Wiadomości podstawowe

łodność zależy od budowy i czynności narządów płciowych oraz prawidłowego działania hormonów płciowych. U kobiet ponadto ma charakter cykliczny. Mimo to, ten zdumiewający proces kończy się zapłodnieniem u około 80% par w ciągu roku; tylko 15% par udaje się doprowadzić do zapłodnienia w ciągu pierwszego miesiąca prób, a około 60% par uzyskuje ciążę w trakcie następnych sześciu miesięcy. Niepłodność definiuje się jako niemożność zajścia w ciąże po roku utrzymywania stosunków płciowych bez użycia środków antykoncepcyjnych. Około 15% par jest trwale dotknięte niepłodnością. Kobiety w wieku powyżej 30 lat mogą rozpocząć badania niepłodności już po sześciu miesiącach bez wystąpienia ciąży. Około 50% par, które uzyskały pomoc od specjalisty od niepłodności może zajść w ciążę w przeciągu dwóch lat przy właściwym leczeniu. Partner powinien zostać badany równolegle w tym samym czasie, co kobieta, aby wykluczyć możliwe problemy płodności z jego strony. Niepłodność jest spowodowana w około 40 procent przez kobietę lub mężczyznę; w pozostałych 20% albo odpowiedzialni są wspólnie obydwoje partnerzy (czynnik szyjkowy), albo przyczyna pozostaje niejasna tzw. niepłodność niewyjaśniona. Płodność u mężczyzny zależy od właściwego działania narządów i hormonów płciowych doprowadzających do powstania zdolnych do zapłodnienia plemników. Proces hormonalny rozpoczyna się w obszarze mózgu, zwanym podwzgórzem, gdzie wytwarzany jest hormon uwalniający gonadotropiny (ang.: gonadotropin-releasing hormone, GnRH), który pobudza z kolei przysadkę do produkcji hormonu folitropowego (follicle-stimulating hormone, FSH) oraz hormonu luteinizującego (luteinizing hormone, LH). FSH podtrzymuje produkcję plemników, a LH pobudza wytwarzanie męskiego hormonu płciowego - testosteronu. Obydwa te procesy zachodzą w jądrach, które znajdują się w worku mosznowym. Znajduje się on na zewnątrz ciała, ponieważ normalna temperatura organizmu prowadzi do zmniejszenia, a nawet zatrzymania powstawania plemników. Każde jądro składa się z kilkuset mikroskopijnych kanalików, zwanych kanalikami nasiennymi, w których wytwarzane są plemniki. Wokół kanalików nasiennych znajdują się kępki komórek Leydiga, które są odpowiedzialne za wytwarzanie testosteronu. Plemniki rozpoczynają swój rozwój od komórek plemnikotwórczych tzw. spermatogonii. Cały cykl powstawania oraz dojrzewania plemników trwa około 72 dni i jest związany z procesem przekształcania komórek plemnikotwórczych w plemniki. Podczas pierwszego etapu rozwoju, plemniki częściowo są zagłębione w amebowatych komórkach, znanych jako komórki Sertoliego. Kiedy rozwój główki i witki jest zakończony, plemniki są uwalniane z komórki do mikroskopijnego przewodu, zwanego najądrzem. Wędrówka plemnika przez najądrze trwa około trzech tygodni. Płyn, w którym jest on transportowany zawiera fruktozę, dostarczającą plemnikowi energii podczas procesu Dojrzewania. We wczesnych etapach przemieszczania plemnik nie jest w stanie płynąć ruchem prostolinijnym, bowiem słabo jeszcze porusza niewykształconą w pełni witką. Po osiągnięciu obwodowego zakończenia najądrza, plemnik uzyskuje już ostateczna ruchliwość. Każdy normalny, dojrzały plemnik składa się z główki, która zawiera materiał genetyczny - czyli DNA oraz z witki, która wychylając się silnie na boki przesuwa główkę do przodu z prędkością równą czterokrotnej jego długości na sekundę. Zdolność plemnika do poruszania się bardzo aktywnym ruchem progresywnym po linii prostej jest prawdopodobnie najbardziej wiarygodnym parametrem męskiej płodności. Podczas ejakulacji, plemniki zostają przesunięte dzięki skurczom z najądrzy do dwóch przewodów, zwanych nasieniowodami. Stamtąd, są przemieszczane do przewodów wytryskowych, które otwierają się do światła cewki moczowej. Zaraz przed wytryskiem, płyn z gruczołu krokowego i dwóch innych małych gruczołów, zwanych pęcherzykami nasiennymi zostaje połączony z plemnikami w przewodach wyprowadzających i powstaje wtedy nasienie (sperma). Podczas orgazmu, pęcherzyki nasienne gwałtownie wyrzucają spermę do cewki moczowej. W tym czasie, mięsień szyi pęcherza moczowego zaciska się, co zapobiega cofaniu się spermy do pęcherza moczowego. Inny zwieracz otwiera się na końcu przewodów ejakulacyjnych, dzięki czemu sperma zaczyna się zbierać u podstawy prącia. W końcu, mięśnie wokół prącia zaczynają się rytmicznie kurczyć i to doprowadza do wytrysku nasienia na zewnątrz. Sperma tworzy środowisko zasadowe, które chroni plemniki przed kwaśną wydzieliną kobiecej pochwy. Zawiera ona również substancje śluzowe i galaretowate zapobiegające wypływaniu nasienia zbyt szybko z pochwy oraz fruktozę, zapewniającą stałe źródło energii dla poruszających się plemników. Normalnie, śluz szyjkowy stanowi nieprzepuszczalną barierę dla plemników. Przed owulacją śluz staje się uwodniony, ciągliwy i pozwala na wniknięcie plemników. Jeżeli plemniki wnikną do śluzu szyjkowego to mogą przetrwać w nim do czterech dni, niemniej powinny dotrzeć do komórki jajowej w ciągu dwunastu godzin, ponieważ tyle właśnie trwa jej gotowość do zapłodnienia w jajowodzie. Jeżeli plemniki nie są w stanie dotrzeć do szyjki macicy w przeciągu kilku godzin, to sam płyn nasienny staje się toksyczny dla plemników. Zwykle około kilkudziesięciu milionów plemników znajduje się w pierwszej porcji wytrysku, ale w normalnych warunkach, tylko około 15% plemników jest prawidłowych i zdolnych do zapłodnienia komórki jajowej. Z tej puli, zaledwie ok. 5% udaje się przetrwać w kwaśnym środowisku pochwy i zawiesić się w śluzie szyjkowym, w którym nabywają zdolności do zapłodnienia (kapacytacja). Gotowość do zapłodnienia polega na pozbywaniu się w śluzie pewnych białek na powierzchni główki plemnika, co umożliwia potem uwolnienie enzymów z akrosomu tj. części główki plemnika przypominającą czapeczkę. W miarę, jak rozpuszcza się błona akrosomalna, uwalniane z niej enzymy zaczynają drążyć otwór w twardej osłonce przeźroczystej otaczającej komórkę jajową. W końcu, tylko jeden z plemników przedostaje się do środka i rozpoczyna proces zapłodnienia

