Prawo administracyjne

Prawo proceduralno-admnistracyjne zawiera normy, mające na celu wykonywanie norm prawa ustrojowego i materialnego. Na to prawo składają się:

• Prawo o postępowaniu ogólnym i szczególnym

• Prawo o postępowaniu dyscyplinarnym i porządkowym

• Prawo o postępowaniu karno-administracyjnym, czyli prawo o wykroczeniach

• Prawo o postępowaniu w sprawie skarg i wniosków

• Prawo o postępowaniu egzekucyjnym w administracji

Prawo administracyjne w wąskim znaczeniu stanowią tylko normy dwustronne wiążące określone uprawnienia i obowiązki organów administracji i podmiotów nie podporządkowanych im organizacyjnie.

Do prawa administracyjnego w tym znaczeniu należą:

1. Przepisy prawne ustanawiające uprawnienia lub obowiązki i wyznaczające wprost zachowania się każdego, kto znajdzie się w określonej sytuacji i posiada określonej sytuacji i posiada określone rzeczy lub prowadzi określoną działalność.

2. Przepisy ustanawiające kompetencje organów administracji do nałożenia na podmioty znajdujące się na zewnątrz administracji, określonych obowiązków, a wymagalność tych obowiązków zależy od ich przypisania danemu podmiotowi w określonym trybie i przy zachowaniu przewidzianej formy.

3. Przepisy przyznające osobom, podmiotom znajdującym się na zewnątrz administracji prawo domagania się od organów administracji spełnienia określonych przepisami prawa świadczeń, udostępnienia dóbr, wydania pozwolenia, decyzji.

Aparat administracyjny

Na aparat administracyjny składają się:

• Organy administracji rządowej

• Organy samorządowe

• Zakłady administracyjne

• Niektóre organy społeczne

• Innego typu korporacje jak np. spółki prawa handlowego, niektóre przedsiębiorstwa państwowe

Przyczyny wpływające na organizację aparatu administracyjnego:

1. Przyczyny funkcjonalne, co oznacza, że do wykonywania administracji w różnych dziedzinach wymagane są specjalne kwalifikacje np. administracja sprawami zdrowia.

2. Przyczyny terytorialne, oznacza to, że różne zadania mogą być wykonywane dla różnego obszaru np. decyzje o pozwoleniu na budowę domów jednorodzinnych, aby były prawidłowe, powinny zapadać na szczeblu lokalnym tzn. tam gdzie organy administracji mogły na miejscu bezpośrednio doglądać przebiegu budowy oraz nadzorować ją, natomiast decyzja o budowie autostrady powinna zapadać na szczeblu wyższym.

3. Przyczyny (przesłanki) organizacyjne w zależności od zadań organów administracji, różny może być stopień jego powiązania z innymi organami.

4. Przyczyny finansowe - każde państwo musi (ma obowiązek) utrzymać aparat administracyjny i powinno to czynić stosując rachunek ekonomiczny, uzyskując jak najlepsze efekty.

Kontrola, nadzór, koordynacja, kierownictwo.

Kontrola -- jest to porównywanie stanu faktycznego, stanu rzeczywistego z pewnym założonym wzorcem

(tym wzorcem dla nas są przepisy prawne), dokonywanie analizy, wyciągnięcie wniosków po

kontrolnych. Organ kontrolujący nie ingeruje w działalność jednostek kontrolowanych, tzn. że

również nie ponosi odpowiedzialności.

Nadzór - jest to kontrola plus możliwość użycia środków nadzorczych takich jak wstrzymanie decyzji,

zawieszenie decyzji. Ten termin jest najczęściej używany dla określenia sytuacji, w których organ

nadzorujący jest wyposażony w środki oddziaływania na postępowanie organów lub jednostek

nadzorujących nie może jednak wyręczać tych organów w ich działalności.

Koordynacja - jest to harmonizowanie działań jednostek nie podporządkowanych bezpośrednio organowi

koordynacyjnemu. Są to jednostki, które podlegają innym organom albo z założenia działają

samodzielnie. Organ koordynacyjny ma jednak możliwość oddziaływania na instytucje

koordynowane przy użyciu różnego rodzaju środków w celu zharmonizowania działalności.

Kierownictwo - jest to najszersze uprawnienie. Na kierownictwo składa się nadzór, koordynacja, kontrola.

Organ kierujący może używać wszelkich środków w celu oddziaływania na postępowanie

jednostek (organów kierowanych)za wyjątkiem środków przez prawo zabronionych.

Centralizacja i decentralizacja.

Centralizacja to inaczej hierarchiczne podporządkowanie. Oznacza ono zależność organów niższego stopnia od organów wyższego stopnia. W ramach centralizacji mówi się o zależności służbowej i osobowej. Zależność służbowa oznacza, że organ wyższego stopnia może ingerować w działalność organu niższego stopnia i czyni to najczęściej poprzez polecenia służbowe. Zależność osobowa oznacza, że organ wyższego stopnia decydują o obsadzie personalnej organ niższego stopnia najczęściej dotyczy to stanowisk kierowniczych.

Przeciwieństwem centralizacji jest decentralizacja. Charakteryzuje się dużym stopniem samodzielności i brakiem zależności służbowej i osobowej. Organy w ramach administracji zdecentralizowanej mają własne kompetencje, same decydują o obsadzie poszczególnych stanowisk. Mają również często samodzielność finansową (samodzielność faktyczna - mają własne źródła dochodów i same nimi dysponują, rozporządzają np. administracja samorządu terytorialnego).

Administracja Publiczna dysponuje środkiem, jaki przysługuje innym organom administracji Państwo może udzielić władztwa innym podmiotom w zakresie przez siebie ustalonym, wówczas te podmioty korzystają z przywileju egzekwowania swoich rozstrzygnięć przy użyciu przymusu państwowego.

Rozstrzygnięcia tych podmiotów podejmowane mogą być tylko w zakresie powierzonym lub zleconym przez Państwo funkcji administracji jest to prawo użycia przymusu bezpośredniego przez organy administracji dla zrealizowania swoich jednostkowych rozstrzygnięć.

Stosunek administracyjno-prawny.

Możemy tu wyróżnić:

• Stosunki cywilnoprawne

• Stosunki administracyjno-prawne

Stosunki administracyjno-prawne

Są to stosunki między państwem i działającymi w jego imieniu podmiotami administracji publicznej, a obywatelami i innymi podmiotami (np. przedsiębiorcy) oparte na normach prawa administracyjnego. Charakterystyczne dla stosunków administracyjno-prawnych jest to, że administracja działa władczo tzn. może jednostronnie zadecydować o treści tego stosunku. Obywatel ma prawo zaskarżenia nakazów i zakazów administracji przy pomocy przysługujących mu środków odwoławczych.

Cechą charakterystyczną stosunków administacyjno-prawnych jest nie równorzędność partnerów, a więc możliwość decydowania o treści tego stosunku przez podmiot administracyjny.

Podmiot stosunku administracyjno-prawnego.

Jest to osoba fizyczna lub osoba prawna albo jednostka organizacyjna, nie posiadająca osobowości prawnej, do której skierowany jest nakaz lub zakaz albo, która żąda określonego zachowania się przez organ administracji publicznej np. wydania dowodu.

W stosunkach administracyjno-prawnych jeden z podmiotów reprezentuje władztwo, państwo (administrację), stąd ta nie równorzędność, gdyż prawo przyznaje organowi administracji jako jednemu z podmiotów stosunku, prawo orzekania, a więc przesądza o sprawie w sposób wiążący innych uczestników stosunku.

Obowiązki i uprawnienia będące treścią stosunku administracyjno-prawnego mogą polegać na działaniach, znoszeniu lub zaniechaniu i wynikają one z prawa materialnego. Poza tym te obowiązki i uprawnienia wynikające z tego stosunku mają w zasadzie charakter osobisty tzn. nie mogą być przenoszone na inne osoby i wygasają one z chwilą śmierci osoby uprawnionej lub zobowiązanej. Wyjątkiem są podatki i roszczenia odszkodowawcze, które mogą przechodzić na następców prawnych.

Stosunki administracyjno-prawne mogą być nawiązywane z mocy samej ustawy, w drodze aktu administracyjnego / decyzje, koncesje, wyraźnie określony adresat i konkretna sprawa / bądź w wyniku działań faktycznych.

Rodzaje stosunków administracyjno-prawnych:

1. Stosunek proceduralny

Podstawę prawną stanowią normy proceduralne (przepisy o postępowaniu administracyjnym). Stosunek proceduralny jest nawiązywany z chwilą wszczęcia postępowania administracyjnego i wygasa z momentem wydania ostatecznej decyzji administracyjnej.

2. Stosunek sporno - administracyjny.

Podstawę prawną stanowią przepisy dopuszczające zaskarżenie decyzji do sądu. Ten stosunek trwa od chwili zaskarżenia aktu administracyjnego do czasu wydania orzeczenia przez sąd, czyli wyroku albo postanowienia. Cechą charakterystyczną jest zrównanie podmiotów przed sądem.

Organ administracji publicznej.

Cechy organów:

1. Organ administracji stanowi wyodrębnioną część aparatu administracji publicznej tworzoną na podstawie

prawa.

2. Działa w imieniu państwa i na rachunek państwa (organ administracji rządowej: minister, wojewoda)

oraz we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność (organy administracji samorządowej).

3. O ile prawo to dopuszcza to organ administracji jest upoważniony do posługiwania się środkami

władczymi.

4. Wykonuje zadania publiczne z zakresu administracji.

5. Działa w ramach przyznanych mu przez prawo kompetencji.

Konstrukcja organów administracji jest abstrakcyjną konstrukcją prawną, na którą, składają się w/w elementy. Dlatego też pojęcia organu nie należy łączyć z kwestią obsady fizycznej, personalnej. Organ istnieje niezależnie od obsady fizycznej.

Organ administracji to człowiek lub grupa ludzi (w przypadku organów kolegialnych Rady Ministrów) powoływany jest w celu realizacji norm prawa administracyjnego w sposób i ze skutkami właściwymi temu prawu. Działa w granicach przyznanych mu przez prawo kompetencji. Znajduje się w strukturze administracji państwa lub samorządu terytorialnego.

Rodzaje organów:

• Podział na organy administracji rządowej i samorządowej (rada gminy, rada powiatu, sejmik województwa)

• Organy naczelne zaliczamy: Prezydenta, Prezesa Rady Ministrów, Radę Ministrów i Ministrowie kierujący resortami.

• Organy centralne to te, które są powołane przez organy naczelne, które podlegają organom naczelnym (Prezes Wyższego Urzędu Górniczego, Komendant Główny Policji).

• Terenowe (lokalne)

Podział organów:

• Jednoosobowe (monokratyczne)

• Kolegialne (wieloosobowe) - Rada Ministrów, Rada Gminy

• Wybieralne (pochodzące z wyborów)

• Z nominacji (członkowie Korpusu Służby Cywilnej)

• Z powołania (wojewoda)

• Pomocnicze (opiniodawczo-doradcze, doradcze, opiniodawcze)

• Organy kontrolne (PIS, IH, NIK)

• Organy o kompetencji ogólnej (wojewoda, RM) to organy, których zadania obejmują całość lub większość dziedzin administracji

• Organy o kompetencji specjalnej (szczególnej) - Minister Zdrowia - są to organy, które się zajmują jedną dziedziną. Są to organy, które są tworzone w wyniku podziału rzeczowego zadań administracji.

Podział na organy I i II instancji:

• Organy scentralizowane (podległe hierarchicznie)

• Organy zdecentralizowane

Urząd

1. Urząd to najczęściej aparat pomocniczy dla organu

2. Urząd jako wyodrębniony zespół kompetencji.

Pojęcie urzędu w tym przypadku jest utożsamiane ze stanowiskiem (Rektor, Dziekan). W tym znaczeniu

urzędy są tworzone w drodze aktów normatywnych najczęściej w drodze ustawy, rzadziej w drodze aktów

niższego rzędu.

3. Urząd jako szczególna nazwa organu administracyjnego

np. Urząd Morski, Urząd Celny, Wyższy Urząd Górniczy. W takim przypadku należy pamiętać, że organ

administracji jest organ jednoosobowy, który nie może być utożsamiany z całym urzędem.

4. Urząd jako zorganizowany zespół osób

przyznany organowi administracji do pomocy w wykonywaniu jego funkcji i zadań.

Zakres działania organu i właściwości organu (kompetencje)

Zakres działania to jedynie wyliczenie spraw, którymi organ się zajmuje i jest najczęściej ujęty w przepisach ustrojowych.

Do podjęcia konkretnych działań władczych obok przepisu określającego zakres działania konieczny jest przepis upoważniający do podjęcia takiego działania, czyli przepis kompetencyjny. Przepisy kompetencyjne znajdziemy w przepisach o prawie materialnym. Tam też wyróżnia się kilka rodzajów przepisów kompetencyjnych (właściwości).

Jeżeli organ administracji przekroczy zakres swojej właściwości to takie działanie organu dotknięte jest wadą nieważności w przypadku podjęcia działania, które w ogóle nie należy do kompetencji organu administracji to również takie działanie dotknięte jest wadą nieważności. Może się również zdarzyć, że w wyniku niedoskonałości przepisów kompetencyjnych w jednej sprawie dwa organy będą uważały się za kompetentne pomimo tego, że jeden z nich powinien sprawę rozstrzygnąć.

Mamy wówczas tzw. spór pozytywny i spór negatywny. Regulują to przepisy k.p.a. Generalną zasadą prawa administracyjnego jest niedopuszczalność przenoszenia kompetencji między organami administracji.

Źródła prawa administracyjnego ujęte są w rozdziale III Konstytucji. Jest to zamknięty katalog

• Przepisy, powszechne obowiązki - Konstytucja, Ratyfikowane Umowy Międzynarodowe, ustawy, rozporządzenia z mocą ustawy i akty praw miejscowego.

• Przepisy wewnętrzne - uchwały RM, zarządzenia Prezydenta, Premiera

Konstytucja to ustawa zasadnicza, akt najwyższej rangi. Cztery cechy szczególne:

• - szczególna nazwa

• - szczególna treść

• - szczególna moc prawna / najwyższa moc prawna /

• - szczególny sposób uchwalania i zmian

Ratyfikowane Umowy Międzynarodowe wypowiada i ratyfikuje Prezydent. Są to umowy dotyczące pokoju, wojny, przystąpienia Polski do organizacji międzynarodowych.

Rozporządzenia to akty wykonawcze do ustaw. Mogą je wydawać

- RM,

- Prezes Rady Ministrów,

- Ministrowie,

- kierownicy działów administracji rządowej,

- Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji,

- Prezydent,

- Przewodniczący Komitetu Badań Naukowych i Integracji Europejskiej.

Akty prawa miejscowego stanowione są przez wojewodę, przez organ administracji niezespolonej oraz organ gminy, powiatu, województwa, organu samorządowego.

Administracja zespolona to administracja, która należy do wojewody oraz kierowników służb inspekcji i straży (administracja wojewódzka zespolona), Inspekcja Handlowa, Służba Ochrony Zabytków, Inspekcja Jakości Handlowej, Kurator Oświaty, Policja, Inspekcja Ochrony Środowiska, Państwowa Straż Pożarna, Inspekcji Nadzoru Budowlanego, Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa, Inspekcja Weterynaryjna, Inspekcja Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego, Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego.

Administracja niezespolona funkcjonuje obok wojewody, ale mu nie podlega (podlega Warszawie)

• Dowódcy okręgów wojskowych, szefowie wojewódzkich sztabów wojskowych, wojskowi komendanci uzupełnień

• Izby Skarbowe, Urzędy Skarbowe, Dyrektorzy Urzędów Kontroli Skarbowej

• Dyrektorzy Okręgowych i Specjalistycznych Urzędów Górniczych

• Dyrektorzy Okręgowych Urzędów Miar i Naczelnicy Obwodowych Urzędów Miar

• Dyrektorzy Okręgowych Urzędów Probierczych i Naczelnicy Obwodowych Urzędów Probierczych

• Dyrektorzy Regionalnych Zarządów Gospodarki Wodnej

• Dyrektorzy Izb Celnych i Naczelnicy Urzędów Celnych

• Dyrektorzy Urzędów Morskich

• Dyrektorzy Urzędów Żeglugi Śródlądowej

• Komendanci Oddziałów Straży Granicznej, Komendanci Strażnic, Komendanci Granicznych Placówek Kontrolnych i Dywizjonów Straży Granicznej

• Okręgowi Inspektorzy Rybołówstwa Morskiego

• Państwowi Inspektorzy Sanitarni

Dzienniki Ustaw III Rzeczpospolitej Polskiej

1. Dziennik Ustaw Rzeczpospolitej Polskiej

2. Dziennik Urzędowy RP „Monitor Polski”

3. Dziennik Urzędowy RP „Monitor Polski B”

4. Dzienniki Urzędowe Ministrów Kierujących Działami Administracji Rządowej

5. Dzienniki Urzędowe Centralnych

6. Wojewódzkie Dzienniki Urzędowe (16 województw)

W Dzienniku Ustaw publikowane są następujące akty:

• Konstytucja,

• Ratyfikowane Umowy Międzynarodowe,

• Rozporządzenia z mocą ustawy,

• Rozporządzenia,

• Teksty jednolite w/w aktów,

• Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczące aktów normatywnych publikowanych, w DzU,

• Uchwały RM uchylające rozporządzenie Ministra,

• Inne akty prawne dotyczące np.

- stanu wojny, zawarcia pokoju,

- referendum zatwierdzające zmianę Konstytucji,

- referendum ogólnokrajowego,

- skrócenia kadencji sejmu,

- wyborów do sejmu i senatu,

- wyborów Prezydenta RP,

- powszechnej lub częściowej mobilizacji i użycia sił zbrojnych do obrony Rzeczpospolitej,

- akty prawne dotyczące stanu wojennego,

- wyjątkowego, stanu klęski żywiołowej,

- akty prawne stwierdzające ważność wyborów na Prezydenta RP

- akty prawne dotyczące wyborów do sejmu i senatu oraz inne akty prawne, jeżeli ustawy tak stanowią.

Monitor Polski ogłasza następujące akty

• Zarządzenia Prezydenta RP, Prezesa Rady Ministrów,

• Uchwały RM,

• Teksty jednolite w/w aktów,

• Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczących aktów normatywnych publikowanych w Monitorze lub aktów, które nie były ogłoszone.

• Uchwały Zgromadzenia Narodowego np.

- regulaminu Zgromadzenia Narodowego,

- uchwała o uznaniu trwałej niezdolności Prezydenta RP do sprawowania urzędu ze względu na stan

zdrowia,

- uchwała o postawieniu Prezydenta w stan oskarżenia przed Trybunałem Stanu

• Uchwały Sejmu np.

- dotyczące wotum nieufności RM lub ministrowi,

- uchwalenie wotum zaufania dla RM oraz absolutorium dla RM,

- pociągnięcie do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu,

- uchwała o rozwiązaniu organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego

• Uchwały Senatu np.

- dotyczące powołania odwołania wyboru albo wyrażenia zgody na powołanie na najwyższe stanowiska

Państwowe wymienione w Konstytucji

- ustanowienie regulaminu Senatu

• Akty urzędowe Prezydenta RP dotyczące np.

- zwoływania pierwszego posiedzenia nowo wybranego Sejmu i Senatu,

- dotyczące zrzeczenia się urzędu Prezydenta,

- dotyczące zmian w składzie RM na wniosek Prezesa RM,

- odwołanie ministra, któremu Sejm wyraził wotum nieufności,

- powoływanie sędziów,

- mianowanie na stopień generała,

- nadawanie tytułów profesorów

Monitor Polski „B” ogłaszane są

• Sprawozdania finansowe określone w przepisach o rachunkowości,

• Ogłoszenia i obwieszczenia przedsiębiorców, jeżeli odrębne przepisy nie wymagają ich ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym,

• Komunikaty, informacje, ogłoszenia organów instytucji i osób, jeżeli odrębne ustawy tak stanowią

Dzienniki Urzędowe Ministrów, kierujących działami Administracji Rządowej i Dzienniki Urzędów Centralnych to:

• Akty normatywne organów wydających Dzienniki Urzędowe i nadzorowanych przez nich urzędów centralnych,

• Uchwały RM uchylające Zarządzenia Ministra,

• Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczące aktów normatywnych publikowanych w tych dziennikach,

• Informacje, komunikaty, obwieszczenia i ogłoszenia.

W W/w dziennikach nie zamieszcza się aktów, które podlegają ogłoszeniu w DzU i Monitorze Polskim lub Monitorze Polskim „B”

Wojewódzkie dzienniki urzędowe

(16 wojewódzkich dzienników urzędowych) wydają je Wojewodowie, są to:

• Akty prawa miejscowego stanowione przez wojewodę i organy administracji niezespolonej,

• Akty prawa miejscowego stanowione przez Sejmik województwa, organy powiatu i gminy,

• Statuty związków międzygminnych,

• Statuty związków powiatów,

• Akty Prezesa RM uchylające akty prawa miejscowego stanowione przez Wojewodę i organy administracji niezespolonej

• Wyroki Sądu Najwyższego uwzględniające skargi na akty prawa miejscowego stanowione przez Wojewodę, organy administracji niezespolonej, organy samorządu województwa, powiatu i gminy,

• Porozumienia w sprawie wykonywania zadań publicznych zawarte po pierwsze między jednostkami samorządu terytorialnego i organami administracji rządowej,

• Uchwała budżetowa województwa i sprawozdanie z jej wykonania,

• Obwieszczenia o rozwiązaniu sejmiku województwa

• I inne akty prawne, obwieszczenia, komunikaty, jeżeli tak stanowią inne przepisy szczególne

Administracja Naczelna:

- Prezydent RP,

- RM,

- Prezes RM,

- Ministrowie

Prezydent RP - najwyższy przedstawiciel RP, gwarant ciągłości władzy państwowej, czuwa nad przestrzeganiem Konstytucji, stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa Państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium

• Sfera zewnętrzna - zadania w zakresie stosunków zagranicznych; mianowanie naszych pełnomocnych przedstawicieli dyplomatycznych za granicą, przy organizacjach międzynarodowych; przyjmuje listy uwierzytelniające akredytowanych przy nich przedstawicieli dyplomatycznych innych państw obcych i organizacji międzynarodowych, ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe- w tym zakresie musi współdziałać z Premierem oraz właściwym Ministrem

• Sfera wewnętrzna - Prezydent RP m.in. - bezpieczeństwo wewnętrzne i zewnętrzne państwa, jest najwyższym zwierzchnikiem sił zbrojnych w czasie pokoju i za pośrednictwem Ministra Obrony Narodowej mianuje szefa Sztabu Generalnego i dowódców sił zbrojnych, w razie bezpośredniego zagrożenia ogłasza powszechną lub częściową mobilizację sił zbrojnych do obrony RP

• Sfera personalno-organizacyjna - kompetencje Prezydenta: dokonywanie zmian w składzie RM na wniosek Prezesa RM, może przewodniczyć RM (Rada Gabinetowa), jednocześnie RM jest pozbawiona wszystkich swoich kompetencji

• Sfera prawotwórcza - wydaje rozporządzenia i zarządzenia, wydaje akty urzędowe, większość wymaga kontrasygnaty Prezesa RM, niektóre wydaje samodzielnie takie jak: zarządzenie wyborów do Sejmu i Senatu, zwoływanie pierwszego zebrania nowo wybranego Sejmu i Senatu, prawo łaski, powołuje Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, Prezesa NSA, Prezesa i Wiceprezesa Trybunału Konstytucyjnego, wnioskuje o powołanie Prezesa NBP, powołuje członków KRRiT, członków Rady Polityki Pieniężnej, powołuje i odwołuje członków Rady Bezpieczeństwa Narodowego, powołuje sędziów, nadaje obywatelstwo polskie, przyjmuje wnioski na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego

Rada Ministrów - Konstytucja art. 146 i 147 oraz ustawa z 8.08.1996r. o Radzie Ministrów (DzU z 2003r. nr. 24 poz. 199). Organ kolegialny: Prezes RM, Wiceprezesi, ministrowie, przewodniczący określeni w ustawach komitetów (Integracji Europejskiej, Badań Naukowych)

Zadania i kompetencje

• Zapewnienie wykonania ustaw,

• Wydaje rozporządzenia,

• Koordynuje pracę organów administracji rządowej,

• Chroni interesy Skarbu Państwa,

• Uchwalanie projektu budżetu państwa,

• Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa,

• Zapewnienie bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego państwa,

• Ogólne kierownictwo stosunków z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi wymagające ratyfikacji

• Oraz wypowiada umowy międzynarodowe.

