USATAWA (z dnia 4 września 1997 r.) O DZIAŁACH ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ (art. 5)
1 administracja publiczna; 2 budownictwo, gospodarka przestrzenna i mieszkaniowa; 3 budżet;
4 finanse publiczne; 5 gospodarka; 6 gospodarka morska; 7 gospodarka wodna;
8 instytucje finansowe; 9 informatyzacja; 10 integracja europejska;
11 kultura i ochrona dziedzictwa narodowego; 12 kultura fizyczna i sport; 13 łączność; 14 nauka;
15 obrona narodowa; 16 oświata i wychowanie; 17 praca; 18 rolnictwo;
19 rozwój wsi; 20 rozwój regionalny; 21 rynki rolne; 22 Skarb Państwa; 23 sprawiedliwość;
24 szkolnictwo wyższe; 25 transport; 26 turystyka; 27 środowisko; 28 sprawy wewnętrzne;
29 wyznania religijne oraz mniejszości narodowe i etniczne; 30 zabezpieczenie społeczne
31 sprawy zagraniczne; 32 zdrowie.
Dział administracja publiczna obejmuje sprawy:
- administracji, w tym organizacji urzędów administracji publicznej oraz procedur administracyjnych
- reform i organizacji struktur administracji publicznej
- zespolonej administracji rządowej w województwie
- podziału administracyjnego państwa oraz nazw jednostek osadniczych i obiektów fizjograficznych
- ewidencji ludności, dowodów osobistych i paszportów
- zbiórek publicznych
- prowadzenie rejestru podmiotów zawodowo wykonujących działalność lobbingową
Administracja rządowa w województwie - cześć administracji publicznej. (ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o administracji rządowej w województwie)
Administrację publiczną w województwie wykonują:
1 organy administracji rządowej:
a wojewoda sprawujący władzę administracji ogólnej,
b organy administracji niezespolonej,
2 organy samorządu województwa.
Administrację rządową na obszarze województwa wykonują:
1 wojewoda,
2 działający pod zwierzchnictwem wojewody kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży, wykonujący
zadania i kompetencje określone w ustawach, w imieniu:
a wojewody, z ustawowego upoważnienia,
b własnym, jeżeli ustawy tak stanowią,
3 organy administracji niezespolonej,
4 organy samorządu terytorialnego, jeżeli wykonywanie zadań administracji rządowej wynika z ustawy lub z
zawartego porozumienia,
5 działający pod zwierzchnictwem starosty kierownicy powiatowych służb, inspekcji i straży, wykonujący
zadania i kompetencje określone w ustawach,
6 organy innych samorządów, jeżeli wykonywanie zadań administracji rządowej następuje na podstawie ustawy
lub porozumienia.
Zespolenie służb, inspekcji i straży w administracji rządowej w województwie następuje pod zwierzchnictwem wojewody i, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, w jednym urzędzie.
WOJEWODA
Zadania:
1 jest przedstawicielem RM w województwie,
2 jest zwierzchnikiem zespolonej administracji rządowej,
3 jest organem nadzoru nad jednostkami samorządu terytorialnego,
4 jest organem wyższego stopnia w rozumieniu przepisów o postępowaniu administracyjnym, jeżeli ustawy
szczególne tak stanowią,
5 jest reprezentantem Skarbu Państwa
Wojewoda jako przedstawiciel RM
1 kontroluje wykonywanie przez organy zespolonej administracji rządowej zadań wynikających z ustaw i
innych aktów prawnych wydanych na podstawie upoważnień w nich zawartych, ustaleń Rady Ministrów
oraz zarządzeń i poleceń Prezesa Rady Ministrów,
2 kontroluje wykonywanie przez organy samorządu terytorialnego i inne samorządy zadań z zakresu
administracji rządowej, realizowanych przez nie na podstawie ustawy lub porozumienia z organami
administracji rządowej,
3 dostosowuje do miejscowych warunków szczegółowe cele polityki rządu oraz - w zakresie i na zasadach
przewidzianych w ustawach - koordynuje i kontroluje wykonanie wynikających stąd zadań,
4 zapewnia współdziałanie wszystkich jednostek organizacyjnych administracji rządowej i samorządowej
działających na obszarze województwa i kieruje ich działalnością w zakresie zapobiegania zagrożeniu życia,
zdrowia lub mienia oraz zagrożeniom środowiska, bezpieczeństwa państwa i utrzymania porządku
publicznego, ochrony praw obywatelskich, a także zapobiegania klęskom żywiołowym i innym
nadzwyczajnym zagrożeniom oraz zwalczania i usuwania ich skutków na zasadach określonych w ustawach,
5 reprezentuje RM na uroczystościach państwowych i w trakcie oficjalnych wizyt składanych
w województwie przez przedstawicieli państw obcych,
6 współdziała z właściwymi organami innych państw oraz międzynarodowych organizacji rządowych i
pozarządowych na zasadach określonych przez ministra właściwego do spraw zagranicznych,
7 przedstawia RM za pośrednictwem ministra właściwego do spraw administracji publicznej, projekty
dokumentów rządowych w sprawach dotyczących województwa,
8 wykonuje inne zadania przewidziane w ustawach oraz ustalone przez RM i Prezesa RM.
9 w szczególnych sytuacjach wojewoda może wydawać polecenia w stosunku do pracowników administracji
rządowej i samorządowej.
Wojewoda wykonuje zadania przy pomocy:
1 I i II wicewojewody,
2 kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich,
3 dyrektora generalnego urzędu wojewódzkiego oraz dyrektorów wydziałów.
Kreowanie i nadzór:
1 wojewodę powołuje i odwołuje Prezes RM na wniosek ministra właściwego do spraw administracji
publicznej. Wicewojewodów powołuje i odwołuje Prezes RM na wniosek wojewody. Wojewoda określa
zakres kompetencji i zadań wykonywanych przez wicewojewodów.
2 Prezes RM sprawuje nadzór nad działalnością wojewody na podstawie kryterium zgodności jego działania
z polityką rządu.
3 Minister właściwy do spraw administracji publicznej sprawuje nadzór nad działalnością wojewody na
podstawie kryterium zgodności jego działania z prawem, a także pod względem rzetelności i gospodarności
oraz dokonuje okresowej oceny pracy wojewody.