 

Data aktualizacji: 2001-02-25		dr n. med. Piotr Miciński ginekolog-położnik
Kontrola płodności u mężczyzn

Warto zobaczyć:

Dodaj link

Ocenia się, że co piąta para regularnie współżyjąca ze sobą bez zabezpieczeń ma trudności z poczęciem potomka. W około 40% przypadków niepłodność wynika ze zmniejszonej produkcji spermy bądź gorszej jakości nasienia. Jednym ze sposobów, w jaki można będzie pomóc niektórym niepłodnym parom jest wpływ na białko zwane ubiquityną.

Ubiquityna jest białkiem występującym w całym organizmie. Do tej pory sądzono, że odgrywa istotną rolę we wnętrzu komórek. Dodatkowe działanie zewnątrzkomórkowe opisał amerykański biolog komórkowy Peter Sutovsky wraz ze swoimi kolegami z Oregon Health Sciences University w Beaverton. Wyniki swojej pracy zamieścili w Journal of Cell Science.

Rola ubiquityny na zewnątrz komórek polega na kontroli jakości spermy. W najądrzach, czyli tkance, która znajduje się w pobliżu jąder, przechowywana jest sperma przed ejakulacją. Tam też odbywa się kontrola nasienia. Plemniki gorszej jakości są "znakowane" przez ubiquitynę i potem niszczone. Pozwala to na zwiększenie proporcji prawidłowych plemników, które normalnie produkowane są w mniejszych ilościach. Badanie nasienia pod kątem zawartości ubiquityny umożliwi dokładną diagnostykę męskiej niepłodności.

