych produkcji roślinnej lub zwierzęcej
e) działalność
f) UR, struktura
g) struktura zasiewów
h) grunty orne
i) odłóg
j) ugór
k) powierzchnia przeliczeniowa gospodarstwa
Odpowiedź:
a) produkcja rolnicza zaspokaja podstawowe potrzeby biologiczne człowieka poprzez dostarczanie mu produktów żywnościowych do bezpośredniego spożycia oraz produktów do dalszego przetwarzania na bardziej uszlachetnione artykuły żywnościowe
b) technologia produkcji to uświadomiony sposób opracowany i stosowany zbiór metod przetwarzania przedmiotów pracy w produkty finalne o właściwościach zmienionych w stosunku do surowców wyjściowych
c) dział rolnictwa oznacza ogół gałęzi i działalności, w których są wykorzystywane podobne metody i środki produkcji
d) gałąź to grupy roślin lub działalności o podobnej technologii produkcji oraz grupy zwierząt tego samego gatunku
e) działalność obejmuje pozyskiwanie jednolitego produktu z zastosowaniem tej samej technologii produkcji
f) UR - grunty orne, łąki i pastwiska (TUZ), sady i ogrody, plantacje wieloletnie. Struktura użytków rolnych to procentowy udział poszczególnych rodzajów użytków w całej powierzchni użytków rolnych
g) struktura zasiewów określa procentowy udział poszczególnych roślin w ogólnej powierzchni gruntów ornych, czyli zasiewów
h) grunty orne (GO) oznaczają powierzchnię uprawianą z okresowym przemieszczeniem gleby. Grunty orne są poddawane systematycznej uprawie za pomocą podstawowych narzędzi rolniczych
i) odłóg - ziemia pozostawiona bez uprawy lub zapuszczony użytek zielony; odłóg stosowano dawniej jako zabieg w „systemie odłogowym” w celu przywrócenia glebie żyzności, obecnie nie stosowany. Odłogowanie - pozostawienie ziemi bez uprawy na dłużej niż 1 rok kalendarzowy
j) ugór - pole nie obsiane przez cały rok lub jego część, ale uprawiane narzędziami w celu poprawy sprawności roli i jej odchwaszczenia:
- czarny (pole bez obsiewu, uprawiane i nawożone obornikiem)
- zajęty, obsiany, zielony (pole częściowo odpoczywające przed siewem ozimym)
k) powierzchnia przeliczeniowa gospodarstwa to potencjał glebowy gospodarstwa w przeliczeniu na gleby klasy IV; obliczany jako suma ilościowa powierzchni GO i TUZ w poszczególnych klasach przez właściwe współczynniki bonitacyjne
Pytanie 14. Wymień cechy:
a) produkcji rolniczej
b) ziemi
Odpowiedź:
a) - produkcja ta odbywa się na żywych organizmach (rośliny i zwierzęta)
- dokładne przewidzenie wyników produkcji jest niemożliwe
- uzależnienie od czynników przyrodniczo - klimatycznych
- charakter przestrzenny produkcji rolnej
- długi cykl produkcyjny
- charakter cykliczny (sezonowość prac)
- istnieje produkcja główna i uboczna (ziarno - słoma, mleko - obornik)
- rolnik jest producentem surowców dla własnej produkcji
- występuje produkcja pierwotna (roślinna) i wtórna (zwierzęca)
- różnorodność prac
- może być w cyklu zamkniętym
b) - nieruchomość (stałość położenia)
- niepomnażalność (niepowiększalność) związana z ograniczonymi zasobami ziemi jako środka produkcji niezbędnego do prowadzenia produkcji rolniczej
- niezniszczalność oznacza, że ziemia właściwie wykorzystywana nie zużywa się oznacza to jednak, że ziemi nie można zniszczyć (np. budowa kopalń, trzęsienia ziemi)
- przestrzenność, która wiąże się z ograniczeniem produkcji na znacznych obszarach i przystosowaniu maszyn do ruchomego procesu pracy
Pytanie 15. Do czego służą klasy bonitacyjne gleby?
