MT86 08a

Czołg pływający PZInż. 130

W 1935 r. na polecenie władz wojskowych. kierownik Biura Studiów Państwowych Zakładów Inżynierii inż. Edward Habich, rozpoczął pracę nad lekkim czołgiem pływającym.

Projekt pojazdu został opracowany w ciągu kilku miesięcy, nie zadowolił on jednak konstruktora, który wprowadził w drugiej wersji szereg zmian. Najważniejsza z nich była zmiana w usytuowaniu silnika. W projekcie pierwotnym silnik miał być ustawiony z tyłu wozu. bokiem. Przewidując jednak kłopoty ze sterowaniem podczas pływania, inż. E. Habich zdecydował się na umieszczenie silnika z tyłu kadłuba. równolegle do osi podłużnej pojazdu po prawej stronie.

Po zatwierdzeniu zmienionych planów Państwowe Zakłady Inżynierii otrzymały polecenie zbudowania prototypu. W ciągu niespełna roku czołg został wykonany i 15 sierpnia 1937 r. przekazany do dyspozycji wojska po przejściu krótkich prób fabrycznych.

2 października 1937 r. odbył się pod Beniaminowem k. Warszawy pierwszy oficjalny pokaz czołgu pływającego PZInż 130 dla grupy wyższych oficerów Wojska Polskiego. Przeprowadzono wtedy również pierwsza próbę pływania, podczas której czołg był prowadzony przez konstruktora.

W dniach 5    17 listopada 1937 r.

PZInż. 130 został poddany komisyjnym próbom technicznym oznaczonym kryptonimem ..Jesień 1937". Badania te odbyły się na trasie Warszawa Brześć n. Bugiem-Plńak-Lwów-Stryj-Lublin-Warszawa o długości 1861 km. W ich trakcie przeprowadzono 8 listopada ponowna próba pływania w rzece Pinie pod Pińskiem. Po zakończeniu badań komisja, pod przewodnictwem kierownika Biura Badań Technicznych Broni Panoer-nej płk. P. 0’Brien de Lacy orzekła, że czołg wykazał dobra sprawność marszowa i duża wytrzymałość mechaniczna. Wykryte niedomagania, zwłaszcza: wady skrzynki biegów, zła praca pomp wodnych, za miękkie resorowanie powodujące silne kołysanie czołgu, uniemożliwiające obaerwacja i strzelanie podczas jazdy, zła jakość rolek bieżnych oraz za słabe gąsienice. polecono niezwłocznie usunąć.

Po usunięciu wykrytych usterek PZInż. 130 został ponownie przekazany do BBTBrPanc ., które w okresie od 1 kwietnia do 24 lipca 1838 r. poddało czołg dalszym próbom, podczas których nie stwierdzono żadnych wad Ogółem do tego czasu czołg przejechał 4200 km.

Prób jednak na tym nie zakończono. Z rozkazu dowódcy broni pancernych gen. bryg. S. Kozickiego PZInż 130 miał wzięć udział w manewrach 12 DP w okolicach Tarnopola. Badania trwały od 6 do 14 września 1038 r; podczas nich czołg przejechał dalsze 722 km.

Kierownik prób kpt. L Czekalski stwierdził, że poza usterkami wynikłymi z normalnej eksploatacji, czołg sprawował się bez zarzutu.

Mimo że czołg PZInż. 130 był całkowicie udany i nowoczesny, do jego produkcji seryjnej niedoszło. Decyzja tę podjęto w Sztabie Głównym przekonanym. że ze względu na słaby pancerz i uzbrojenie oraz wzrost liczby środków przeciwpancernych. PZInż. 130 nie będzie mógł spełniać na polu walki postawionych przed nim zadań. Z perspektywy czasu wydaje się. że decyzja ta była w ówczesnej sytuacji Polski całkowicie słuszna. Rozpoczęcie produkcji seryjnej tego wozu bojowego zabrałoby znaczna część i tak skromnych mocy produkcyjnych, dajęc w zamian czołg

0    niewielkich wartościach bojowych

Czołg pływający PZInż. 130 był kon-

strukoję pionierska w Polsce i jedna z niewielu tego typu na świacie. W porównaniu z obcymi konstrukcjami tego typu PZInż. 130 posiadał równorzędne lub lepsze uzbrojenie, lepsze osiągi, większa niezawodność, większa łatwość obeługi.

Los jedynego zbudowanego prototypu nie jest dokładnie znany. Podobno PZInż. 130 został zdobyty przez Niemców i wystawiony jako zdobycz wojenna na terenie Targów Lipakich.

Model czołgu wykonano z blach stalowych z wieżę pozbawiona broni

1    jarzma. W celu zmniejszenia jego masy zastosowano żeberkowane koła nośne i specjalne lekkie gąsienice. W sposób niekonwencjonalny rozwiązano sprawę zawieszenia, które

76