Statut urzędu wojewódzkiego
Statut urzędu wojewódzkiego i jego zmiany podlega zatwierdzeniu przez Prezesa RM i jest ogłaszany w wojewódzkim dzienniku urzędowym. Statut urzędu wojewódzkiego określa w szczególności:
1 nazwę i siedzibę urzędu,
2 nazwy stanowisk dyrektorów wydziałów,
3 nazwy wydziałów oraz innych komórek organizacyjnych urzędu,
4 zakresy działania wydziałów i innych komórek organizacyjnych urzędu oraz, jeżeli ustawy tak stanowią,
zakres kompetencji przypisanych określonym w ustawach stanowiskom lub funkcjom urzędowym,
5 nazwy stanowisk kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich,
6 nazwy komend, inspektoratów i innych jednostek organizacyjnych stanowiących aparat pomocniczy
kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich,
7 zakresy działania komend, inspektoratów i innych jednostek organizacyjnych, o których mowa w pkt 6,
8 skład kolegium wojewody i tryb jego pracy,
10 inne sprawy istotne dla organizacji i funkcjonowania urzędu.
Zmiany w strukturze muszą być zatwierdzone przez Prezesa RM poza dwoma wyjątkami :
uzupełnienie zakresów działania jednostek i komórek organizacyjnych urzędów
aktualizacja wykazu jednostek podporządkowanych wojewodzie lub przez niego nadzorowanych
Szczegółowa organizacja określona w regulaminie organizacyjnym nadzorowanym przez wojewodę nie wymaga zatwierdzenia.
Kierowników zespolonych s,i i s wojewódzkich powołuje i odwołuje wojewoda, z wyjątkiem:
1 Komendanta Wojewódzkiego Policji (powoływany po zasięgnięciu opinii wojewody)
2 Komendanta Stołecznego Policji (powoływany… wojewody oraz opinii Prezydenta m.st. Warszawy)
3 Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej (powoływany za zgodą wojewody)
Charakter prawny wojewody i jego funkcje
Wojewoda jest organem administracji publicznej. Jest to określenie dosyć wątpliwe, obce dotychczasowej terminologii, bowiem konstytucja używa innego terminu - organ władzy publicznej.
Za organy takiej władzy można uznać wszystkie instytucje, które mają ustawowe kompetencje
do podejmowania decyzji władczych, które wiążą podmioty praw i obywateli. Władza ta jest uprawnieniem
do wykonywania władztwa publicznego, a więc użycie tego określenia w terminologii (w Konstytucji) jest nie właściwe.
Dodatkowe wątpliwości budzi administracja ogólna - to określanie wprowadzono ze względu na to, że kompetencje wojewody mają charakter ogólny, czyli zwierzchni, inne organy administracji rządowej można odpowiednio nazywać organami specjalnymi, czyli wyspecjalizowanymi.
Wszelkie kompetencje wojewody objęte są klauzulą ogólną zawartą w art. 24 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. O administracji rządowej w województwie.
Art. 24. Do kompetencji wojewody należą wszystkie sprawy z zakresu administracji rządowej w
województwie, niezastrzeżone na rzecz innych organów tej administracji.
W tym artykule przedstawiano podział na organy administracji rządowej o kompetencji ogólnej oraz szczególnej.
W ustawie jest też mowa o tzw. domniemaniu kompetencji rządowej. Mówi ona o tym, że organy administracji samorządowej wykonują zadania zlecone przez administrację rządową. Kompetencje mogą być ustalone wyłącznie w drodze ustawy, a jej unormowania moją charakter bezwzględnie obowiązujący, dlatego nie można domniemywać istnienia kompetencji i przyjmować fikcji domniemania i dysponowania kompetencji przez jakikolwiek organ administracji publicznej.
Wojewoda jest typowym „średnim” organem struktury scentralizowanej. Z jednej strony podlega on organom wyższego stopnia - Prezesowi RM, z drugiej strony sam jest organem wyższego stopnia wobec pozostałych organów administracyjnych.
1 Wojewodę powołuje i odwołuje Prezes RM na wniosek ministra właściwego do spraw administracji
publicznej - jest to nadrzędność osobowa.
2 Prezes RM oraz w jego imieniu upoważniony minister właściwy do spraw administracji publicznej sprawuje
nadzór nad działalnością wojewody oraz dokonuje okresowej oceny pracy wojewody. Nadzór ten jest
sprawowany według kryterium legalności (zgodności jego działania z prawem), pozostałe kryteria to
zgodności jego działania z polityką rządu, a także rzetelność i gospodarność. Jest to typowy nadzór
hierarchiczny charakterystyczny dla struktur scentralizowanych. Szczególnym środkiem nadzoru
Prezesa RM jest uchylanie aktów prawa miejscowego, wydawanych przez wojewodę lub organy
administracji niezespolonej, jeżeli są niezgodne z ustawami lub aktami wydawanymi w celu ich wykonania,
a także prawo ich uchylenia z powodu niezgodności z polityką rządu lun naruszenia zasad gospodarności i
rzetelności.
3 Obok kompetencji nadzorczych Prezes RM dysponuje wobec wojewody kompetencjami kierowniczymi i
w tym zakresie wydaje zarządzenia i polecenia, także z inicjatywy właściwych ministrów, oraz sprawuje
kontrolę nad ich wykonaniem. Jest to tzw. nadrzędność służbowa.
Organy pomocnicze wojewody. (art. 27-29 i art. 37)
1 Wojewoda wykonuje zadania przy pomocy I i II wicewojewody oraz kierowników zespolonych służb,
inspekcji i straży wojewódzkich, dyrektora generalnego urzędu wojewódzkiego oraz dyrektorów wydziałów
(art. 27).
2 Wicewojewodowie pełnią funkcję typowych zastępców organów administracji publicznej, którzy działają w
jego imieniu. Są organami administracyjnymi. Specjalny statut ma I wicewojewoda, którego kompetencje
zgodnie z ustawą w ramach zastępstwa mają taki sam zakres jak kompetencje wojewody, z tym że tylko
wtedy, gdy wojewoda nie pełni obowiązków służbowych. Przy zaistnieniu takiej sytuacji I wicewojewoda
staje się samodzielnym organem administracji publicznej
Art.28. 1. Wicewojewodów powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek wojewody.
2. Wojewoda określa zakres kompetencji i zadań wykonywanych przez wicewojewodów.
3. Jeżeli wojewoda nie pełni obowiązków służbowych, zakres zastępstwa I wicewojewody rozciąga
się na wszystkie kompetencje wojewody.
3 Urząd wojewódzki to aparat pomocniczy; miejsce zorganizowanego aparatu pomocniczego. Na czele stoi
dyrektor generalny urzędu. Urząd wojewódzki dzieli się na wydziały kierowane przez dyrektorów. Urząd
wojewódzki posiada statut nadany przez wojewodę, a zatwierdzony przez Prezesa RM. Do statutu urzędu
wojewódzkiego dołącza się wykaz jednostek organizacyjnych podporządkowanych wojewodzie oraz
przedsiębiorstw państwowych, dla których wojewoda pełni funkcję organu założycielskiego. Szczegółową
organizację oraz tryb pracy urzędu wojewódzkiego określa regulamin ustalony przez wojewodę w drodze
zarządzenia. Urząd wojewódzki może posiadać swoje delegatury na terenie województwa. Są one
najczęściej zlokalizowane w byłych miastach wojewódzkich.