Dodatkowo rozszerzone badania nad rolą ubiqityny pozwolą opracować męska pigułkę antykoncepcyjną. Będzie ona prawdopodobnie bezpieczniejsza i skuteczniejsza niż obecnie dostępne środki zapobiegające ciąży.

 

Data aktualizacji:
2005-12-08

 MediWeb
zespół redakcyjny

Data aktualizacji: 2001-05-05	Medyczna Agencja Informacyjna
Badanie nasienia
Warto zobaczyć: iepłodność wg WHO rozpoznajemy gdy u danej pary nie zaistnieje ciąża pomimo regularnego współżycia w celach koncepcyjnych przez co najmniej 12 miesięcy. WHO postuluje, żeby niepłodność małżeńską traktować jako chorobę społeczną. Za niepłodność par w: 20% odpowiada mężczyzna 32% kobieta 21% oboje 14% nie ustalono Niepłodność męską rozpoznaje się wykonując badanie nasienia oraz inne dodatkowe badania. Ponieżej przedstawiamy Parametry nasienia prawidłowego wg WHO. Objętość Wartości prawidłowe: powyżej 2ml Wartości nieprawidłowe: Aspermia - 0-0,5 ml Hipospermia - 0,5-2,0 ml Normospermia - 4ml ± 2 ml Hiperspermia - >6,0 ml Czas upłynnienia Wartości prawidłowe: do 30 min pH  Wartości prawidłowe: 7,2 - 8,0 W chwili emisji wzrasta z czasem do 8,2-8,5 Liczba plemników / ml  Wartości prawidłowe: 20-250 mln/ml Wartości nieprawidłowe: Azoospermia - brak plemników Oligozoospermia ekstremalna -pojedyńcze plemniki Oligozoospermia bardzo ciężka - 1-5 mln/ml Oligozoospermia ciężka - 5-10 mln/ml Oligozoospermia lekka - 10-20 mln/ml Polizoospermia - powyżej 250 mln/ml Liczba plemników / ejakulat  Wartości prawidłowe: > 40 mln Kolor Wartości prawidłowe: białawy Zapach  Wartości prawidłowe: kasztanów Ruch plemników Wartości prawidłowe: > 50% kat A i B i > 25% kat A Wartości nieprawidłowe: Asthenozoospermia - niespełnia tych kryteriów Żywotność Wartości prawidłowe: > 75% żywych plemników Morfologia Wartości prawidłowe: > 30% o prawidłowej budowie Watości nieprawidłowe: Jeżeli mniej niż 30 % prawidłowych to mówimy o teratozoospermii

 

 Zaburzenia produkcji plemników

onad 90% niepłodności wśród mężczyzn jest spowodowane małą ilością plemników, słabą jakością albo obydwiema przyczynami łącznie. W 30% do 40% przypadków nieprawidłowości plemników przyczyna jest nieznana.

Zaburzenia produkcji plemników są podzielone na grupy: oligospermia (mniej niż 20 milionów plemników na mililitr, azoospermia (brak plemników w nasieniu),albo aspermia (brak wytrysku).

Niedawno przeprowadzone badanie wykazało, że odsetek zapłodnienia wynosił 71% u mężczyzn z pojedynczym zaburzeniem ilości plemników, ich ruchliwości czy budowy, 50% u mężczyzn z dwiema nieprawidłowościami, a 39% - z trzema. Chociaż uważano do tej pory, że ilość i jakość plemników spada po 40 roku życia, okazało się jednak, że liczba, budowa i ruchliwość plemników nie obniża się aż do 64 roku życia.

Mała liczba plemników

Mała liczba plemników może być wywołana przez najróżniejsze zaburzenia, które zwykle zachodzą pod koniec dojrzewania plemników, ponieważ, jak się okazało, większość mężczyzn ma właściwą ilość komórek rozrodczych, z których wytwarzane są plemniki. Kiedy nie zostaje poznana przyczyna, co się zdarza w połowie przypadków, wtedy takie zaburzenie zwane jest idiopatyczną oligospermią.