Organy wewnętrzne (pomocnicze) Rady Ministrów: Komisje, Komisje wspólne, Rady, Zespoły.

Rada Legislacyjna - działa przy Prezesie RM, Prezes powołuje i odwołuje członków tej Rady, Prezes RM zaciąga opinii Rady Legislacyjnej w zakresie stosowania aktów prawnych, poza tym do Rady Legislacyjnej należy ustalanie zasad techniki prawodawczej oraz ustalanie zasad rejestracji normatywnych aktów prawnych wydawanych przez organy administracji rządowej oraz zasady ogłaszania tych aktów.

Rządowe Centrum Legislacji - państwowa jednostka organizacyjna działająca przy Prezesie RM, jemu podległa, on powołuje Prezesa Rz.C.L. i powołuje wiceprezesów na wniosek Prezesa Rz C L , opracowuje stanowisko prawno-legislacyjne do rządowych projektów aktów prawnych, opracowywanie pod względem legislacyjnym projekty aktów prawnych rządu, redaguje DzU i Monitor Polski, współdziała z komitetem Integracji Europejskiej w sprawie harmonizacji naszego prawa z prawem wspólnot europejskich, współdziałanie z Radą Legislacyjną w zakresie opiniowania rządowych projektów aktów prawnych.

Rządowe Centrum Studiów Strategicznych (państwowych jednostek organizacyjnych) należy: przygotowywanie długookresowych strategicznych programów rozwojów strategicznych, przygotowywanie koncepcji i programów polityki zagospodarowania przestrzennego kraju, ocena funkcjonowania sprawności struktur państwowych, opracowywanie ocen międzynarodowych uwarunkowań sytuacji kraju i długofalowa koncepcja polityki zagranicznej, sporządzanie ocen skutków społeczno-gospodarczych projektowanych regulacji

• Prezes Rady Ministrów - przewodniczący RM

Kompetencje:

• Reprezentowanie RM,

• Wydawanie rozporządzeń,

• Kierowanie pracami RM,

• Zapewnienie wykonywania polityki RM,

• Sprawowanie nadzoru nad jednostkami samorządu terytorialnego,

Jest zwierzchnikiem służb pracowników administracji rządowej, ma do pomocy kancelarię. Kancelarią kieruje szef kancelarii, powoływany i odwoływany przez Prezesa RM, kancelaria obligatoryjnie obsługuje: RM, Prezesa RM, Kolegium ds. Służb Specjalnych oraz wskazane przez Prezesa RM organy pomocnicze.

Zadania Kancelarii:

• Kontrola realizacji zadań wskazanych przez RM i Prezesa RM,

• Złożenie sprawozdania z przeprowadzanych kontroli,

• Wydawanie DzU i Monitora Polskiego,

• Obsługa spraw kadrowych osób zajmujących kierownicze stanowiska administracji rządowej,

• Obsługa informacyjna i prasowa RM i Prezesa RM,

• Zapewnienie prawidłowego współdziałania między RM i Prezesem RM a Sejmem, Senatem i Prezydentem RP.

Ministrowie - art. 194 Konstytucji - kierują działami administracji rządowej lub wypełniają zadania wyznaczone im przez Prezesa RM. Ustawa z 4.09.1997r. o działach administracji rządowej (DzU z 1999r. nr 82, poz.928) Obecnie 32 działy.

1. Administracja Publiczna

2. Budownictwo, Gospodarka Przestrzenna i Mieszkaniowa

3. Budżet

4. Finanse Publiczne

5. Gospodarka

6. Gospodarka Morska

7. Gospodarka Wodna

8. Instytucje Finansowe

9. Informatyzacja

10. Integracja Europejska

11. Kultura i Ochrona Dziedzictwa Narodowego

12. Kultura Fizyczna i Sport

13. Łączność

14. Nauka

15. Obrona Narodowa

16. Oświata i Wychowanie

17. Praca

18. Rolnictwo

19. Rozwój wsi

20. Rozwój Regionalny

21. Rynki Rolne

22. Skarb Państwa

23. Sprawiedliwość

24. Szkolnictwo Wyższe

25. Transport

26. Turystyka

27. Środowisko

28. Sprawy Wewnętrzne

29. Wyznania Religijne

30. Zabezpieczenie społeczne

31. Sprawy Zagraniczne

32. Zdrowie

MINISTROWIE:

1. Minister Edukacji Narodowej i Sportu kieruje - 12, 16, 24. Obsługuje go Ministerstwo Edukacji

Narodowej i Sportu.

2. Minister Finansów kieruje - 3, 4, 8. Obsługuje go Ministerstwo Finansów. Podległe centralne ograny:

Generalny Dyrektor Informacji Finansowej, Generalny Inspektor

Kontroli Skarbowej, Komisja Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych, Komisja Papierów

Wartościowych i Giełd.

3. Minister Infrastruktury kieruje - 2, 6, 13, 25. Obsługuje go Ministerstwo Infrastruktury. Centralne Organy

podlegle: Główny Geodeta Kraju, Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego, Generalny Dyrektor Dróg

Krajowych i Autostrad, Główny Inspektor Kolejnictwa, Główny Inspektor Transportu Drogowego, Prezes

Urzędu Regulacji, Telekomunikacji i Poczty.

4. Minister Kultury kieruje - 11. Podlega mu: Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych. Obsługuje go

Ministerstwo Kultury.

5. Minister Rolnictwa i Rozwoju kieruje - 18, 19, 21. Obsługuje go Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju.

Organy centralne: Główny Inspektor Ochrony Roślin i Nasiennictwa, Główny Lekarz Weterynarii.

6. Minister Nauki kieruje - 14, 9. Obsługuje go Ministerstwo Nauki i Informatyzacji.

7. Minister Skarbu Państwa kieruje - 22. Obsługuje go Ministerstwo Skarbu Państwa.

8. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji kieruje - 1, 28, 29. Obsługuje go Ministerstwo Spraw

Wewnętrznych i Administracji. Podlegają mu centralne ograny: Komendant Główny Policji, Komendant

Główny Straży Granicznej, Komendant Państwowej Straży Pożarnej, Szef Obrony Cywilnej Kraju , Prezes

Urzędu ds. Repatriacji i Cudzoziemców, Prezes Urzędu Zamówień Publicznych, Prezes Wyższego Urzędu

Górniczego.

9. Minister Środowiska kieruje - 27, 7. Obsługuje go Ministerstwo Środowiska. Organy Centralne: Główny

Inspektor Ochrony Środowiska, Prezes Państwowej Agencji Atomistyki.

10. Minister Zdrowia kieruje działami dotyczącymi zdrowia. Podlegają mu centralne organy: Główny

Inspektor Sanitarny, Główny Inspektor Farmaceutyczny, Inspektor ds. Substancji i Preparatów

Chemicznych, Wyrobów Medycznych i Produktów biobójczych.

11. Minister Spraw Zagranicznych kieruje działami spraw zagranicznych. Obsługuje go Ministerstwo Spraw

Zagranicznych.

12. Minister Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej kieruje - działami gospodarki, pracy, rozwoju

regionalnego, turystyki, zabezpieczenia społecznego. Obsługuje go Ministerstwo Gospodarki, Pracy i

Polityki Społecznej. Organy centralne: Prezes Głównego Urzędu Miar, Prezes Głównego Urzędu

Regulacji, Urząd Patentowy RP, Urząd ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych.

13. Minister Obrony Narodowej kieruje działami Obrony Narodowej. Obsługuje go MON.

14. Minister Sprawiedliwości kieruje działami Sprawiedliwości. Obsługuje go Ministerstwo Sprawiedliwości.

15. Komitet Integracji Europejskiej - naczelny organ jest w randze ministra

16. Centralne organy administracji rządowej podlegają bezpośrednio pod Prezesa RM: Prezes Głównego

Urzędu Statystycznego, Prezes Polskiego Komitetu Normalizacyjnego, Prezes Urzędu Ochrony

Konkurencji i Konsumentów, Szef Służby Cywilnej.

Do zadań ministra należy: kontrolowanie podporządkowanych organów (jednostek) ministrowi w tym zakresie, w szczególności:

• Tworzy i likwiduje jednostki organizacyjne

• Powołuje i odwołuje kierowników jednostek organizacyjnych

• Organizuje kontrolę sprawności działania efektywności gospodarowania oraz przestrzegania prawa przez jednostki organizacyjne.

Minister w celu dostosowania do polityki ustalonej przez rząd może wydawać kierownikom urzędów centralnych oraz kierownikom innych urzędów administracji centralnej, wiążące ich wytyczne i polecenia nie mogą dotyczyć rozstrzygnięć, co do istoty sprawy załatwianej w drodze decyzji administracyjnej. Poza tym wytyczne polecenia wydane ustnie wymagają potwierdzenia na piśmie. Każdy z ministrów wykonuje swoje zadania przy pomocy sekretarza i podsekretarza stanu oraz gabinetu politycznego ministra. Zakres działania sekretarza i podsekretarza ustala właściwy minister i zawiadamia o tym Prezesa RM. Sekretarzy i podsekretarzy stanu powołuje Premier na wniosek właściwego ministra. W przypadku przyjęcia dymisji rządu przez Prezydenta RP, dymisję składają także sekretarze i podsekretarze stanu, wojewodowie i wice wojewodowie (art. 38 ustawy RM)

Ministerstwa tworzy i znosi lub przekształca RM w drodze rozporządzenia. W skład ministerstwa wchodzą następujące jednostki organizacyjne:

• Departamenty do realizacji merytorycznych zadań ministerstwa

• Sekretariaty do obsługi ministerstwa, komitetów, rad, zespołów

• Wydziały jako komórki organów wewnętrznych (departamentów i biur)

• Gabinet polityczny ministra

• Komórki organizacyjne biura, wydziały ds. prawnych, informacji, budżetu i finansów, kadr. szkolenia i organizacji, integracji europejskiej i współpracy z zagranicą, informatyki, zamówień publicznych, administracyjno-gospodarczych, obronnych, kontroli skarg i wniosków, ochrony informacji niejawnych, audytu wewnętrznego. Minister wyznaczony ds. wskazanych przez Prezesa RM

Organy pomocnicze, opiniodawcze:

Stały Komitet RM - jest organem opiniodawczym w sprawach należących do zakresu działania.

Skład: Przewodniczący - Wiceprezes RM, wiceprzewodniczący powoływany przez Prezesa RM na wniosek przewodniczącego stałego komitetu. Członkowie - sekretarze Stanu w ministerstwach, pracami tego komitetu kieruje także sekretarz. Jest nim członek Korpusu Służby Cywilnej zatrudniony w komórce organizacyjnej Kancelarii Prezesa RM. Zadaniem jest przygotowywanie, przedstawianie RM lub Premierowi, projektów rozstrzygnięć albo stanowisk RM lub Prezesa RM przez wyrażenie opinii, a także udzielanie rekomendacji projektom dokumentów rządowych, które będą przedstawione RM lub Prezesowi RM do rozpatrzenia.

Rada ds. Zrównoważonego Rozwoju - organ opiniodawczo-doradczy w sprawach dotyczących zrównoważonego rozwoju należących do zadań i kompetencji RM i Prezesa RM. Kadencja - odpowiednio do kadencji Sejmu i Senatu. Zakres działania:

- opracowywanie opinii o zgodności z zasadami zrównoważonego rozwoju projektów, dokumentów rządowych

- opracowywanie analiz, wniosków, propozycji mających na celu zrównoważony rozwój kraju (Zarządzenie Prezesa RM z dnia 2002r.)

Komitet Integracji Europejskiej Ustawa z 8 sierpnia 1996 r (DzU nr 106, poz. 494 za zmianami) Urząd Komitetu Integracji Europejskiej - organ pomocniczy. Kieruje nim przewodniczący komitetu. Organizację jego określa statut, który jest nadawany przez Prezesa RM w drodze zarządzenia. Komitet Integracji Europejskiej ma swój Dziennik Urzędowy. Jest naczelnym organem administracji rządowej ds. programowania i koordynowania polityki w sprawach związanych z integracją Polski z Unią oraz programowanie i koordynowanie działań dostosowawczych Polski do standardów europejskich. Do niego należy również koordynowanie działań administracji państwowej.

Należy do niego w szczególności:

- Współpraca z Komisją Europejską w zakresie realizacji indywidualnego programu wymagań integracyjnych

- Współdziałanie z organizacjami samorządowymi zmierzające do udziału tych organizacji w różnych

strukturach instytucjonalnych Unii Europejskich

- Wykonywanie zadań z zakresu obronności i bezpieczeństwa państwa zgodnie z odrębnymi przepisami

- Wykonywanie innych zadań powierzonych przez Prezesa RM lub wynikających z odrębnych przepisów

Komitet jest zobowiązany do przedstawiania RM założeń programów dostosowawczych projektów rozstrzygnięć w zakresie przeznaczenia środków pochodzących z pomocy zagranicznej. Przedstawienie opinii, co do zgodności projektów aktów prawnych z prawem Unii Europejskiej. Przedstawia RM projekty aktów prawnych i sprawozdania z przebiegu

W skład komitetu wchodzą:

- przewodniczący Komitetu (może być Prezes RM)

- sekretarz komitetu

- członkowie

Przewodniczący jest zawsze członkiem RM, sekretarz powoływany i odwoływany przez prezesa RM na wniosek przewodniczącego Komitetu. Członków komitetu są ministrowie właściwi ds. finansów publicznych, gospodarki, pracy rolnictwa, skarbu państwa, środowiska, transportu, spraw wewnętrznych, zagranicznych, zdrowia, sprawiedliwości.

Niezależnie od tego prezes RM może powoływać i odwoływać nie więcej niż 3 osoby, których doświadczenie lub sprawowanie funkcji mogą mieć istotne znaczenie dla realizacji zadań komitetu. Posiedzenia komitetu odbywają się w obecności, co najmniej połowy składu. Rozstrzygnięcia zapadają w drodze uzgodnień. W przypadku, gdy uzgodnienie nie jest możliwe, wówczas projekt rozstrzygnięcia może być z inicjatywy przewodniczącego posiedzenia poddany głosowaniu. W drodze głosowania rozstrzygnięcia zapadają większością głosów. W przypadku równej liczby głosów, decyduje głos przewodniczącego. Przewodniczący Komitetu kieruje pracą komitetu i reprezentuje komitet na zewnątrz.. Zadania przewodniczącego: wydaje rozporządzenia na podstawie ustaw i w celu ich wykonania.

Przewodniczący współpracuje z organizacjami państwowymi i organizacjami pozapaństwowymi w sprawach objętych zakresem działania Komitetu. Jeżeli przewodniczący nie może wykonywać swoich zadań zastępuje go minister ds. zagranicznych. w przypadku, gdy nie mogą dwaj wykonywać tej funkcji sprawuje tą funkcję inny członek komitetu wyznaczony przez prezesa RM..

Komitet Badań Naukowych - Ustawa z dnia 12 stycznia 1991r. (DzU z 2001 roku poz. 389

Jest naczelnym organem administracji rządowej ds. polityki naukowej i naukowo-technicznej państwa. Ma do pomocy Ministerstwo Nauki i Informatyzacji. Nie ma Urzędu Komitetu Badań Naukowych.

Zajmuje się: opracowywaniem projektów założeń polityki, w tym również propozycje udziału nakładów budżetowych na naukę, określenie kierunków badań naukowych, prac rozwojowych szczególnie ważnych dla postępu organizacyjnego nauki, techniki, gospodarki narodowej, zdrowia społeczeństwa, kultury, obronności, bezpieczeństwa państwa z uwzględnieniem zasady zrównoważonego rozwoju. Do niego należy również: przygotowywanie umów i opracowywanie wniosków dotyczących umów międzynarodowych w zakresie współpracy naukowej i naukowo-technicznych.

Tworzenie zespołów opiniodawczo-doradczych aktów normatywnych dotyczących nauki, techniki i działalności innowacyjnej. Zajmuje się również badaniami podstawowymi i badaniami stosowanymi. Badania podstawowe obejmują działalność badawczą, eksperymentalną lub teoretyczną podejmowana w celu zdobycia nowej wiedzy o zjawiskach i faktach, nie ukierunkowaną na bezpośrednie stosowane w praktyce.

Badania stosowane obejmują działalność badawczą podejmowaną w celu zdobycia nowej wiedzy ukierunkowanej na zastosowanie bezpośrednio w praktyce.

Skład Komitetu:

- przewodniczący - w trybie powoływania ministrów

- dwóch zastępców przewodniczącego

- sekretarz komitetu

- członkowie

Zastępców wybiera się spośród członków pochodzących z wyboru w drodze głosowania bezwzględną większością głosów. Sekretarza powołuje i odwołuje Prezes RM na wniosek przewodniczącego komitetu.

Członkowie komitetu:

- 5 osób, które powołuje i odwołuje Prezes RM spośród członków RM

- przewodniczący zespołu komitetu

- głos doradczy - może uczestniczyć Prezes Polskiej Akademii Nauk, Prezes Polskiej Akademii Umiejętności, przewodniczący Rady Głównej Jednostek Badawczo-Rozwojowych, przewodniczący Kadry Głównej Szkolnictwa Wyższego.

Organy kontrolne:

• Przewodniczący komitetu

• 12 Zespołów komitetu

• Zespół Badań na Rzecz Obronności i Bezpieczeństwa

• Zespół ds. Działalności Wspomagającej Badania

• Zespoły Interdyscyplinarne powoływane przez Przewodniczącego Komitetu z własnej inicjatywy lub inicjatywy Komitetu w razie potrzeby na czas określony. W skład Zespołów Komitetów wchodzi 5 osób pochodzących z wyboru.

Przewodniczący komitetu kieruje pracą komitetu i reprezentuje go na zewnątrz. Przedstawia projekty polityki naukowej i naukowo-technicznej państwa uwzględniający: rozwój kraju, realizowanie polityki państwa w zakresie nauki, kierunki badań naukowych i prace rozwojowe, a także przedstawianie materiałów do projektów ustawy, budżet w części dotyczącej nauki, sprawowanie kontroli i nadzoru nad środkami finansowymi przeznaczonymi na naukę. Jest zobowiązany do współdziałania z organami administracji rządowej, organami jednostek samorządu terytorialnego, ze stowarzyszeniami w sprawach objętych zakresem jego działania. Przewodniczący raz na dwa lata przedstawia sprawozdanie o stanie nauki polskiej Sejmowi i Senatowi

Wojewoda spełnia funkcje:

• Jest przedstawicielem RM w województwie

• Jest zwierzchnikiem zespolonej administracji rządowej

• Jest organem nadzoru nad jednostkami samorządu terytorialnego

• Jest organem wyższego stopnia w rozumieniu przepisów o postępowaniu administracyjnym

• Jest reprezentantem skarbu państwa

Powołuje i odwołuje wojewodę prezes RM na wniosek ministra właściwego ds. administracji publicznej. Prezes RM sprawuje nadzór nad działalnością wojewody i dokonuje okresowej oceny jego pracy.

Sprawując ten zakres kontroli wykonuje to wg kryteriów:

- legalność działania zgodne z prawem

- zgodność z polityką rządu

- rzetelność

- gospodarność

Również nadzór sprawuje RM oraz minister właściwy ds. administracji. W razie sporów wojewody, a właściwym ministrem rozstrzyga Prezes RM ostatecznie.

Wojewoda jako przedstawiciel

• Kontroluje wykonywanie przez organy administracji zespolonej zadań wynikających z ustaw i innych aktów prawnych wydawanych na podstawie upoważnień ustawowych, również zadań wynikających z ustaleń RM oraz zarządzeń i poleceń prezesa RM. Wojewoda dostosowuje do miejscowych warunków szczegółowe cele polityki rządu. Zapewnia współdziałanie wszystkich jednostek organizacyjnych administracji działających na obszarze województwa i kieruje ich działalnością w zakresie:

- zapobiegania zagrożenia życia, zdrowia, mienia, zagrożenia środowiska, bezpieczeństwa państwa,

- utrzymania porządku publicznego,

-ochrony praw obywatelskich,

- zapobieganie klęskom żywiołowym i innym nadzwyczajnym zagrożeniom,

- a także zwalczanie i usuwanie ich skutków.

• Dokonuje oceny stanu zabezpieczenia przeciwpowodziowego. Opracowuje plan ochrony przed powodzą, ogłasza pogotowie i alarm przeciwpowodziowy. Współdziała z organami innych państw oraz międzynarodowych organizacji rządowych i pozarządowych na zasadach określonych przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych.

• Reprezentuje rząd na wszystkich oficjalnych uroczystościach państwowych. Wykonuje inne zadania zlecone przez RM lub Prezesa RM (polecenia służbowe)

Wojewoda może wydawać polecenia wiążące dla administracji zespolonej jak również wiążące dla jednostek samorządu terytorialnego. Wojewoda jako zwierzchnik zespolonej administracji kieruje nią i koordynuje jej działania. Zapewnia warunki do jej skutecznego działania i ponosi odpowiedzialność na rezultaty jej działania. Wykonuje działania przy pomocy wojewody oraz przy pomocy kierowników zespolonych służb, instytucji i straży dyrektora Generalnego Urzędu Wojewódzkiego oraz dyrektorów wydziałów. Wice wojewodę powołuje i odwołuje prezes RM na wniosek Wojewody. Organizację Zespolonej Administracji Rządowej określa statut urzędu wojewódzkiego, które jest nadawany przez wojewodę, ale musi być zatwierdzany przez prezesa RM. Również wszelkie zmiany w statucie muszą być zatwierdzane przez RM. Wyjątki; zmiana polegająca na uzupełnieniu zakresów działania jednostek w komórce organizacyjnej urzędu o nowe zadania nałożone przez ustawy na wojewodę, aktualizacja wykazu jednostek nadzorowanych przez wojewodę lub podporządkowanych wojewodzie. Statut zawiera: nazwę, siedzibę, nazwy stanowisk dyrektorów wydziałów, nazwy komórek organizacyjnych, zakres działania, nazwy komend, inspektoratów i innych jednostek organizacyjnych, które stanowią aparat pomocniczy dla kierowników służb inspekcji i straży, umieszcza się nazwy delegatury, jeżeli zostały utworzone, skład Kolegium Wojewody i tryb jego pracy, a także inne sprawy istotne dla organizacji i funkcjonowania urzędu. Szczegółową organizację oraz tryb pracy urzędu wojewody określa regulamin organizacyjny, zatwierdzany przez wojewodę w drodze zarządzenia. Częścią tego regulaminu są: regulaminy komend. inspektoratów i innych jednostek aparatu pomocniczego, kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży. kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży powołuje i odwołuje wojewoda za wyjątkiem Komendanta Wojewódzkiego Policji. Jest on powoływany po zasięgnięciu opinii wojewody, Komendanta Stołecznego Policji - po zasięgnięciu opinii wojewody oraz opinii Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy, Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej, który jest powoływany za zgodą wojewody. Odwołanie Komendanta Wojewódzkiego Policji, Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej wymaga zasięgnięcia opinii wojewody.

Upoważnienie i powierzenie:

• Jednostronna konstrukcja

Wojewoda może upoważnić na piśmie pracowników urzędu wojewódzkiego, niezatrudnionych w jednostkach organizacyjnych stanowiących aparat pomocniczy kierowników zespolonych służb, inspektorów w straży, do załatwiania określonych spraw w jego imieniu i na jego odpowiedzialność w szczególności do wydawania decyzji administracyjnych.

• Dwustronna konstrukcja.

Wojewoda może powierzyć prowadzenie w jego imieniu niektórych spraw z zakresu swojej właściwości jednostkom samorządu terytorialnego lub organom innych samorządów, a także kierownikom państwowych osób prawnych i innych państwowych jednostek organizacyjnych funkcjonujących na terenie województwa.