Art. 37. 1. Przy wojewodzie działa kolegium doradcze.
2. W skład kolegium wchodzą: (obligatoryjnie)
a. Wicewojewodowie,
b. Dyrektor generalny urzędu wojewódzkiego,
c. Komendant wojewódzki Policji,
d. Komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej,
e. inne osoby wymienione w statucie urzędu wojewódzkiego.
3. Do udziału w pracach i posiedzeniach kolegium wojewoda może zaprosić inne osoby
(fakultatywnie), w szczególności kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich
oraz dyrektorów wydziałów.
4. Wojewoda może tworzyć inne zespoły doradcze.
Wojewódzka administracja zespolona jest zorganizowana zgodnie z zasadą zespolenia, obok wojewody oraz I i II wicewojewody to również działający pod zwierzchnictwem wojewody kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich. Wykonują oni zadania i kompetencje określone w ustawach albo w imieniu wojewody z ustawowego upoważnienia lub też w imieniu własnym, jeżeli ustawy tak stanowią.
W skład wojewódzkiej administracji zespolonej wchodzą różne jednostki, wojewoda, służby, inspekcje, straże. Te ostanie pojęcia nie są ustawowo zdefiniowane, ale z ogólnych przepisów o administracji rządowej w województwie, a także z przepisów szczegółowych można wywnioskować, że są to jednostki organizacyjne wyodrębnione według kryterium przedmiotowego tzn. zajmują się poszczególnymi działami administracji publicznej.
Ustawa odróżnia służby, inspekcje, straże od kierowników tych jednostek, którzy maja status jednoosobowych organów administracji publicznej, to oni obok wojewody są upoważnieni do wydawania indywidualnych aktów administracyjnych (art.23 ust.3).
Wszystkie służby, inspekcje, straże co do zasady powinny być w jednym urzędzie. Też funkcjonują opierając się na tym samym aparacie urzędniczym, jak i aparacie pomocniczym.
Zasada zwierzchnictwa.
Istotą zespolenia jest zwierzchnictwo jednego organu administracji publicznej nad wszystkimi jednostkami zespolonymi według takich samych jednolitych zasad i kryteriów. Pojęcie zwierzchnictwa nie ma definicji ustawowej stąd próbuje się wyodrębnić cechy charakterystyczne poprzez wykładnię poszczególnych przepisów np. art. 15 ust. 1 i art. 16 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o administracji rządowej w województwie -
zwierzchnik administracji zespolonej,
art. 23 - kompetencje wojewody jako zwierzchnika wobec administracji zespolonej, kieruje i koordynuje jej
działania. Zwierzchnictwo polega na kierownictwie i koordynacji.
art. 16 - pozwala wojewodzie na wydawanie poleceń, które noszą nazwę poleceń służbowych.
Kategorie zespolenia.
Dodatkowym argumentem na rzecz odróżnienia zwierzchnictwa wojewody od pełnego kierownictwa są wprowadzone przez ustawę ograniczenia wpływu wojewody - powodujące, że w praktyce zasada zespolenia jest znacznie ograniczona . Na podstawie obowiązujących przepisów wyróżnia się dwa rodzaje zespolenia organizacyjnego:
zespolenie „mocniejsze” - bezpośrednio pod jednym zwierzchnikiem i w jednym urzędzie
zespolenie „słabsze” - pośrednie przy pomocy odrębnego aparatu pomocniczego nie wchodzącego w skład urzędu wojewódzkiego
WOJEWÓDZKA ADMINISTRACJA NIEZESPOLONA
Ustawa przewiduje bezwzględną zasadę zgodnie z którą, ustanowienie organu administracji niezespolonej może nastąpić wyłącznie w drodze ustawy jeżeli jest to uzasadnione ogólnopaństwowym charakterem wykonawczym zadań lub terytorialnym zasięgiem działania przekraczającym obszar jednego województwa. Zgodnie z art. 5 tylko ustawa może ustanowić terenowe delegatury poszczególnych ministrów. Brak zespolenia tej kategorii osób oznacza, że wojewoda nie sprawuje wobec nich zwierzchnictwa, a jego wpływ na ich działania jest ograniczony.
Wojewoda ma jednak prawo składnia wniosków lub wyrażania zgody na odwołanie i powołanie tych organów. Spory z powodu nieuwzględnienia wniosku wojewody lub nie uzyskania jego zgody minister właściwy do spraw administracji publicznej może wystąpić do Prezesa RM o rozstrzygnięcie sporu. (art. 17)
Wojewoda ma kompetencje kontrole i koordynacyjne wobec organów niezespolonych:
1 Muszą być uwzględniane projekty aktów prawa miejscowego ustanawiane przez te organy administracji
niezespolonej
2 Organy administracji niezespolonej powinny także zapewnić zgodność swoich działań z poleceniami
wojewody
3 Organy administracji niezespolonej powinny składać wojewodzie coroczne sprawozdania, a na żądanie
wojewody - także bieżące wyjaśnienia o swej działalności na obszarze województwa.(art. 18)
ZASADY ADMINISTRACJI
Zasady ogólne prawa administracyjnego to przede wszystkim normy prawne o podstawowym znaczeniu dla całego prawa lub gałęzi albo klauzule generalne ujęte przed nawias, po to aby służyć całemu prawu lub gałęzi.
Mogą to być uogólnione normy prawne nadrzędne, wydobyte z jakiegoś zespołu przepisów. W ten sposób powstaje nowa norma prawna zbudowana z niektórych elementów uznawanych za istotne przez podmiot tworzący daną zasadę.
Można też mówić o zasadach jako regułach lub uogólnieniach norm stworzonych przez doktrynę lub też o wzorcach zachowania, które nie są unormowane przez prawo, ale są uznawane za wiążące.
Przyjmuje się, że zasadami są typy ukształtowania jakiejś instytucji prawnej odnoszącej się do określonej dziedziny spraw albo postulaty zawierające syntetyczne oceny i określające pożądany stan rzeczy. Określenie zasad jest wieloznaczeniowe i wynika z przyjętej konwencji.
Wiele podziałów i kwalifikacji zasad ogólnych, np. :
- z. konstytucyjne - z. demokratycznego państwa
- z. pozakonstytucyjne - z. szybkości działania administracji
- z. teoretyczne - z. decentralizacji
- z. normatywne - z. legalności
- z. opisowe - z. zespolenia
- z. materialne - z. równości wobec prawa
- z. procesowe - z dwuinstancyjności
- z. ustrojowe - z. zespolenia
1. Zasada demokratycznego państwa prawnego.
art. 2 K Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym
zasady sprawiedliwości społecznej.