Liczba plemników może zmieniać się w znacznym stopniu jako zjawisko fizjologiczne, dlatego pojedyncze wyniki z niską ilością plemników nie mogą służyć do postawienia rozpoznania. Czasowe zmniejszenie ilości plemników może wynikać z wielu przyczyn, jak gorączka, stres, różne leki, chemioterapia, zatrucie środowiska, przemęczenie czy brak snu.

Całkowita niezdolność jąder do produkcji plemników jest stosunkowo rzadka, dotyczy tylko 5% niepłodnych mężczyzn. Niska liczba plemników niekoniecznie musi być skojarzona z niepłodnością, jeżeli kobieta jest bardzo płodna. Powszechnie uważa się, że mniej niż 20 milionów plemników na mililitr nasienia może być przyczyną niepłodności jednak czasami nawet 10 milionów plemników wystarcza do zapłodnienia w odpowiednio długim czasie, nawet bez leczenia. U mężczyzn z niską liczbą plemników obserwuje się - zapłodnienie w około 30%, podczas gdy przy normalnej zawartości plemników zapłodnienie jest możliwe w 60-80%.

Ruchliwość plemników

Jakość plemników jest często znacznie ważniejsza niż ich ilość. Ruchliwość plemnika jest to jego zdolność do aktywnego poruszania się do przodu. Jeżeli ruchliwość jest niewielka to plemniki mają problemy z wniknięciem do śluzu szyjkowego lub z przeniknięciem przez osłonkę przeźroczystą komórki jajowej. Jeśli przynajmniej 60% plemników zachowuje prawidłową ruchliwość, to uważa się, że nasienie jest płodne. Jeżeli mniej niż 40% plemników jest w stanie poruszać się w linii prostej, to uważa się to za zmniejszoną płodność. Plemniki poruszające się powoli mogą mieć również inne defekty, które nie pozwalają na zapłodnienie. Ruchliwość plemników może zostać też zmieniona na przykład, gdy sperma ma wzmożoną konsystencję.

Morfologia plemników

Morfologia dotyczy kształtu oraz budowy plemnika. Morfologia może być nawet ważniejsza niż liczebność czy ruchliwość plemników w odniesieniu do ich zdolności zapładniających. Nieprawidłowo ukształtowany plemnik nie jest w stanie zapłodnić komórki jajowej. Około 60% plemników powinno mieć prawidłową wielkość i kształt dla zapewnienia normalnej płodności. Idealna budowa to owalna główka oraz długa witka.

Nieprawidłowo ukształtowany plemnik może być zbudowany z bardzo dużej okrągłej główki, małej, główki spłaszczonej, skręconej, podwójnych główek czy witki poskręcanej lub zagiętej. W jednym z badań wykazano, że 14% lub więcej plemników z dużymi główkami jest przyczyną spadku szans na zajście w ciążę do 20%. Zaburzenia morfologii świadczą o wczesnym ujawnianiu się nieprawidłowości w materiale genetycznym.

Zaburzenia produkcji plemników

Aplazja komórek rozrodczych oznacza brak komórek rozrodczych, z których powstają plemniki. Może być spowodowana przyczynami genetycznymi albo uszkodzeniami, które miały miejsce w czasie rozwoju zarodkowego.

Patologia płynu nasiennego

Zmniejszona objętość wytrysku (mniej niż 0.5 cm) może być spowodowane zapaleniem pęcherzyków nasiennych albo zaburzeniem budowy przewodów wyprowadzających nasienie. Jeżeli płyn nasienny nie ma właściwej konsystencji, może to wynikać z zapalenia gruczołu krokowego albo obecności przeciwciał przeciwplemnikowych.

Data aktualizacji:
2001-02-25

dr n. med. Piotr Miciński
ginekolog-położnik

 

