DOBRA, Wykłady KUL


Dobra doczesna Kościoła /bona temporalia/ - V Ksiega KPK 83

Rys historyczny

Kościół by mógł pełnić swą misję w świecie musi posługiwać się niektórymi rzeczami materialnymi - tzw. dobrami. W swych początkach Kościół był ubogi, duchowni żyli z pracy swych rąk i zaliczali się do ludzi biednych. Już wczasach Apostołów wierni zaczęli przeznaczać ofiary na utrzymanie kultu bożego i wsparcia biednych współwyznawców.

W okresie I-IV w. Kościół zaczął otrzymywać nieruchomości - domy, grunty, cmentarze. Władze świeckie miały do tego różne podejście.

W okresie IV - VI w. następuje rozbicie jedności mienia kościelnego

W okresie VII-VIII w.

Okres XI-XIII w.

Okres XIV w. - czas walki Kościoła z władzą świecką o prymat

Okres nowożytny

Francja

Prusy

Tworzenie norm kościelnego prawa majątkowego

Treściowo można je podzielić na trzy grupy zagadnień:

Majątek Kościoła w Polsce

Konkordat polski z 1925 r. uznawał zdolność majątkową Kościoła /art. 13-17, 21/. Po wojnie pojawiły się ustawy uderzające w ową zdolność:

Ustawa z 1989r. wylicza taksatywnie /wyczerpująco/ kościelne osoby prawne /publiczno-prawne/

KOŚCIELNE PRAWO MAJĄTKOWE W KPK-83

Kanony wstępne: 1254-1258/

Kościół ma wrodzone prawo do nabywania dóbr doczesnych, zatrzymywania ich, zarządzania i alienowania ich dla osiągnięcia właściwych sobie celów, niezależnie od władzy świeckiej /kan. 1254 p.1/. Zdolność majątkowa Kościoła wynika z ius nativum - prawa wrodzonego. Władza świecka - ta która uznaje publiczno-prawną osobowość Kościoła i cywilno-prawną osobowość kościelnych osób prawnych, uznaje też zdolność majątkową Kościoła. Kościół jest świadom swej zdolności majątkowej - już w Biblii są świadectwa o posiadaniu przez Kościół dóbr materialnych.

Oznacza to że:

Najwyższym zarządcą dóbr jest Biskup Rzymu, ale dobra należą do tej osoby prawnej, która je nabyła zgodnie z prawem. Zwierzchnictwo władzy kościelnej polega na tym, że biskup /papież/ troszczy się o dobór właściwych osób do zarządzania dobrami, o dobre prawa strzegące tych dóbr. Dobro to jednak należy do osób prawnych, które je nabyły /np. autobus należy do parafii, która go nabyła - biskup nie może go sprzedać/.

Założenia kościelnego prawa o dobrach doczesnych

Pojęcie i podział dóbr doczesnych

Przez dobra doczesne rozumie się dobra materialne i niematerialne, z których Kościół korzysta spełniając swe posłannictwo w świecie. Wśród dóbr doczesnych są:

Nabycie dóbr doczesnych

Może się dokonać wszelkimi słusznymi sposobami z prawa naturalnego i pozytywnego /kan. 1259/. Jest to przepis przecie wszelkim ustawom amortyzacyjnym zabraniającym nabywania dóbr przez Kościół. To nabycie dóbr może być pierwotne lub wtórne:

Niesłuszne sposoby nabycie to te niezgodne z zasadami życia społecznego, z dobrą wiarą, z prawem Bożym lub kanonicznym.

Sposoby nabycia dóbr w Kościele

  1. ofiary wiernych - kan. 1260

  1. Podatek /tributum/ - jest stałym świadczeniem przymusowym i bezzwrotnym, ciążącym na wszystkich członkach danej społeczności.