- ma fundamentalne znacznie dla całego prawa (nie tylko administracyjnego)
- nie została normatywnie zdefiniowana, a jej elementy są określone przez otworzenie założeń aksjologicznych
systemu prawa albo przez formułowanie zasad bardziej szczegółowych które z niej wynikają
- podstawowe założenia tej zasady to prymat prawa oraz poszanowanie praw i wolności obywateli.
Dla administracji oznacza to obowiązek działania na podstawie i w granicach prawa wykazującego określone wartości. Oznacza to także obowiązek reprezentowania przez organy praw i wolności jednostek, a gwarancja tej zasady jest sądowa kontrola administracji
2. Zasada praworządności i legalności.
art. 7 K Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa.
1 zasada praworządności - która oznacza, że każde działanie mieści się w granicach prawa tzn. jest
niesprzeczne z jakimkolwiek elementem porządku prawnego
2 zasada legalności - każde działanie musi mieć swoją podstawę prawną, powinno być ono oparte na
podstawie ustawowej upoważniającej do podjęcia działań w określonej formie
i określonych warunkach
Zasady administracyjne powinno się zawsze realizować i to w procesie stanowienia, i stosowanie prawa.
Z zasad tych wynika dla administracji nakaz czynienia tylko tego, na co pozwala obowiązujące prawo. Zasady mają swoje instytucjonalne (formalne) gwarancje w postaci rozwiązań proceduralnych.
art. 6. KPA Organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa.
art. 7. KPA W toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności i podejmują
wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy,
mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli.
Zasady występują również w różnorodnych formach kontroli administracyjnej opartych na kryterium legalności; chodzi o kontrolę prowadzoną przez sądy administracyjne, TS, TK, RPO, NIK, prokuraturę, a także forma kontroli zewnętrznej sprawowanej na szczeblu europejskim - kontrola przez Europejski Trybunał Praw Człowieka
3. Zasada równości wobec prawa.
art. 32 K 1. Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze p.
2. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym
z jakiejkolwiek przyczyny.
Na gruncie prawa administracyjnego organy administracji stanowiąc prawo (zwłaszcza stosując) powinny dbać o jednakowe traktowanie adresatów swoich działań, jeżeli pozostają oni w takiej samej sytuacji prawnej i faktycznej. Wszystkie podmioty muszą być traktowane tak samo według jakiejś miary bez dyskryminacji i faworyzowania.
Nie oznacza to jednak, że poszczególne podmioty mają takie same uprawnienia lub obowiązki. Chodzi tutaj o to, by jakiekolwiek zróżnicowanie tych praw miało zawsze swoją podstawę ustawową i było należycie uzasadnione.
4. Zasada lex retro non agit.
Zasada nie została expresis verbis sformułowana w Konstytucji, ale jest uważana za pochodną demokratycznego państwa prawa. Wynika także z zasad legalności i z zasad zaufania obywateli do państwa.
Oznacza to, że nie można stanowić norm prawnych (w tym intertemporalnych) nakazujących stosowanie nowo ustanowionych norm prawnych do zdarzeń zaistniałych przed wejściem w życie nowych norm, z którymi prawo nie wiązało dotąd skutków prawnych przewidzianych przez te normy. W razie wątpliwości należy przyjąć, że każdy przepis normuje przyszłość, a nie przeszłość.
Wyjątki: gdy wymagają tego względy sprawiedliwości społecznej albo gdy chodzi o modyfikację prawa podmiotowego na korzyść obywateli.
Zasada obowiązuje również organy administracji, ponieważ są one w znacznym zakresie upoważnione do stanowienia prawa.
5. Zasada ochrony prawa dobrze (słusznie) nabytych.
Jest pochodną zasad ochrony zaufania obywateli do państwa, przewidywalności prawa, bezpieczeństwa prawnego lub pewności prawa oraz zasad znajdującą swój wyraz w orzecznictwie TS.
W systemie praworządnym obywatel musi mieć zapewnioną ochronę swoich przewidywań opartych na istniejących normach prawnych, gdyż do tego sprowadza się jego zaufanie do systemu. Ta dyrektywa znajduje odzwierciedlenie w art. 155 kpa, który pozwala na uchylenie lub zmianę prawomocnej decyzji adm., na mocy której strony nabyły prawo wyłącznie za zgodą stron.
6. Zasada prawa do sądu.
art. 45 K Każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki
przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd.
Tę regulacje uzupełnią art.
art. 77 ust. 2 K Ustawa nie może nikomu zamykać drogi sądowej dochodzenia naruszonych wolności lub praw.
Przepisy te wyrażają prawo podmiotowe każdego człowieka do ochrony sądowej i precyzują cechy tej ochrony. Wymagają one od ustawodawcy, aby wszelkie sprawy w których jednostka może być dotknięta przez prawo, mogły być przedmiotem postępowania sądowego.
Zasada ta jest łączona z zasadą sprawiedliwości proceduralnej i z prawem do sprawiedliwego procesu sądowego - oznaczają prawo dostępu do sądu, posiadanie przez organ udzielający pomocy nowej prawnej i wszelkich cech sądu, zapewnienie właściwego przebiegu procesu, szybki i skuteczne wykonanie orzeczeń sądowych. W prawie administracyjnym kompetencje sądów administracyjnych (samo istnienie tych sądów) są dowodem na to, że w zakresie prawa administracyjnego ta zasada jest realizowana.
7. Zasada subsydiarności (pomocniczości).
Zawarta w preambule Konstytucji, Europejskiej Karcie Samorządu Terytorialnego.
Wyraża ona ideę zgodnie z którą organy państwa (w tym organy administracji) powinny być zlokalizowane możliwie najbliżej obywatela i w taki sposób, aby obywatele mogli w jak najszerszym zakresie (samodzielnie lub pośrednio) uczestniczyć w sprawowaniu władzy publicznej czy administracji publicznej.
Typowe hasło tej zasady: „Tyle wolności ile można, tyle uspołecznienia ile koniecznie trzeba. Tyle społeczeństwa ile można, tyle państwa ile koniecznie trzeba”
Pomocniczość ma polegać na tym, że państwo pomaga obywatelowi. Obywatele poprzez swoje struktury formowane oddolnie powinni mieć maksymalną swobodę w wykonywaniu zadań publicznych, a państwo powinno brać na siebie tylko tę część zadań, której obywatele nie są w stanie sami realizować.