Sztuczna inseminacja

ztuczna inseminacja (zaplemnienie) jest to zabieg, podczas którego, plemniki zostają umieszczane w kobiecej pochwie, szyjce macicy, macicy lub jajowodach. Istnieje kilka jej odmian: zaplemnienie wewnątrzszyjkowe, kiedy plemniki zostają umieszczone w szyjce macicy ( metoda jest stosowana w przypadku zmniejszonej liczby plemników, inseminacji nasieniem dawcy lub obecności wady szyjki lub pochwy. Przygotowanie kobiety do zabiegu polega na podawaniu jej leków stymulujących jajniki do wzrostu kilku dojrzałych pęcherzyków, w procesie zwanym hyperstymulacją. Mężczyzna musi dostarczyć plemniki w dniu owulacji kobiety. Nasienie jest poddawane procesowi “płukania” oraz selekcji płodnych plemników a następnie odpowiednia liczba plemników jest wprowadzana do jamy macicy przy pomocy długiej, cienkiej sondy. Uważa się, że można powtórzyć sztuczną inseminację przez kilka cykli zanim zostanie podjęta decyzja o poddaniu się bardziej złożonym i kosztownym technikom wspomagającym płodność. Należy ostrożnie stosować leki zwiększające płodność, ponieważ superowulacja znacznie zwiększa ryzyko urodzenia więcej niż jednego dziecka. W przypadkach wzrostu nadmiernej ilości pęcherzyków w trakcie hyperstymulacji zaleca się aspirację części z nich drogą punkcji przez pochwę, jeszcze przed owulacją w celu zmniejszenia ryzyka ciąży mnogiej.

 

Metody wspomaganego rozrodu

echniki wspomagające płodność, tzw. metody wspomaganego rozrodu (ART- Assisted Reproductive Technics) są to zabiegi, które polegają na pobraniu jajeczek, a następnie ich połączeniu z plemnikami poza ustrojem kobiety i wprowadzeniu zarodka do macicy. Najczęściej spotykane jest sztuczne zapłodnienie tzw. zapłodnienie in vitro (in vitro fertilization, IVF). Inne metody to dojajowodowe przeniesienie gamet (gamete intrafallopian transfer, GIFT), dojajowodowe przeniesienie zygoty (zygote intrafallopian transfer, ZIFT) oraz dokomórkowe wstrzyknięcie plemnika (intra-cytoplasmic sperm injection, ICSI).

Powodzenie metod

Pierwsze dziecko (Louise Brown) urodzone w wyniku zapłodnienia in vitro przyszło na świat w 1978r. Od tego czasu więcej niż 100.000 dzieci przyszło na świat przy użyciu tej metody.

Ogólnie, odsetek powodzenia przy stosowaniu techniki zapłodnienia in vitro jest niższy wśród starszych kobiet po 36 roku życia, w przypadkach ze znacznie zmniejszoną płodnością partnera, z niewyjaśnioną przyczyną niepłodności, przy wadach budowy macicy i wśród palaczek papierosów. Wiek kobiety wydaje się jednak czynnikiem najważniejszym.

Wskazania do zapłodnienia pozaustrojowego:

• Obustronna, nieodwracalna niedrożność jajowodów

• Operacyjne usunięcie jajowodów

• Endometrioza

• Obniżona jakość plemników

• Przeciwciała przeciw plemnikowe w surowicy kobiety

• Niepłodność idiopatyczna.

Ryzyko wad wrodzonych lub innych powikłań po ART

Wspomagane zapłodnienie samo w sobie nie zwiększa ryzyka porodu przedwczesnego, niskiej wagi urodzeniowej czy innych poważnych powikłań dotyczących matki i dziecka. Szczególne zagrożenia, które dotyczą dzieci ze sztucznego zapłodnienia wynikają z wyższego odsetka ciąż mnogich (około 30%), szczególnie wśród młodych kobiet.

Do dzisiaj nie potwierdzono większego prawdopodobieństwa pojawienia się problemów rozwojowych wśród dzieci poczętych z zamrożonych zarodków, ale potrzebne są dalsze badania kontrolne. Stwierdzono, że jedynymi zagrożeniami, które wynikały z faktu sztucznego zapłodnienia było zwiększenie częstości zakażeń układu moczowego przed porodem oraz znacznie częstsze zakończenie ciąży cesarskim cięciem (41.9% przy sztucznym zapłodnieniu do 15.5% przy zapłodnieniu naturalnym). Jednak należy zauważyć, że badanie obejmowało tylko ciąże pojedyncze, a nie mnogie, które są zdecydowanie trudniejsze i bardziej ryzykowne dla matki. Ryzyko ciąży pozamacicznej wynosiło 5% zarówno wśród matek po naturalnym, jak i sztucznym zapłodnieniu. Wyższe ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego (niebezpieczny skok ciśnienia

tętniczego w czasie ciąży) zostało stwierdzone wśród kobiet, które korzystały z nasienia dawcy, a nie partnera.