Takie powierzenie następuje w drodze porozumienia wojewody odpowiednio z:

• Wójtem, burmistrzem, prezydentem albo zarządem jednostek samorządu terytorialnego

• Kierownikiem państwowej osoby prawnej

• Kierownikiem innej państwowej jednostki organizacyjnej

Porozumienie podlega ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

Kolegium Wojewody. Przy Wojewodzie działa kolegium doradcze w skład, którego wchodzą:

- wice wojewodowie(a)

- dyrektor Generalny Urzędu Wojewódzkiego

- Komendant Wojewódzki Policji

- Komendant Wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej

- osoby wymienione w statucie urzędu wojewódzkiego

Wojewoda może zaprosić do posiedzenia i pracy kolegium: kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży, dyrektorów wydziałów. Wojewoda może tworzyć inne zespoły doradcze.

Współdziałanie z Administracją Niezespoloną

Powoływanie i odwoływanie organów administracji niezespolonej, następuje na wniosek właściwy miejscowo wojewody albo po uzyskaniu uprzednio jego zgody. W przypadku nie uzyskania jego zgody, minister właściwy do spraw administracji publicznej może wystąpić do Prezesa RM o rozstrzygnięcie. Takie rozstrzygnięcie jest ostateczne.

Obowiązki organów administracji niezespolonej działające na terenie:

- uzgadnianie z wojewodą projektów aktów prawa miejscowego

- zapewnienie zgodności swoich działań z poleceniami wojewody (w sytuacjach nadzwyczajnych)

- organy administracji zespolonej maja obowiązek składania wojewodzie corocznie informacji o swojej

działalności, a na żądanie wojewody bieżących informacji o działaniu.

Teks jednolity ustawy o działach administracji rządowej z 4.08.1997 r. „O działach Administracji Rządowej” DzU z 2003 r. Nr 159 poz. 1548.

Administracja Publiczna obejmuje następujące sprawy:

• Administracji, w tym organizacji urzędów

• Reform i organizacji struktur administracji

• Zespolonej Administracji Rządowej w województwie

• Podział administracyjny państwa

• Nazwy jednostek osadniczych i obiektów fizjograficznych

• Ewidencji ludności, dowodów osób i paszportów

• Sprawy zbiórek publicznych

Kieruje tym działem minister właściwy Administracji Publicznej. Sprawuje nadzór nad:

- Prezesem Wyższego Urzędu Górniczego

- Prezesem Zamówień Publicznych

- Regionalne Izby Obrachunkowe na podstawie kryterium legalności

Budżet

• Wykonywanie budżetu państwa

• System finansowania i opracowywania go (samorządu terytorialnego, sfery budżetowej i bezpieczeństwa państwa)

• Sprawy wynikające (zarządzanie długiem publicznym)

Finanse publiczne - minister właściwy ds. finansów

• Realizacja dochodów z podatków bezpośrednich, pośrednich i opłat

• Koordynowanie i organizowanie współpracy finansowej, kredytowej i płatniczej z zagranicą

• Realizacja przepisów dotyczących ceł

• Dochodzenie należności Skarbu Państwa

• Sprawy związane z prawem dewizowym, rachunkowości

• Gry losowe, zakłady wzajemne

• Kontrola skarbowa i nadzór nad organami kontroli skarbowej

Podlegają mu:

- Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej

- Dyrektorzy Izb Skarbowych

- Naczelnicy Urzędów Skarbowych

- Dyrektorzy Izb Celnych

- Naczelnicy Urzędów Celnych

Gospodarka obejmuje:

• Sprawy współpracy gospodarczej z zagranicą

• Sprawy energetyki i certyfikacji

• Działalność gospodarcza

• Współpraca z organizacjami samorządu gospodarczego

• Funkcjonowania krajowego systemu energetycznego

• Wykorzystanie energii atomowej

• Kontrola obrotu towarami i technologiami z zagranicą

• Ustalanie taryf celnych, kontyngentów

• Nadzór nad świadczeniem usług związanych z podpisem elektronicznym

Minister właściwy sprawuje nadzór nad:

- Prezesem Głównego Urzędu Miar

- Prezesem Urzędu Regulacji Energetyki

- nad działalnością Urzędu Patentowego RP

- podlega mu Urząd Dozoru Technicznego

- podlega mu Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości

Budownictwo, Gospodarka Przestrzenna i Mieszkaniowa

Ministrowi właściwemu podlegają:

• architektura

• Geodezja i kartografia

• Nadzór architektoniczny i budowlany

• Wspieranie budownictwa

• Gospodarka nieruchomościami

• Polityka miejska

• Rozwój infrastruktury komunalnej

• Sprawy ogródków działkowych

• Sprawuje nadzór nad Głównym Geodetą Kraju, Głównym Inspektorem Nadzoru budowlanego, Prezesem

Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast

Gospodarka Morska

• Transport morski

• Obszary morskie

• Porty i przystanie morskie

• Sprawy ochrony środowiska morskiego

Minister właściwy jest organem administracji morskiej.

Gospodarka wodna obejmuje:

• Kształtowanie, ochrona i racjonalne wykorzystanie zasobów wodnych

• Budowa, utrzymanie śródlądowych dróg wodnych

• Ochrona przeciwpowodziowa- funkcjonowanie służby hydrologiczno-meteorologicznej

• Współpraca międzynarodowa na wodach granicznych

Instytucje finansowe

• Banki

• Zakłady Ubezpieczeń

• Funkcjonowanie rynku finansowego

Minister właściwy ds. Instytucji Finansowych sprawuje nadzór:

- komisja papierów wartościowych i giełd

- komisja Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych

Dział Informatyzacji obejmuje:

• Infrastruktura informatyczna

• Technologie i techniki informacyjne

• Informatyzacja Administracji Rządowej i Samorządowej

• Edukacja informacyjna i usługi teleinformatyczne

Kultura i Ochrona Dziedzictwa Narodowego obejmuje:

• Sprawy rozwoju i opieki nad materialnymi i niematerialnymi przedmiotami dziedzictwa narodowego

• Jest to rozpowszechnianie i podtrzymywanie tradycji narodowej

• Ochrona dóbr kultury muzeów

• Miejsc kultury narodowej

• Edukacja kulturalna

• Wystawa artystyczna

• Polityka audiowizualna

• Amatorski ruch artystyczny

• Wymiana kulturalna z zagranicą

• Działalność widowiskowa i rozrywkowa

Sprawuje nadzór nad:

- Naczelnym Dyrektorem Archiwów Państwowych

- podlega mu Rada Ochrony, Pamięci, Walk i Męczeństwa

Kultura Fizyczna i Sport

• Sport powszechny i wyczynowy

• Sport osób niepełnosprawnych

• Kultura fizyczna

Sprawuje nadzór nad:

- Polską Konfederacją Sportu

Łączność

• Poczta i Telekomunikacja

Sprawuje nadzór nad: - Prezesem Urzędu Regulacji, Telekomunikacji i Poczty

Nauka obejmuje:

• Naukę

• Badania

Minister właściwy jest jednocześnie Przewodniczącym Badań Naukowych

Ochrona Narodowa obejmuje:

• Obrona państwa

• Siły zbrojne RP

• Udział Polski w wojskowych przedsięwzięciach organizacji międzynarodowych, a także we wszelkich przedsięwzięciach wynikających z umów międzynarodowych.

Minister Obrony Narodowej sprawuje nadzór nad:

- Wojskowa Agencja Mieszkaniowa

- Agencja Mienia Wojskowego

Oświata i Wychowanie

• Kształcenie

• Wychowanie

• Kultura fizyczna dzieci i młodzieży

• Organizacje dziecięce i młodzieżowe

• System dofinansowania przez Państwo realizacji zadań wykonywanych przez te organizacje

• Udzielanie pomocy dzieciom i młodzieży

Minister właściwy koordynuje otrzymywanie kwalifikacji w zawodach regulowanych, do wykonywania, których wymagane jest posiadanie wykształcenia uzyskanego w systemie oświaty i udostępnianie informacji o uzyskaniu tych kwalifikacji.

Praca obejmuje:

• Zatrudnienie i przeciwdziałanie bezrobociu

• Stosunki i warunki pracy

• Wynagrodzenia i świadczenia pracownicze

• Sprawy Związków Zawodowych i Organizacji Pracodawców

Rolnictwo obejmuje:

• Produkcja roślinna

• Ochrona roślin uprawnych

• Nasiennictwo

• Produkcja zwierzęca

• Ochrona zdrowia zwierząt

• Weterynaryjna ochrona zdrowia publicznego

• Nadzór nad obrotem produktami leczniczymi, weterynaryjnymi i wyrobami medycznymi stosowanymi w weterynarii

• Nadzór nad zdrowotną jakością środków żywienia zwierząt

• Izby Rolnicze

• Związki Zawodowe Rolników

• Rybactwo Śródlądowe i Morskie

• Racjonalne gospodarowanie żywymi zasobami morza

Podlegają mu:

- Okręgowi Inspektorzy Rybołówstwa Morskiego

- Inspekcje Ochrony Roślin i Nasiennictwa

- Inspekcja Weterynaryjna

- Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych

Rozwój Wsi obejmuje:

• Kształtowanie ustroju rolnego Państwa

• Scalanie i wymiana gruntów

• Gleboznawcza klasyfikacja

• Sprawy infrastruktury wsi, a w szczególności: melioracji i oczyszczania ścieków

• Elektryfikacja i gazyfikacja

• Sprawy ubezpieczeń społecznych rolników

• Sprawy rozwoju przedsiębiorczości

• Wspieranie aktywności zawodowej, podnoszenie kwalifikacji mieszkaniowej wsi

Sprawuje nadzór nad:

- Agencje restrukturyzacji i modernizacji rolnictwa

- Kasa rolniczego ubezpieczenia społecznego (KRUS)

Rozwój regionalny:

• Współpraca z organizacjami zrzeszającymi jednostki samorządu terytorialnego w zakresie społeczno-gospodarczego rozwoju kraju, a w tym:

• Opracowywanie projektów narodowej strategii rozwoju regionalnego

• Kontrakty wojewódzkie

• Monitorowanie i ocena przebiegów realizacji programów wsparcia i kontraktów wojewódzkich

• Koordynacja wykorzystania funduszy strukturalnych oraz Funduszu Spójności

• Opracowywanie narodowego planu rozwoju będącego podstawą do zawarcia umowy pomiędzy RP, a Komisją Europejską

Rynki rolne

• Przetwórstwo

• Przechowalnictwo rolno-spożywcze

• Mechanizmy regulacji rynków rolnych

Minister właściwy sprawuje nadzór nad:

- Agencją Rynku Rolnego

- podlega mu Inspekcja Jakości Handlowej

Sprawiedliwość obejmuje:

• Sądownictwo

• Prokuratura

• Notariat

• Adwokatura

• Wykonywanie kar, środków wychowawczych, poprawczych orzeczonych przez sądy

Ministrowi właściwemu podlegają:

- Centralny Zarząd Służby Więziennej

Skarb Państwa obejmuje:

• Gospodarowanie mieniem Skarbu Państwa, w tym sprawy komercjalizacyjne, prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, sprawy Narodowych Funduszy Inwestycyjnych, ochrony interesów Skarbu Państwa

• Inicjowanie polityki Państwa w zakresie przekształceń własnościowych mienia komunalnego.

Minister właściwy nadzoruje:

- Działalność Agencji Nieruchomości Rolnych

Szkolnictwo wyższe obejmuje:

• Sprawy szkolnictwa wyższego

Minister koordynuje uznawanie kwalifikacji do wykonywania, których wymagane jest posiadanie wykształcenia uzyskanego w systemie szkolnictwa wyższego.

Transport obejmuje:

• Rozwój infrastruktury transportu w szczególności modernizacji dróg publicznych, w tym autostrad, kolei, lotnisk, portów lotniczych, przewozu osób i rzeczy środkami transportu

• Komunikacja publiczna

Minister właściwy sprawuje nadzór nad:

- Prezesem Urzędu Lotnictwa Cywilnego

- Generalnym Dyrektorem Dróg Krajowych i Autostrad

- Prezesem Urzędu Transportu Kolejowego

- Głównym Inspektorem Transportu Drogowego

Podlegają mu:

- Transportowy Dozór Techniczny

- Urzędy Żeglugi Śródlądowej

- Organy Nadzoru nad Lotnictwem Cywilnym

Turystyka obejmuje:

• Zagospodarowanie turystyczne kraju

• Mechanizmy regulacji rynku turystycznego

Środowisko obejmuje:

• Ochrona i kształtowanie środowiska

• Racjonalne wykorzystanie środowiska

• Ochrona przyrody

• Geologia

• Gospodarka zasobami naturalnymi

• Leśnictwo, ochrona lasów, gruntów leśnych

• łowiectwo

• Sprawy organizmów genetycznie zmodyfikowanych z wyjątkiem spraw związanych z wydawaniem zezwoleń wprowadzenia do obrotu żywności i środków farmaceutycznych

Podlegają mu:

- Główny Inspektor Ochrony Środowiska

Sprawuje nadzór nad:

- Prezesem Państwowej Agencji Atomistyki

- działalnością Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska

- Państwowe Gospodarstwa Leśne „Lasy Państwowe”

Sprawy wewnętrzne obejmują:

• Ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego

• Ochrona granic państwa

• Kontrola ruchu granicznego i cudzoziemców

• Sprawy obywatelskie

• Obrona cywilna

• Ochrona przeciwpożarowa

• Przeciwdziałanie skutkom klęsk żywiołowych

• Nadzór nad ratownictwem górskim i wodnym

Sprawuje nadzór nad:

- Działalnością Policji

- Straży Granicznej

- Państwowej Straży Pożarnej

- Obrony Cywilnej Kraju

- Prezesem Urzędu ds. Repatriacji i Cudzoziemców

- Krajowym Centrum Informacji Kryminalnych

- Biurem Ochrony Rządu

Wyznania religijne obejmują:

• Stosunki Państwa z Kościołem Katolickim, innymi kościołami, Związkami Wyznaniowymi

Zabezpieczenia Społeczne obejmują:

• Fundusze emerytalne

• Ubezpieczenia społeczne

• Kombatantów i osób represjonowanych

• Działalności pożytku publicznego w tym nadzoru nad prowadzeniem tej działalności przez organizacji pożytku publicznego z wyłączeniem nadzoru nad działalnością ratownictwa i ochrony ludności

Podlegają mu:

- Zakłady Ubezpieczeń Społecznych

Sprawuje nadzór nad:

- Prezesem Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych

Sprawy Zagraniczne obejmują:

• Reprezentowanie i ochrona interesów RP

• Stosunki Polski z innymi Państwami i organizacjami międzynarodowymi

• Promocja RP

Współpracuje z:

- Komitetem Organizacji Europejskiej

Kieruje działalnością wszystkich przedstawicielstw dyplomatycznych i Urzędów Konsularnych

Zdrowie obejmuje:

• Ochrona zdrowia

• Sprawy nadzoru nad produktami leczniczymi, wyrobami medycznymi, produktami biobójczymi, kosmetykami

• Nadzór nad systemem Państwowego Ratownictwa Medycznego

• Wydaje zezwolenia na wprowadzenie do obrotu nowej żywności, produktów leczniczych, organizmów genetycznie zmodyfikowanych

• Lecznictwo uzdrowiskowe =

• zabezpieczenie społeczne w zakresie rzeczowych świadczeń leczniczych

Sprawuje nadzór nad:

- Główny Inspektor Farmaceutyczny

- Główny Inspektor Sanitarny

- Prezes Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, wyrobów medycznych i produktów biobójczych

Podlega mu:

- Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych

Prezes Rady Ministrów sprawuje nadzór nad:

Działalnością Administracji Rządowej nie objętą zakresem działów Administracji Rządowej wykonywaną przez:

• Główny Urząd Statystyczny

• Polski Komitet Normalizacyjny

• Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

• Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego

• Agencja Wywiadu

• Urząd Służby Cywilnej

USTAWY

Prawo o obywatelstwie polskim

1. Zasada ciągłości, w dniu wejścia w życie tej ustawy obywatelami polskimi są osoby, które posiadają obywatelstwo polskie i nabyły to obywatelstwo na podstawie poprzednio obowiązujących przepisów,

2. Zasada wyłączności, w myśl prawa polskiego obywatel polski nie może być jednocześnie uznawany za obywatela innego państwa,

3. Zasada niezależności od zawarcia związku małżeńskiego - zawarcie związku małżeńskiego przez obywatela polskiego z osobą nie będącą obywatelem polskim nie powoduje zmian w obywatelstwie małżonków. Zmiana obywatelstwa jednego z małżonków nie pociąga zmiany obywatelstwa drugiego małżonka.

Formy nabycia obywatelstwa polskiego

• Nabywanie przez dzieci

1. Prawo krwi - jus sanginis, dziecko nabywa obywatelstwo polskie przez urodzenie, gdy:

1. Obydwoje rodzice są obywatelami polskimi,

2. Jedno z rodziców jest obywatelem polskim, a drugie jest nieznane bądź nieokreślone jest obywatelstwo lub nie posiada żadnego obywatelstwa (apatryda),

2. Prawo ziemi - jus soli, dziecko urodzone lub znalezione w Polsce nabywa obywatelstwo polskie, gdy oboje rodzice są nieznani lub ich obywatelstwo jest nieokreślone albo też nie posiadają żadnego obywatelstwa.

Jest to bezwzględna ochrona obywatelstwa polskiego.

Względna ochrona

Dziecko rodziców, z których jedno jest obywatelem polskim, a drugie jest obywatelem państwa obcego nabywa przez urodzenie obywatelstwo polskie. Jednakże rodzice w zgodnym oświadczeniu złożonym przed właściwym organem (starostwa w kraju, za granicą konsul) mogą w ciągu 3 miesięcy od daty urodzenia dziecka wybrać dla niego obywatelstwo państwa obcego, którego obywatelem jest jedno z rodziców, jeżeli wg prawa tego państwa taki sposób nabycia tego obywatelstwa jest możliwy.

Dzieci, które nabyły obywatelstwo w ww. trybie mają prawo powrotu do obywatelstwa polskiego, jeżeli w określonym terminie złożą odpowiednie oświadczenie przed właściwym organem 9j.w.), a organ ten wyda decyzję o przyjęciu oświadczenia. Termin złożenia oświadczenia - po ukończeniu 16 lat , a przed upływem 6 miesięcy od dnia osiągnięcia pełnoletności.

• Nadanie obywatelstwa

Cudzoziemcowi nadaje się obywatelstwo tylko na jego wniosek. Musi on spełnić dodatkowe określone warunki:

1. Musi zamieszkiwać w Polsce na podstawie zezwolenie na osiedlenie się co najmniej 5 lat, w szczególnie uzasadnionych przypadkach okres oczekiwania na obywatelstwo może być krótszy,

2. Nadanie tego obywatelstwa może być uzależnione od złożenia dowodu utraty lub zwolnienia z obywatelstwa obcego.

Jeżeli obojgu rodzicom nadano obywatelstwo polskie to obywatelstwo rozciąga się na ich dzieci pozostające pod władzą rodzicielską.

Jeżeli nadano obywatelstwo jednemu z rodziców to rozciąga się ono również na dzieci, jeżeli:

1. Pozostaje to dziecko pod wyłączną władzą rodzicielską,

2. Drugie z rodziców jest obywatelem polskim,

3. Drugie z rodziców wyraziło zgodę przed właściwym organem na nabycie przez dziecko obywatelstwa polskiego.

• Uznanie za obywatela polskiego

Uznaje się za obywatela osobę nieposiadającą żadnego obywatelstwa lub nieokreślonym obywatelstwie, jeżeli zamieszkuje w Polsce na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, co najmniej 5 lat. Następuje ono n wniosek osoby zainteresowanej. Uznaje za obywatela polskiego Wojewoda.

• Forma nabycia obywatelstwa polskiego przez zawarcie związku małżeńskiego z obywatelem polskim.

Cudzoziemiec, któremu udzielono zezwolenie na osiedlenie się na terytorium polskim i który pozostaje, co najmniej 3 lata w związku małżeńskim z osobą posiadającą obywatelstwo polskie nabywa obywatelstwo polskie, jeżeli w określonym terminie złoży odpowiednie oświadczenie przed właściwym organem i organ ten wyda decyzję o przyjęciu oświadczenia. Termin do złożenia oświadczenia wynosi 6 miesięcy od dnia uzyskania przez cudzoziemca zezwolenia na osiedlenie się lub 3 lata i 6 miesięcy od dnia zawarcia związku małżeńskiego z osobą posiadającą obywatelstwo polskie.

Utrata obywatelstwa polskiego

Obywatel polski składa wówczas wniosek do Prezydenta i dopiero po uzyskaniu zgody na zrzeczenie się traci obywatelstwo polskie. Zgoda udzielona rodzicom rozciąga się na dzieci pozostające pod ich władzą rodzicielską. Zgoda na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego udzielona jednemu z rodziców rozciąga się na dzieci pozostające pod jego władzą rodzicielską, gdy drugiemu z rodziców nie przysługuje władza rodzicielska lub nie jest on obywatelem polskim albo, gdy jest obywatelem polskim i wyrazi przed właściwym organem zgodę na utratę obywatelstwa polskiego przez dzieci. W przypadku, gdy drugie z rodziców jest obywatelem polskim, i sprzeciwia się tej zgodzie udzielonej pierwszemu z rodziców, albo, gdy porozumienie między małżonkami natrafia na trudne do przezwyciężenia przeszkody każde z rodziców może wówczas zwrócić się o rozstrzygnięcie do Sądu.

Przy nadaniu, uznaniu i przy zrzeczeniu się obywatelstwa polskiego, jeżeli dziecko ukończyło 16 lat wymagana jest jego zgoda.

Prawo o zmianie imion i nazwisk

Ustawa z 1956 r. tj. z 1963 Nr 59, poz. 328 z późn. zm.

Obywatel polski może zmienić imię lub nazwisko na własny wniosek. Zmiana ta może nastąpić na inne wskazane przez obywatela. Zmienić imię lub nazwisko może również osoba, która nie ma żadnej przynależności państwowej na jej wniosek, jeżeli ma miejsce zamieszkania w Polsce. Zmiana może również dotyczyć nazwiska rodowego kobiety, która pozostaje lub pozostawała w związku małżeńskim.

Przesłanki pozytywne

Wniosek o zmianę nazwiska będzie uwzględniony, jeżeli jest uzasadniony ważnymi względami takimi jak:

1. Gdy nazwisko jest ośmieszające lub nielicujące z godnością człowieka,

2. Jest o brzmieniu niepolskim,

3. Posiada formę imienia,

4. Gdy wnioskodawca pragnie zmienić swoje nazwisko na nazwisko, którego używa od wielu lat.

Imię - te same względy jak w nazwisku. Jeżeli są to imiona obce to tylko w wersji oryginalnej pisowni. Odpowiedniki polskie używać. Jeżeli rodzice będą chcieli dać imię ośmieszające to kierownik Urzędu Stanu Cywilnego wybiera imię, rodzice mają 6 miesięcy na zmianę. Dziewczynka kończy się na literę a.

Przesłanki negatywne

Organem właściwym do zmiany imienia lub nazwiska jest starosta.

Zmiana nazwiska nie będzie uwzględniona:

1. Gdy zachodzi uzasadniona obawa, że wnioskodawca ubiega się o zmianę nazwiska w zamiarze ułatwienia działalności przestępczej, albo uchylenia się od odpowiedzialności cywilnej lub karnej,

2. Gdy wnioskodawca ubiega się o zmianę nazwiska na nazwisko historyczne sławione na polu kultury, nauki lub działalności politycznej, społecznej, wojskowej, chyba, że posiada członków rodziny o tym nazwisku lub jest powszechnie znany pod tym nazwiskiem.