Ta sama zasada w wymiarze UE oznacza obowiązek ograniczania aktywności instytucji wspólnotowych szczególnie w zakresie legislacji i w tych dziedzinach, które nie są objęte wyłączną kompetencją UE, a więc wtedy gdy ten sam cel można realizować tak samo skutecznie w ramach działania samych państw członkowskich
Bywa określana zasadą w ruchu, dynamiczną, elastyczną jest relatywna i nie wprowadza sztywnego podziału zadań pomiędzy poszczególne szczeble administracji
8. Zasada proporcjonalności.
+ zasada o charakterze niedookreślonym, postulatywnym
+ nie wynika z przepisów
+ obejmuje kilka postulatów dotyczących zachowania się administracji wobec obywatela. Państwo i organy administracji ingerowały w prawa obywateli w sposób rozsądny, racjonalny i nie nadużywały przysługujących im środków oraz kompetencji, szkodząc w ten sposób obywatelom. Chodzi tutaj a zachowanie odpowiednich proporcji pomiędzy celami działania administracji, a ostrością używanych w tych celach środków. Organy administracyjne muszą miarkować cele i środki.
9. Zasada zrównoważonego rozwoju.
art. 5 K Rzeczpospolita Polska strzeże niepodległości i nienaruszalności swojego terytorium, zapewnia
wolności i prawa człowieka i obywatela oraz bezpieczeństwo obywateli, strzeże dziedzictwa
narodowego oraz zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju.
Zasada ta odnosi się do wszystkich określonych w tym przepisie dziedzin, niektórzy mówią wężej do niektórych z nich, a najwężej do ochrony środowiska
10. Zasada kompetencyjności
Inna zasada dotycząca organów administracyjnych
PRAWNE FORMY DZIAŁANIA ADMINISTRACJI
Prawną formą działania jest określony typ konkretnej czynności organu administracji. Typ czynności nie zależy od zakresu spraw w jakich czynności te występują, ani od tego czy są powiązane z innymi czynnościami np. ten sam typ czynności może być stosowany zarówno w sprawach z zakresu prawa budowlanego, morskiego, porządkowego np. akt administracyjny.
Określona forma działania w odniesieniu do organów administracji nie łączy się w żaden sposób z pojęciem „formy czynności prawnych” w prawie cywilnym (w którym chodzi o odróżnianie różnych technicznych sposobów wyrażania czynności prawnych np. w sposób ustny, pisemny pod rygorem nieważności).
W prawie administracyjnym słowo forma odnosi się do kategorii podejmowanego działania i jest bliższe wyodrębnionym w prawie cywilnym takim kategoriom jak wyrok, akt notarialny.
W literaturze prawa administracyjnego spotkać można formę - wszelkie działania administracyjne powinny być oparte na podstawie prawnej, nie istnieją działania nie mieszczące się w regulacjach prawnych.
Od form działania administracji należy odróżnić metody działania administracji, czyli sposoby realizowania odpowiednich form działania. Metodami mogą być określone różne odmiany stylu i polityki działania administracji publicznej, a najważniejsze kategorie metod działania administracji to konkurujące ze sobą metody przymusu i przekonywania. Metody są wyznaczone nie tylko przez prawo, ale także w dużej części wynikają z praktyki administracyjnej.
Klasyfikacja form działania:
akt normatywny
wydawanie aktów administracyjnych
zawieranie ugody administracyjnej
porozumienie administracyjne
działanie faktyczne
czynności społeczno-organizatorskie
czynności materialno-techniczne
Nazwy form działania wprowadziła przede wszystkim doktryna prawa administracyjnego. Niektóre z nazw przyjmowane są do tekstów normatywnych, inne pozostają jako terminy naukowe pozwalające porządkować wszystkie formy aktywności administracyjnej. Na wybór formy działania duże znaczenie, ma cel.
Klasyfikacja form zależy od kryteriów:
1. władztwa - w kontekście konkretnych działań administracji publicznej. Administracji publiczna
legitymując się atrybutem władztwa może z niego czynić użytek, może jednak działać nie
wykorzystując tego instrumentu starając się zmniejszyć nierównorzędność stosunku
administracyjno - prawnego. Wynika stąd podział działań administracyjnych na:
a. władcze imperium - przyjmuje się, że formami władczymi są działania administracji publicznej
podejmowane jednostronnie na podstawie unormowań publiczno - prawnych w celu
sformułowania nakazów lub zakazów jakiegoś zachowania się. Formą taką jest akt
administracyjny.
b. niewładcze akty gestii - do form niewładczych zalicza się te, które są albo podejmowane według norm
prawa cywilnego (unormowań cywilnoprawnych) albo ich podstawą jest prawo
publiczne, jednak przy ich podejmowaniu sytuacje stron stosunku administracyjno
- prawnego ulega pewnemu lub całkowitemu zrównaniu to np. porozumienia
administracyjne, umowy administracyjne
2. skutek prawny - nawiązuje do podziału na czynności prawne i faktyczne.
Czynności prawne to działania zmierzające do powstania, zmiany lub zniesienia stosunku prawnego, osiągnie się tym samym skutek prawny. Natomiast czynność faktyczna to każde inne działanie .
Ze względu na możliwość wywołania skutku prawnego w wyżej wymienionym znaczeniu można podzielić formy działania na:
a. działania prawne - zawsze wywołują skutki prawne przez które rozumie się najczęściej nawiązywanie,
zmianę, rozwiązywanie stosunku prawnego, z tego powodu muszą być one określone
prawem i opierać się na konkretnej podstawie prawnej. Jeżeli są to działania polegające
na stosowaniu prawa, to ich podstawa prawna wynika z prawa materialnego.
b. działania faktyczne - w zasadzie nie wywołują skutku prawnego, ale mogą jednak wywołać pośrednio
skutki prawne w sferze praw i obowiązków jednostki. Nie są one jednak nastawione
na wywoływanie takich skutków. Zalicza się tu:
- działania społeczno-organizatorskie - społeczne formy administrowania nie poparte przymusem państwowym
- działania materialno-techniczne
- zaświadczenia (poświadczenia)
3. stosunek do obowiązującego prawa
Administracja publiczna państwa prawnego w każdym swoim działaniu realizuje prawo. Ta realizując prawa w obrębie działań prawnych może polegać na tworzeniu jego nowych szczebli albo na stosowaniu generalnych i abstrakcyjnych norm porządku prawnego. Można mówić o działaniach polegających na stanowieniu prawa i stosowaniu prawa.