Rodzaje metod wspomaganego rozrodu (ART)

Zapłodnienie in vitro, czyli sztuczne zapłodnienie (In Vitro Fertilization, IVF)

Zapłodnienie in vitro znaczy, że plemniki i komórka jajowa partnerów zostały umieszczone razem na płytce laboratoryjnej, gdzie dochodzi do zapłodnienia. Jest to najczęściej stosowana technika wspomagająca płodność. Najlepszymi kandydatkami do tego zabiegu są kobiety z uszkodzonymi jajowodami (zapłodnienie poza ustrojem-in vitro zastępuje jajowód i spełnia jego funkcję).

Dla uzyskania komórek jajowych stymuluje się jajniki podając leki zwiększające ilość wzrastających pęcherzyków, tak, że w jednym cyklu można pobrać z jajnika kilka dojrzałych komórek jajowych. Są one pobierane podczas laparoskopii albo częściej przez nakłucie cienką igłą sklepienia pochwy pod kontrolą USG. Po nakłuciu pęcherzyków aspiruje się płyn pęcherzykowy i zawarte w nim komórki, które z kolei odszukuje się w płynie pod mikroskopem.

Nasienie pozyskuje się z reguły po 48- godzinnej abstynencji płciowej, w dniu pobierania komórek jajowych. Komórki jajowe i plemniki są umieszczone w specjalnymi medium hodowlanym na płytkach z zagłębieniami i pod przykryciem pozostawione na 48 godzin w cieplarce. Po kilkunastu godzinach komórki jajowe zostają zapłodnione. Powstały zarodek po 2-3 dniach hodowli i ocenie morfologicznej w mikroskopie wprowadza się do macicy.

Większość ośrodków wszczepia trzy do czterech zarodków za jednym razem, a pozostałe mogą zostać zamrożone na później. Obecnie dla zmniejszenia ryzyka urodzenia więcej niż jednego dziecka wprowadza się do macicy określoną liczbę zarodków w oparciu o wiek kobiety. Jedno z ostatnich badań dowodzi, że wszczepienie tylko dwóch zarodków ma takie same szanse powodzenia, a mniejsze ryzyko ciąży mnogiej niż w przypadku 3 czy 4 zarodków.

W czasie dwóch tygodni okazuje się, czy zabieg się udał. Przez około 2 tygodnie po zabiegu zaleca się spokojny tryb życia, unikanie gorących kąpieli i przyjmowanie większej ilości płynów.

Odsetek powodzenia sztucznego zapłodnienia w ciągu dwóch pierwszych cykli jest mniej więcej równy i wynosi około 20% a, następnie nieznacznie spada podczas trzeciego cyklu i znacząco spada po czwartej próbie.

Dojajowodowe przeniesienie gamet (Gamete/Zygote Intrafallopian Transfer)

Dojajowodowe przeniesienie gamet (GIFT) oraz dojajowodowe przeniesienie zarodka (zygote intrafallopian transfer, ZIFT) są odmianami sztucznego zapłodnienia (IVF). Kobieta musi mieć przynajmniej jeden sprawny jajowód. GIFT i ZIFT są to metody stosowane u kobiet z niepłodnością nieznanego pochodzenia, oraz w przypadku nieznacznie obniżonej płodności partnera.

W GIFT jajeczka są pobierane tak, jak w zapłodnieniu in vitro. Zostają one następnie zmieszane z plemnikami i natychmiast wprowadzane do jajowodu przy pomocy długiej, cienkiej sondy w trakcie laparoskopii. Nasienie oraz komórka jajowa są umieszczane tam, gdzie dochodzi do naturalnego zapłodnienia, (czyli do jajowodu). Odsetek powodzeń jest nieznacznie niższy niż przy klasycznym sztucznym zapłodnieniu.

W metodzie ZIFT jajeczko jest zapładniane w laboratorium, tak jak w IVF, ale zarodki są wprowadzane do jajowodów, tak jak w GIFT. Zaletą tego zabiegu jest fakt, że lekarz i dana para dowiadują się, że jajeczko zostało na pewno zapłodnione, oraz, że zarodek został oceniony pod kątem możliwych nieprawidłowości.