  1. opłaty - świadczenia wiernych z okazji świadczenia czynności prawnych i sakramentalnych na rzecz Kościoła. Obejmują one:

Ofiary składane przy okazji sprawowania sakramentów są zw. należnościami stuły /iura stole/ i powinny trafić do wspólnej kasy parafialnej /por. kan. 531,551/. Należności te maja charakter względny tzn. nikt z powodu swego ubóstwa nie może być pozbawiony posług kościelnych /kan. 848, 1181/. Gdyby biskupi nie ustalili wysokości opłat, należy się trzymać zwyczaju diecezjalnego.

  1. Zbiórki - kan. 1265-1266

To zbieranie ofiar na jakiekolwiek cele religijne przez osoby prywatne /np. po mieszkaniach/. Są to dobrowolne ofiary na jakiś cel bez żadnego świadczenia ze strony kościelnej. Zbiórki można dokonać zawsze za zgodą swego ordynariusza i ordynariusza miejsca. Osobą prywatną nie jest tutaj proboszcz zbierający ofiary na cele parafialne. Normy mówią o tym iż:

  1. Ofiary składane przełożonym i zarządcą - kan. 1267

  1. Przedawnienie /praescriptio/ - kan. 1268-1270

Dla uporządkowania i pewności w prawie własności prawodawca wprowadził tę instytucję. Można mówić o 2 rodzajach skutków spowodowanych upływem czasu:

Wg KPK 83 - kan. 197 - przedawnienie to - upływ czasu powodujący utratę lub nabycie prawa. Musi się opierać się ono na dobrej wierze, a także jeśli ta dobra wiara nie towarzyszyła przez cały okres wymagany do nabycia lub wygaśnięcia prawa.

W innych przypadkach nie objętych przepisami KPK - obowiązuje prawo cywilne

W polskim prawie cywilnym:

W prawie cywilnym

  1. Daniny na rzecz Stolicy Apostolskiej - kan. 1271

Biskupi są zobowiązani do wspierania St. Ap. by jako najwyższy urząd kościelny mogła skutecznie funkcjonować. Maja to czynić z racji więzi jedności i miłości, wg możliwości swych diecezji. W ciągu wieków daniny te miały różną formę.

  1. Beneficja zreformowane

Beneficjum to twór prawny składający się z urzędu i prawa do pobierania dochodów złączonych z tym urzędem. Za projektem Soboru Watykańskiego II zniesiono beneficja w dawnym rozumieniu by nie zaciemniały urzędu. Gdyby gdzieś jednak takie beneficjum istniało Konferencja Ep. ma się zatroszczyć by dochody z tego beneficjum można było przeznaczyć na utrzymanie duchownych pracujących dla dobra diecezji. /kan. 1272/

ZARZĄD DOBRAMI KOŚCIELNYMI

Kan. 1273 - papież jest najwyższym zarządca i szafarzem dóbr kościelnych na mocy prymatu rządzenia. Posługuje się w tym względzie dykasteriami Kurii Rzymskiej i jej urzędnikami. Dobrami kościołów partykularnych zarządza pośrednio przez wydawanie przepisów dotyczących prawa majątkowego. Papież nie jest jednak właścicielem tych dóbr, należą one do tej osoby prawnej, która je nabyła /diecezja, parafia/

Diecezjalny zarząd dobrami

Zarząd dobrami poszczególnych osób prawnych

Obowiązki zarządcy dóbr

UMOWY

Pojęcie umowy

To czynność prawna polegając na porozumieniu stron co do spełnienia określonych świadczeń na korzyść drugiej strony. Taka umowa stwarza normę prawną, z której rodzi się zobowiązanie na mocy której wierzyciel /creditor/ może żądać od drugiej strony - dłużnika /debitor/ pewnego świadczenia, a dłużnik ma to spełnić. Umowa jest chroniona przez prawo. Istotą umowy jest zgodne oświadczenie woli stron zmierzające o wywołania skutków prawnych. Uprawnienie osób do zawierania umów płynie z prawa naturalnego wg którego człowiek jest panem swych czynów, a więc autonomiczny i wolny w sferze swych praw i obowiązków. Ponieważ umowy mają jednak swe odniesienie do stosunków społecznych stąd konieczność unormowań ze strony państwa.