Odpowiedź: do oceny jakości gleb
Pytanie 16. Wymień kompleksy przydatności rolniczej dla gruntów ornych:
Odpowiedź: 1. pszenny bardzo dobry 2. pszenny dobry 3. pszenny wadliwy 4. żytni bardzo dobry (pszenno - żytni) 5. żytni dobry 6. żytni słaby 7. żytni bardzo słaby (żytnio - łubinowy) 8. zbożowo - pastewny mocny 9. zbożowo - pastewny słaby 10. pszenny górski 11. zbożowy górski 12. owsiano - ziemniaczany górski 13. owsiano - pastewny górski 14. gleby orne przydatne pod użytki zielone
Pytanie 17. Obliczyć powierzchnię przeliczeniową.
Odpowiedź:
Pytanie 18. Wymień środki produkcji.
Odpowiedź: ziemia, praca, kapitał, organizacja i zarządzanie
Pytanie 19. Co to są środki trwałe? podaj przykłady
Odpowiedź: są wielokrotnie używane w procesach produkcyjnych i stopniowo się zużywają (długotrwałe) np. budynki i budowle, maszyny, urządzenia techniczne i narzędzia, środki transportowe, melioracje, zasadzenia wieloletnie, inwentarz żywy (stado podstawowe)
Pytanie 20. Co to są środki obrotowe? podaj przykłady
Odpowiedź: zużywają się całkowicie w jednym cyklu produkcyjnym (krótszym niż 1 rok) i bezpośrednio wchodzą w produkt finalny np. młode zwierzęta, nawozy mineralne, środki ochrony roślin, materiał siewny, pasze, paliwa i smary, zapasy i środki pieniężne
Pytanie 21. Wymień czynniki produkcji
Odpowiedź: ziemia, kapitał, praca, organizacja i zarządzanie
Pytanie 22. Co to jest produkcja roślinna; jej cechy
Odpowiedź: produkcja roślinna jest podstawowym, surowcowym dziełem produkcji rolniczej w gospodarstwie. Jej specyficznymi czynnikami wytwórczymi są ziemia i organizmy roślinne zdolne do fotosyntezy, czyli przetwarzania związków nieorganicznych w organiczne, przy udziale światła słonecznego.
Cechy:
- istnieje zróżnicowanie roślin pod względem wymagań glebowych, klimatycznych i nakładów,
- sezonowość zapotrzebowania na pracę,
- nie może być prowadzona z monokulturze; musi być zmianowanie roślin,
- wrażliwość na transport,
- łatwiejsza mechanizacja prac w produkcji roślinnej lub zwierzęcej,
- nieregularność dopływu gotówki.
Pytanie 23. Co to jest?
a) plon podstawowy
b) plon uboczny
c) plon
Odpowiedź:
a) plon podstawowy - główny np. ziarno, nasiona, korzenie
b) plon oboczny - np. słoma, plewy, liście
c) plon -
Pytanie 24. Cele i zadania produkcji roślinnej.
Odpowiedź: Celem produkcji roślinnej jest uzyskanie wysokich i dobrej jakości plonów przy ekonomicznie uzasadnionych nakładach i ochronie naturalnego środowiska. Zadaniem produkcji roślinnej jest jak najlepsze wykorzystanie energii słonecznej do przetwarzanie składników mineralnych i energii słonecznej za pomocą aparatu asymilacyjnego w materię roślinną.
Pytanie 25. Co to są rośliny intensywne i ekstensywne?
Odpowiedź: intensywne - duże nakłady środków produkcji i robocizny na 1 ha np. u okopowych, warzywa, tytoń, chmiel. ekstensywne - niskie nakłady na 1 ha np. u roślin zbożowych i rzepaku
Pytanie 26. Co to jest ha, morga i ar?
