komwerb010

234 Danuta Kępa-Figura

skonwencjonalizowanej wiedzy językowej istota relatywizmu pozostaje niezmienna. Istotą relatywizmu języka jest subiektywizm, który sprawia, że zawsze w odpowiedzi na podpowiadane sposoby interpretowania świata możemy zaproponować eoś innego. Istotą relatywizmu jest wreszcie aktywność poznawcza, ponieważ jest on konsekwencją dążenia człowieka do wyrażenia siebie samego. Język jest, jaki jest, bo człowiek ma określone potrzeby. Także potrzebę ekspresji. Język nie jest efektem, ale procesem uzgadniania, negocjowania sensów.

Literatura

Anusiewicz Janusz, 1990, Problematyka językowego obrazu światu w poglądach niektórych językoznawców i filozofów niemieckich XX wieku, [w:] Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński, Lublin.

Anusiewicz Janusz, 1995, Lingwistyka kulturowa. 'Zarysproblematyki, Wrocław.

Bartmiński Jerzy, 1990, Punkt widzenia, perspektywa, językowy obraz świata, [w:] Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński, Lublin.

Holówka Teresa, 1986, Myślenie potoczne. Heterogeniczność zdrowego rozsądku, Warszawa.

Język a Kultura, 1991,1.1: Podstawowe pojęcia i problemy, red. J. Anusiewicz i J. Bartmiński, Wrocław.

Kępa-Figura Danuta, 2007, Kategoryzacja w komunikacji językowej (na przykładzie leksemu ptak). Lublin.

Kępa-Figura Danuta, 2008, Językowe środki perswazji »v kampanii wyborczej 2005 r„ [w:J Media dawne i współczesne, t.4, red. B. Kosmanowa, Poznań.

Kępa-Figura Danuta, Nowak Paweł, 2000, „Nowa epoka, stary język?" - środki perswazyjne przed i po zniesieniu cenzury, [w:] Środki masowej informacji w Polsce po likwidacji instytucji cenzury (1990-2000), red. J. Adamowski, Warszawa.

Manipulacja w języku, 2004, red. Piotr Krzyżanowski, Paweł Nowak, Lublin.

Mańczyk Augustyn, 1982, Wspólnota językowa i jej obraz świata. Krytyczne uwagi do teorii językowej Leo Weisgerbera, Zielona Góra.

Olejnik Katarzyna, 2004, Co wydarzyło się w Jugosławii w marcu 1999 roku? - językowy obraz konfliktu serbsko-a/bańskiego w tekstach prasy codziennej, [w:] Manipulacja w języku, red. P. Krzyżanowski, P. Nowak, Lublin.

Nowak Paweł, Tokarski Ryszard. 2007, Medialna wizja świata a kreatywność językowa, [w:) Kreowanie światów w języku mediów, red. P. Nowak. R. Tokarski. Lublin.

Pajdzińska Anna, 1998, Profilowanie w tekście poetyckim. [w:j Profilowanie w języku i w tekście, red. J. Bartmiński, R. Tokarski, L.ublin.

Profilowanie w języku i w tekście, red. J. Bartmiński, R. Tokarski, Lublin 1998.

Sapir Eduard, 1978, Kultura, język, osobowość, przeł. 13. Stanosz i R. Zimand. wstęp A. Wierzbicka, Warszawa.

Schaff Adam. 1982, Wstęp do polskiego wydania, [w:] B. L. Whorf, Język, myśl i rzeczywistość, przeł. T. Holówka, Warszawa.

SFraz- Skorupka S.. Słownik frazeologiczny języka [X>lskicgp, t. 1-2, Warszawa 199

SJ P - Słownik język a polskiego PWN.

SWJP - Słownik współczesnego języka polskiego, red. B. Dunaj, Warszawa 1996.

Tokarski Ryszard, 1991, Wartościowanie człowieka w metaforach językowych, „Pamięl Literacki” LXXX1I, z. 1.

Tokarski Ryszard, 1991, Kulturowe i tekstotwórcze aspekty profilowania, [w:] Profilowe w języku i w tekście, red. J. Bartmiński, R. Tokarski, Lublin.

Wierzbicka Anna, 1978, Sapir a współczesne językoznawstwo, [w:] E. Sapir, Kułti język, osobowość, przeł. B. Stanosz i R. Zimand, Warszawa.

Whorf Benjamin L., 1982, Język, myśl i rzeczywistość, pr/.el. T. Holówka, wstęp opatrzył A. Schaff, Warszawa.

Teksty analizowane

Klich Aleksandra, Wszechpolak ukradł dekalog, „Wysokie Obcasy”, 24 III 2C Pankowski Marian, Sto mil przed brzegiem, Warszawa 1958.

Przyboś Julian, Sytuacje liryczne. Wybór poezji, wstęp E. Balcerzan, wyb dokonali E. Balcerzan, Anna Legeźyńska, komentarze opracowała A. geżyńska, Wrocław 1989.

Sicrgicjczyk Paweł, Kłopot z pisarką, „Nasza Polska”, 3 IV 2007. Słobodnik Włodzimierz, Poezje wybrane, wybór i przedm. A. Kamieńsk Warszawa 1976.

Szymborska Wisława, Miłość szczęśliwa i inne wiersze, 2007.

Linguistic relativity: the trap of idlcncss or a chancc for cognitivc activity

Summary

The arliclc shows that synchronically speaking relativity is a languć intcrnal problem connectcd with the heterogeneity of world views inherer a givcn language. Relativity, which is not limited to cthnic Ianguagcs, emei as a consequencc of the existence of various types of rationality and vari viewpoints in suasive communication, as well as of an individual perccp of the world. Attention is paid to the clash bctwcen texts based on functii variants of a language, texts manifesting various viewpoints in linguistic i sion, creative tcxts and cotwentional texts.

The author cvokes the vicws of American ethnolinguists, who treated i tivity not so much as the vcry existencc of an imprcgnable “language ring”,