Sytuacja prawna dzieci:

Jeżeli obydwoje rodziców zmienia nazwisko to ta zmiana rozciąga się na ich małoletnie dzieci, dziecko powyżej 14 lat musi się na to zgodzić. Jeżeli zmiana nazwiska dotyczy tylko jednego z rodziców to rozciągnięcie jej na małoletnie dziecko wymaga zgody drugiego z rodziców, chyba, że nie ma on pełnej zdolności do czynności prawnej lub nie żyje albo nie jest znany labo też został pozbawiony władzy rodzicielskiej. W przypadku braku porozumienia między rodzicami w tej sprawie, każdy z nich może zwrócić się o rozstrzygnięcie do władzy opiekuńczej. Wówczas decyzja, co do zmiany nazwiska małoletniego dziecka zapada po uprawomocnieniu się postanowienia Sądu. Nazwisko osoby może składać się najwyżej z dwóch członów. W razie wątpliwości, co brzmienia, pisowni nazwiska ustala to starosta na wniosek strony. Na organie ciąży obowiązek zawiadomienia o tym następujące organy:

1. Właściwy urząd stanu cywilnego ze względu na miejsce urodzenia, miejsca zamieszkania, zawarcia małżeństwa, urodzeń małoletnich dzieci,

2. Właściwy urząd skarbowy,

3. Organ policji,

4. Wojskową komendę uzupełnień,

5. Organy ewidencji ludności,

6. Krajowy rejestr kryminalny.

Ustawa o ewidencji ludności i dowodach osobistych z 1974 roku.

Dowód osobisty jest dokumentem stwierdzającym tożsamości osoby oraz poświadczeniem obywatelstwa polskiego. Jest dokumentem urzędowym. Dowód osobisty nie wolno zatrzymywać poza przypadkami wymienionymi w ustawie.

Kto ma obowiązek posiadania dowodu osobistego, ciąży on na:

1. Osoby będące obywatelami polskimi, które zamieszkują na terytorium Polski,

1. Od ukończenia 18 roku życia,

2. Od ukończenia 15 roku życia, jeżeli ta osoba pozostaje w stosunku pracy lub nie zamieszkuje wspólnie z osobami, pod których władzą rodzicielską lub opieką się znajduje albo nie pozostaje pod władzą rodzicielską lub opieką.

Prawo do dowodu osobistego ma osoba od ukończenia 13 roku życia.

Termin ważności dowodu osobistego to 10 lat. Osoby, które otrzymały dowody osobiste poniżej 18 roku życia termin wynosi 5 lat.

Osoby, które ukończyły 65 rok życia mogą wnioskować o dowód osobisty na czas nieokreślony. Wydaje się dowód osobisty po iszczeniu opłaty (dochód budżetu państwa).

Dane w dowodzie:

1. Nazwisko i imię lub imiona,

2. Nazwisko rodziców, rodowe,

3. Data i miejsce urodzenia,

4. Adres zameldowania na pobyt stały, a w przypadku braku zameldowania na pobyt czasowy ponad 2 miesiące, a w przypadku braku danych o adresie nie zamieszcza się,

5. Płeć, wzrost, kolor oczu,

6. Numer ewidencyjny PESEL,

7. Nazwa organu wydającego, data wydania, termin ważności,

8. Zdjęcie i podpis posiadacza.

Obowiązki ciążące na posiadaczu dowodu osobistego:

1. W przypadku zmian danych złożyć wniosek,

2. W przypadku uszkodzenia dowodu zmienić dowód, lub zaistnienia innej okoliczności utrudniającej ustalenie tożsamości osoby,

3. W przypadku upływu terminu ważności dowodu.

Osoba, która utraciła dowód osobisty jest zobowiązana niezwłocznie powiadomić najbliższy organ gminy, organ ten wydaje zaświadczenie o utracie dowodu osobistego i jest ono ważne do czasu wydania nowego dowodu osobistego. W przypadku znalezienia swojego dowodu osobistego niezwłocznie zawiadomić najbliższy organ gminy, nowy wydany wtedy zwrócić.

Obowiązek zwrotu dowodu osobistego występuje w przypadku:

1. Utraty obywatelstwa polskiego,

2. Zgonu.

Ewidencji ludności podlegają następujące czynności:

• Rejestracji danych o miejscu pobytu osób,

• O urodzeniach,

• Dane dotyczące obowiązku wojskowego,

• Zmiany stanu cywilnego,

• Zmiany obywatelstwa,

• Zmiany imion i nazwisk,

• Zmiany o zgonach.

Obowiązek meldunkowy, art. 2.

Każda osoba przebywająca na terytorium RP ma obowiązek meldunkowy. Polega ona na:

1. Zameldowaniu w miejscu pobytu stałego i czasowego,

2. Wymeldowaniu z miejsca pobytu stałego i czasowego,

3. Zameldowaniu o urodzeniu dziecka,

4. Zameldowaniu o zmianie stanu cywilnego,

5. Zameldowaniu o zgodnie osoby.

Pobyt stały - jest to zamieszkiwanie w określonej miejscowości pod oznaczonym adresem z zamiarem stałego przebywania. Miejscem pobytu zatrudnionego na statku żeglugi śródlądowej jest miejscowość, której siedzibę ma przedsiębiorstwo żeglugowe zatrudniające tą osobę.

Pobyt czasowy - jest to przebywanie bez zamiaru zmiany miejsca pobytu stałego w innej miejscowości pod oznaczonym adresem lub w tej samej miejscowości, ale pod innym adresem. Miejscem pobytu czasowego osoby zatrudnionej na statku morskim, albo osoby w związku z wykonywaniem pracy przebywającej przez cały czas w ruchomym urządzeniu mieszkalnym poza miejscem pobytu stałego jest miejscowość, w której ma siedzibę zakład pracy zatrudniający tę osobę.

Pobyt czasowy trwający ponad 2 miesiące - osoba zameldowana na pobyt czasowy i przebywająca w tej samej miejscowości nieprzerywalnie dłużej niż 2 miesiące jest zobowiązana zameldować się na pobyt stały chyba, że zachodzą okoliczności wskazujące na to, że pobyt ten nie utracił charakteru pobytu czasowego. Za okoliczności uzasadniające zameldowanie na pobyt czasowy trwający ponad 2 miesiące uważa się:

1. Wykonywanie pracy poza miejscem pobytu stałego,

2. Pobyt związany z kształceniem się, leczeniem, wypoczynkiem, lub ze względów rodzinnych,

3. Odbywanie czynnej służby wojskowej,

4. Pobyt w zakładach karnych i poprawczych, aresztach śledczych, schroniskach dla nieletnich i zakładach wychowawczych.

Wątpliwości, co do charakteru pobytu rozstrzyga organ gminy.

Przy dopełnianiu obowiązku trzeba przedstawić dowód osobisty albo inny dokument stwierdzający tożsamość.

Zameldowanie - osoba zobowiązana do zameldowania na pobyt stały przedstawia właściwemu organowi gminy zaświadczenie o wymeldowaniu z poprzedniego miejsca pobytu stałego oraz zgłasza następujące dane:

1. Nazwisko i imiona,

2. Nazwisko rodowe,

3. Nazwiska i imiona poprzednie,

4. Imiona rodziców,

5. Nazwiska rodowe rodziców,

6. Stan cywilny,

7. Imię i nazwisko małżonka oraz jego nazwiska rodowe,

8. Płeć,

9. Datę i miejsce urodzenia,

10. Obywatelstwo,

11. Nr PESEL,

12. Dane dotyczącego obowiązku wojskowego,

13. Adres poprzedniego miejsca pobytu stałego,

14. Adres nowego miejsca pobytu stałego,

15. Rodzaj, seria i nr dowodu tożsamości,

16. Dane o wykształceniu.

Wymeldowanie - te same dane, co przy zameldowaniu.

Obowiązek meldunkowy wczasowiczów i turystów.

Osoba, która przybywa do domu wypoczynkowego, hotelu, pokoju gościnnego, schroniska, campingu, na strzeżone pole biwakowe albo do innego podobnego miejsca jest zobowiązana zameldować się na pobyt czasowy w ciągu 24 godzin u kierownika zakładu lub innej upoważnionej osoby. Osoba przebywająca w celach turystyczno-wypoczynkowych jest zwolniona, jeżeli jej pobyt nie przekracza 30 dni i nie przebywa w ww. lokalach. Grupy zorganizowane przez zakład pracy związki zawodowe, są zobowiązane do zameldowania u kierownika albo u osoby upoważnionej. Uczestnicy kolonii oraz obozów turystyczno-wypoczynkowych organizowanych przez instytucje państwowe, społeczne, związki zawodowe lub inną organizację społeczną dla młodzieży szkolnej lub wyższej są zwolnieni z obowiązku meldunkowego, jeżeli 30 dni nie przekracza, kierownik zobowiązany jest prowadzić listę uczestników.

Obowiązek meldunkowy cudzoziemców.

Cudzoziemiec przebywający poza zakładem hotelarskim, zakładem udzielającym pomieszczenia w związku z pracą, nauką, leczeniem się lub wypoczynkiem jest obowiązany zameldować się na pobyt czasowy przed upływem 48 godzin od chwili przybycia do określonej miejscowości i nie później niż przed upływem 48 godzin od chwili przekroczenia granicy Rzeczypospolitej Polskiej. Cudzoziemiec dokonując zameldowania na pobyt stały zgłasza te same dane, co my oraz kartę pobytu stałego, albo zezwolenie na osiedlenie się, musi mieć potwierdzenie zameldowania na pobyt czasowy. Zwolnieni są z obowiązku meldunkowego szefowie i członkowie personelu przedstawicielstw dyplomatycznych (na zasadzie wzajemności).

Obowiązki administratorów i dozorców, domów, zakładów pracy oraz sołtysów.

Wynajmujący, najemca a także osoba, której przysługuje spółdzielcze prawo do lokalu lub właściciel lokalu jest zobowiązany potwierdzić fakt pobytu osoby zgłaszającej pobyt stały lub czasowy trwający ponad 2 miesiące w lokalu, w którym ma nastąpić zameldowanie. Ww. osoby są zobowiązane do zawiadomienia właściwego organu gminy o pobycie stałym i czasowym w tych lokalach (pomieszczeniach) oraz o opuszczeniu przez tą osobę lokalu (pomieszczenia), jeżeli ta osoba nie dopełniła obowiązku meldunkowego. Zawiadomienie - niezwłocznie powinna być wysłana.

Dozorca domu, administrator domu, właściciel, jest zobowiązany zawiadomić właściwy organ gminy o niedopełnieniu obowiązku zameldowania lub wymeldowania przez osobę przebywającą w tym domu. Na terenie wsi taki obowiązek ciąży na sołtysie. W przypadku nie dopełnienia obowiązku meldunkowego zakład pracy musi zawiadomić o niedopełnieniu obowiązku meldunkowego.

PESEL - powszechny elektroniczny system ewidencji ludności.

Jednocyfrowy symbol numeryczny jednoznacznie identyfikujący osobę fizyczną, 6 pierwszych cyfr oznacza datę urodzenia, kolejne cztery - liczbę porządkową i płeć. Ostatnia cyfra kontrolna służąca do komputerowej kontroli poprawnego nadanego numeru ewidencyjnego. Nr pesel nadaje Minister właściwy ds. Administracji Publicznej. Są to czynności materialno - techniczne. Nr pesel nadaje się osobom fizycznym stale przebywającym na terytorium RP, osobom zameldowanym na pobyt stały lub czasowy (ponad 2 miesiące), a także osobom ubiegającym się o wydanie dowodu osobistego. Nadanie pesel następuje na wniosek organu gminy właściwej ze względu na miejsce pobytu stałego lub czasowego osoby zobowiązanej.

Prowadzenie ewidencji ludności i ewidencji wydanych i utraconych dowodów osobistych.

Ewidencję ludności prowadzi się w systemie informatycznym na podstawie danych zgłoszonych przy wykonywaniu obowiązku meldunkowego w formie zbiorów meldunkowych jako:

1. Zbiory danych stałych mieszkańców,

2. Zbiory danych byłych mieszkańców,

3. Zbiór danych osób zameldowanych na pobyt czasowy trwający ponad 2 miesiące,

4. Zbiór danych osób zameldowanych na pobyt czasowy trwający do 2 m-cy.

Udostępnienie danych osobowych ze zbiorów meldunkowych.

Organy prowadzące te wszystkie zbiory mają pisemny wniosek zainteresowanej osoby wydać w formie zaświadczeń pełny odpis przetworzonych danych dot. tej osoby. Takie zaświadczenie może mieć formę wydruku z aktualnego programu informatycznego.

Dane z ww. zbiorów mogą być udostępnione:

1) organom administracji publicznej, sądom, prokuraturze,

2) organom Policji, Straży Granicznej, Służbie Więziennej, Wojskowym Służbom Informacyjnym, Żandarmerii Wojskowej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu i strażom gminnym (miejskim),

3) organom kontroli skarbowej i wywiadu skarbowego,

4) państwowym i komunalnym jednostkom organizacyjnym oraz innym podmiotom - w zakresie niezbędnym do realizacji zadań publicznych określonych w odrębnych przepisach,

5) Polskiemu Czerwonemu Krzyżowi - w zakresie danych osób poszukiwanych.

Dane mogą być udostępnione:

1) skr.

2) osobom i jednostkom organizacyjnym - jeżeli wykażą w tym interes prawny,

3) jednostkom organizacyjnym - jeżeli po ich wykorzystaniu w celach badawczych, statystycznych, badania opinii publicznej lub rynku, dane te zostaną poddane takiej modyfikacji, która nie pozwoli na ustalenie tożsamości osób, których dane dotyczą,

4) innym osobom i podmiotom - jeżeli uwiarygodnią one interes faktyczny w otrzymaniu danych i za zgodą osób, których dane dotyczą.

Właściwości organów

• Przy dowodach osobistych - organy gminy.

• Ewidencja ludności - Minister właściwy ds. Administracji Publicznej,

• PESEL - wojewoda w przypadku wojewódzkich zbiorów,

• W pozostałych zbiorach meldunkowych - organy gminy

• Policja sprawuje kontrolę nad wykonywaniem obowiązków określonych w ustawie przez osoby podlegające zameldowaniu lub wymeldowaniu się.

Akta stanu cywilnego

Problematyka aktu stanu cywilnego jest związana z rejestracją określonych faktów dotyczących osób fizycznych. Jest to sfera regulacji adminstracyjno-prawnej, która jest ściśle powiązana z problemem prawa (cywilnego) rodzinnego. Pierwsze regulacje to regulacje kanoniczne. Regulacja świecka pojawiła się w czasie Wielkiej Rewolucji Francuskiej 1792 r., w tym czasie powierzono rejestrację aktów stanu cywilnego urzędom cywilnym. Ten system przejawiały również inne państwa.

Rodzaje systemów w Europie

• System świeckiej rejestracji,

• System rejestracji prowadzony przez organy kościelne pod nadzorem państwa,

• System mieszany - częściowo prowadzony przez korporacje wyznaniowe, a częściowe istnieje rejestracja świecka.

Ustawa z 29.09.1986 r. (DzU nr 36, poz. 180) prawo o aktach stanu cywilnego).

W Polsce system mieszany.

18.01.2004 r.

Akty stanu cywilnego są dokumentami publicznymi. Zgodnie z art. 4. ASC stanowią wyłączny dowód zdarzeń w nich stwierdzonych, a ich niezgodność z prawdą może być udowodniona jedynie w postępowaniu sądowym.

Zdarzenia to:

1. Urodzenie,

2. Małżeństwo,

3. Zgon.

Oprócz tego są to także inne zdarzenia, które mają wpływ na stan cywilny osoby. Stan cywilny stwierdza się na podstawie aktów sporządzonych w księgach stanu cywilnego w formie aktów urodzenia, małżeństwa, zgonów. Rejestr stany cywilnego ma doniosłe znaczenie nie tylko dla ustalenia stanu cywilnego, ale jest również podstawą ewidencji ludności, a także stanowi dowód w rożnych postępowaniach przed organami państwa. Z ksiąg stanu cywilnego wydaje się: odpisy zupełne, albo skrócone ASC, a także zaświadczenia o dokonywanych w księgach stanu cywilnego wpisach lub o ich braku, a także zaświadczenia o zaginięciu lub zniszczeniu księgi stanu cywilnego (art. 79). Odpisy lub zaświadczenia są wydawane na wniosek osoby, której stan cywilny został stwierdzony, także na wniosek krewnych w linii prostej, małżonka, rodzeństwa, przedstawiciela ustawowego, a także osób (podmiotów), które wykażą w tym interes prawny (art. 83). Nie wydaje się natomiast o spisów ze skreślonych aktów stanu cywilnego. ASC stanowią swoiste dokumenty publiczne. Ustawa przewiduje wydawanie aktów w formie decyzji i postanowień.

1. Forma decyzji - odmowa dokonania czynności związanych z rejestracją stanu cywilnego, nieprzewidzianych w ustawie, a mogących mieć wpływ na stan cywilny osoby, wówczas stosuje się przepisy KPA dla decyzji administracyjnych,

2. Postanowienie - stosuje się na wyrażenie zgody na:

1. Wyniesienia ksiąg z Urzędu Stanu Cywilnego (art. 14),

2. Zezwolenia na udostępnienie ksiąg stanu cywilnego przedstawicielom organów państwowych lub instytucji naukowych celem przeglądania (art. 25),

3. Zastąpienie odpisu księgi lub jej części w określonych ustawowo przypadkach (art. 89).

Do tych postanowień stosuje się także tryb przewidziany w KPA.

Do ASC stosuje się także tryb sądowy w przypadkach:

1. Unieważnienie ASC (art. 32),

2. Sprostowanie ASC (art. 31),

3. Ustalenie treści ASC

Tryb sądowy, postępowanie nieprocesowe (art. 33) na wniosek osoby zainteresowanej, prokuratora lub kierownika USC.

Księgi stanu cywilnego

Prowadzi się je w Urzędzie Stanu Cywilnego odrębnie dla poszczególnych aktów. Czynności z zakresu rejestracji dokonuje Kierownik USC lub jego zastępcy. Z mocy ustawy kierownikiem USC jest wójt, burmistrz, prezydent miasta. Jednak Rada Gminy może powołać na to stanowisko inną osobę i dotyczy to także zastępców. USC wchodzą w skład urzędu gminy i gmina stanowi okręg urzędu stanu cywilnego (art. 5a) z tym, że wojewoda może utworzyć USC właściwy dla kilku okręgów lub utworzyć kilka USC na obszarze jednej gminy. Ustawa przewiduje właściwość innych organów np. zgodnie z art. 72 może być konsul albo może być kapitan statku (protokół z tych zdarzeń i podpis kapitana i dwóch świadków).

Zasady ogólne dotyczące sporządzania aktu stanu cywilnego i prowadzenia ksiąg.

Takie jak:

1. Akty urodzenia, małżeństwa i zgonu sporządza się oddzielnie dla każdego rodzaju aktu,

2. ASC mogą zawierać tylko te dane, które są wymagane przez prawo,

3. Nie można zamieszczać danych naruszających dobra osobiste, jeżeli doszło do takiego stanu na wniosek skreśla się tą cześć danych,

4. Kierownik USC obowiązany jest żądać dowodów potwierdzających prawdziwość danych zgłoszonych do wpisu do ksiąg stanu cywilnego (art. 22), gdy kierownik USC uznaje, że te dowody są niewystarczające przeprowadza postępowanie wyjaśniające.

Rozporządzenie ministra dotyczące sporządzenia ASC, prowadzenia i kontrola ASC, ich przechowywania i zabezpieczenia.

Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. o zmianie ustaw kodeks rodzinny i opiekuńczy, K.p.c. znaczące zmiany wprowadziła. Księgi stanu cywilnego prowadzi się po jednym egzemplarzu, zamyka się po upływie roku kalendarzowego. Przechowuje się w USC. Wynosi się tylko w wyjątkowych sytuacjach w celach naukowych.

Właściwość miejscowa organów gminy.

Urodzenie oraz zgon rejestruje się w USC miejsca takiego zdarzenia. Jeżeli natomiast urodzenie nastąpiło na statku na wodach polskich, w samolocie na terytorium RP - USC w dzielnicy śródmieście miasta stołecznej Warszawy. W przypadku, gdy dziecko urodziło się w miejscu, gdzie żaden z rodziców nie ma miejsca zamieszkania zgłoszenia dziecka można dokonać w USC rodziców albo miejsca zamieszkania jednego z nich. Związek małżeński możemy zawrzeć w każdym USC w kraju. W każdym USC w kraju mogą:

1. Złożyć oświadczenie o uznaniu dziecka lub nadaniu dziecka nazwiska męża matki,

2. Oświadczenie małżonka rozwiedzionego o powrocie do nazwisk, które nosił przed zawarciem małżeństwa,

3. Wniosek o wpisanie do aktu urodzenia dziecka wzmianki o tym, że rodzice dziecka zawarli małżeństwo.

Akt urodzenia - nowelizacja w roku 2003 r. (czerwiec).

Urodzenie dziecka trzeba zgłosić w ciągu 14 dni od dnia urodzenia. Martwe dziecko w ciągu 3 dni, w takim wypadku sporządza się akt urodzenia jedynie w rubryce uwagi robi się adnotacje, że dziecko urodzilo się martwe, nie sporządza się aktu zgonu. Kto jest zobowiazany do zgloszenia urodzenia dziecka:

1. Ojciec dziecka albo matka, jeżeli stan zdrowia jej na to pozwala, albo inna osoba obecna przy porodzie,

2. lekarz albo położna,

3. Jeżeli urodzenie nastąpiło, w ZOZ to do zgłoszenia urodzenia dziecka jest zobowiązany wówczas tan ZOZ.

Akt urodzenia sporządza się na podstawie pisemnego zgłoszenia urodzenia dziecka, wystawionego przez lekarza lub przez położną lub przez ZOZ. Do aktu urodzenia wpisuje się: nazwisko, imię imiona dziecka, płeć, miejsce i data urodzenia dziecka, nazwiska i nazwiska rodowe rodziców ich imię lub imiona, miejsce i datę ich urodzenia, miejsce zamieszkania każdego z rodziców w chwili urodzenia dziecka, nazwisko, imię i miejsce zamieszkania zgłaszającego urodzenie, dane dotyczące ZOZ, jeżeli sporządzenie aktu następuje na podstawie zgłoszenia przez ZOZ. Pisemne zgłoszenie urodzenia dziecka powinno zawierać:

1. Imię i nazwisko, nazwisko rodowe, datę urodzenia, pesel, określenie stanu cywilnego oraz miejsce stałego zamieszkania matki dziecka,

2. Imię i nazwisko ojca dziecka,

3. Dane dotyczące wykształcenia rodziców dziecka,

4. Dane dotyczące źródła utrzymania rodziców dziecka,

5. data urodzenia dziecka,

6. Określenie miejscowości urodzenia dziecka,

7. Określenie płci, ciężaru i długości,

Charakterystyka porodu.

Osoba zgłaszająca urodzenie dziecka, którego rodzice pozostają w związku małżeńskim przedstawia odpis skrócony aktu małżeństwa. Jeżeli w tym samym USC gdzie rodzice zawarli związek małżeński nie trzeba odpisu. Rodzice dziecka mogą w ciągu 6 miesięcy od urodzenia zmienić imię dziecka na wniosek, składają go kierownikowi USC. W akcie urodzenia robi się wzmiankę dodatkową. Akt urodzenia dziecka nieznanych rodziców sporządza się na podstawie orzeczenia sądu opiekuńczego. Sąd opiekuńczy w miarę możliwości ustala:

1. Miejsce i datę urodzenia dziecka po zasięgnięciu opinii osoby, pod której opieką dziecka się znajduje,

2. Nadaje imię i nazwisko oraz określa, jakie imiona rodziców i ich nazwiska rodowe mają być wpisane do aktu urodzenia. Nazwisko nadane dziecku wpisuje się jako nazwisko jego rodziców.

W przypadku, gdy nie można ustalić miejsca urodzenia dziecka za miejsce urodzenia uważa się miejsce znalezienia dziecka.

Akt małżeństwa, zawarcie związku małżeńskiego

Zawarcie związku małżeńskiego jest uregulowany w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Osoba, która chce zawrzeć związek małżeński jest zobowiązana:

1. przedstawić dokument stwierdzający tożsamość,

2. Złożyć odpis skrócony aktu urodzenia,

3. Dowód ustania lub unieważnienia małżeństwa,

4. Pisemne zapewnienie o okolicznościach wyłączających zawarcie małżeństwa,

5. Poniżej 18 r. ż. zezwolenie na zawarcie małżeństwa z Sądu.

Ustawa o aktach małżeństwa

Dwa rodzaje zawierania małżeństwa:

• świecki,

• Wyznaniowy.