Odpowiedź: 1ha = 10000m2, 1ar = 100m2, 1 morga = 0,55ha ~ 0,6 ha
Pytanie 27. Co to jest:
a) plenność
b) produktywność
c) płodność
Odpowiedź:
a) plenność - zdolność roślin do wytwarzania określonego plonu, czyli użytecznych części przeznaczonych na cele spożywcze, paszowe, przemysłowe lub nawozowe. Plenność wyrażamy w jednostce masy (t, dt) uzyskiwanej w ciągu roku z jednostki powierzchni m2, ar i ha w formie plonu głównego lub międzyplonu
b) produktywność - zdolność roślin do wytwarzania w ciągu sezonu wegetacyjnego biomasy w formie plonu podstawowego, ubocznego oraz części nie wynoszonych z pola (tzw. resztki rozbiorowe). Produktywność, podobnie jak plenność wyraża się w jednostce masy pozyskiwanej z jednostki powierzchni.
c) płodność - zdolność roślin do wytwarzania organów rozrodczych (generatywnych lub wegetatywnych) stanowiących materiał siewny lub sadzeniowy. Wyrażamy współczynnikiem reprodukcji, czyli liczbą ww organów (nasion rolniczych) uzyskiwanych z 1 rośliny)
Pytanie 28. Co to są rośliny mono i polikarpiczne?
Odpowiedź: monokarpiczne - rośliny jednoroczne lub dwuletnie, które przechodzą pełny cykl rozwojowy w ciągu jednego lub dwóch sezonów wegetatywnych, wegetatywnych następnie obumierają.
polikarpiczne - rośliny wieloletnie (byliny), które kwitną i owocują wieloletnie i z reguły rozmnażają się generatywnie i wegetatywnie.
Pytanie 29. Co to jest produkcja zwierzęca i jej cele.
Odpowiedź: Produkcja zwierzęca w rolnictwie jest wtórna do produkcji roślinnej. Jej zadaniem jest przetwarzanie produktów pochodzenia roślinnego na bardziej cenne artykuły pochodzenia zwierzęcego. Celem produkcji zwierzęcej jest wytwarzanie produktów zwierzęcych. Produkcja zwierzęca to wielkość uzyskiwanej produkcji żywca rzeźnego, przyrost stada, produkcja mleka, jaj, wełny, ryb i innych produktów zwierzęcych.
Pytanie 30. Co to jest?
a) sztuka fizyczna
b) sztuka duża
c) sztuka obornikowa
d) sztuka żywieniowa
e) jednostka owsiana
Odpowiedź:
a) sztuka fizyczna - to każda sztuka inwentarza, niezależnie od gatunku, wieku i wagi. Takie ujęcie niewiele jednak daje, gdyż uniemożliwia sumowanie wagi zwierząt i ich porównanie.
b) sztuka duża - o wadze 500kg, ale przebywająca w gospodarstwie cały rok.
c) sztuka obornikowa - taka, która produkuje rocznie 10 ton obornika
d) sztuka żywieniowa - taka, na której wyżywienie zużywa się rocznie 3500 jednostek owsianych
e) jednostka owsiana - jednostka stosowana w przygotowywaniu dawek żywieniowych dla zwierząt, której podstawą jest wartość pokarmowa 1kg owsa
Pytanie 31. Co to jest stado? stado podstawowe i produkcyjne
Odpowiedź: podstawowe - reprodukcyjne - przeznaczone do rozmnażania (krowy, jałówki cielne, knury, lochy itp.)
produkcyjne - towarowe - np. tuczniki, bukaty, opasy itp.
Pytanie 32. Co to jest rasa i typ użytkowy?