Rodzaje umów

Umowy w prawie cywilnym

KPK odsyła często do tych unormowań o ile nie są sprzeczne z KPK. Istnieją pewne umowy nazwane i nienazwane w prawie cywilnym, którym podlegają osoby prawne publiczne i prywatne tworzące Kościół. Kodeks Cywilny wylicza umowy:

Kanonizacja przepisów państwowych

Kan. 1290 - prawo kanoniczne przyjmuje w sprawach umów rozstrzygnięcia prawa cywilnego, chyba że były by one przeciwne prawu Bożemu, lub kanonicznemu. Realizując zasadę pomocniczości prawo kanoniczne "kanonizowało", czyli uznało za swoje przepisy cywilne o umowach i ich wypełnieniu.

ALIENACJA DÓBR KOŚCIELNYCH

To akt prawny w wyniku którego następuje przeniesienie prawa własności na inną osobę. Może się to dokonać z tytułu:

Zasada ogólna - nie powinno się alienować dóbr kościelnych, zwłaszcza gdy są związane z misją Kościoła. Alienacji mogą podlegać tylko majątek stały, nie będący w przeznaczonym na potrzeby życia codziennego /ziemia, budynki, ulokowany kapitał/. Gdy jednak istnieją poważne potrzeby alienacji można dokonać wg przepisów prawa. Należy przestrzegać zasady:

Jeśli dobro materialne mieści się ze swą wartością w najniższych granicach nie podlega wówczas przepisom o alienacji. Dobra o średniej wartości mogą być alienowane za zgoda osoby prawnej wyznaczonej zgodnie ze statutem, lub biskupa. Gdy wartość rzeczy alienowanej jest najwyższa wówczas konieczna jest zgoda St. Ap. Granice wartość ustala Konferencja Ep. Np. w USA średnia wartość to ok. 500 tyś dolarów, a powyżej konieczna jest zgoda St. Ap. Zgoda Stolicy Apostolskiej jest konieczna także wówczas gdy:

Kan. 1291 i 1292 - kompetentna władza do zgody na alienację

Niewłaściwa alienacja

Pobożne rozporządzenia i fundacje

Pobożne rozporządzenia

To przekazanie swych dóbr na cele pobożne, podyktowane pobudkami religijnymi. Same względy filantropijne i humanitarne nie wystarczą. Celami tymi mogą być:

Rozporządzenie majątkiem może się dokonać poprzez czynności prawne

Rodzaje testamentów

Do zwykłych zaliczamy

Do szczególnych zaliczamy:

Pobożne fundacje

To szczególny rodzaj pobożnego rozporządzenia. W KPK 83 mamy:

Redukcja zobowiązań

Odpisy podatkowe



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
PYTANIE, Wykłady KUL
Czynniki integralnego rozwoju młodzieży, Psychologia rozwoju - wykład (KUL)
TEOLPRAW, Wykłady KUL
Pedagogika rodziny15.04, Pegagogika rodziny- wykłady (KUL)
PSYCHOLOGIA ROZWOJU CZŁOWIEKAWYKŁAD 7 12 V 2011, Psychologia rozwoju - wykład (KUL)
PSYCHOLOGIA ROZWOJU CZŁOWIEKAWYKŁAD 8 19 V 2011, Psychologia rozwoju - wykład (KUL)
PSYCHOLOGIA ROZWOJU CZŁOWIEKAWYKŁAD 6 5 V 2011, Psychologia rozwoju - wykład (KUL)
PYTANIE1, Wykłady KUL
RECENZJA, Wykłady KUL
PRKARNE, Wykłady KUL
PRSYNODU, Wykłady KUL
ZAKONNE, Wykłady KUL
WIERNI, Wykłady KUL
Antropologia wykład I, KUL rok 3 niest, Antropologia
Pedagogika rodziny 8.04, Pegagogika rodziny- wykłady (KUL)
SKARGA, Wykłady KUL
METODYKA, Wykłady KUL
KAPLAN1, Wykłady KUL
PRAWACZL, Wykłady KUL

więcej podobnych podstron