Administracja jest upoważniona do wydawania różnych aktów normatywnych najczęściej zwanych przepisami administracyjnymi. Są to akty powszechnego obowiązywania, którym konstytucja odmawia przymiotu źródeł prawa i przez to zajmują one miejsce wśród form działania administracji
FORMY AKTÓW PRAWNYCH DZIAŁANIA ADMINISTRACJI
Formy aktów prawnych działania administracji:
1) Akty normatywne
2) Akty administracyjne
3) Ugoda administracyjna
4) Porozumienie administracyjne
5) Działania faktyczne:
a) czynności społeczno-organizatorskie
b) czynności materialno-techniczne
1. AKT NORMATYWNY
Skierowany jest zawsze do generalnych adresatów i dotyczy abstrakcyjnych sytuacji. Nigdy nie ulega jednorazowej konsumpcji i ma zastosowanie zawsze wtedy gdy wystąpią określone w nim zdarzenia (warunki). Do aktów normatywnych pochodzących od administracji zalicza się rozporządzenia i uchwały (chociaż nie wszystkie mogą mieć charakter normatywny - np. uchwała o nadaniu honorowego obywatelstwa) a także zarządzenia.
2. AKT ADMINISTRACYJNY
Charakteryzuje się w odróżnieniu od aktów normatywnych podwójną konkretnością tzn. że jest kierowany do konkretnie (wyraźnie) wskazanego adresata indywidualnego (nie tylko osoby fizycznej ale i prawnej oraz jednostki organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej) i dotyczy konkretnej sytuacji (np. wydania paszportu, prawa jazdy, przyznania emerytury, renty, pozwolenia, licencji itp.).
Akt administracyjny jest wyrazem woli państwa, które reprezentuje organ administracji, mówi się że jest również oświadczeniem woli organu administracji. Pomimo uwzględnienia stanowiska adresata aktu i tak ostateczne sformułowanie treści aktu należy do organu administracji.
Akt administracyjny oparty jest na przepisach prawa administracyjnego, musi być zawsze wydany w oparciu o właściwą, wyraźną podstawę prawną (zazwyczaj o przepisy rangi ustawowej lub przepisy wydane z wyraźnego upoważnienia zawartego w ustawie).
Termin „akt administracyjny” jest prawie nie stosowany w przepisach prawa. Ustawodawca posługuje się terminami zamiennymi tj. decyzja, zezwolenie, pozwolenie, nakaz, zgoda, koncesja, licencja.
Akty administracyjny muszą być zawsze wydawane przez właściwy organ administracyjny, mogą być to również zakłady administracyjne (np. szkoły, szpitale itp.). Akt administracyjny może mieć różną formę, najczęściej pisemną (np. decyzja) ale także ustną prawnie uznanego znaku (np. pozycja policjanta zatrzymującego samochód)
Rodzaje aktów administracyjnych:
akty administracyjne wewnętrzne - akty wydawane w sferze wewnętrznej administracji, a więc kierowane do podmiotów, znajdujących się w podległości organizacyjnej lub służbowej w stosunku do organu wydającego akty. Będą to akty kierowane do podległych jednostek organizacyjnych jak również polecenia przełożonych kierowane do pracowników których stosunek pracy ma charakter administracyjno - prawny. Akty wewnętrzne nie wymagają jakiej szczególnej podstawy prawnej, wystarczy tutaj ogólne upoważnienie do kierowania podmiotami będącymi adresatami aktu. W związku z tym, że brak jest ustawowej procedury wydawania tych aktów nie znajduje tu zastosowania kodeks postępowania administracyjnego. Nie stosuje się także egzekucji administracyjnej, a ewentualne sankcje za niewykonanie tych aktów mają charakter porządkowy lub dyscyplinarny. Te wszystkie odmienności tego aktu wynikają z tego, że adresat aktu znajduje się wewnątrz struktury administracji nie na zewnątrz, więc akty te nie naruszają niczyich praw podmiotowych, nie ma również potrzeby tworzenia gwarancji procesowych.
2. akty administracyjne zewnętrzne - największa grupa aktów, są to akty kierowane do wszystkich innych podmiotów pozostających na zewnątrz administracji - obywateli, organizacji, przedsiębiorców itp. Czasem także kierowane do takich jednostek organizacyjnych wchodzących w skład aparatu administracji ale nie podporządkowanych organowi wydającemu akt administracyjny. Takim typowym aktem administracyjnym jest decyzja administracyjna, szczegółowo uregulowana w kodeksie postępowania administracyjnego w
Art. 104 kpa. § 1. Organ administracji publicznej załatwia sprawę przez wydanie decyzji, chyba
że przepisy kodeksu stanowią inaczej.
§ 2. Decyzje rozstrzygają sprawę co do jej istoty w całości lub w części albo w inny
sposób kończą sprawę w danej instancji.
Decyzja jest takim aktem administracyjnym, który jest wyczerpująco unormowany przepisami prawa, czyli zarówno w kwestii jej wydawania jak i kryteriów jej prawidłowości i wadliwości oraz skutków prawnych tej wadliwości.
Pozostałe akty administracyjne zewnętrzne:
- koncesje (regulowane m.in. przez ustawę o swobodzie działalności gospodarczej) Obecnie mamy 5 albo 6 dziedzin, które podlegają koncesjonowaniu, dawniej było ich ok. 50, co było powodem korupcji. Mamy obecnie koncesje na:
wydobywanie kopalin i składowanie odpadów w górotworach albo w wyrobiskach kopalnianych
wytwarzanie, przetwarzanie, obrót, magazynowanie energii i paliw
wyrób amunicji, broni,
obrót i sprzedaż technologii wojskowych i policyjnych
ochronę osób i mienia
rozpowszechnianie programów radiowych i telewizyjnych
usługi lotnicze
- licencje
sędziowskie (sędzia sportowy)
przewodnickie
patent żeglarski
- pozwolenia i zezwolenia ( reguluje ustawa o swobodzie działalności gospodarczej)
zezwolenia na prowadzenie aptek, hurtowni, na produkcję tablic rejestracyjnych itd.
pozwolenia na budowę itp.
akty administracyjne konstytutywne - takie które tworzą, znoszą, zmieniają stosunki administracyjno - prawne. Tworzą nową sytuację prawną i wywołują skutki prawne od chwili ich wydania (ex nunc). np. akty o zmianie nazwiska czy imienia i od momentu wydania tej decyzji powstaje nowa sytuacja prawna.
akty administracyjne deklaratoryjne (deklaratywne) - w przeciwieństwie do powyższych nie tworzą nowych sytuacji prawnych (nowych stosunków i stanów) lecz stwierdzają ich powstanie z mocy samego prawa (ex lege). Są to akty, które określonym stanom faktycznym, czy też zastanej rzeczywistości nadają kształt prawny. Wywołują one skutki prawne wstecz, czyli od momentu gdy dany stan prawny zaistniał (ex tunc). Np. przyznanie emerytury, gdy zaistniały określone warunki (czyli osiągnięcie określonego wieku emerytalnego) i można ją przyznać. Temu co się stało nadaje się moc prawną od momentu powstania.