Odpowiedź:
rasa - oznacza grupę (populację) zwierząt tego samego gatunku, odznaczających się jednakowymi cechami uznanymi za charakterystyczne dla niej np. budowa, masa ciała, wzrost, umaszczenie, wydajność itp. i wiernie przekazywane potomstwu
typ użytkowy - kierunek użytkowania danego gatunku, czy rasy zwierząt określany zespołem cech morfologicznych (budowa) i fizjologicznych (typ przemiany materii) np. bydło, trzoda chlewna, owce, konie
Pytanie 33. Wymień typy użytkowania bydła i trzody chlewnej.
Odpowiedź:
bydło - mleczny, mięsny, ogólnoużytkowy, mleczno - mięsny
trzoda chlewna - słoninowy, mięsno - słoninowy, mięsny, bekonowy
Pytanie 34. Co to jest struktura inwentarza żywego, struktura stada?
Odpowiedź:
struktura inwentarza żywego - to procentowy udział różnych gatunków zwierząt w ogólnej liczbie zwierząt w gospodarstwie (zawsze w SD). Struktura ta wyznacza tzw. kierunek produkcji zwierzęcej.
struktura stada - to procentowy udział poszczególnych grup zwierząt w ogólnej liczbie zwierząt w danym stadzie (określa się w sztukach fizycznych, ale można i w SD). Struktura ta określa tzw. kierunek chowu.
Pytanie 35. Wymień czynniki wpływające na klimat.
Odpowiedź:
- szerokość geograficzna
- odległość od mórz i oceanów
- wzniesienie nad poziom morza
- rodzaje podłoża
- charakter szaty roślinnej
Pytanie 36. Wymień strefy klimatyczne w Europie.
Odpowiedź: strefa klimatu oceanicznego i kontynentalnego
Pytanie 37. Krótko scharakteryzuj warunki klimatyczne Polski.
Odpowiedź: Warunki klimatyczne Polski są bardzo zróżnicowane. Jest to spowodowane położeniem naszego kraju pomiędzy obszarem Europy Zachodniej o klimacie wyraźnie oceanicznym, a rozległymi obszarami Ukrainy i Rosji o klimacie zdecydowanie kontynentalnym. Polska leży w umiarkowanych szerokościach geograficznych. Takie położenie powoduje, że Polska ma klimat umiarkowany o charakterze przejściowym między klimatem morskim i kontynentalnym.
Pytanie 38. Co to jest okres wegetacji? jego długość w Polsce, Niemczech i Francji
Odpowiedź: okres wegetacji to ilość dni ze średnią dobową temperaturą powietrza nie mniejszą niż +5 stopni.
Pytanie 39. Wymień rejony klimatyczne w Polsce wg Homera.
Odpowiedź: okręg bałtycki, pojezierny, wielkich dolin, wyżyn środkowych, nizin podgórskich i kotlin, podgórski, górski
Pytanie 40. Porównaj jakość rolniczej przestrzeni produkującej Polski i krajów UE.
Odpowiedź:
Pytanie 41. Co to jest rejonizacja i regionalizacja produkcji roślinnej?
Odpowiedź:
rejonizacja - po wyodrębnieniu jednostek regionalnych należy określić wpływ warunków przyrodniczo - rolniczych w nich występujących na kierunek i poziom produkcji gatunków roślin lub ich grup, a także na wielkość obsady zwierząt, typy i rasy zwierząt.
regionalizacja - zróżnicowane warunki przyrodnicze i ekonomiczne w różnych częściach Polski, które powodują, że produkcja rolnicza ma charakter wyraźnie regionalny. Aby dobrze wykorzystać rolniczą przestrzeń produkcyjną ocenia się warunki określonych obszarów i wydziela jednostki regionalne w oparciu o specyfikę agroekologiczną
Pytanie 42. Jakie czynniki są brane pod uwagę przy obliczaniu wskaźnika liczbowego jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej?