Kto może udzielić ślubu?

Do aktu małżeństwa wpisuje się:

• Nazwisko i imiona osób zawierających małżeństwo,

• Ich nazwiska rodowe,

• Stan cywilny,

• Miejsce i datę urodzenia,

• Miejsce zamieszkania,

• Miejsce i datę zawarcia małżeństwa,

• Nazwiska rodowe rodziców,

• Nazwiska i imiona świadków,

• Nazwiska, jakie będą nosili po zawarciu związku małżeńskiego,

• Muszą określić, jakie nazwiska będą nosiły dzieci zrodzone ze związku,

• Stwierdzenie, że osoby zawierające małżeństwo złożyły zgodne oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński.

Akt zgonu

Zgłosić należy w ciągu 3 dni od dnia zgonu. W skutek choroby zakaźnej nastąpił zgon to w ciągu 24 godzin.

Do zgłoszenia są zobowiązani (ustawowa kolejność):

• Małżonek,

• Najbliżsi krewni lub powinowaci,

• Osoby zamieszkałe w lokalu, w którym nastąpił zgon,

• Osoby, które były przy zgonie lub naocznie się o nim przekonały,

• Administrator domu, w którym nastąpił zgon,

• Jeżeli zgon nastąpił w szpitalu lub zakładzie to są oni zobowiązani do zgłoszenia.

Akt zgonu sporządza się na podstawie karty zgonu. Jeżeli okoliczności zgonu były przedmiotem postępowania przez inny organ państwowy to akt zgonu sporządza się na podstawie pisemnego zgłoszenia tego organu państwowego.

Do aktu:

• nazwisko, imię, imiona,

• ...

• Stan cywilny, miejsce i data urodzenia,

• Miejsce zamieszkania zmarłego,

• Datę, godzinę miejsca zgonu lub znalezienia zwłok,

• Nazwisko rodowe i imiona rodziców,

• Nazwisko, imiona, miejsce zamieszkania osoby zgłaszającej zgon lub dane szpitala lub zakładu.

Jeżeli zgłaszający nie ma wszystkich danych to wpisuje stosowną adnotację.

Akt zgonu osoby o nieustalonej tożsamości.

Wpisuje się:

datę, godzinę, miejsce i okoliczności znalezienia zwłok, oraz zewnętrzny wygląd, płeć oraz przypuszczalny rok urodzenia zmarłego, znaki szczególne zmarłego, opis odzieży i rzeczy znalezione przy zmarłym.

Jeżeli w późniejszym terminie organ państwowy ustali tożsamość to zgłasza dane uzupełniające aktu zgonu. Na podstawie tych danych uzupełniających i dotychczasowych aktu zgonu sporządza się nowy akt zgonu z adnotacją w rubryce uwagi, żę akt ten zastępuje dotychczasowy akt, a ten dotychczasowy skreśla się.

Ustawa o cmentarzach i chowaniu zwierząt.

Dwa rodzaje cmentarzy:

- komunalne,

- wyznaniowe.

Kto decyduje o założeniu cmentarzy?

Założenie i rozszerzenie cmentarza komunalnego należy do zadań gminy, Rada Gminy. W miasta na prawach powiatu Rada Miasta po uzyskaniu zgody właściwego Inspektora Sanitarnego.

Cmentarz wyznaniowy - o ich założeniu i rozszerzeniu decyduje władza kościelna po uzyskaniu zgody Inspektora Sanitarnego na terenie przeznaczonym na ten cel w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Zamknięcie ta sama procedura.

Utrzymanie i zarządzanie.

Komunalne - utrzymanie i zarządzanie należy do wójta, burmistrza, prezydenta.

Wyznaniowe - utrzymanie i zarządzanie należy do związków wyznaniowych.

Pochowanie

Zwłoki nie mogą być pochowane przed upływem 24 godzin od chwili zgonu, wyjątek - zgon w przypadku chorób zakaźnych w ciągu 24 godzin.

Kto ma prawo do pochowania zwłok?

• Pozostały małżonek(ka),

• Krewni zstępni,

• Krewni wstępni,

• Krewni boczni do 4 stopnia pokrewieństwa,

• Powinowaci w linii prostej do 1 stopnia.

Prawo pochowania zwłok osób wojskowych zmarłych w czynnej służbie wojskowej przysługuje właściwym organom wojskowym w myśl przepisów wojskowych. Prawo pochowania zwłok osób zasłużonych wobec Państwa i społeczeństwa przysługuje organom państwowym, instytucjom i organizacjom społecznym. Prawo pochowania zwłok przysługuje również osobom, które do tego dobrowolnie się zobowiążą.

Użycie cmentarza po jego zamknięciu nie może nastąpić przed upływem 40 lat od pochowania ostatniej osoby. Użycie -grób nie może być użyty do ponownego pochówku przed upływem 20 lat.

Prawo o stowarzyszeniach z 7.04.1989 r. (DzU z 2001 r. Nr 79, poz. 855),

• Art. 58 Konstytucji - prawo do zrzeszania się,

• Art. 20 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka,

• Art. 22 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych,

• Art. 11 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw i Podstawowych Wolności Człowieka,

Zarówno postanowienia Konstytucji jak i Pakty międzynarodowe traktują prawo do zrzeszania się bardzo szeroko i nie ograniczają się tylko do stowarzyszeń.

Definicja legalna Stowarzyszenia, art. 2

Stanowi ona, że Stowarzyszenie jest dobrowolnym, samorządowym, trwałym zrzeszeniem o celach nie zarobkowych.

Dobrowolność oznacza, że nikogo nie wolno zmuszać do przynależenia do Stowarzyszenia, nie można wprowadzać ograniczeń dotyczących występowania ze Stowarzyszenia. Zgodnie, z art. 6 ustawy oznacza to również zakaz tworzenia stowarzyszeń, w których obowiązywałaby reguła bezwzględnego posłuszeństwa ich członków wobec władz stowarzyszenia.

Samorządność - samodzielność w ustalaniu celów, programów, struktur organizacyjnych, uchwalaniu aktów wewnętrznych w jego działalności, art. 2 ust. 2,

Trwałość - stowarzyszenie nie powołuje się dla doraźnych celów, ale oznacza ciągłość w jego działaniu. To odróżnia stowarzyszenie od zgromadzeń, manifestacji, chociaż może się okazać, że byt danego stowarzyszenia nie był trwały, gdyż zostało rozwiązane niebawem po założeniu.

Nie zarobkowy charakter do celów zarobkowych powołuje się inne jednostki np. spółki, przedsiębiorstwa. W związku z tym art. 2 ust. 3 stanowi, że stowarzyszenie opiera swoją działalność na pracy społecznej swoich członków. Niemniej jednak stowarzyszenia mogą prowadzić działalność gospodarczą (poza stowarzyszeniami zwykłymi), ale nie może to być pierwszoplanowy cel stowarzyszenia. Ewentualnie zyski mogą być przeznaczone wyłącznie na cele statutowe.

Wyłączenia

Przepisy ustawy nie dotyczą:

• Organizacji społecznych działających na podstawie odrębnych ustaw lub umów międzynarodowych, których RP jest stroną,

• Kościołów i innych związków wyznaniowych i ich osób prawnych,

• Organizacji religijnych, których sytuacja prawna jest uregulowana ustawami o stosunku państwa do Kościoła i innych związków wyznaniowych,

• Komitetów powstających w celu przygotowania wyborów do Sejmu i Senatu oraz organów samorządu,

• partii politycznych.

Odrębne regulacje:

1. Ustawa z 1990 r. o szkolnictwie wyższym przewiduje, żę studenci mogą zakładać organizacje w oparciu o przepisy prawo o stowarzyszeniach, ale mogą również tworzyć uczelniane organizacje w oparciu o przepisy ustawy o szkolnictwie wyższym,

2. ochotnicze straże pożarne i ich związki działają na podstawie przepisów prawa o stowarzyszeniach niemniej jednak ustawa o ochronie przeciwpożarowej wprowadza przepisy szczególne dotyczące tego typu stowarzyszeń,

3. ustawa o samorządzie gminnym,

4. ustawa o stosunku państwa do Kościoła, odróżnia organizacje kościelne ... oraz organizacje ...

Stowarzyszenia podlegają wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego.

Prawo tworzenia Stowarzyszeń przysługuje obywatelem polskim mającym pełną zdolność do czynności prawnych. Małoletnie (16-18) mogą należeć do Stowarzyszenia, mogą korzystać z biernego i czynnego prawa wyborczego z tym, że w składzie zarządu takiego stowarzyszenia większość muszą stanowić osoby mające pełną zdolność do czynności prawnej. Poniżej 16 roku życia mogą za zgodą swoich przedstawicieli ustawowych należeć do stowarzyszenia, bez prawa do udziału w głosowaniu, bez prawa korzystania z biernego i czynnego prawa głosowania do władz stowarzyszenia.

Cudzoziemcy, którzy mają miejsce zamieszkania w Polsce mogą się zrzeszać zgodnie z takimi przepisami. Ci, którzy nie mają miejsca zamieszkania mogą wstępować do Stowarzyszenia, jeżeli statuty tych stowarzyszeń przewidują takie możliwości.

Nadzór nad działalnością stowarzyszenia należy do:

1. Wojewody, jeżeli dotyczy stowarzyszeń jednostek samorządu terytorialnego,

2. Starosta ze względu na siedzibę stowarzyszenia w zakresie nadzoru nad innymi stowarzyszeniami.

Rodzaje stowarzyszeń:

• Stowarzyszenie zarejestrowane,

• Zwykłe,

• Związki Stowarzyszeń.

Stowarzyszenie zarejestrowane

Tworzy, co najmniej 15 osób, uchwalają statut stowarzyszenia i wybierają komitet założycielski. W statucie muszą być zawarte:

1. Nazwa stowarzyszenia odróżniająca ją od innych stowarzyszeń, organizacji, instytucji,

2. Teren działania i siedziba stowarzyszenia,

3. Cel stowarzyszenia i sposoby realizacji tego stowarzyszenia,

4. Sposób nabywania i utraty członkostwa,

5. Przyczyny utraty członkostwa, a także prawa i obowiązki członków,

6. Władza stowarzyszenia, ich wybór, uzupełnienie składu, ich kompetencje,

7. Sposób reprezentowania stowarzyszenia, zaciągnięcie zobowiązań majątkowych, sposób uzyskiwania środków finansowych, sposób ustanawiania składu członków,

8. Zasady dokonywania zmian statutu,

9. Sposób rozwiązania się stowarzyszenia.

Najwyższą władzą jest Walne Zebranie Członków, duże stowarzyszenie to Walne Zebranie Delegatów, Zarząd Stowarzyszenia, organ kontroli wewnętrznej. Komitet założycielski składa wniosek o rejestrację do Sądu Rejestrowego wraz ze statutem, listą założycieli, protokół z wyboru komitetu założycielskiego, informacje o adresie tymczasowej siedziby stowarzyszenia. Taki wniosek Sąd rozpatruje niezwłocznie nie później niż 3 miesiące od dnia złożenia wniosku. Sąd odmawia zarejestrowania, jeżeli nie spełnia ono warunków określonych w ustawie. Sąd przed wydaniem postanowienia o zarejestrowaniu stowarzyszenia może dokonywać dodatkowych ustaleń i wyznaczać posiedzenie wyjaśniające. Zaprasza wszystkich uczestników postępowania włącznie z organem nadzorującym. Jeżeli wszystko jest w porządku wpisuje do KRS i stowarzyszenie uzyskuje osobowość prawną i może rozpocząć działalność. O wpisaniu powiadamia sąd założycielski i organ nadzorujący. Postępowania o wpis do rejestru jest wolne od opłat sądowych.

Rejestr fundacji, stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej.

Stowarzyszenie zarejestrowane utrzymuje się ze składek członkowskich, może prowadzić działalność gospodarczą oraz przyjmować spadki, zapisy, darowizny, mogą korzystać z ofiarności publicznej. Mogą tworzyć oddziały, filie.

Stowarzyszanie zwykłe:

Nie posiadają osobowości prawnej. Tworzą je, co najmniej 3 osoby, uchwalają regulamin stowarzyszenia, określają jego nazwę, cel, teren, środki działania, siedzibę oraz przedstawiciela reprezentującego stowarzyszenie. Założyciele informują na piśmie właściwy organ nadzorujący. Jeżeli organ nie odzywa się przez 30 dni to znaczy, że zaakceptował działalność. Po 30 dniach może rozpocząć działalność.

Nie może stowarzyszenie zwykłe:

• Powoływać filii, terenowych jednostek,

• łączyć w związki stowarzyszeń,

• Zrzeszać osób prawnych,

• Prowadzić działalności gospodarczej,

• Przyjmować darowizn, spadków, ofiar publicznych, dotacji

Związki Stowarzyszeń

Tworzą, co najmniej 3 stowarzyszenia zarejestrowane. Założycielami i członkami Związków mogą być także inne osoby prawne z tym, że osoby prawne mające cele zarobkowe mogą być wyłącznie członkami wspierającymi.

Nadzór nad Stowarzyszeniami.

Organ nadzorujący ma następujące prawa:

• Może żądać dostarczenia przez Zarząd Stowarzyszenia w wyznaczonym terminie odpisów uchwał walnego zebrania, członków stowarzyszenia (zebrania delegatów),

• Może żądać od władz Stowarzyszania niezbędnych wyjaśnień.

Jeżeli Stowarzyszenie nie zastosuje się do tych wymogów to Sąd na wniosek organu nadzorującego może jednorazowo nałożyć grzywnę w wysokości nie wyższej niż 5.000 zł. Jednocześnie stowarzyszenie może się zwolnić od grzywny, jeżeli po jej wymierzeniu niezwłocznie zastosuje się do wymagań organu nadzorującego. Stowarzyszenie w ciągu 7 dni występuje o zwolnienie od grzywny.

Sąd. W razie stwierdzenia, że działalność stowarzyszenia jest niezgodna z prawem albo narusza postanowienia statutu wówczas organ nadzoru w zależności od stopnia stwierdzonych nieprawidłowości występuje o ich usunięcie w określonym terminie. Organ nadzoru może udzielić ostrzeżenia władzom stowarzyszenia, a także może wystąpić do Sądu o zastosowanie określonego środka. Sąd natomiast na wniosek organu nadzorującego lub prokuratora może:

• Udzielić upomnienia władzom stowarzyszenia,

• Uchylić niezgodną z prawem lub statutem uchwałę stowarzyszenia,

• Może rozwiązać stowarzyszenie, jeżeli jego działalność wykonuje rażące lub uporczywe naruszanie prawa albo postanowień statutu i nie ma warunków do przywrócenia działalności zgodnej z prawem lub statutem,

• Sąd rozpatrując wniosek może również z własnej inicjatywy wydać tzw. Zarządzenie tymczasowe o zawieszenie w czynnościach Zarządu Stowarzyszenia, Sad jednocześnie wyznacza przedstawiciela do prowadzenia bieżących spraw stowarzyszenia,

• Natomiast, gdy sąd rozpatruje wniosek o rozwiązanie stowarzyszenia sąd może wówczas zobowiązać władze stowarzyszenia do usunięcia nieprawidłowości w określonym terminie, może zwiesić postępowanie, jeżeli w tym określonym terminie władze nic nie zrobiły (bezskuteczny upływ terminu) wówczas sąd z własnej inicjatywy lub na wniosek organu nadzorującego podejmuje zawieszone postępowanie,

Na wniosek organu nadzorującego sąd wydaje postanowienie o rozwiązaniu stowarzyszenia, gdy:

- Liczba członków stowarzyszenia zmniejszyła się i jest mniejsza poniżej liczby członków wymaganych do założenia, gdy nie posiada przewidzianych w ustawie władz i nie ma warunków do ich wyłonienia w okresie nie dłuższym niż rok.

Likwidacja stowarzyszenia

W przypadku rozwiązania stowarzyszenia na podstawie własnej uchwały likwidatorami stowarzyszenia są członkowie jego zarządu, chyba, że co innego napisano w statucie albo brak odpowiednich postanowień, wówczas ostatnia uchwała walnego zgromadzenia członków stanowi inaczej. Natomiast, gdy stowarzyszenie zostało rozwiązane przez sąd to również sąd wyznacza likwidatora stowarzyszenia.

Obowiązki likwidatora stowarzyszenia

Przeprowadzenie likwidacji w jak najkrótszym czasie w sposób zabezpieczający majątek likwidacyjny stowarzyszenia przed nieuzasadnionym jego, uszczuplenienia. Majątek przeznacza się na cel określony w statucie stowarzyszenia lub na cel określony w uchwale walnego zebrania członków (delegatów), a w przypadku braku takich postanowień w statucie lub w uchwale wówczas sąd orzeka o przeznaczeniu majątku na określony cel społecznym. Koszty likwidacji stowarzyszenia pokrywa się z majątku likwidowanego stowarzyszenia.

Prawo o zgromadzeniach z 5.07.1990 r. (DzU Nr 51, poz. 297 ze zm.)

Konstytucja - art. 57 zapewnia jednostce tzw. wolność organizowania pokojowych zgromadzeń i uczestnictwa w nich. Ograniczenia tej wolności może określać ustawa. Konstytucja nie precyzuje pojęcia pokojowego zgromadzania się, ani nie wprowadza w tym zakresie ograniczeń. Pozostawia swobodę w tym zakresie ustawodawstwu zwykłemu. Umowy międzynarodowe mówią o prawie spokojnego gromadzenia się. Przewidują one ograniczenia tego prawa przez ustawy zazwyczaj w takich sytuacjach w jakich można wprowadzić ograniczenia prawa do stowarzyszania się. Niektóre pakty międzynarodowe traktują łącznie problematykę zgromadzania się i zrzeszania.

Europejska Konwencja o Ochronie Praw Podstawowych Wolności Człowieka i Powszechna Deklaracja Praw Człowieka - są one głównym ponadpodstawowym źródłem prawa w naszym systemie.

Art. 1 ust. 2 - definicja legalna zgromadzenia.

Zgromadzeniem jest zgrupowanie, co najmniej 15 osób zwołanych w celu wspólnych obrad lub w celu wspólnego wyrażenia stanowiska. W tak pojętym zgromadzeniu mogą się mieścić różne formy aktywności np.: wyrażenie określonego stanowiska w określonej sprawie podczas prelekcji, labo na prywatnym przyjęciu. Reglamentacja administracyjna nie dotyczy jednak takich zgromadzeń. Odnosi się ona tylko do zgromadzeń publicznych.

Art. 6 ust. 1

Zgromadzenie publiczne to zgromadzenie organizowane na otwartej przestrzeni dostępne dla nieokreślonych imiennie osób.

Wyłączenia. Nie dotyczą one:

• Zgromadzeń organizowanych przez organy państwa lub organy samorządu terytorialnego,

• Zgromadzeń organizowanych w ramach działalności Kościoła Katolickiego, innych kościołów oraz związków wyznaniowych.

Przepisy szczególne

1. Ustawa o szkolnictwie wyższym, w art. 180 reguluje sprawę zgromadzeń pracowników i studentów odbywających się na terenie uczelni,

2. O stosunku państwa do Kościoła Katolickiego RP, art. 15 i 16 przewiduje formę uzgodnień w przypadku organizowania kultu publicznego na drogach, placach publicznych, pomieszczeniach użyteczności publicznej jak i procesji i pielgrzymek na drogach publicznych,

3. Podobna regulacja znajduje się w art. 29 o gwarancjach wolności sumienia i wyznania,

4. Ustawa o obronie RP, art. 25 zabranie się żołnierzom w czynnej służbie wojskowej w umundurowaniu, w odznakach wojskowych brania udziału w zgromadzeniu o charakterze politycznym,

5. Sprawy udzielania zezwoleń na odbywanie zgromadzeń na drogach publicznych, a także innych form utrudniających lub wymagających korzystanie z drogi publicznej w sposób szczególny reguluje w art. 65 ustawa - prawo o ruchu drogowym, ustawa przewiduje konieczność uzyskania odrębnego zezwolenia, gdy zgromadzenie odbywa się na drogach publicznych.

Prawo o zgromadzeniu normuje sprawy dopuszczalnego ograniczenia swobody zgromadzeń oraz sposoby reglamentacji administracyjnej. W kwestii wolności zgromadzeń ustawa stanowi, że “każdy moę korzystać z wolności pokojowego zgromadzania się” - art. 1 ust. 1 prawa o zgromadzaniu. Te prawo może podlegać ograniczeniom przez ustawy tylko w zakresie niezbędnym do: (art.2)

• Ochrony bezpieczeństwa państwowego lub porządku publicznego,

• Ochrony zdrowia lub moralności publicznej,

• Albo prawa i wolności innych osób, a także ochrony pomników zagłady w rozumieniu ustawy z 7.05.1999 o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady (DzU nr 41, poz. 412).

Prawo organizowania zgromadzeń przysługuje osobom fizycznym mającym pełną zdolność do czynności prawnych, a także osobom prawnym, innym organizacjom, a także grupom osób. W zgromadzeniach nie mogą uczestniczyć osoby, które mają przy sobie broń, materiały wybuchowe lub inne niebezpieczne narzędzia.

Postępowanie w sprawie zgromadzeń

Organem właściwym w sprawach dotyczących zgromadzeń są organy gminy, są to zadania z zakresu administracji rządowej, organem odwoławczym jest wojewoda. Jeżeli zgromadzenia są organizowane w pobliżu placówek dyplomatycznych to wówczas organ gminy musi zawiadomić właściwego komendanta policji i ministerstwo spraw zagranicznych. Organizator zgromadzenia publicznego zawiadamia organ gminy w taki sposób, aby wiadomość o zgromadzeniu dotarła nie później niż na 3 dni przed datą zgromadzenia, a najwcześniej 30 dni przed datą zgromadzenia.

Zawiadomienie musi zawierać:

• Imię i nazwisko, data urodzenia oraz adres organizatorów (osoby fizyczne),

• Adres osoby prawnej i nazwę,

• cel zgromadzenia,

• program zgromadzenia,

• Język, którym będą się posługiwali,

• Miejsce, data, godzina rozpoczęcia, czas trwania,

• Przewidywana liczba uczestników,

• Oraz projektowana trasa przejścia,

• Planowane środki służące zapewnieniu pokojowego przebiegu zgromadzenia,

• O jakie środki zwraca się go gminy.

Organ gminy albo wyraża zgodę albo nie. Odmowa w formie decyzji. Organ gminy zakazuje zgromadzenia, gdy:

• Jego cel lub odbycie sprzeciwiają się przepisom tej ustawy lub przepisom ustaw karnych,

• Gdy odbycie zgromadzenia może zagrażać życiu, zdrowiu albo mieniu w znacznych rozmiarach.

Decyzja o zakresie zgromadzenia powinna być dostarczona w ciągu 3 dni od dnia zawiadomienia nie później jednak jak na 24 godziny (art. 9) przed planowanym zgromadzeniem.

Odwołanie wnosi się w terminie 3 dni od dnia doręczenia decyzji. Wniesienie odwołania nie wstrzymuje wykonania decyzji.

Zgromadzenia wybierają przewodniczącego zgromadzenia, może być nim organizator, albo odrębna osoba. Przewodniczący odpowiada za zgromadzenie, otwiera, kieruje i zamyka zgromadzenie. Podejmuje w tym celu przewidziane w ustawie środki. Przewodniczący:

• Może żądać opuszczenia zgromadzenia przez osobę, która swoim zachowaniem narusza przepisy ustawy lub uniemożliwia lub usiłuje udaremnić zgromadzenie, w przypadku nie podporządkowania się żądaniom przewodniczącego może on zwrócić się o pomoc do policji lub straży miejskiej,

• Jeżeli uczestnicy zgromadzenia nie podporządkują się zarządzeniom przewodniczącego wydanym w wykonaniu jego obowiązków lub, gdy przebieg zgromadzenia sprzeciwia się niniejszej ustawie albo narusza przepisy ustaw karnych, przewodniczący rozwiązuje zgromadzenie, uczestnicy są zobowiązani - bez nieuzasadnionej zwłoki mają opuścić miejsce zgromadzenia.