5. akty administracyjne zależne od woli adresata - to takie akty, o które adresat sam wnioskuje (np. koncesja na wydobywanie kopalin, pozwolenie na budowę, wniosek o wydanie dowodu osobistego itp.)
6. akty administracyjne niezależne od woli adresata - takie, o które adresat nie wnioskuje, a najczęściej woli, żeby tego aktu w ogóle nie dostał. np. decyzja wywłaszczeniowa, nakaz rozbiórki obiektu budowlanego, decyzja o wydaleniu cudzoziemca, powołanie do wojska.
7. akty administracyjne wywołujące skutki cywilnoprawne - jest ich najmniej. np. decyzja wywłaszczeniowa, mocą której własność nieruchomości zostaje przeniesiona z dotychczasowego właściciela na gminę albo Skarb Państwa, sprzedaż obywatelowi nieruchomości Skarbu Państwa, decyzja o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste itd. Najpierw jest decyzja a potem następuje skutek w sferze prawa cywilnego.
8. akty administracyjne niewywołujące skutków cywilnoprawnych - cała reszta
9. akty administracyjne regulujące sytuację prawną osób - jest ich bardzo dużo np. decyzja o wydaleniu cudzoziemca, powołanie do wojska
10. akty administracyjne regulujące sytuację prawną rzeczy - np. pozwolenie wodno-prawne: to dokument wydawany przez władze samorządowe (najczęściej starostę) wydane na rzecz zakładu (a nie jego właściciela), zezwalający na szczególne korzystanie z wód i precyzyjnie określający zasady tego korzystania. Zasady uzyskiwania i wydawania pozwoleń reguluje ustawa z dn. 18 lipca 2001 Prawo wodne. Inny przykład: akty dotyczące zabytków (zmieniają się właściciele a prawo nadane aktem administracyjnym nadal przysługuje danemu zabytkowi)
11. akty administracyjne związane - maja w miarę wyczerpującą regulację prawną, nie ma tam jakichkolwiek cech dowolności, jego wydanie jest zgodne z prawem, przez właściwy organ i podlega ocenie ze strony sądów administracyjnych (kontroli)
12. akty administracyjne swobodne - nie mają wyczerpującej regulacji prawnej, albo w ogóle jej nie mają. Są to akty wydawane w ramach tzw. uznania administracyjnego - organ dokonuje swobodnej oceny faktu i jeśli wydaje akt to w ramach uznania administracyjnego. Uznanie administracyjne jest to takie uregulowanie kompetencji organu administracji, w którym organ ten może rozstrzygnąć sprawę w różny sposób, przy tym samym stanie faktycznym i każde jego rozstrzygnięcie będzie legalne. Przepisy ustanawiające uznanie administracyjne są sformułowane w różny sposób:
Po pierwsze: mogą one dokładnie określać stan faktyczny, ale nie wiązać z nim obowiązków podjęcia określonego działania. W takich przypadkach przepis posługuje się sformułowaniem: „organ może…” tzn. że organ może podjąć działanie, ma podstawę prawną działania ale nie musi (fakultatywnie a nie obligatoryjnie)
Po drugie: organ administracji działa, chociaż nie wskazano stanu faktycznego, kiedy to działanie ma być dokonane. Wtedy przepisy posługują się sformułowaniami np. „ organ ustala…”, „organ określa…” bez wskazania jakie warunki muszą być spełnione, żeby organ ten mógł coś ustalać lub określać. Z tego wynika, że organ może podjąć działanie w każdym momencie, w którym uzna to za stosowne.
Po trzecie: kiedy mamy do czynienia z tzw. „zwrotami niedookreślonymi” - nieostrymi, które wykorzystane są przy opisie stanu faktycznego, uzasadniającego działanie organu. Np.: „Organ może wydać decyzję, gdy jest to niezbędne ze względu na interes społeczny”<--- zwrot niedookreślony (nikomu nie udało się podać definicji interesu społecznego)
Prawomocność aktu administracyjnego:
- z aktem administracyjnym związana jest prawomocność formalna i materialna.
Prawomocność formalna - niezaskarżalność aktu administracyjnego, polegająca na tym, że organ nie może spowodować uchylenia lub zmiany aktu przez podniesienie zwyczajnego środka prawnego (odwołania, zażalenia). Akt prawomocny formalnie nie może być zmieniony ani zniesiony wskutek wniosku strony. Jest dla niej wiążący i tworzy dla niej prawo. Ta prawomocność powstaje z chwilą upływu terminu do wniesienia zwyczajnego środka prawnego (odwołania lub zażalenia) albo z chwilą wydania aktu, od którego nie przysługuje taki środek odwoławczy. jest to wiec instytucja ściśle procesowa, polegająca na niemożności wniesienia zwyczajnych środków prawnych i w następstwie tego na ustaleniu stosunku prawnego miedzy organem, który akt wydał a podmiotem, który na podstawie tego aktu uzyskał uprawnienie.
Prawomocność materialna - niewzruszalność aktu administracyjnego. Jest to pojęcie szersze od prawomocności formalnej - każdy akt prawomocny materialnie jest jednocześnie prawomocny formalnie, ale nie na odwrót. Akt administracyjny nie może być zmieniony ani zniesiony aktem równorzędnym, zarówno na wniosek strony jak i też przez organ urzędu. Akt ten wiąże zarówno strony jak i organy. Prawomocność zawsze dotyczy aktów skierowanych do strony a więc aktów na podstawie których ktoś nabył uprawnienie indywidualne (np. pozwolenie na budowę). Z tej przyczyny prawomocność nie obejmuje aktów wewnętrznych ani też poświadczeń, zaświadczeń a obejmuje wyłącznie akty zewnętrzne, kształtujące konkretną sytuację prawną adresatów. Prawomocność oznacza także niemożliwość uchylenia lub zmiany aktu przez akty równorzędne, ale nie oznacza odporności na akty prawne wyższej rangi. Dlatego też ustawa lub akt normatywny wydany podstawie upoważnienia ustawowego (wykonawczy) może powodować utratę mocy obowiązującej przez akt administracyjny. Ustawodawca musi jednak chronić prawa nabyte i dlatego nie powinien korzystać z możliwości pozbawienia w drodze ustawowej uprawnień indywidualnych adresatów, nabytych na podstawie aktu administracyjnego. Zmiana stanu faktycznego może spowodować konieczność wydania nowego aktu administracyjnego i poprzedni akt administracyjny nie stoi temu na przeszkodzie. Prawomocność nie chroni przed wywłaszczeniem prawa.
Np. Art. 161. k.p.a § 1. Minister może uchylić lub zmienić w niezbędnym zakresie każdą decyzję ostateczną, jeżeli w inny sposób nie można usunąć stanu zagrażającego życiu lub zdrowiu ludzkiemu albo zapobiec poważnym szkodom dla gospodarki narodowej lub dla ważnych interesów Państwa.