Odpowiedź: gleba (0,1 - 100 punktów), warunki agroklimatyczne (0,1 - 15 punktów), rzeźba terenu (0,1 - 5 punktów), warunki wodne środowiska (0,1 - 5 punktów)
Makroskładniki (C,O,H,N,P,K,Ca,Mg,S) - występują w roślinie w dużych ilościach i są pobierane przez rośliny w dużych ilościach.
C,O,H stanowią 94 - 99,5%
Mikroskładniki (Mn,Fe,Cl,B,Zn,Cu,Mo) - występują u roślin w małych ilościach i niewiele ich pobierają rośliny, ale są niezbędne do normalnego wzrostu i rozwoju.
Uznaje się je za niezbędne, gdyż:
- pozwalają roślinie przejść pełen cykl wzrostu i rozwoju,
- działanie ich nie może być zastąpione przez żaden inny składnik,
- biorą udział bezpośredni w procesach metabolicznych rośliny jako element substancji konstytucyjnych lub aktywator enzymów
W związkach chemicznych pierwiastki mogą mieć wartościowość:
a) dodatnią (K,Na,Ca,Mg,Fe,Mn,Cu,Zn) - atomy tych pierwiastków oddają elektrony i tworzą jony dodatnie - kationy, są zaliczane do metali
b) ujemną (N,S,P,B) - atomy tych pierwiastków przyjmują elektrony i tworzą jony ujemne - aniony, ale mogą również elektrony oddawać w połączeniach a atomami pierwiastków bardziej elektroujemnych, są niemetalami.
Podział składników pokarmowych wg ich znaczenia dla roślin w procesach fizjologicznych:
- ogranogeny (C,H,O) - są podstawowymi składnikami cząsteczek związków organicznych
- niemetale (N,S,P,B) - pobierane w postaci utlenionej jako aniony, ważne składniki związków organicznych
- metale - pobierane jako kationy
* alkaliczne (K,Na,Mo,Ca)
* ciężkie (Fe,Mn,Cu,Zn,Mo)
Azot - jest składnikiem białka roślinnego i kwasów nukleinowych; decyduje o wzroście i dojrzewaniu rośliny;
Fosfor - wchodzi w skład różnych związków organicznych i mineralnych; decyduje o rozwoju systemu korzeniowego i szybkości dojrzewania roślin; niezbędny do prawidłowego wykształcanie nasion; zapobiega wyleganiu;
Potas - występuje wyłącznie w postaci jonowej, nie tworzy żadnych związków organicznych; reguluje gospodarkę wodną i steruje ruchami aparatów szparkowych; jest aktywatorem ponad 50 enzymów; bierze udział w procesach fotosyntezy i przemieszczaniu asymilatów;
Siarka - składnik aminokwasów, które są elementem białek, witaminy B1 i biotyny; aktywator niektórych enzymów; wchodzi w skład olejków gorczycznych;
Magnez - wchodzi w skład chlorofilu, który jest niezbędny dla fotosyntezy; odgrywa rolę w syntezie kwasów nukleinowych RNA i białek; aktywator wielu enzymów;
Wapń - występuje w ścianie komórkowej w wakuoli, w mitochondriach, fitynie; utrzymuje struktuę błon cytoplazmatycznych; niezbędny przy podziałach i wzroście komórek stożków wzrostu; opóźnia starzenie się części wegetatywnej; zwiększa wytrzymałość ścian komórkowych; wpływa na dorodność bulw i nasion;
Żelazo - niezbędny czynnik syntezy chlorofilu; podstawowa rola w procesach fotosyntezy i oddychania;
Mangan - bierze udział w reakcjach związanych z przenoszeniem energii w fazie świetlnej fotosyntezy; wpływa stabilizująco na struktury chloroplastów;
Miedź - występuje w chloroplastach; składnik wielu enzymów katalizujących reakcje utleniania; uczestniczy w katabolizmie związków azotowych; decyduje o dobrym wykorzystaniu azotu mineralnego przez rośliny;
Bor - niezbędny w procesach podziału komórek i wzrostu; stabilizuje półprzepuszczalne błony cytoplazmatyczne; decyduje o rozwoju stożków wzrostu;
Ciało zwierzęcia składa się z:
woda (50-60%), białko (15-20%), tłuszcz (10-60%), węglowodany (1%), związki mineralne (3-4%).