Organ gminy może delegować swoich przedstawicieli na zgromadzenie. Są oni zobowiązani pokazać przewodniczącemu zgromadzenia swoje upoważnienie. Przedstawiciel gminy może rozwiązać zgromadzenie jeżeli jego przebieg zagraża życiu lub zdrowiu albo mieniu w znacznych rozmiarach, albo narusza przepisy tej ustawy lub ustaw karnych, a przewodniczący zgromadzenia uprzedzony o konieczności rozwiązania zgromadzenia wzbrania się to uczynić. Przedstawiciel gminy po trzykrotnym ostrzeżeniu zgromadzonych wydaje decyzje ustną o rozwiązaniu zgromadzenia. Ogłasza ją przewodniczącemu w obecności zgromadzonych. Nadaje się jej rygor natychmiastowej wymagalności. Decyzję doręcza się organizatorowi na piśmie w ciągu 24 godzin od jej przyjęcia. Organizatorowi oraz uczestnikom zgromadzenia przysługuje odwołanie w terminie 3 dni od dnia rozwiązania zgromadzenia.

Fundacje - ustawa o fundacjach (DzU z 1991 r., nr 46, poz. 203 ze zm.)

Art. 1 - cele, dla których tworzy się fundacje. Fundacja może być ustanowiona dla celów społecznych lub gospodarczo użytecznych, w szczególności:

• Ochrona zdrowia,

• Rozwój gospodarki i nauki,

• Oświata i wychowanie,

• Kultura i sztuka,

• Opieka i pomoc społeczna,

• Ochrona środowiska,

• Opieka nad zabytkami.

Fundację może założyć osoba fizyczna nie zależnie od obywatelstwa i miejsca zamieszkania, a także osoby prawne mające siedziby w Polsce lub za granicą. Siedziba fundacji powinna znajdować się na terenie RP.

Osoba fizyczna może złożyć:

• testament,

• Oświadczenie woli o ustanowieniu fundacji złożone w formie aktu notarialnego, w tym oświadczeniu fundator wskazuje cel fundacji oraz jakie składniki majątkowe przeznacza na realizację tego celu.

Składnikami majątkowi są:

• pieniądze,

• papiery wartościowe,

• oddane fundacji rzeczy ruchome i nieruchomości.

Fundator ustala statut fundacji, w którym określa jej nazwę, siedzibę, majątek, cele, zakres działalności, skład i organizację zarządu, sposób jego powoływania, jego obowiązki, obowiązki członków fundacji. Statut może zawierać inne postanowienia dotyczące prowadzenia przez fundację działalności gospodarczej, połączenia się z inną fundacją, zmiany celu lub statutu fundacji, tworzenia innych organów obok zarządu.

Sąd dokonuje wpisu do KRS po stwierdzeniu, że czynności prawne stanowiące podstawę wpisu zostały podjęte przez uprawnioną osobę lub organ i są ważne. Sąd sprawdza czy cel i statut fundacji są zgodne z przepisami prawa. Sąd zawiadamia ministra właściwego ze względu na przedmiot i cel fundacji o rejestracji, a gdy terenem działalności fundacji ma być jedno województwo - także wojewodę właściwego ze względu na siedzibę fundacji, zwanego dalej „właściwym wojewodą”, przesyłając jednocześnie statut. Zarząd fundacji kieruje działalnością fundacji i reprezentuje ją na zewnątrz. Fundacja może prowadzić działalność gospodarczą, wystarczy 1.000 zł kapitału, musi być wpisana także do rejestru przedsiębiorców. Fundacja jest zobowiązana do składania corocznie sprawozdanie ze swojej działalności, takie sprawozdanie składa ministrowi właściwemu ze względu na przedmiot działalności. Powinno być ona także udostępnione do publicznej wiadomości.

Nadzór sprawowany jest przez ministra.

W przypadku, gdy uchwały zarządu pozostają w rażącej sprzeczności z celem fundacji lub postanowieniami fundacji lub przepisami prawa wówczas właściwy minister lub wojewoda może wystąpić o uchylenie uchwały zarządu. Organ nadzoru może jednocześnie zwrócić się do sądu o wstrzymanie wykonania uchwały do czasy rozstrzygnięcia sprawy.

Jeżeli działanie zarządu fundacji w istotny sposób narusza przepisy prawa lub postanowienia statutu fundacji wówczas właściwy minister lub wojewoda może wystąpić do fundacji z żądaniem usunięcia tych uchybień przez zarząd fundacji, wyznaczając w tym celu odpowiedni termin, albo może zażądać dokonania zmiany zarządu. Po bezskutecznym upływie terminu albo w razie dalszego uporczywego działania zarządu fundacji w sposób niezgodny z prawem, statutem lub celem fundacji wówczas organ nadzoru może wystąpić do sądu o zawieszenie zarządu fundacji i wyznaczenie zarządcy przymusowego. Wówczas ten zarządca przymusowy reprezentuje fundację w sprawach wynikających z zarządu w tym również w postępowaniu sądowym. Ten zarządca jest zobowiązany do takiego działania i do wykonywania takich czynności, które są potrzebne do prawidłowego działania fundacji. Sąd może jednak uchylić swoje postanowienia o zawieszeniu zarządu fundacji i wyznaczeniu zarządcy przymusowego, jeżeli z okoliczności wynika, że te wszystkie nieprawidłowe działania zostały zaniechane.

Likwidacja fundacji

1. W razie osiągnięcia celu, dla którego fundacja została ustanowiona,

2. W razie wyczerpania środków finansowych i majątki finansowego.

Likwidacja następuje w sposób określony w statucie fundacji. Jeżeli statut fundacji nie przewidywał likwidacji albo jego postanowienia w tym przedmiocie nie są wykonywane przez organ nadzoru, to wówczas organ nadzoru zwraca się do sądu o likwidację. W statucie powinno być określone, na jaki cel będą przeznaczone środki majątkowe po jej likwidacji. Jeżeli nie określono tego w statucie to sąd orzeka o przeznaczeniu tych środków z uwzględnieniem celów, dla których fundacja została utworzona.

Partie polityczne

Zgodnie z art. 11 - Konstytucja RP zapewnia wolność tworzenia i działania partii politycznych. Partie polityczne zrzeszają się na zasadach dobrowolności i równości obywateli polskich w celu wpływania metodami demokratycznymi na kształtowanie polityki państwa. Konstytucja proklamuje zasadę jawności finansowej partii politycznych. Do partii politycznych odnoszą się konstytucyjne zakazy tworzenia i funkcjonowania określonych zrzeszeń i organizacji.

Ustawa z 27.06.1997 r. (DzU z 2001 nr 79, poz. 857 ze zm.).

Partia polityczna jest dobrowolną organizacją występującą pod określoną nazwą, stawiającą sobie za cel udział w życiu publicznym poprzez wywieranie metodami demokratycznymi wpływu na kształtowanie polityki państwa lub sprawowanie władzy publicznej.

Partia polityczna:

1. Opiera swoją działalność na pracy społecznej swoich członków, do prowadzenia spraw może zatrudniać pracowników,

2. Członkiem partii politycznej mogą być wyłącznie obywatele RP, którzy ukończyli 18 lat,

3. Partiom publicznym zapewnia się dostęp do publicznej radiofonii i telewizji, a organy władzy publicznej są zobowiązane do równego traktowania wszystkich partii politycznych,

4. Partie polityczne nie może posiadać jednostki organizacyjnej w zakładach pracy,

5. Partie polityczne kształtują swoje statuty i zasady działania zgodnie z zasadami demokracji:

1. jawność struktur partii,

2. W drodze wyborów powoływane są organy partii,

3. Uchwały podejmowane są większością głosów.

Partia jako osoba prawna musi mieć swój statut.

W nim:

• Cele,

• Struktura,

• Zasady działania,

• Nazwa, skrót, siedziba,

• Sposób nabywania i utraty członkostwa,

• Prawa i obowiązki członków,

• Organy reprezentujące partie na zewnątrz oraz uprawnione do zaciągania zobowiązań majątkowych,

• Kompetencje tych organów i czas trwania ich kadencji,

• Sposób zaciągania zobowiązań majątkowych i sposób uzyskiwania środków finansowych,

• Sposób tworzenia i znoszenia terenowych jednostek partii,

• Tryb dokonywania zmian statutu, a także sposób rozwiązania partii albo sposób połączenia z inną partią,

Statut uchwał zgromadzenie ogólne członków partii. Dużą partia - przedstawiciele wybrani w sposób demokratyczny.

Ewidencja partii politycznych

Partie podlegają wpisowi do ewidencji partii politycznych. Prowadzi ją Sąd Okręgowy w Warszawie. Żeby partia była wpisana musi być zgłoszenie, w nim:

• nazwa, skrót, siedziba,

• nazwiska, imiona, adresy osób wchodzących w skład organów uprawnionych do reprezentowania partii na zewnątrz zgodnie ze statutem oraz do zaciągania zobowiązań majątkowych,

• symbol graficzny (logo),

• statut partii,

• muszą być imiona, nazwiska, adres, pesel 1.000 osób - sympatyków i własnoręczny podpis, którzy ukończyli 18 lat i mają pełną zdolność do czynności prawnych.

Każda strona musi zawierać adnotacje opatrzone w nazwę partii. Nazwa partii, skrót, lego musi się odróżniać od innych istniejących. Tego zgłoszenia dokonują trzy osoby przyjmując jednocześnie odpowiedzialność za prawdziwość danych zawartych w zgłoszeniu. Sąd dokonuje wpisu niezwłocznie, jeżeli wszystko jest zgodne z przepisami prawa. Jeżeli sąd na wątpliwości to może wyznaczyć rozprawę i sprawę o wpis rozpoznaje na posiedzeniu niejawnym. Sąd wydaje orzeczenie w formie postanowienia. Jeżeli sąd ma nadal wątpliwości wówczas wzywa zgłaszających do usunięcia wad w wyznaczonym przez siebie terminie nie dłuższym niż 3 miesiące. Jeżeli nie zostaną one usunięte w terminie, sąd wydaje orzeczenie o odmowie wpisu do ewidencji. Sąd może w przypadku wątpliwości, co do zgodności z Konstytucją celów lub zasad działania partii określonych w statucie lub programie partii sąd zawiesza swoje postępowanie i występuje do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności celów partii z Konstytucją.

Na to postanowienie nie przysługuje zażalenie. Jeżeli Trybunał Konstytucyjny orzekł, że cele partii są niezgodne z Konstytucją to sąd odmawia wpisu do ewidencji. Jeżeli wszystko jest w porządku to postanowienie o wpisie do ewidencji. Ogłaszany jest wpis w Monitorze Sądowym Gospodarczym. Postanowienie sądu jest przekazywane państwowej komisji wyborczej. Z chwilą wpisu do ewidencji partii nabywa osobowość prawną. Nazwa, skrót, i symbol graficzny korzystają z ochrony prawnej przewidzianej dla dóbr osobistych. Ewidencja partii politycznych wraz ze statutem, programem jest jawna. Każdemu przysługuje prawo do uzyskania od sądu uwierzytelnionych odpisów i wyciągów z ewidencji.

Partia polityczna jest zobowiązana do informowania sądu o:

• Zmianie statutu partii,

• Zmianie adresu, siedziby partii,

• Zmianach w składzie organu uprawnionych do reprezentowania partii oraz do zaciągania zobowiązań majątkowych.

Musi to zrobić w ciągu 14 dni od dokonania tych zmian. W przypadku nie dopełnienia ww. obowiązku sąd wzywa właściwy organ partii politycznych do złożenia wyjaśnień lub złożenia brakujących danych. Na to uzupełnienie wyznacza termin nie dłuższy niż 3 miesiące. Po bezskutecznym upływie terminu sąd wydaje postanowienie o wykreśleniu z ewidencji partii politycznych.

Finansowanie partii politycznych

Źródła finansowania partii politycznych są jawne. Majątek partii powstaje ze składek członkowskich, darowizn, spadków, zapisów, z dochodów majątku oraz z określonych ustawami subwencji i dotacji. Majątek partii może być przeznaczony tylko na cele statutowe lub charytatywne. Partia polityczna nie może prowadzić działalności gospodarczej. Dochody może pozyskiwać z majątku:

1. Z oprocentowania środków zgromadzonych na rachunkach bankowych i lokatach,

2. Z obrotu obligacjami skarbu państwa,

3. Ze zbycia należących do partii składników majątkowych,

4. Z działalności własnej polegającej na sprzedaży tekstu statutu partii, programu partii, przedmiotów symbolizujących partię, wydawnictwa popularyzacyjnego partię, wykonywanie drobnych usług z wykorzystaniem posiadanego sprzętu biurowego,

5. Może użyczać posiadane przez siebie nieruchomości i lokale na biura poselskie, senatorskie lub biura radnych gminy, powiatu, województwa.

Partia nie może prowadzić zbiórek publicznych, ale może zaciągać kredyty na cele statutowe. Może gromadzić swoje środki finansowe jedynie na rachunkach bankowych. Partia nie może przyjmować środków finansowych od:

1. Osób nie mających miejsca zamieszkania w Polsce, za wyjątkiem obywateli polskich zamieszkujących za granicą,

2. Od cudzoziemców mających miejsce zamieszkania na terytorium RP.

Partia polityczna, która:

1. W wyborach do Sejmu tworząc komitet wyborczy w skali kraju otrzymała co najmniej 3% ważnych oddanych głosów,

2. W wyborach do Sejmu weszła w skład koalicji wyborczej i w skali kraju otrzymała co najmniej 6% ważnych oddanych głosów

ma prawo otrzymania od państwa na czas kadencji Sejmu subwencji na działalność statutową. Partie polityczne mogą tworzyć fundusz ekspercki, środki finansowe będące na tym funduszu mogą pochodzić z wpłat własnych partii.

Partia, która otrzymuje subwencje musi od 5 do 15 % subwencji przekazać na ten fundusz ekspercki. Z tego funduszu środki przeznacza się na: finansowanie ekspertyz prawnych, politycznych, socjologicznych, społeczno-ekonomicznych, oraz na finansowanie działalności wydawniczo-edukacyjnych związanych z działalnością statutową partii. Są one gromadzone na subkoncie.

Partia polityczna tworzy fundusz wyborczy w celu finansowania partii w wyborach do:

• Sejmu,

• Senatu,

• Na urząd Prezydenta RP,

• Samorządu terytorialnego.

Wydatki na ww. cele mogą być finansowane za pośrednictwem funduszu wyborczego. Za gospodarkę finansową funduszu wyborczego odpowiedzialny jest pełnomocnik finansowy.

Likwidacja partii

1. Rozwiązanie mocą Uchwał uprawnionego statutowego organu partii,

2. W wyniku postanowienia sądu o wykreśleniu z ewidencji.

W razie rozwiązania partii politycznej na podstawie własnej uchwały właściwy organ partii niezwłocznie przesyła sądowi uchwałę o samo rozwiązaniu partii i wyznaczeniu jej likwidatora. Jeżeli nie ustanowili likwidatora to sąd go wyznacz a. Po zakończeniu likwidacji sąd wydaje postanowienie o wykreśleniu partii politycznej z ewidencji. Koszt likwidacji pokrywa się z majątku partii politycznej. Jeżeli nie wystarczy pokrywa skarb państwa.

Zbiórki publiczne

Ustawa z 15.03.1933 r. o zbiórkach publicznych (DzU Nr 22, poz. 162 ze zm.)

Wszelkie publiczne zbieranie ofiar czy to w gotówce czy w naturze ma pewien wyraźnie z góry określony cel wymaga uprzedniego pozwolenia władzy. Pozwolenie wydaje się w drodze decyzji administracyjnej.

Organy właściwe do wydawania pozwolenia to:

1. Wójt, burmistrz, prezydent, gdy zbiórka ma być przeprowadzona na obszarze gminy albo na obszarze zajmowanym więcej niż jedna gmina,

2. Starosta na obszarze powiatu,

3. Marszałek województwa na obszarze województwa albo na jego części jeżeli ten obszar większy niż 1 powiat,

4. Minister właściwy ds. wewnętrznych, jeżeli zbiórka ma być przeprowadzona na obszarze większym niż 1 województwo.

Jeżeli zbierane ofiary mają być zużyte za granicą państwa to pozwolenia udziela minister właściwy ds. wewnętrznych za zgodą ministra ds. zagranicznych i ministra właściwego ds. finansów publicznych.

Cel zbiórki publicznej

Pozwolenie może być udzielone tylko wówczas, gdy cel zbiórki jest zgodny z prawem oraz jest zgodny z interesem publicznym i jest godny poparcia. Za takie cele ustawa uważa:

• Cele religijne,

• Państwowe,

• Oświatowe,

• Zdrowotne,

• Kulturalno-społeczne,

• Społeczno-opiekuńcze.

Zbiórki w interesie osobistym są zabronione. Pozwolenie na zbiórkę publiczną może być udzielone:

1. stowarzyszeniom,

2. Organizacjom posiadającym osobowość prawną, albo komitetom organizacyjnym do przeprowadzenia jakiegoś celu.

Cel zbiórki być zgodny ze statutem stowarzyszenia, organizacją albo aktem organizacyjnym komitetu. W pozwoleniu określa się czas, w którym ma być przeprowadzona zbiórka, warunki, co do sposobu przeprowadzenia zbiórki. Zbiórki publiczne mogą być jedynie przeprowadzone przez członków tej instytucji, która otrzymała pozwolenie, albo przez członków instytucji mających cele pokrewne albo też przez te instytucje imiennie zaproszone. Osobami przeprowadzającymi zbiórkę jako członkowie instytucji mogą być również:

1. małoletni powyżej 16 roku życia,

2. Inni małoletni, jeżeli przeprowadzają zbiórkę na rzecz organizacji pożytku publicznego w rozumieniu przepisów o działalności pożytku publicznego i wolontariacie.

Osoby organizujące albo przeprowadzające taką zbiórkę sie nogą za te czynności otrzymywać wynagrodzenia. Organy, które udzieliły pozwolenie mają prawo wglądu w akta w księgi, dokumenty kasowe, mogą przeprowadzać rewizję, żądać ustnych i pisemnych wyjaśnień, mogą również wysyłać swoich delegatów na posiedzenia ww. instytucji. Te instytucje są zobowiązane zawiadomić organy właściwe na 24 godz. Przed zdobyciem posiedzenia, na którym mają być omówione sprawy dotyczące zużytkowania zebranych ofiar.

Ww. instytucje muszą podawać do publicznej wiadomości wynik zbiórki i sposób zużytkowania zebranych ofiar, muszą to uczynić w ciągu 1 miesiąca zgodnie z przepisami prawa prasowego, musi to być uczynione w dzienniku lub prasie co najmniej na tym obszarze, na którym zbiórka ta została przeprowadzona. Organ, który wydał pozwolenie może je cofnąć w każdym czasie jeżeli zbiórka jest przeprowadzana niezgodnie z przepisami prawa albo, że dalsze przeprowadzanie zbiórki może zagrażać bezpieczeństwu, spokojowi lub porządkowi publicznemu, albo gdy organy właściwe stwierdzą, że zebrane ofiary nie będą przeznaczone na właściwy cel w takim przypadku organy mogą zażądać przekazania zebranych ofiar z jednej z instytucji na cele humanitarne.

Wyłączenia

Ustawa nie ma zastosowania do:

• Zbierania ofiar na cele religijne,

• Kościelną działalność charytatywną - opiekuni,

• Naukową,

• Oświatową i wychowawczą,

• Na utrzymywanie duchownych i członków zakonów,

• Zbiórek przeprowadzanych w drodze loterii pieniężnych lub fantowych, jeżeli te zbiórki nie są przeprowadzana w miejscach publicznych,

• Zbiórek przeprowadzanych w lokalach prywatnych wśród grona znajomych osobiście przeprowadzających zbiórkę,

• Zbiórkę przeprowadzającą wśród młodzieży szkolnej w lokalach szkolnych odbywającej się na podstawie zezwolenia władz szkolnych,

• Do zbiórek koleżeńskich w lokalach urzędów publicznych na cele godne poparcia odbywające się na podstawie pozwolenia przełożonego urzędu.

Dostęp do informacji publicznej

Ustawa z 6.09.2001 r. o dostępie do informacji publicznej (DzU z 2001 r. Nr 112, poz. 1198 ze zm.)

Informacja publiczna - każda informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną w rozumieniu ustawy.

Każdemu z nas przysługuje prawo dostępu do informacji publicznej jest to nasze prawo do informacji publicznej.

Żądając informacji nie musi wykazywać ani interesu prawnego ani faktycznego żeby uzyskać informację.

Pierwszy dostęp do informacji publicznej uznano w Szwecji w XVIII w. W pozostałych krajach w ostatnich dziesiątkach lat uznano dostęp.

Kolejność: Stany Zjednoczone po aferze Wotergejt, Australia i Nowa Zelandia 1982 r, Kanada 1983. Niemcy nie mają uznanego dostępu, ale mają 3 ustawy wydane w….

1997 r. Kanada - w orzeczeniu Sądu Najwyższego celem dostępu jest usprawiedliwienie demokracji.

Każdemu przysługuje, z zastrzeżeniem art. 5, prawo dostępu do informacji publicznej, zwane dalej „prawem do informacji publicznej”.

Od osoby wykonującej prawo do informacji publicznej nie wolno żądać wykazania interesu prawnego lub faktycznego.

Prawo do informacji publicznej obejmuje uprawnienia do:

• Uzyskania informacji publicznej w tym do informacji w takim zakresie, w jakim jest to szczególnie istotne,

• Prawo wglądu do dokumentów urzędowych,

• Prawo wglądu do posiedzeń kolegialnych organów władz publicznych pochodzących z powszechnym wyborów,

• Uzyskana informacja musi odzwierciedlać aktualną wiedzę o sprawach publicznych.

Podmioty zobowiązane do przekazywania informacji publicznej.

Obowiązane do udostępnienia informacji są władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w szczególności:

• Organy władzy publicznej,

• Organy samorządów gospodarczych i zawodowych,

• Podmioty reprezentujące skarb państwa zgodnie z obowiązującymi przepisami,

• Podmioty reprezentujące państwowe osoby prawne albo osoby prawne samorządu terytorialnego oraz podmioty reprezentujące inne państwowe jednostki organizacyjne, lub jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego,

• Pomioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykazują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym oraz osoby prawne, w których skarb państwa, jednostka samorządu terytorialnego lub jednostka samorządu gospodarczego i zawodowego mają pozycję dominującą w rozumieniu przepisów o ochronie prawa konsumenckich.

Art. 4 ustawy, oprócz tego wymienia:

1. Związki zawodowe i ich organizacje,

2. partie polityczne,

3. Wszyscy ci, którzy są w posiadaniu informacji publicznej są zobowiązani do ich udostępniania.

Ograniczenia tego prawa do informacji

Prawo podlega ograniczeniu na zasadach określonych w ustawie o informacji niejawnych oraz o ochronie innych tajemnic ustawowo chronionych.

Tajemnice ustawowo chronione:

• Państwowa,

• Służbowa,

• Przedsiębiorstwa,

• Handlowa,

• Bankowa,

• Publicznego obrotu papierów wartościowych oraz obrotu towarami giełdowymi (tajemnica maklerska),

• statystyczna,

• Kontroli państwowej,

• Autorska,

• Adwokacka i radcowska

• Notarialna i komornika zawodowego,

• Doradcy podatkowego i biegłego rewidenta,

• Rzeczoznawców majątkowych, pośredników w obrocie nieruchomościami i zarządców nieruchomościami,

• Funduszów inwestycyjnych,

• Ksiąg rachunkowych,

• Postępowanie antymonopolowe,

• Lekarska,

• Skarbowa,

• Pomocy społecznej,

• Obrotu gospodarczego z zagranicą,

• Dziennikarska,

• Spowiedzi,

• Geologiczna i geodezyjna,

• Służby więziennej,

• żołnierzy,

• Inne tajemnice prawnie chronione takie jak tajemnica:

- postępowania administracyjnego,

- aktu stanu cywilnego,

- korespondencji i telekomunikacyjna,

- postępowania karnego,

- świadka koronnego,

- czynności operacyjno-rozpoznawczych,

- związane z gromadzeniem, przetwarzaniem i przekazywaniem informacji kryminalnych,

- osób przebywających w Zakładzie Karnym,

- detektywistyczna,

- ewidencji kierowców i pojazdów,

- ochrona życia prywatnego, rodzinnego, i innych dóbr osobistych,

- wolność sumienia i wyznania,

- ubezpieczenia społecznego, majątkowych i osobowych,

- organizacji społecznych,

- archiwów,

- niejasność obrad RM,

- szkolnego dzienniczka.