W takiej sytuacji przysługuje odszkodowanie nie tylko za damnum emergens (rzeczywista szkoda, jaką została wyrządzona danemu podmiotowi prawa) a także za utracone lucrum cessans (korzyści, jakich spodziewał się podmiot prawa, ale których nie osiągnął z uwagi na to, że ktoś wyrządził mu szkodę uniemożliwiającą osiągnięcie tych korzyści).
3. UGODA ADMINISTRACYJNA
Jest uregulowana w k.p.a. i jest ona pisemnym porozumieniem, zawartym między stronami postępowania administracyjnego w pierwszej lub drugiej instancji przed organem, przed którym toczy się postępowanie administracyjne i zatwierdzonym przez ten organ po skontrolowaniu jego prawidłowości. (strony mogą się dogadać i ustalić między sobą swoje prawa i obowiązki).
Warunkiem zawarcia ugody jest sprzeczność interesów stron postępowania. Aby ugoda doszła do skutku postępowanie administracyjne musi być w toku a ugoda może się przyczynić do jego uproszczenia lub do przyspieszenia i żaden przepis prawa nie może stać na przeszkodzie w zawarciu ugody. Strony mają prawo zawrzeć ugodę (nie jest to obowiązek). Obowiązek ciąży jedynie na urzędniku prowadzącym postępowanie administracyjne, który powinien nakłaniać do zawarcia ugody.
Termin do zawarcia ugody jest typowym terminem wyznaczonym, tzn. że jego długość jest wyznaczona przez urzędnika prowadzącego postępowanie administracyjne. W przypadku niedotrzymania przez strony tego terminu urzędnik wydaje decyzję administracyjną (załatwia sprawę decyzją).
Ugodę sporządza się w formie pisemnej. Powinna ona zawierać:
- oznaczenie organu, przed którym została zawarta;
- datę sporządzenia ugody
- oznaczenie stron ugody
- przedmiot i treść ugody
- wzmiankę o odczytaniu ugody i jej przyjęciu
- podpisy stron
- podpis pracownika organu administracji, upoważnionego do sporządzenia ugody.
Samo zawarcie przez strony ugody nie wystarczy by postępowanie było zakończone, aby ugoda nabrała mocy prawnej musi być zatwierdzona przez organ prowadzący postępowanie. Zatwierdzenie ugody następuje w formie postanowienia. Na postanowienie służy zażalenie (a na decyzję odwołanie).
Organ administracji potwierdza ugodę tylko wtedy, gdy:
- jest zgodna z prawem, interesem społecznym, słusznym interesem stron
- uwzględnia stanowisko organu
Zatwierdzona ugoda wywołuje takie same skutki prawne jak decyzja administracyjna, a egzekucja obowiązków wynikających z ugody odbywa się w trybie postępowania egzekucyjnego w administracji. Organ administracji może odmówić zatwierdzenia ugody (odmowa następuje w formie postanowienia) i od tej odmowy przysługuje stronom zażalenie.
4. POROZUMIENIE ADMINISTRACYJNE
Należy do tzw. niewładczych form działania administracji (nie może zakazać ani nakazać), może zachęcać i przekonywać.
Porozumienie jest dwustronną lub wielostronną czynnością z zakresu prawa administracyjnego, dokonaną przez podmioty, wykonujące administrację publiczną a dochodzącą do skutku na podst. zgodnych oświadczeń woli tych podmiotów. Porozumienia są podobne do czynności cywilnoprawnych (do umów) gdyż opierają się na zasadzie równości stron. Zawierane ą między podmiotami nie powiązanymi węzłami podległości organizacyjnej lub służbowej.
Przedmiotem porozumienia są zobowiązania dotyczące realizacji zadań z zakresu administracji publicznej. Porozumienia przewidują wspólne wykonywanie zadań nałożonych na podmioty, będące stronami porozumienia albo przeniesienie pewnych zadań z jednego podmiotu na drugi. Na podstawie porozumienia powstają stosunki administracyjno - prawne różniące się od stosunków faktycznych. Najczęściej przedmiotem porozumień jest szeroko rozumiana współpraca różnego rodzaju jednostek administracji publicznej, czasami jest to także współpraca tych jednostek (pomiędzy organizacjami społecznymi i publicznymi).
W wyniku porozumienia może nastąpić przeniesienie zadań z jednego organu na drugi lub też upoważnienie pracowników jednego organu przez drugi do załatwiania spraw administracyjnych w jego imieniu. Wymaga to jednak wyraźnej podstawy prawnej.
Stronami porozumienia mogą być wszystkie podmioty prawa administracyjnego a także jednostki nie posiadające osobowości prawnej. Przynajmniej jedna ze stron porozumienia powinna być jednostką realizującą funkcję administracji publicznej, aby można było mówić o porozumieniu administracyjnym. Przykładem jest porozumienie międzygminne, gdzie sąsiadujące ze sobą gminy mogą zawrzeć porozumienie administracyjne dotyczące realizacji zadań publicznych (budowę oczyszczalni ścieków).
5. Działania faktyczne: w ramach tych działań wyróżnia się:
- czynności społeczno-organizatorskie: działania niewładcze i nie są wyczerpująco uregulowane przepisami, wynikają najczęściej z miejscowych potrzeb lub zwyczajów (np. organizacja zebrania wiejskiego - nie jest to nigdzie uregulowane - jest zwyczajowe). Mają przede wszystkim na celu informowanie obywateli o działaniach administracji oraz szukanie aprobaty dla jej działań u społeczeństwa. Nikt nie może zakazywać ani nakazywać tylko informować. są to np. akcje sprzątania świata i inne pierdoły
- czynności materialno-techniczne:
a) związane z postępowaniem administracyjnym - dotyczą stron postępowania, organów uczestniczących w postępowaniu lub prowadzących postępowanie, biegłych, organizacji społecznych, prokuratora. Należą do nich np. wyznaczanie terminów, doręczanie wezwań, oględziny, wizje lokalne. Jeżeli obywatel nie zastosuje się dobrowolnie do tych czynności to może być wobec niego zastosowany przymus państwowy, łącznie z przymusem fizycznym. Administracja nie potrzebuje ku temu żadnego nakazu sądowego. Te czynności mogą powodować powstanie nowych stosunków administracyjno - prawnych (ale tylko wtedy, gdy obywatel się nie zastosuje).
b) związane z bieżącą pracą, którą każda administracja wykonuje codziennie np. prowadzenie rejestrów, planów, organizowanie szkoleń, narad itd. itp. Polegają one na gromadzeniu, przechowywaniu, przetwarzaniu i przekazywaniu informacji administracyjnych.