Dokomórkowe wstrzykiwanie plemników (intracytoplasmic sperm injection, ICSI)

Jest to wysoce specjalistyczna technika, dzięki której pojedynczy plemnik jest wstrzykiwany do komórki jajowej pod kontrolą mikroskopu i przy użyciu specjalnych manipulatorów. ICSI jest stosowana w przypadkach, kiedy dana para nie kwalifikuje się do klasycznego sztucznego zapłodnienia, z powodu bardzo małej liczby plemników lub ich braku w nasieniu i konieczności ich pozyskiwania drogą nakłucia najądrzy lub jąder. Innym wskazaniem jest pogrubienie lub włóknienie osłonki przeźroczystej komórki jajowej.

Ostatnio przeprowadzono zapłodnienie metodą ICSI zakończone udanym porodem na zamrożonej przez dwa lata komórce jajowej. Jest to wciąż jednak bardzo nowa technika i jak dotychczas jest ona mniej skuteczna niż klasyczne sztuczne zapłodnienie. Nie wykazano żadnych istotnych różnic w występowaniu wad chromosomalnych u dzieci, które zostały poczęte w wyniku ICSI.

Inne eksperymentalne techniki wspomaganego rozrodu)

Jedną z poznawanych metod jest ROSNI (z ang.: round spermatic nuclear injection), w której wykorzystywane są niedojrzałe plemniki (spermatydy) pobrane z jąder, i które następnie wstrzykiwane są do komórki jajowej metodą ICSI.

Do metod ART stosuje się plemniki ze świeżego, albo zamrożonego nasienia. Plemniki ze świeżego nasienia mogą być trzymane w laboratorium przez około 1 dobę; plemniki mrożone powinna zostać rozmrożone i wykorzystane w dzień zabiegu ICSI.

Data aktualizacji:
2001-02-25

dr n. med. Piotr Miciński
ginekolog-położnik

Data aktualizacji: 2001-02-25	dr n. med. Piotr Miciński ginekolog-położnik

 

Leczenie ciężkich zaburzeń

Leczenie mężczyzn z uszkodzeniem rdzenia kręgowego

Metody, które wspomagają ejakulację pomagają mężczyznom z uszkodzeniem rdzenia kręgowego posiadać własne dzieci. U chorych wytrysk można uzyskać po stymulacji elektrycznej nerwów rdzeniowych.

Mikromanipulacja plemnikami

Nowe techniki zapłodnienia obejmują mikromanipulacje plemnikami. Jest to metoda korzystna dla niepłodnych mężczyzn, którzy mają małe ilości plemników, wysoki odsetek nieprawidłowych plemników, niedrożność lub brak nasieniowodów.

Technika nazywana SUZI (subzonal sperm injection - podosłonkowe wstrzyknięcie plemnika), polega na wstrzyknięciu plemnika pod osłonkę komórki jajowej (twarda zewnętrzna osłonka jajeczka).

ICSI ( Intra cytoplasmic sperm injection) stosowana częściej polega na wstrzyknięciu plemnika do wnętrza komórki jajowej.

Leczenie wstecznego wytrysku i zaburzeń ejakulacji

Mężczyźni ze wstecznym wytryskiem lub zaburzeń ejakulacji, które powstały wskutek operacji, ciężkiej choroby metabolicznej czy uszkodzeniem rdzenia kręgowego mogą być leczeni różnymi metodami. Leki określane jako alfa-agoniści, na przykład efedryna pobudzają mięśnie do skurczu oraz wspomagają wytrysk. Jeśli są nieskuteczne, to wtedy stosuje się elektrowibrację albo elektrostymulację. U mężczyzn bez uszkodzenia rdzenia kręgowego potrzebne jest w tym czasie znieczulenie ogólne.

Leczenie wytrysku wstecznego może również polegać na alkalizacji moczu, tj. przyjmowaniu leków zmniejszających kwasowość moczu. Po ejakulacji, mężczyzna oddaje samodzielnie lub przez cewnik mocz, który jest następnie poddawany różnym technikom wirowania i płukania, aby otrzymać żywe plemniki. Przy zastosowaniu tych metod, plemniki mogą zostać wykorzystane do unasienienia wewnątrzmacicznego, czy zastosowania w innej technice wspomaganej reprodukcji.