Prawo do informacji podlega ograniczeniu ze względu na prywatność osoby publicznej i tajemnicy przedsiębiorcy. Ograniczenie nie dotyczy informacji o osobach pełniących funkcje publiczne, a także mających związek z pełnieniem funkcji publicznej, w tym również o warunkach powierzenia i wykonywania funkcji, a także w przypadku, gdy osoba fizyczna lub przedsiębiorca rezygnują z przysługującego im prawa.

Nie można ograniczyć dostępu do informacji publicznej o sprawach rozstrzyganych przed organami państwowymi a w szczególności: w postępowaniu administracyjnym, karnym, cywilnym, jeżeli postępowanie dotyczy władz publicznych lub innych podmiotów wykonujących zadania publiczne albo osób pełniących funkcje publiczne w zakresie tych zadań lub funkcji.

Udostępnianiu podlegają następujące informacje:

1. O polityce wewnętrznej i zagranicznej, w tym o zamierzeniach naszej władzy ustawodawczej i wykonawczej, o projektowanych aktach normatywnych o programach w zakresie realizowanych zadań publicznych, o sposobie ich realizacji, o ich wykonywaniu i skutkach realizowanych tych zadań,

2. O podmiotach z art. 4, w tym takie informacje jak:

1. Statusie prawnym lub formach prawnych,

2. o ich organizacji,

3. przedmiocie działalności i kompetencjach,

4. O organach i osobach sprawujących w nich funkcje i ich kompetencje,

5. O strukturze własnościowej tych podmiotów, i o majątku, którym dysponują, (od 1.07.2003 r.),

3. O zasadach funkcjonowania podmiotów z art. 4, w tym:

1. O trybie działania władzy publicznej i ich jednostkach organizacyjnych,

2. O trybie działania państwowych osób prawnych i osób prawnych jednostek samorządu terytorialnego, w zakresie wykonywania zadań publicznych i ich działalności w ramach gospodarki budżetowej i pozabudżetowej,

3. O sposobie stanowienia aktów publiczno prawnych,

4. O sposobie przyjmowania i załatwiania spraw,

5. O stanie przyjmowanych spraw, kolejności ich załatwiania, lub rozstrzygania (od 1.01.2004r.),

6. O prowadzonych rejestrach, ewidencjach, archiwach, oraz zasadach udostępniania danych w nich zawartych (od 1.07.2003 r.),

4. Dane publiczne, w tym o:

1. Treści i postaci dokumentów urzędowych i innych a w szczególności: treść aktów administracyjnych i innych rozstrzygnięć (bez publikacji w Biuletynie Informacji Publicznej),

2. Dokumentacja przebiegu i efektów kontroli oraz wystąpienia, stanowiska, wnioski i opinie podmiotów ją przeprowadzających (od 1.01.2004 r.),

3. Stanowiska w sprawach publicznych zajęte przez organy władzy publicznej, i przez funkcjonariuszy publicznych w rozumieniu przepisów Kk. Zgodnie z Kk. funkcjonariuszem publicznym jest: prezydent, poseł, senator, radny, sędzia, ławnik, prokurator, notariusz, komornik, zawodowy kurator sądowy, osoba orzekająca w organach dyscyplinarnych działające na podstawie ustawy, osoba będąca pracownikiem administracji rządowej, innego organu państwowego lub samorządu terytorialnego, chyba, że pełni wyłącznie czynności usługowe, a także uprawniona jest do wydawania decyzji administracyjnych, osoba będąca pracownikiem organu kontroli państwowej lub organem kontroli samorządu terytorialnego, chyba, że pełni wyłącznie czynności usługowe, osoba zajmująca kierownicze stanowiska innej instytucji państwowej, również funkcjonariusz organu powołanego do ochrony bezpieczeństwa publicznego albo funkcjonariusz służby więziennej, osoba pełniąca czynną służbę wojskową - art. 15 Kk. § 13. Dodano § 19 - osobą pełniąca funkcje publiczne jest: funkcjonariusz publiczny członek organu samorządowego, osoba zatrudniona w jednostce organizacyjnej dysponującej środkami publicznymi, chyba że wykonuje wyłącznie czynności usługowe, w także inna osoba, której uprawnienia i obowiązki w zakresie działalności publicznej są określone lub uznane przez ustawę lub wiążącą RP umowę międzynarodową.

Dane dotyczące majątku publicznego od 1.01.2005 r. dotyczące między innymi:

• Majątku skarbu państwa i o innych państwowych osób prawnych,

• O innych prawach majątkowych przysługujących państwu i o jego długach,

• O majątku jednostek samorządu terytorialnego,

• O majątku samorządów zawodowych i gospodarczych,

• O majątku osób prawnych samorządu terytorialnego,

• O majątku podmiotów z art. 4 pochodzącym z zadysponowania tym majątkiem i pożytkach z tego majątku i jego obciążeniach,

• O dochodach i stratach spółek handlowych, w których ww. podmioty mają pozycję dominującą w rozumieniu przepisów Kodeksu spółek handlowych, a także o dysponowaniu tymi dochodami i sposobie pokrywania strat,

• Informacje o długu publicznym, pomocy publicznej, ciężarach publicznych.

Sposób udostępniania informacji publicznej

W drodze:

1. ogłaszania,

2. W dokumentach urzędowych oraz w Biuletynie Informacji Publicznej (rozporządzenie MSWiA w sprawie BIP (DzU z 2002 r. nr 67, po. 619),

3. Udostępnianie informacji, która nie została udostępniona w BIP, w drodze:

1. Wyłożenia lub wywieszenia w miejscach ogólnie dostępnych,

2. Przez zainstalowanie w tych miejscach urządzenia umożliwiające zapoznanie się z tą informacją,

3. Na wniosek w formie ustanej, pisemnej bez pisemnego wniosku,

4. Wstęp na posiedzenia organów władzy publicznej, pochodzących z powszechnych wyborów, udostępnianie materiałów, w tym audiowizualnych, teleinformatycznych, dokumentujących te posiedzenia.

Dokument urzędowy - treść oświadczenia woli lub wiedzy utrwalona i podpisana w dowolnej formie przez funkcjonariusza publicznego w rozumieniu przepisów KK. lub w ramach jego kompetencji skierowana do innego podmiotu lub złożona do akt sprawy.

BIP jest to urzędowy publikator teleinformatyczny w celu powszechnego udostępniania informacji publicznej w postaci ujednoliconego systemu stron w sieci teleinformatycznej. Informacje publiczne są w tym Biuletynie udostępniane przez podmioty wymienione w art. 4.

Odmowa udostępniania informacji publicznej następuje w formie decyzji (stosuje się przepisy K.p.a).

Repatriacja

Ustawa z dnia 29.11.2000 r. o repatriacji (DzU z 2000 r. nr 106, po. 1118 ze zm.) obowiązuje od 1.01.2001 r.

Preambułą się zaczyna ustawa. Określa ona zasady nabycia obywatelstwa polskiego w drodze repatriacji, prawa repatrianta, a także zasady i tryb udzielania pomocy repatriantom i członkom ich rodzin. Repatriant - jest to osoba polskiego pochodzenia, która przybyła do RP na podstawie wizy w celu repatriacji z zamiarem osiedlenia się na stałe.

Nabycie obywatelstwa polskiego w drodze repatriacji oraz zasady udzielenia zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony na terenie RP

Osobę polskiego pochodzenia jest osoba deklarująca narodowość polską i spełniająca łącznie następujące warunki:

1. Co najmniej 1 z rodziców lub dziadków albo dwoje dziadków było narodowości polskiej,

2. Taka osoba musi wykazywać swój związek z polskością, w szczególności przez:

- pielęgnowanie mowy polskiej,

- pielęgnowanie polskich tradycji,

- pielęgnowanie polskich zwyczajów,

3. za osobę narodowości polskiej uznaje się także, która w przeszłości posiadała obywatelstwo polskie, ta osoba deklaruje narodowość polską, i co najmniej 1 z rodziców, dziadków lub pradziadków posiadało obywatelstwo polskie.

Decyzje w tych sprawach wydaje Konsul.

Dowody potwierdzające polskie pochodzenie to:

1. Dokumenty wydane przez władze państwowe lub kościelne,

2. Dokumenty wydane przez dawne władze ZSRR, a dotyczące wnioskodawcy, jego rodziców, dziadków lub pradziadków,

3. Polskie dokumenty tożsamości, 

4. Akty stanu cywilnego albo ich odpisy,

5. Metryki chrztu potwierdzające związek z Polską,

6. Dokument potwierdzający odbycie służby wojskowej w Wojsku Polskim zawierający wpis informujący o narodowości polskiej,

7. Dokument potwierdzający fakt deportacji albo uwięzienia potwierdzający informację o narodowości polskiej,

8. Dokument tożsamości lub inne dokumenty urzędowe zawierające informacje o narodowości polskiej.

Dodatkowo:

1. Dokument o rehabilitacji osoby deportowanej zawierający wpis o narodowości polskiej,

2. Dokument o prześladowaniu danej osoby ze względu na jej pochodzenie.

Sytuacja prawna małoletnich

W drodze repatriacji nabywa obywatelstwo niepełnoletni pozostający pod władzą rodzicielską. Jeżeli repatriantem jest jeden z rodziców niepełnoletni nabywa obywatelstwo polskie jedynie za zgodą drugiego rodzica przed konsulem. Nabycie obywatelstwa za jego zgodą po ukończeniu 16 lat.

Wiza - wyłączenia

Wizy repatriacyjnej nie może otrzymać osoba, która:

1. Utraciła obywatelstwo polskie nabyte w drodze repatriacji,

2. Repatriowała się z terytorium RP albo z PRL na podstawie umów repatriacyjnych zawartych w latach 1944-19957 między RP lub PRL a:

- Białoruską Socjalistyczną Republiką Radziecką,

- Ukraińską -“-,

- Litewską - “ -,

- ZSRR

i repatriowała się do jednego z tych państw.

3. W czasie pobytu poza granicami RP działała na szkodę podstawowych interesów RP,

4. łamała lub uczestniczy, uczestniczyła w łamaniu praw człowieka.

Wizę otrzyma osoba, która przed 1.01.2001 r. zamieszkiwała w Republice:

1. Armenii,

2. Azerebedżańskiej,

3. Gruzji,

4. Kazachstanu,

5. Kirgińska,

6. Tadzikistanu,

7. Turgmenistanu,

8. Uzbekistanu,

9. Azjatycka Część Federacji Rosyjskiej

Warunki do spełnienia żeby otrzymać wizę:

1. zapewniony lokal mieszkalny,

2. Utrzymanie.

Konsul może wydać przyrzeczenie wydania wizy. Konsul wydaje wizę w celu repatriacji po przedstawieniu dowodu zapewniającego lokal mieszkalny i źródeł utrzymania w Polsce.

Warunki do osiedlenia się:

1. Uchwała Rady Gminy, która zawiera zobowiązanie, że gmina zapewni lokal i utrzymanie przez czas nie krótszy niż 12 miesięcy (wskazanie lokalu i źródeł utrzymania),

2. Oświadczenie od obywatela polskiego albo osoby prawnej lub jednostki organu nie posiadającej osobowości prawnej, ale mającej siedzibę w Polsce, oświadczenie musi być sporządzone w formie aktu notarialnego, oraz musi zawierać zobowiązanie, że będą zapewnione warunki do osiedlenia się na czas nie krótszy niż 12 miesięcy.

Zobowiązanie do osiedlenia - osoby fizyczne, także zobowiązania mogą składać: wstępni, zstępni lub rodzeństwo tej osoby.

Uznanie za repatrianta

Może być repatriantem osoba, która łącznie spełniła następujące warunki:

• jest polskiego pochodzenia,

• Przed dniem wejścia ustawy 1.01.2001 r. zamieszkiwała na terenie ww. Republik,

• Nie zachodzą żadne okoliczności utrudniające uznanie za repatrianta,

• Przebywa na terytorium RP na podstawie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony udzielane w związku z pobieraniem nauki w szkole wyższej jako stypendyści strony polskiej,

• Musi złożyć do wojewody wniosek w terminie 12 miesięcy od ukończenia szkoły wyższej.

Uznaje za repatrianta wojewoda.

Osoba, która spełniła ww. warunki nabywa obywatelstwo polskie z dniem, w którym decyzja o uznanie za repatrianta stała się ostateczna.

Forma i tryb udzielania pomocy repatriantom

Repatriant, który przybywa do Polski wraz z członkami rodziny, którzy pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym udziela się jednorazową pomoc z budżetu państwa na:

1. Pokrycie kosztów przejazdu od najbliższego jego miejsca zamieszkania za granicą dot. to stacji kolejowej do miejsca osiedlenia się w RP, w wysokości ceny biletu kolejowego 2 klasy (mienie również 2 klasa),

2. Na zagospodarowanie i bieżące utrzymanie,

3. Na pokrycie kosztów związanych z podjęciem nauki w Polsce przez małoletniego.

Repatriantowi z Azjatyckiej części, udziela się im jeszcze pomocy na pokrycie kosztów remontu mieszkania ze środków budżetu.

Gminie, która zapewni repatriantowi lokal mieszkalny i jego rodzinie udziela się dotacji celowej z budżetu państwa na podstawie porozumienia zawartego z właściwym wojewodą.

Aktywizacja zawodowa, gmina może refundować pracodawcy zatrudniającemu repatrianta: wynagrodzenie, ubezpieczenie społeczne, wyposażenie stanowiska pracy, szkolenie zawodowe repatrianta.

Ewidencja i rejestry i przetwarzanie danych

Prezes Urzędu ds. Repatriacji i Cudzoziemców prowadzi całą ewidencję danych dotyczących repatriacji.

Cudzoziemcy

Sytuację prawne cudzoziemców regulują trzy ustawy:

• Z 13.06.2003 r. o cudzoziemcach (DzU Nr 128, poz. 1175),

• Z 13.06.2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium RP (DzU Nr 128, poz. 1176),

• 27.07.2002 r. o zasadach i warunkach wjazdu i pobytu obywateli państw członkowskich UE oraz członków ich rodzin na terytorium RP (DzU. Nr 141, poz. 1180 ze zm. Z 2003 r. Nr 128, poz. z 1175)

Ustawa o cudzoziemcach

Określa warunki i zasady wjazdu, przejazdu, pobytu i przejazdu przez cudzoziemców i dotyczy także trybu postępowania organów właściwych w sprawach dotyczących cudzoziemców.

Cudzoziemiec - każdy, kto nie posiada obywatelstwa polskiego.

Nie stosuje się jej do:

• Szefów i członków personelu misji dyplomatycznych,

• Kierowników urzędów konsularnych,

• Członków personelu konsularnego,

• i innych osób związanych z nimi na podstawie ustawy, umów i zwyczajów międzynarodowych na zasadzie wzajemności w oparciu o dokumenty, że takie osoby pełnią takie funkcje,

• Obywatele państw członkowskich,

• Obywatele państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego, nienależących do obszaru Unii Europejskiej, ale na podstawie umów z UE korzystają ze swobody przepływu osób i członków ich rodzin,

• Cudzoziemców ubiegających się o ochronę lub objętych ochroną,

• Cudzoziemców polskiego pochodzenia i członków najbliższej rodziny repatrianta.

Cudzoziemiec, który jest obywatelem kilku (dwóch i więcej) państwa traktuje się go jak obywatel tego państwa, który dokument podróży stanowił podstawę wjazdu.

Dokument podróży - dokument uznany przez właściwy organ polski uprawniający do przekroczenia granicy wydany cudzoziemcowi przez organ państwa obcego albo przez organ polski lub też przez organizację międzynarodową albo przez podmiot upoważniony przez organ państwa obcego lub obcą władzę o charakterze państwowym.

Organ właściwy - organem właściwym jest wojewoda organ wyższego szczebla (odwołania i inne) Prezes Urzędu ds. Repatriacji i cudzoziemców. Postępowanie K.p.a. o ile nie stanowi inaczej ustawa.

Przekroczenie granicy- cudzoziemiec może przekroczyć granicę i przebywać na terytorium RP jeżeli posiada ważny dokument podróży oraz może to być uzależnione uiszczeniem opłaty, stanowi ona dochód państwa.

Cudzoziemiec wjeżdżający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej powinien posiadać i okazać na żądanie uprawnionego organu środki finansowe niezbędne do pokrycia kosztów wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przejazdu przez to terytorium, pobytu na nim i wyjazdu z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub dokumenty umożliwiające uzyskanie takich środków oraz zezwolenie na wjazd do innego państwa lub na powrót do kraju pochodzenia, jeżeli takie zezwolenie jest wymagane.

Potwierdzeniem środków finansowych może być zaproszenie.

Środki finansowe i dokumenty ww. nie muszą okazywać,

• Przekraczający granicę na podstawie:

• Umów i porozumień międzynarodowych, które przewidują zwolnienie cudzoziemca z obowiązku posiadania tych środków albo obowiązek pokrycia kosztów jego pobytu przez polskie organy państwowe lub instytucje publiczne,

• Umów o małym ruchu granicznym, umów o uproszczonym trybie przekraczania granicy lub umów, które określają warunki przekraczania granicy w przejściach na szlakach turystycznych przecinających granicę,

• Wizy wjazdowej,

• Wizy pobytowej w celu wykonywania pracy,

• Wizy pobytowej w celu korzystania z ochrony czasowej,

• Wizy pobytowej w celu udziału w postępowaniu w sprawie o udzielenie azylu,

• Karty pobytu;

• Przekraczający granicę w związku z niesieniem pomocy charytatywnej;

• Uczestnicy akcji ratunkowych.

Zaproszenie mogą wystawiać:

• Obywatele polski zamieszkali na terytorium RP,

• Cudzoziemiec przebywający bezpośrednio przed wystawieniem zaproszenia legalnie przez okres, co najmniej 5 lat na terytorium RP lub cudzoziemiec posiadający zezwolenie na osiedlenie się,

• Osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej mająca siedzibę na terytorium RP.

Zaproszenie uzyskuje ważność z chwilą wpisania go do ewidencji, na wniosek zapraszającego i jest ważne jeden rok. Ewidencję zaproszeń prowadzi wojewoda właściwy ze względu na zamieszkanie lub siedzibę zapraszającego. Wojewoda, jeżeli odmawia wpisu do ewidencji to wydaje decyzję o odmowie wpisania, unieważniając zaproszenie wydaje decyzje o unieważnieniu zaproszenia.

Odmowa ewidencji zaproszenia, gdy:

• Zapraszany jest cudzoziemiec, co, do którego zachodzą okoliczności takie jak przy odmowie wydania wizy np.: jest w wykazie osób niepożądanych na terytorium RP, zagraża bezpieczeństwu RP,

• Sytuacja finansowa zapraszającego, brak środków finansowych, brak warunków mieszkalnych.

• Raz zapraszał i nie wypełnił wszystkich zobowiązań wynikających z uprzedniego zaproszenia.

Odmowa wjazdu na terytorium RP, gdy:

1. Cudzoziemiec nie posiada dokumentu podróży lub wizy, nie uiścił opłaty,

2. Dane cudzoziemca znajdują się na wykazie osób niepożądanych na terytorium RP,

3. Nie posiada środków finansowych.

4. Jeżeli okoliczności związane z jego wjazdem wskazują że cel jest inny niż deklarowany,

5. W postępowaniu o wydanie wizy:

a) złożył wniosek lub dołączył do niego dokumenty zawierające nieprawdziwe dane osobowe lub fałszywe informacje,

b) zeznał nieprawdę lub zataił prawdę albo, w celu użycia za autentyczny, podrobił lub przerobił dokument bądź takiego dokumentu jako autentycznego używał.

6. Jeżeli jego wjazd i pobyt stanowi zagrożenie dla obronności i bezpieczeństwa państwa albo ochrony i bezpieczeństwa porządku publicznego albo naruszałoby to interes RP,

7. Od dnia, w którym od poprzedniego wydania decyzji odmawiającej wjazdu nie upłynął jeszcze okres 1 roku, a cudzoziemiec nie przedstawił nowych okoliczności w sprawie.

Decyzję o odmowie wjazdu, a także o określeniu czasu pobytu cudzoziemca na terytorium RP odpowiednia do ilości środków finansowych posiadanych przez cudzoziemca wydaje Komendant Granicznej Placówki Kontrolnej Straży Granicznej. Odwołanie do Komendanta Głównego Straży Granicznej, z tym że decyzji nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności.

Wizy

Określa ona:

• Numer podróży dokumentu cudzoziemca,

• Miejsce i datę jej wydania,

• Cel wjazdu i pobytu,

• Okres ważności, podczas którego musi nastąpić pierwszy wjazd i wyjazd,

• Okres pobytu, przez który może przebywać na terytorium RP w okresie ważności wizy,

• Liczbę wjazdów na terytorium RP, dozwolonych w okresie pobytu.

Może ona uprawniać do 1 lub 2 albo nieograniczonej liczby wjazdów. Początek okresu ważności wizy powinien przypadać na okres 6 miesięcy od dnia wydania wizy. Wiza może także zawierać inne informacje:

• Imię, nazwisko cudzoziemca, jego fotografię,

• Miejsce przekroczenia granicy,

• Liczbę dzieci oraz innych osób towarzyszących cudzoziemcowi.

Rodzaje wiz.

Wydaje się ją w zależności od celu wjazdu i pobytu:

• Lotniskowa,

• Tranzytowa,

• Wjazdowa w celu:

- repatriacji,

- przesiedlenia się jako członek najbliższej rodziny repatrianta,

- w celu realizacji zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony lub zezwolenia ma osiedlenie się,

• Pobytowa w celu:

- turystycznym,

- odwiedzin,

- udziału w imprezach sportowych,

- prowadzenia działalności gospodarczej,

- prowadzenia działalności kulturowej lun udziału w konferencjach międzynarodowych,

- wykonywania zadań służbowych przez przedstawicieli organów państwa obcego oraz organizacji międzynarodowej,

- udziału w postępowaniu w sprawie o udzielenie azylu,

- wykonywania pracy,

- naukowym, szkoleniowym, dydaktycznym z wyłączeniem wykonywania pracy,

- korzystania z ochrony czasowej,

- pobytu małoletniego,

- innych celach.

• Dyplomatyczna,

• Służbowa,

• Kurierska,

• Dyplomatyczno - tranzytowa.

Odmowa wizy cudzoziemcowi

Cudzoziemcowi odmawia się wizy, jeżeli:

• Niespełna przesłanek do określonego rodzaju wizy

• Jeżeli dane cudzoziemca znajdują się w wykazie osób, których pobyt na terytorium Polski jest niepożądane

• Nie posiada środków finansowych niezbędnych do pokrycia kosztów pobytu

• Zachodzi przesłanka, że wydanie wizy mogłoby stworzyć zagrożenie dla obronności państwa lub ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego albo naruszałaby interes RP

• Okres ważności dokumentu podróży cudzoziemca jest krótszy niż 3 miesiące od terminu, w którym musi nastąpić jego wyjazd

• Od dnia wydania poprzedniej decyzji o odmowie wydania wizy nie upłynął jeszcze rok a cudzoziemiec nie przedstawił nowych okoliczności w sprawie

• W postępowaniu o wydanie wizy:
  - złożył wniosek lub dołączył do niego dokumenty zawierające nieprawdę
  - zeznał nieprawdę albo ją zataił albo taż w celu użycia za autentyczny podrobił, przerobił dokument bądź takiego dokumentu użył jako autentycznego

Zezwolenia na zamieszkanie na czas określony udziela się cudzoziemcowi, który:

• Uzyskał przyrzeczenie lub przedłużenie przyrzeczenia na pracę albo pisemne oświadczenie pracodawcy o zamiarze przedłużenia przyrzeczenia na pracę.
  Jeżeli takie zezwolenie nie jest wymagane, jeżeli wykaże, że będzie posiadał środki finansowe niezbędne do pokrycia kosztów pobytu na terytorium RP.

