ontogeneza (5)

Ryc, 110 Przechodzenie do siadu bokiem z pozycji amfibii

Osiągnięcie pozycji siedzącej jest możliwe, gdy:

ulegnie zintegrowaniu aktywność toniczna - zwłaszcza ATOS i STOS zostanie wyrównana praca zginaczy i prostowników posturalnych ulegną zautomatyzowaniu reakcje nastawcze głowy w przestrzeni, gdzie wierzchołek głowy jest najwyższym punktem ciała opanowane zostaną reakcje równowagi w pozycji leżącej

Dziecko siedząc obciąża guzy kulszowe, a miednica znajduje się w pozycji pośredniej. Pod koniec 8 miesiąca dz:ecko siedzi swobodnie i potrafi bawić się w tej pozycji. Często zwiększa płaszczyznę podparcia przez zgięcie jednej kończyny dolnej. Oczywiście powinno wówczas zginać raz jedną raz drugą kończynę dolną.

Dla prawidłowego rozwoju niezwykle ważne są zarówno doświadczenia związane z pozycją siedzącą jak również z pozycją czworaczą. Znaczna część dzieci w aktywności spontanicznej nie dąży do pozycji siedzącej, lecz przechodzi do pozycji czworaczej i dopiero z niej zaczyna samodzielnie siadać. W tej sytuacji można ocenić jedynie siad bierny jako wyraz integracji napięcia zginaczy i prostowników posturalnych na tym etapie rozwoju.

Zdarza się też, że dzieci po przyjęciu pozycji siedzącej - pozostają w niej dosyć długo i przemieszczają się na pośladkach. Taki wariant rozwoju może powodować problemy w kontroli kończyn dolnych, gdyż przeważają mm zginacze i słabo rozwija się integracja z grupą prostowników. Długie przebywanie w siadzie nie jest też korzystne z punktu widzenia równowagi grup mięśniowych odpowiedzialnych za kontrolę miednicy. Występuje tu rozciągnięcie mm pośladkowych oraz skrócenie mm biodrowo - lędźwiowych- taki układ mięśni stabilizujących miednicę może powodov/ać w pozycji pionowej zwiększenie przo-dopochylenia miednicy.

Obserwacje wskazują na przypadki dzieci, które - (szczególnie po posadzeniu przez rodziców) - pozostawały przez długi czas w tej pozycji, przemieszczając się na pośladkach. Dzieci te miały problemy w uzyskaniu pozycji stojącej ze względu na brak wyprostu bioder, kolan oraz odpowiedniego przygotowania stopy. Po zastosowaniu terapii - podjęły samodzielne próby pionizacji. Większość dzieci jednak potrafi zmieniać pozycję od siadu do klęku poprzez pozycję półsiedzącą.

Możliwość utrzymania i przyjmowania prawidłowej pozycji siedzącej jest dowodem prawidłowego rozwoju, opartego na dobrze zintegrowanym napięciu zginaczy i prostowników posturalnych. Pozycja siedząca też jest uznawana jako przejaw podstawowego wzorca ruchu.

Ocena pozycji siedzącej i rodzajów aktywności podejmowanej przez niemowlę w tej pozycji jest niezbędna w diagnozie postawy i motoryczności dziecka, gdyż świadczy o poziomie napięcia posturalnego i jego rozkładzie oraz stopniu integracji aktywności tonicznej.

Ryc. 111 Zdolność przyjmowania prawidłowej pozycji siedzącej jest wynikiem dobrze zintegrowanego napięcia zginaczy i prostowników posturalnych

Podsumowanie rozwoju w ósmym miesiącu życia

Nowe umiejętności

•    balansowanie w pozycji czworaczej w tył i w przód

•    przemieszczanie się do tyłu w pozycji czworaczej - „raczkowanie”

•    przemieszczanie się do przodu w pozycji czworaczej - czworakowanie

•    uzyskanie pozycji siedzącej z pozycji pronacyjnej

•    pozycja „niedźwiadka”

113