Zabiegi operacyjne

Wazektomia (przecięcie nasieniowodów)
Około dwóch mężczyzn na 100 po operacji przecięcia nasieniowodów w celach antykoncepcyjnych, chciałoby odzyskać płodność. Aby odtworzyć ciągłość transportu plemników, chirurg musi połączyć końce przeciętego nasieniowodu.

Jest to jednak zabieg bardzo trudny; polega on na zszyciu warstwowo dwóch przewodów o średnicy główki od szpilki.

Ulepszenia w technice operacyjnej zwiększyły szanse na odtworzenie nasieniowodów. Przywrócenie drożności nasieniowodu jest bardziej prawdopodobne, jeśli pierwsza operacja była przeprowadzona na prostym odcinku nasieniowodu oraz łączone końce są tej samej wielkości.

Według przeprowadzonych badań, od 30% do 80% mężczyzn, którzy chcą odtworzyć ciągłość nasieniowodów nie może zostać ojcami po zabiegu w naturalny sposób.

Wazoepididymostomia jest to technika wykorzystywana przy usuwaniu przeszkód w najądrzach, które są albo wadą wrodzoną, albo są wynikiem wazektomii. Jest to bardzo trudna operacja obejmująca w najądrzach maleńkie przewody, dlatego wykonanie zabiegu wymaga dużych zdolności chirurgicznych. Odsetek ciąż po zabiegu wynosi 15%.

Leczenie żylaków powrózka nasiennegoUsuwanie żylaków powrózka nasiennego jest często wykonywanym zabiegiem. Na obecnym etapie usuwanie żylaków powrózka nasiennego w laparoskopii daje taki odsetek zapłodnienia, jak w technice ICSI, a jest przy tym znacznie tańsze.

Inne metody

Niezstąpione jądra u chłopców mogą zostać chirurgicznie przeniesione w ich właściwe miejsce. Ważne jest, aby rozpoznać to zaburzenie i przeprowadzić odpowiedni zabieg przed ukończeniem drugiego roku życia. Zapobiega się w ten sposób zniszczeniu komórek wytwarzających plemniki, do czego dochodzi, jeśli jądra przebywają w obrębie jamy brzusznej.

Data aktualizacji:
2001-02-25

dr n. med. Piotr Miciński
ginekolog-położnik

 Czy mężczyźni stają się bezpłodni?

Data aktualizacji:
2001-06-12

 Medyczna Agencja Informacyjna

Warto zobaczyć: Dodaj link Od kilku lat pojawiają się doniesienia o pogarszającej się jakości nasienia mężczyzn. Panowie produkują mniej plemników, ich ruchliwość jest coraz słabsza i jest to jeden z elementów, który - jak sądzą biolodzy - odpowiada za zmniejszający się przyrost naturalny w państwach europejskich. Którzy mężczyźni mają więc nasienie najlepszej jakości? Na to pytanie starali się odpowiedzieć badacze z czterech regionów Europy: Danii, Finlandii, Francji i Szkocji. Przebadali oni ponad 1000 mężczyzn pod względem jakości nasienia (zarówno morfologii plemników, ich ilości, jak też ruchliwości). Wyniki badania udostępniono w majowym numerze czasopisma Human Reproduction, wydawanego przez Europejskie Towarzystwo Reprodukcji i Embriologii Człowieka. Okazało się, że najmniejsze ilości plemników w 1 ml nasienia mają Duńczycy. Nieco lepiej wypadli Francuzi i Szkoci, najwięcej plemników mieli Finowie. Pod względem morfologii plemników wszystkie nacje okazały się zbliżone. Co ciekawe, udało się zauważyć trendy zmieniającej się liczby plemników w ciągu roku: w zimie średnie ilości dla każdego regionu były większe o około 30% w stosunku do lata. Być może lepsze wyniki Finów wynikają również z niższej średniej temperatury środowiska w ich klimacie. Wysoka temperatura otoczenia ujemnie wpływa zarówno na produkcję, jak i przeżywalność plemników. Autorzy sugerują, że na zaobserwowane różnice mogą wpływać również odmienne style życia w badanych krajach. Powyższe badanie jest jednym z pierwszych porównujących jakość nasienia u mężczyzn z różnych krajów Europy. Autorzy sugerują, że powinny nastąpić kolejne badania o szerszym zasięgu, by dokładniej poznać tendencje rysujące się przed mieszkańcami naszego kontynentu.

 

---