• Jeżeli cudzoziemiec prowadzi działalność gospodarczą na podstawie przepisów RP, musi być ona korzystna dla naszej działalności gospodarczej, a w szczególności technologii, tworzenia nowych miejsc pracy oraz że wykaże, że posiada środki finansowe niezbędne do pokrycia kosztów pobytu w RP

• Osoba o uznanym dorobku artystycznym, która zamierza kontynuować tę działalność na terytorium RP

• Bierze udział w szkoleniach, stażach w ramach UE.

• Zamierza jako członek rodziny zamieszkać wspólnie z pracownikiem migracyjnym

• Jest małżonkiem obywatela polskiego

• Zamierza przebywać na terenie RP w celu połączenia się z rodziną i spełnia wszystkie podstawowe warunki

• Przebywa na terytorium Polski wraz z cudzoziemcem, do którego przybył w celu połączenia z rodziną

• Jest małoletnim dzieckiem cudzoziemca, urodzonym na terytorium RP, posiadającym zezwolenie na pobyt na czas określony na terenie RP

Zezwolenia na osiedlenie udziela się, jeżeli:

• Wykaże istnienie trwałych więzów rodzinnych lub ekonomicznych łączących ją z RP

• Ma w RP zapewnione mieszkanie i utrzymanie

• Bezpośrednio przed złożeniem wniosku przebywał nieprzerwanie na terytorium RP na podstawie wiz zezwoleń albo w związku z posiadaniem statusu uchodźcy

• Małoletniemu dziecku cudzoziemca urodzonemu, w RP, jeżeli bezpośrednio przed złożeniem wniosku przebywał nieprzerwanie na terytorium RP, co najmniej 2 lata na podstawie zezwolenia na czas określony, a od zawarcia związku małżeńskiego upłynęły 3 lata

• Dziecku obywatela polskiego pozostającego pod jego władzą rodzicielską

Kartę pobytu wydaje się cudzoziemcowi, który:

• Uzyskał zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony

• Uzyskał zezwolenie na osiedlenie

• Uzyskał status uchodźcy

• Uzyskał zgodę na pobyt tolerowany

Karta pobytu potwierdza tożsamość cudzoziemca i uprawnia wraz z dokumentem podróży do wielokrotnego przekraczania granicy bez potrzeby wizy. Karta pobytu wydawana jest na czas oznaczony. Jest ważna przez 10 lat.

Przymusowe opuszczenie przez cudzoziemca terytorium RP (art. 88-100 ustawy o cudzoziemcach)

Jest nakazem opuszczenia terytorium RP w określonym terminie. Wydalenie ma postać decyzji administracyjnej wydawanej przez wojewodę z urzędu lub na wniosek organu państwowego zgodnie z art.92 ustawy o cudzoziemcach. Decyzja o wydaleniu jest kierowana do określonej osoby i polskie prawo nie przewiduje wydalenia zbiorowego.

Przymusowe opuszczenie przez cudzoziemca terytorium RP następuje wówczas:

• Pobyt cudzoziemca bez wizy na terytorium RP

• Bez zezwolenia na czas określony lub osiedlenia się

• Stwarza zagrożenie dla obronności RP, porządku publicznego

• Nielegalne przekroczenie granicy

Czasami wydalenie cudzoziemca przybiera postać deportacji ( niezwłoczne odstawienie do granicy). Jest to czynność faktyczna. Dokonują jej organy Straży Granicznej, policji (art.92).

Deportacja ma miejsce wówczas, gdy:

• Zagrożone są względy bezpieczeństwa, RP

• Zagrożenie interesów RP

• Cudzoziemiec nie opuścił RP w terminie określonym w decyzji o wydaleniu

• Niezgodnie z ustawą o cudzoziemcach nie posiadał środków niezbędnych do pobytu bez wymaganej wizy

Gdy z okoliczności sprawy wynika, że cudzoziemiec dobrowolnie wykonał obowiązek, wtedy w stosunku do cudzoziemca wydaje się decyzję o zobowiązaniu opuszczenia RP wydaje: Komendant Wojewódzki Policji, komendant Powiatowy (Miejski) Policji, Komendant Oddziału Straży Granicznej, Komendant Granicznej Placówki Kontrolnej.

Cudzoziemiec, co, do którego zachodzą okoliczności uzasadniające jego wydalenie i który nie zastosował się do decyzji o wydaleniu może być zatrzymany przez Policję na 48 godzin (art.101).

Przy zachowaniu przesłanek ustawowych można umieścić cudzoziemca w specjalnym ośrodku lub zastosować areszt w celu wydalenia (art.107). Rozstrzygnięcia w tym zakresie podejmuje Sąd rejonowy na wniosek wojewody, Organów Policji lub Straży Granicznej (rozstrzygnięcia te wiążą się z pozbawieniem, ograniczeniem wolności). Sąd wydaje postanowienie o umieszczeniu w specjalnym ośrodku albo areszcie w celu wydalenia. Oznacza to okres jego pobytu w areszcie lub ośrodku nie dłużej niż 90 dni. Okres ten może być przedłużony do czasu, kiedy będzie podjęta decyzja o wydaleniu. Nie może jednak przekroczyć 1 roku.

Udzielenie ochrony cudzoziemcowi na terytorium RP (DzU 128 poz. 1176 - 2003)

Ma następujące formy:

• Status uchodźcy

• Azyl

• Zgody na pobyt tolerowany

• Ochrony czasowej

Status uchodźcy i azyl są różnymi instytucjami prawnymi

Inna jest geneza instytucji i inne są ich funkcje

Status uchodźcy służy zagwarantowaniu ochrony międzynarodowej i wiąże się z decyzja organu międzynarodowego i Państwa.

Azyl

Jest rozumiany jako wyłączne prawo państw do ochrony cudzoziemca i poza względami humanitarnymi służy głównie realizacji interesów polityki państwa udzielającego azylu.

Statusu uchodźcy

Nie można cudzoziemcowi odmówić, jeżeli spełnia on wymogi przewidziane dla uchodźców w konwencjach międzynarodowych, w których RP jest stroną. Natomiast udzielenie azylu nie jest obowiązkiem, lecz prawem państwa, z którego może skorzystać bądź nie. Odmowa udzielenia azylu nie może być traktowana jako naruszenie porządku międzynarodowego prawa oraz wewnętrznego. Opiera się, bowiem na uznaniu państwa i reprezentującej go władzy publicznej.

W art. 56 Konstytucji RP, DzU 1991 nr.119 poz.515 i 516, Protokół Nowojorski - DzU1991 nr.119 poz.517 i 518, ustawa UUCO - art. 13-80

Rozstrzygnięcia dotyczące nadawania i pozbawiania statusu rozstrzygane są przez Prezesa Urzędu ds. Repatriacji i Cudzoziemców w formie decyzji administracyjnej. Odwołania od nich rozpatruje Rada ds. Uchodźców

Cudzoziemcowi, któremu udzielono statusu uchodźcy udziela się pomocy mającej na celu wspieranie jego integracji. Cudzoziemiec ten co do zasady ma takie same prawa jak cudzoziemiec z ustawy o cudzoziemcach, któremu udzielono zezwolenia na czas oznaczony. Azyl - art.56 ust.1 konstytucji, UUOC - art. 80-96

Udzielenie azylu jest także decyzja administracyjną udzielaną przez Prezesa Urzędu ds. Repatriacji i Cudzoziemców za zgodą Ministra Właściwego ds. Zagranicznych

Przesłanki tej decyzji: niezbędność udzielenia azylu dla zapewnienia cudzoziemcowi ochrony oraz ważny interes RP.

Cudzoziemcowi, któremu udzielono azylu, udziela się zezwolenia na osiedlenie. Można go pozbawić azylu, jeżeli ustały przyczyny, dla których azyl został udzielony albo prowadzi on działalność zagrażającą bezpieczeństwu obronności RP. Wydaje się wówczas decyzję o pozbawieniu azylu i opuszczenie terytorium RP.

Zgodę na pobyt tolerowany

Wydaje się cudzoziemcowi w stosunku, do którego zachodzą okoliczności określone w art. 97 czyli negatywne przesłanki wydalenia go z terytorium RP między innymi, jeżeli wydalenie ludzi może nastąpić do kraju, w którym zagrożone było by bezpieczeństwo osobiste lub mógłby zostać poddany torturom.

Zgodę na pobyt tolerowany to decyzja administracyjna, którą wydaje wojewoda w postępowaniu o wydalenie cudzoziemca. Taką decyzję może również wydać Prezes Urzędu, ds. Repatriacji i Cudzoziemców oraz Rada ds. Uchodźców w postępowaniu o nadaniu cudzoziemcowi statusu uchodźców, gdy brak jest przesłanek do nadania cudzoziemcowi takiego statusu, a także, kiedy zachodzą przesłanki z art. 97 cudzoziemcowi przysługują tj. cudzoziemcowi, któremu udzielono zezwolenia na czas określony

Zgodę na pobyt tolerowany można cofnąć, gdy:

• Ustały przyczyny,

• Dobrowolnie zgłosił się do władz kraju pochodzenia,

• Na stałe opuścił terytorium RP,

• Zagraża bezpieczeństwu i obronności RP,

• Kiedy wygasa z mocy prawa z dniem nadania cudzoziemcowi statusu uchodźcy,

• Z dniem nabycia przez niego obywatelstwa polskiego,

• Zawiadomił na piśmie Prezesa ds. Repatriacji, że zrzekł się tego praw,

• Uzyskał zezwolenie na osiedlenie

Ochrony czasowej na terytorium RP udziela się:

Cudzoziemcom przebywającym masowo na terytorium RP, którzy opuścili swój kraj pochodzenia lub określony obszar geograficzny z powodu obcej inwazji, wojny, wojny domowej, konfliktów etnicznych lub rażących naruszeń praw człowieka (art.106).

Ochrony czasowej udziela się do chwili, gdy możliwy stanie się powrót cudzoziemca do poprzedniego miejsca zamieszkania, nie dłużej jednak niż 1 rok. Jeżeli po upływie 1 roku nie ustaną przeszkody do bezpiecznego powrotu do miejsca zamieszkania, wówczas okres ochrony czasowej przedłuża się o dalsze 6 miesięcy. Jednak nie więcej niż dwa razy. Następuje na podstawie decyzji Rady UE. Cudzoziemcowi korzystającemu z tej ochrony udziela się zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony na okres 1 roku i ten czas może być przedłużony, ale w granicach generalnego okresu ochrony czasowej. Zapewnia się im opiekę medyczna, zakwaterowanie, wyżywienie, mogą wykonywać pracę bez zezwolenia, prowadzić działalność gospodarczą.

• Stan klęski żywiołowej - ust. z kwietnia 2002r. DzU 62 Nr 62 poz.558

• Stan wyjątkowy - ust. z czerwca 2002r. DzU 2002 Nr.113 poz. 995

• Stan wojenny - ust. z sierpnia 2002r. o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Zwierzchnika Sił Zbrojnych i zasadach jemu podległych konstytucyjnie organów Nr 156 poz. 131

Przez Stan Klęski Żywiołowej

Ustawa rozumie katastrofę naturalną lub awarię techniczną, których skutki zagrażają życiu lub zdrowiu dużej liczby osób, a także zagrażają mieniu w wielkich rozmiarach lub środowisku na znacznych obszarach, obszarach jednocześnie pomoc i ochrona mogą być podjęte tylko przy zastosowaniu nadzwyczajnych środków oraz we współdziałaniu różnych organów i instytucji w tym również służb specjalistycznych, informacji pod jednolitym kierownictwem. Stan Klęski Żywiołowej wprowadza się dla zapobieżenia skutkom katastrof naturalnych lub awarii technicznych, które noszą znamiona klęski żywiołowej. Stan ten wprowadza się w celu ich usunięcia.

Katastrofa naturalna to zdarzenie wywołane przez działanie sił natury w szczególności przez wyładowania atmosferyczne, wstrząsy sejsmiczne, intensywne opady, silne wiatry, długotrwałe występowanie ekstremalnych temperatur, osuwiska ziemi, pożary, susze, powodzie, zjawiska lodowe na rzekach, morzach, jeziorach, masowe występowanie szkodników, chorób roślin lub zwierząt albo chorób zakaźnych ludzi, a także działanie innych czynników.

Awaria techniczna to nieprzewidziane, gwałtowne uszkodzenie obiektu budowlanego lub urządzenia technicznego lub też systemu urządzeń, powodujące przerwę w ich używaniu lub utratę ich właściwości.

Katastrofę naturalną lub awarię techniczną może również wywołać zdarzenie spowodowane działaniem terrorystycznym.

Tryb wprowadzania klęski żywiołowej.

Stan klęski żywiołowej może być wprowadzony na obszarze, gdzie wystąpiły lub mogły wystąpić skutki tej klęski. Stan klęski żywiołowej wprowadza się na czas oznaczony. Jest to czas niezbędny dla zapobieżenia skutkom klęski i ich usunięcia i jest to czas nie dłuższy niż 30 dni. Stan klęski żywiołowej wprowadza Rada Ministrów w drodze rozporządzenia z własnej inicjatywy lub na wniosek właściwego wojewody. Stan klęski żywiołowej może być przedłużony także na czas oznaczony również przez Radę Ministrów w drodze rozporządzenia, ale po wyrażeniu zgody przez Sejm na to przedłużenie. W rozporządzeniu określa się, na jakim terenie (obszarze) stan klęski żywiołowej zostaje wprowadzony, czas trwania tego stanu i także rodzaje niezbędnych ograniczeń praw i wolności człowieka i obywatela. Takie rozporządzenie opublikowane jest w DzU, a także w formie plakatów, media w sposób zwyczajowo przyjęty na danym obszarze. Redaktorzy dzienników nadawczych, programów radiowych i telewizyjnych musza niezwłocznie i bezpłatnie podać treść tego obwieszczenia.

Zasady działania organów publicznych w czasie stanu klęski żywiołowej

W czasie stanu klęski żywiołowej organy działają w dotychczasowych strukturach, w ramach ich kompetencji z zastrzeżeniem przepisów o stanie klęski żywiołowej.

Kto kieruje działaniami w czasie stanu klęski żywiołowej?

Działaniami tymi kierują: wójt, burmistrz, prezydent miasta, jeżeli stan klęski żywiołowej wprowadzony został na obszarze jednej gminy, wchodzącej w skład powiatu. Starosta, wojewoda kieruje wówczas, gdy stan klęski żywiołowej ogłoszono na obszarze więcej niż jednego powiatu.. Minister Właściwy ds. Wewnętrznych lub inny minister, do którego zakresu działania należy zapobieganie skutkom stanu klęski żywiołowej, wówczas, gdy……….. W przypadku wątpliwości, który z nich ma kierować, Prezes Rady Ministrów wyznacza Ministra Właściwego.

W przypadku niewłaściwego wykonywania swoich kompetencji, wojewoda może z własnej inicjatywy wyznaczyć pełnomocnika, który będzie kierował tymi działaniami.

Te jednolite organy mają do pomocy zespoły: Gminny Zespół Reagowania Kryzysowego, Rządowy Zespół Koordynacji Kryzysowej.

Do zespołów należy:

• Monitorowanie występujących klęsk

• Opracowywanie planu reagowania kryzysowego

• Prowadzenie polityki informacyjnej

W zapobieganiu skutków poza w/w zespołami uczestniczą:

• Państwowe Ratownictwo Medyczne

• Jednostki Ochrony Zdrowia

• Państwowa Straż Pożarna

• Straż Graniczna

• Morska Służba Poszukiwania i Ratownictwa

• oraz wszystkie właściwe w tych sprawach instytucje, organy, urzędy

W przypadku, gdy niewystarczające jest………………. Minister Obrony Narodowej może

Zakres ograniczeń w przypadku stanu klęski żywiołowej

Ograniczenia praw i wolności człowieka i obywatela stosuje się do:

• Osób fizycznych ( stale i czasowo zameldowanych na tym terenie)

• Osób prawnych ( obszar gdzie maja siedzibę lub prowadzą działalność)

• Wszystkich jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej

Ograniczenia polegają na:

• Zawieszeniu działalności określonego przedsiębiorstwa

• Nakaz lub zakaz prowadzenia działalności określonego rodzaju

• Nakazanie pracodawcy oddelegowania pracowników do dyspozycji organów kierujących

• Częściowa lub całkowita reglamentacja zaopatrzenia określonego rodzaju produktów lub materiałów

• Obowiązek poddawania się badaniom lekarskim, leczeniu, szczepieniom ochronnym, kwarantannie

• Obowiązek stosowania środków ochrony roślin, a także stosowanie wszelkich środków mających na celu zwalczanie organizmów szkodliwych dla ludzi

• Stosowanie środków mających na celu ochronę środowiska

• Obowiązek opuszczenia lokalu lub pomieszczenia i ich zabezpieczenie

• Dokonywanie przymusowych wyburzeń i rozbiórek

• Nakaz ewakuacji w określonym czasie, w określone miejsce z określonych obszarów, obiektów.

• Nakaz przebywania w określonych obiektach na określonym obszarze

• Nakaz lub zakaz określonego sposobu przemieszczania się

• Bez zgody właściciela nieruchomości, może być wykorzystywana jego własność, a także rzeczy ruchome.

• Zakaz prowadzenia strajków przez określone grupy pracowników lub w odniesieniu do określonych dziedzin.

• Wykonywanie świadczeń osobistych i rzeczowych.

Świadczenia osobiste i rzeczowe w czasie trwania stanu klęski żywiołowej.

Świadczenia osobiste i rzeczowe są wykorzystywane dopiero wtedy, gdy siły i środki organów kierujących są niewystarczające.

Świadczenia rzeczowe to:

• Udzielanie pierwszej pomocy osobom, które uległy nieszczęśliwym wypadkom

• Czynny udział w działaniach ratowniczych

• Wykonywanie określonych prac

• Oddawanie do używania nieruchomości lub rzeczy ruchomych

• Udostępnianie pomieszczeń osobom ewakuowanym

• Użytkowanie nieruchomości w określony sposób, w określonym zakresie

• Przyjęcie na przechowanie i pilnowanie mienia osób ewakuowanych lub poszkodowanych

• Zabezpieczenie zagrożonych zwierząt (pasza, schronienie)

• Zabezpieczenie zagrożonych roślin lub nasion

• Pełnienie wart oraz zabezpieczenie źródeł wody pitnej

• Zabezpieczenie środków spożywczych przed zanieczyszczeniem, skażeniem

• Zabezpieczenie zagrożonych dóbr kultury

Od obowiązku świadczenia osobistego mogą być zwolnione:

- Osoby do 16 roku życia

- Osoby powyżej 60 roku życia

- Osoby chore, niepełnosprawne, kobiety w ciąży, kobiety karmiące, osoby sprawujące opiekę nad dziećmi do lat 8

Osoby te mogą być zwolnione z pełnienia wart, czynnych działań ratowniczych, wykonywania określonych prac.

Niezbędne ograniczenia praw człowieka i obywatela wprowadzają w zakresie swoich kompetencji wójt, burmistrz, prezydent miasta, pełnomocnik w drodze zarządzenia lub decyzji, starosta lub pełnomocnik także w drodze zarządzenia lub decyzji, wojewoda lub pełnomocnik również w drodze zarządzenia.

W zarządzeniu podaje się:

• Podstawę prawną

• Zakres i rodzaj ograniczenia

• Wymienia się obowiązany podmiot lub podmioty

• Miejsce, godzinę, dzień osobistego stawiennictwa

• Pouczenie o odpowiedzialności karnej

Stan wyjątkowy

wprowadzany jest w sytuacji szczególnego zagrożenia konstytucyjnego ustroju państwa, bezpieczeństwa obywateli lub porządku publicznego w tym spowodowanego działaniami terrorystycznymi, który nie może być usunięty przez użycie zwykłych środków konstytucyjnych. W takiej sytuacji Rada Ministrów może podjąć uchwałę o skierowanie do Prezydenta RP wniosku o wprowadzenie Stanu wyjątkowego. W takim wniosku RM określa przyczyny wprowadzenia stanu wyjątkowego, niezbędny czas trwania, obszar, na którym ma być wprowadzony, a także odpowiednio do stopnia, ograniczenia praw i wolności obywatela. Prezydent RP rozpatruje wniosek niezwłocznie i albo odrzuca, albo wydaje rozporządzenie o wprowadzeniu stanu wyjątkowego. Stan wyjątkowy wprowadza się na czas oznaczony, nie dłuższy niż 90 dni. Po podpisaniu rozporządzenia Prezydent RP w ciągu 48 godzin przedstawia Sejmowi takie rozporządzenie.

W takim rozporządzeniu określa się: obszar, termin, środki i rodzaj ograniczeń.

Stan wyjątkowy obowiązuje od dnia ogłoszenia rozporządzenia w DzU Rozporządzenie Prezydenta RP, a także inne akty prawne dotyczące stanu wyjątkowego podawane są do publicznej wiadomości w drodze obwieszczenia. Właściwy wojewoda w sposób przyjęty na danym obszarze ogłasza treść rozporządzenia. Jeżeli pomimo zbliżającego się upływu czasu nie ustały przyczyny, na jakie wprowadzono stan wyjątkowy, czyli nie nastąpiło przywrócenie funkcjonowania normalnego stanu państwa, wówczas Prezydent RP może przedłużyć w drodze rozporządzenia na czas nie dłuższy niż 60 dni.. Prezydent RP może również skrócić okres trwania stanu wyjątkowego w drodze rozporządzenia. Redaktorzy dzienników nadawczych, programów radiowych i telewizyjnych musza niezwłocznie i bezpłatnie podać treść tego obwieszczenia.

Struktura organów w czasie trwania stanu wyjątkowego.

Zasady działania są niezmienne. Działania przywracające konstytucyjny ustrój państwa, bezpieczeństwo obywateli, porządek publiczny, koordynację, kontrolę administracyjną rządu. Działaniami w przypadku wprowadzenia stanu wyjątkowego kieruje Prezes Rady Ministrów, jeżeli wprowadzono go na obszarze większym niż jedno województwo. Wojewoda, jeżeli stan wyjątkowy wprowadzono na obszarze jednego województwa lub jego części. Prezydent RP na wniosek Premiera może wprowadzić użycie oddziałów sił zbrojnych, a żołnierze nabywają w tym czasie takie same kompetencje jak policja na podstawie ustawy z 1990 roku.

Zakres ograniczeń praw i wolności człowieka i obywatela.

W czasie stanu wyjątkowego mogą być zawieszone prawa do:

• Organizacji zgromadzeń

• Organizacji imprez masowych

• Prowadzenia strajków i akcji protestacyjnych w odniesieniu do określonych kategorii pracowników

• Zawieszone prawo strajków przez rolników

• Zawieszone prawo strajków przez studentów

• Zawieszone prawo zrzeszania się przez wprowadzenie zakazu tworzenia nowych partii, związków zawodowych, organizacji społeczno-zawodowych rolników, organizacji pracodawców, ruchów obywatelskich i innych dobrowolnych zrzeszeń i fundacji.

• Okresowe nakazanie zaniechania działalności w/w podmiotów

• W czasie stanu wyjątkowego może być odosobniona osoba, która ukończyła 18 lat i w stosunku, do której jest podejrzenie, że pozostając na wolności będzie prowadziła działalność zagrażającą ustrojowi RP.

• Odosobnienie stosuje się dla zapobieżenia popełnienia przestępstwa karalnego.

• Odosobniona może być osoba która nie ukończyła 17 lat, jeżeli rozmowa z nią stała się bezskuteczna

• Odosobnienie stosuje się na wniosek właściwego wojewody i jest wykonywane przez właściwego Komendanta Policji w drodze zatrzymania i doprowadzenia do ośrodka podległego Ministrowi Właściwemu.

53

---