Lawrence Venuti �Przek�ad, wsp�lnota, utopia�

278 LawrenceUente

BSkutek tego wierniejszego i prostszego przekładu Meursault staje się dziwniejszy - bania) wyobcowany i niepewny siebie - od wyjaśniającego i zwierai&mgo się narratora werąji bijsś-skitj. Jest on nie tyle wyznawcą pozbawionego złudzeń hcdonizmu, ile przedmiotem siudisn psychologicznego, osobą, która, poprzez niepotrzebny oślepiony czyn i jego bezlitosne konsekwencje społeczne, może ustanowić wię ź ze swoją zmarłą m alką i rozpoznał¹ braterstwo łączące go z Jagodną obojętnością tego świata” -co jest jakie znaczącą poprawką wobec nadętej tezy .dobroczynna obojętność wszechświata’, którą poshigujo się Gilbert. („New Yorker" 2 mte 1988, s. 119)

Owa „poprawka”, sądząc po reakcji anonimowego recenzenta, podniosła wiarygodność tekstu, fttol przydał postaciom Camusa owego psychologicznego realizmu, którego Wilsonowi brakowało u Gilberta, choć dopiero na użytek późniejszych czytelników amerykańskich. Przekład Whrda był dla czytelników łatwiejszy do zaakceptowania częściowo z tego powodu, te wiedzieli więcej o francuskiej literaturze i filozofii, ale także z uwagi na sam styk w większym stopniu odwołujący się do amerykańskich i franc*-skich form kulturowych, a przez to lepiej przekazujący francuski oryginał.

HETEROGENICZNE WSPÓLNOTY

Inskrypcja rodzimości w przekładzie stanowi szczególny akt komunikacji, choć bywa on niebezpośredni czy niesforny. Inskrypcja tworzy wokół tekstu przetłumaczonego ic-dzimą wspólnotę zainteresowania, publiczność, dla której ten tekst jest czytelny i która potrafi go różnorako zastosować- Takie zainteresowanie może zrodzić się spontanicznie w chwili publikacji tłumaczenia, przyciągając czytelników należących do różnych, istniejących już w języku przekładu, segmentów kultury. Może ono także istnieć w ramach instytucji, która dokonuje przekładu mąjącego jej służyć do sprawowania różnych funkcji: akademickich, religijnych, kulturowych, politycznych, handlowy** czy administracyjnych. Żadna wspólnota powstająca wokół przekładu nie jest nigdy jednorodna pod względem języka, tożsamości czy pozycji społecznej- Jej heterogetaca-ny charakter najlepiej oddąją używane przez Mary Łouise Pratt kategorie językoznawstwa kontaktu”, opisującego rozwarstwienie wspólnot opartych na języku wzdłuż Ja zróżnicowań społecznych” (Pratt 1987:60). Przekład jest językową „strefą kontsknd* pomiędzy kulturą obcą a rodzimą, ale także wewnątrz tej ostatniej.

Zainteresowania łączące wspólnotę skupioną wokół przekładu nie koncentrują ?->■ wyłącznie na tekście obcym, ale znąjdują odbicie również w rodzimych wartościach, przekonaniach i przedstawieniach wpisanych przez tłumacza w tekst przekładu. Zairase-