Woda - decyduje o procesach biologicznych; warunkuje całą przemianę materii; nośnik substancji odżywczych; składnik wszystkich płynów ustrojowych; reguluje ciepłotę organizmów; zapotrzebowanie od 20l u świń i koni do 80-100l u krów dziennie
Białko ogólne - podstawowy składnik budulcowy organizmu zwierzęcego;
Dzieli się na:
- białko właściwe (zbudowane z amin)
a) proste (proteiny)
b) złożone (proteiny)
- związki azotowe (niebiałkowe) - proste związki zawierające azot, rozpuszczalne w wodzie;
Aminokwasy mogą być:
- endogenne - zwierze może samo je syntetyzować;
- egzogenne - niezbędne, ale organizm zwierzęcy nie potrafi ich syntetyzować i muszą być dostarczane w paszy;
- względnie egzogenne - mogą być syntetyzowane z innych aminokwasów, lecz reakcja odwrotna jest niemożliwa.
Węglowodany - stanowią podstawowy składnik organiczny pasz pochodzenia roślinnego; są to związki zawierające C,H,O; główne źródło energii dla zwierząt;
Występują w 2 grupach:
- bezazotowe wyciągowe - łatwo strawne np. skrobia - cukry proste (glukoza) - dwucukry (sacharoza)
- włókna surowe - podstawowym ich składnikiem jest błonnik (celuloza); łatwo trawiona przez przeżuwacze (bydło), słabo przez konie i inne; wpływa korzystnie na wydzielanie soków trawiennych; wywołuje poczucie sytości
Tłuszcze - składnik pokarmowy o najwyższej wartości energetycznej; składnik wszystkich komórek organizmu zwierzęcego; stanowią izolację cieplną organizmu; stanowią substancję rezerwową, jako tłuszcze zapasowe (podskórny); wpływają korzystnie na wchłanianie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach;
Popiół surowy = składniki mineralne - niezbędne do życia, zaliczamy do nich makro i mikroelementy; składnik budulcowy tkanek (kostnych i miękkich); wchodzą w skład różnych związków organicznych; utrzymują odpowiedni poziom jonów wodorowych w płynach ustrojowych, od których zależy stałe pH we krwi; wchodzą w skład enzymów lub są ich aktywatorami; utrzymują równowagę kwasowo - zasadową organizmu; decydują o stanie koloidów ciała zwierząt;
Wapń - (1,4-2% masy ciała zwierzęcia, 99% w kościach, 1% w tkankach i płynach ustrojowych) - bierze udział w przemianie związków azotowych; aktywuje reakcje enzymatyczne, krzepnięcie krwi; niedobór Ca powoduje osłabienie kośćca i łamikost;
Fosfor - (tkanka kostna zawiera 40% fosforu, a reszta występuje w kwasach nukleinowych) - uczestniczy w przemianach enzymatycznych; zaburzenia w gospodarowaniu fosforem powodują krzywicę lub łamikost; stosunek Ca:P w paszy 2:1;
Magnez - (79% w kościach, 30% w płynach ustrojowych i tkankach) - bierze udział w reakcjach enzymatycznych i przemianach energetycznych; niedobór powoduje nadpobudliwość, drgawki -> tężyczkę językową;
Sód - (0,2% ciała) - niedobór powoduje zahamowanie wzrostu;
Potas - pełni rolę regulacji ciśnienia osmotycznego w płynach tkankowych; reguluje krążenie wody w organizmie; bierze udział w transporcie składników odżywczych; niedobór powoduje zaburzenia pracy serca;